Luftar Paja

[BOKE]

Luftar Paja: Si ika në drejtim të paditur
“Talentin tim e zbuloi një shofer nga Patosi, i cili luante në estradat diletante”


Mjeshtrin e humorit shqiptar, Artistin e Popullit, Luftar Paja, ka vite që e kanë fiksuar dhe e ndjekin të gjithë në interpertimet skenike teatrore dhe filmike. Ka krijuar tipa e karaktere, ku është bërë mjaft i besueshëm dhe i veçantë për artdashësit tanë. Detajet artistike, humorin e hollë, si dhe satira e mprehtë përshkon personazhet e tij.
Artisti Paja është i vërtetë, sepse luan me një realizëm jo të ngjizur, një realizëm që ai e bie në skenë të ngritur në art. Portreti psikofizik dhe fjala e tij të bën për vete, jo vetëm në skenë, por dhe në mjedise shoqërore. Shpesh herë dashamirësit e artit e thërrasin në emrin e personazheve që ka interpertuar, sepse ai është njësuar me personazhet. Mjeshtri i humorit, Artisti i Popullit, Luftar Paja lindi më 1 dhjetor të vitit 1941 në Gorishov të Fierit. Ka interpertuar mbi 300 role, ku personifikon mjaft tipa e karaktere. Ka marrë pjesë në 15 filma. Humorin e gjen mes popullit e satirën e ka në majë të gjuhës. Ka interpertuar mjaft pjesë, ku ka spikatur tek “Çobo Rrapushi”, “Këtu paska konita”, “Telefoni i prishur”’, “Lufta e ngatërruar”, “Çeçoja”, “Tetë persona plus”, etj. Ja ç’na tha ai dje, për lexuesit tanë.

Nga e ka burimin humori i Luftar Pajës?
Në përgjithësi pjesëtarët e familjes time njihen si njerëz me humor. Që nga gjyshi, por dhe babai kishte një humor të pëlqyeshëm në fshat. Edhe nëna kishte humor. E pyesin një herë nënën se si e ka nisur Luftari këtë estradën…. E, ajo u thotë: “Oi, o u keqen nëna… si e nisi, ashtu e bitisi, rrënga dënga… me ca këmborë e ca zile…”. Humorin në drejtim të punës time e gjej në popull. Që të bësh humor, është e vështirë, sepse halli im është komedia jote. Nëqoftëse nuk do të gërmosh për personazhin që do të luash në skenë, do të mbetesh i thatë. Unë kam vrojtuar shumë tipa e peronazhe që kanë ekzistuar dhe kam marrë atë që më ka interesuar. Kështu tek “Konitat” mora mënyrën se si lëvizë këmbët, tek një tjetër mënyrën se si dredh duhanin, tek një tjetër se si lëviz kokën. E kështu, ca e nga ca, i bëj kostumin vetes sime
Një gamë të gjërë rolesh në filma dhe në teatër, kush nga këta ju ka lodhur më shumë?
Me ka lodhur më shumë Çobo Rrapushi, sepse për atë rol mora rrugën për në Smokthinë, që është në zëmër të Labërisë të Vlorës. Qëndrova gati një muaj tek miqtë e mi, mes fshatarëve të kësaj krahine, ku ishin shumë mikpritës. Po dhe role të tilla tek “Këtu paska konita”, “Luftë e ngatërruar”. Ndërsa në filmin “Gunat për mbi tela”, “Ëndërr për një karrike”, “Gurët e shtëpisë time”, “Këshilltarët”, “Gjeneral gramafoni”, etj.
Para pak kohësh ishe në qytetin e Korçës, ku ke interpertuar në komedinë e autorit grek, Dhimitër Psaha, tek “Hajdutët ikën në drejtim të paditur”, pak fjalë për komedinë dhe rolin tuaj?
Komedia “Hajdutët ikën në drejtim të paditur” shtjellon problemet që ka pasur Greqia në vitet 1975, ku ne këto probleme i kemi dhe sot. Në qendër të kësaj komedie është korrupsioni, që shkon deri në institucionet më të larta. Unë isha në rolin e një gjenerali në ushtri, që më vonë bëhet ministër dhe ka të zhvilluar shumë nepotizmin në Ministri. Në fund të komedisë, gjenerali thotë: “Këta vjedhin dhe parat i shpërdorojnë me dashnoret e tyre, ndërsa unë i shpërdoroj me gruan time”. Njëlloj shoqërie e pakontrolluar, vidh të vjedhim, derisa ju del boja. Komedia u prit mirë në takimin e teatrove në Fier, ku u rendit pas Teatrit Kombëtar.
More titullin e lartë “Artist i Popullit”, si e prite këtë vlerësim?
Çdo njeri ndjen një diçka të veçantë, kur i vlerësohet puna. E quaj një eveniment të rrallë në punën time. Ishte viti 1990, kur mora këtë titull.
Dhe vjen një ditë, kur artisti ecën drejt majave të suksesit, por përsëri kujton fillesën drejt rrugës së artit?
Që të arrish majat, duhet ta zësh nga rrënjët, sepse nuk i hipën nga majat, por hipën nga poshtë e ngjitesh lart. Për të arritur tek maja, duhet të grisësh pantallonat. Artisti bën një rrugë të mundimshme, nëqoftëse pretendon të arrijë diçka. Kjo nuk ka qënë e lehtë, por ka qënë dashuria e atyre njerëzve që më kanë përkrahur. Kam lëvizur në shumë qytete, sepse babanë e kam pasur oficer. Por, në Patos më 1949 njoha një shofer. Ndreka e quanin, burrë zotni, i cili luante në estradë e bënte një humor të këndshëm. Ai më aktivizoi. Mbarova shkollën teknike e më vonë një kurs të aktrimit pranë Teatrit Popullor, ku kam pasur pedagog Andrea Malon e Pjetër Gjokën. Më 1968 fillova punën në estradën e qytetit të Fierit. Kam punuar me aktorë të mirë si Nestor Pogaçen, por dhe me regjisorin e mirënjohur Pëllumb Kulla. Estrada e Fierit u cilësua “Estrada shkollë” në Republikë. Në Tiranë erdha më 1993, ku fillova në Teatrin Kombëtar, ku kam luajtur në katër premiera, si “Tetë persona plus”, “Inspektori”, por dhe tek “Oportunesku”, “Lezeti i kolltukut dhe i krevatit” etj.
Në cilin rol e ke ndier veten të lumtur?
Në rolin e Çobo Rrapushit
Cili nga regjisorët, po dhe nga aktorët shqiptarë është i preferuari yt?
Piro Mani, Kujtim Spahivogli, ku kam pasur respekt për të. Nga aktorët, Kadri Roshi, Sulejman Pitarka, aktor i dramës dhe i komedisë, por dhe për më të rinjtë si Robert Ndrenika, Ndriçim Xhepa, Luiza Xhuvani, Yllka Mujo, etj
Po nga regjisorët apo aktorët botërorë?
Kam respekt për regjisorin italian Felinin, më pëlqen loja e Marlon Brandos dhe aktori italian Totoja, i cili ishte mjeshtër i komedisë, por dhe Gregor Impak si dhe Entonio Kui tek “Plaku dhe deti”.
Sikur ta filloje dhe një herë jetën nga fillimi, çdo të ndryshoje?
Të bëhesha dhe një herë nuse, pa do të dija si të nusëroja…
Si e kalon kohën e lirë?
Kohën s’e kam shumë të organizuar, por me miq e me shokë, me shoqëri produktive.
Fëmijët a e kanë pasion artin?
Djali i madh kishte të dhëna, por erdhi koha e trazicionit dhe iku në Greqi. Ndërsa djali tjetër, Gazmendi, vazhdon shkollën e aktrimit, po është aktivizuar qysh pesë vjeç.
Tani e më pas, cilat janë pikësynimet tuja?
Mendoj të aktivizohem në një komedi në Fier, por dhe në një film. Edhe në Greqi më kanë ftuar për një komedi, ku do të japin shfaqje për emigrantët. Kurdo që të më thërrasin regjisorët, jam i gatshëm. Jeta ime është arti e pranë tij ndihem përherë i ri.


P.S. Luftar Pajes edhe ja fal qe mbase nuk i di tamam emrat e dy aktoreve te shquar, Gregory Peck dhe Anthony Quinn. Por me shume injorant eshte gazetari qe i ka marre intervisten dhe nuk i ka korigjuar. Apo i ka shkruar ashtu si i ka degjuar nga Luftari, se nuk i kish degjuar ndonjehere me perpara

[Albo]

INTERVISTA/ Flet pwr “Telegraf” “Artisti i Popullit”, Luftar Paja

Jam në plazh, mos më ngacmoni

Albert ZHOLI

Ai mbetet gjithomë i ri, sepse të tillë e mban profesioni që ka, profesioni si aktor i humorit. Atë e gjen çdo ditë mes njerëzve, pasi të qënit popullor nuk mund ta shmang atë nga takimet nëpër rrugët e Tiranës, por dhe të gjithë hapësirave mbarëshqiptare. Një tip i qetë, babaxhan, fisnik, i gjendur, këto janë disa nga cilësitë e Luftarit. Jeta sipas tij është një rrugëtim që duhet ta shfrytëzosh në interes të kombit që përfaqëson. Por mbi të gjitha, ai ka një vlerësim për femrat që dinë të respektojnë familjen, bashkshortin, miqtë.
Kam kohë që stë kam parë, ku ka qenë Luftari?
Ku kam qenë? Sa është temperature sot? Pa nxirr dorën në diell dhe mate. Shënon 40 gradë celsius. Në det kam qenë, në Orikum. Të bëj dhe unë dy dit plazh. Boll kam punuar për dy ditë. Dielli nuk do diell por det. Po se din dëgjoje.
Si të duket Orikumi këtë vit?
Më mirë se vitet e tjera. Kryetari Baskisë, Gëzim Capo ka bërë një punë të mirë. Plazhet publike duken më të organizuara, janë eleminiuar bagëtitë nëpër plazhe, energjia elektrike është pa ndërprerje, mikpritja labe ngelet e pashoqe, ku dhe pushuesit përshtaten shpejt me vendasit. Sivjet ka disa pika tregëtimi ku është përmirësuar shërbimi ku veçoj ambientet e Arjan Belos i cili u ka krijuar kushte shlodhëse të standarteve pushuesve. Uroj që këtë përvojë Bashkia ta çojë më tej.
-Po s’je nxirë fare?
Po unë esmer jam dhe s’bie shumë në sy. Por nga ana tjetër unë s’rri gjithë ditën në diell. Ka nxjerrë çadra frëngu. Hap çadrën, shtro mbulesën, kapelen në kokë dhe ohohoho. Apo kur të vjen ajo erë e detit në hundë që ta bën stomakun esëll.
Dmth të është shtuar oreksi?
E kush ka shkuar në det e s’ka pas uri. Ata që vuajnë nga të pangrënët me vrap në det shkojnë. Ti shohësh pas dy orësh si u turren çantave të ushqimit, të ikën shënjestra nga tabela. Kam një shok që është nursëz në të ngrënë. Sa herë e mar në plazh do dy tenxhere me supë. Ja këtë të bën deti, që s’ta bën as sikleti.
Ka shumë femra në plazh?
Me thën të drejtën si kam numëruar, por mua se di pse më duken se janë dy herë më shumë. Mbase ngaqë janë të gjata, mbase ngaqë bien në sy. Mbase ngaqë janë të bukura. Mbase ngaqë janë elegante, se di. Por mua më duken dy herë më shumë saqë them me vete ikën burrat, po shterojnë. Nga viti në vit sikur firojnë. Apo s’kanë ca rroba banje me ngjyra të ndezura këto femrat, që ti bëjnë sytë si prozhektor kinez.
Pse kaq me vëmëndje i shikon. Kujdes se mos të sheh Qamilja (bashkshortja)?
Jo se i shoh unë, por i sheh syri. E thuam mua, ka ndonjë sy në botë që se do të bukurën. Ka ngjyra të bukura, ka femra të bukura- atje vete syri.
Po ndonjë të huaj ke parë aty në Orikum?
E çfarë nuk sheh këtu. Nga të gjitha rracat e botës. Jam njohës i mirë i rracave njerëzore. I njoh nordiket, nga ruset, anglezet nga francezet, greket nga italianet. E kemi dhunti ne artistët. Por si femrat shqiptare nuk ka. Janë të serta por krenare. Kokën na, lart e mbajnë, s’pyesin as nga dielli as nga era. Sy dridhet qerpiku nga asgjë dhe ne duhet të krenohemi. E kapin kucurin e drurit si levozhgë arre.
Këtë vit i ke hallall pushimet pasi me teatrin e Fierit vure në skenë një komedi?
E pse të mos e kem hallall. Unë bëj për të qeshur, njerëzit qeshin, unë bashkë me ta dhe pse mund të kem hallet e dynjasë. Askush si di hallet e artistit por të gjithë thonë këta e kanë në terezi, i këpusin nga një tralala dhe topi bam e Muçua tutje.
Po me rakinë si i ke punët?
Eh, mos më pyet.Si kam mirë. Më ka marrë inat. Më sheh shtrembër. Kam ca kohë e kam rralluar. Dhe ajo s’më sheh me sy të mirë. Rrin aty në tavolinë më shkel syrin ndërsa unë tund kokën. S’më lë gruaja dhe doktori ta kaloj. Aq një teke. Një gotë stë lan as gurmazin, po çe zuri të shkretin njeri dhe se hoqi.
Po pi dhallë…
Mirë e ke ti. Dhallë po pi. Unë dhe Krenari djali i komshiut 5-vjeçar dhallë pimë. Shokët e mi mbajnë damixhanet e rakisë me vete unë shishet me dhallë.
Ka të rinj që puthen në plazh, thuaj të vërtetën?
Ka thotë, në çdo tre hapa katër çifte puthen. Unë si burrë me namuz ul sytë në tokë. Një ditë i bërtita dy të rinjve se thitheshin sikur thithnin gotën e rakisë. Ata qeshën. Ka plasur sheshit…
Kush?
Kush thotë! Cipëplasurit. Puthen sikur të jenë në kështjella dhe jo në terren publik. Kishte lezet kur putheshim ne, nëpër brinja, nëpër gërxhe, pas ferrave, nëpër katonj. Sakën se na shifte njeri. Se fletë rrufeja sa një çarçaf. Këtu dalin femrat në pazar sikur dalin në plazh. I them vetes: O Luftar nuk ka copa në pazar që i kanë fustanet kaq të shkurtër? Por jo, tregu plot! Po kur i shoh me cigare në gojë….Oohohoh. Tymi si oxhak fabrike, këmbët mbi këmbë, qef o qef që bën dervishi…
Je shumë prapanik Luftar?
Për zotin jo. Por qwndrojnw disa nga këto që them unë. Të rrimë drejt dhe të flasim shtrembër. Por në përgjithësi femrat tona janë nikoqire. Por ato pak që kanë gabime duhet ti kritikojmë.
Po për të gatuar gatuan ti Luftar?
Po. Gatuaj. Ziej vezë dhe skuq patate. I qaj fare. Vezët i ziej në tigan , ndrësa patatet i skuq në xhezve.
Çështë dashuria për ju?
Kur zemra zien si kazan, dhe këmbët të dridhen si purtekë.
Si do ti cilësonit femrat shqiptare?
Janë si qershi. I sheh dhe buzët të bëhen luleshtrydhe dhe sytë ta bëjnë ekranin me miza. Të flas seriozisht janë të rrallat në botë.