-
i/e regjistruar
Kujdes nga risité"Bidatet"
Kujdes nga RisitėBidatet www.udhezimidhedrita.net
2
- Hyrje -
Kėtė brushurė qė ke nė duar lexues-e i e nderuar baza e saj ėshtė brushura "Kujdes nga
Risitė!" tė Shejh Abdul-Aziz bin Baz Allahu e mėshiroftė-, duke ia bashkangjitur asaj edhe dy pjesė tė tjera nė mėnyrė qė tė kuptohet sa mė qartė dhe tė arritet efekti i duhur i saj.
Pjesa e parė : Hyrje qė na tregojnė obligueshmėrinė e njohjes sė Bidatit-Risisė gjė e cila mė ka shtyrė ti qasem kėtij pėrkthimi, shkėputur nga Libri "Bidati dhe Pasojat e tija nė Popullin ,Selim Eid el Hilali es-Selefi.
Pjesa e dytė
rushura "Kujdes nga Risitė!" tė Shejh Abdul-Aziz bin Baz Allahu e mėshiroftė- e ndarė nė tre kapituj:
1. Kapitulli i parė: Kremtimi i Mevludit. 2. Kapitulli i dytė: Dispozita e sheriatit mbi kremtimin e natės sė Israsė dhe Miraxhit. 3. Kapitulli i tretė: Dispozita e sheriatit pėr faljen e namazit me xhemat nė mesin e muajit Shaban.
Pjesa e tretė: Gjendja e besimit tė Muslimanit tė sinqertė nė urrejtjen e bidatit-Dėmet Rreziqet e Pasuesve tė Bidatit-Risisė, shkėputur nga libri:Ahsenu-el Bejan Ebu Islam, Salih bin Talha AbdulVahid .
Faleminderimi i takon Allahut. Atij i bėjmė hamd dhe prej Tij kėrkojmė ndihmė dhe falje. Kėrkojmė mbrojtje nga Allahu prej tė kėqijave tė vetėvetes dhe tė veprave tona.
Kė e udhėzon Allahu, s'ka kush e lajthit dhe, kė e largon nga rruga e vėrtetė, s'ka kush e udhėzon. Dėshmoj se s'ka tė adhuruar qė meriton adhurim me tė drejtė tjetėr pėrveē Allahut , i cili ėshtė Njė dhe dėshmoj se Muhammedi ėshtė rob dhe i dėrguar i Tij.
E faleminderoj Allahun qė thirrjen Selefite e bėri tė lartė tė qartė tė hapur, tė rrjedhur, pa ndėrprerje deri nė ditėn e Gjykimit, lindėn dhe do tė lindin Burra-Grupe qė do tė vazhdojnė ta proklamojnė tė vėrteten duke mos ju bėrė atyre dėme qortimet e tė tjerėve derisa tė vijė Caktimi i Allahut.
Bėri tė atillė qė do ta mbrojnė fenė e Tij nga shtrembėrimet dhe devijimet nėpėr shekuj deri nė kohėn tonė e do tė vazhdon deri nė Kataklizėm.
"O ju qė keni besuar, kini frikė Allahun, me njė frikė tė denjė, dhe mos vdisni, pos duke
qenė muslimanė!" (Ali Imran: 102)
"O ju njerėz! Kini frikė Zotin tuaj qė ju ka krijuar prej njė vete, dhe nga ajo krijoi palėn e saj, e prej atyre tė dyve u shtuan shumė burra e gra. Dhe kini frikė Allahun, qė me emrin
e Tij pėrbetoheni, ruajeni farefisin, se Allahu ėshtė Mbikėqyrės mbi ju ." (En-Nisa:1)
"O ju besimtarė, kini frikė Allahun dhe thoni fjalė tė drejta. Ai (Allahu) ju mundėson tė bėni vepra tė mira, ua shlyen mėkatet tuaja. Kush respekton Allahun dhe tė Dėrguarin e
Tij, ka shpėtuar me njė shpėtim tė madh ." (El-Ahzab:70:71)
Page 3
Kujdes nga RisitėBidatet www.udhezimidhedrita.net
3
Thėnia mė e vėrtetė ėshtė thėnia e Allahut, kurse udhėzimi mė i mirė ėshtė udhėzimi i Muhammedit, sal-lAllahu 'alejhi ve sel-lem. Veprat mė tė kėqija janė ato tė shpikurat, ēdo shpikje ėshtė bid'at, ēdo bid'at ėshtė lajthitje, e ēdo lajthitje ēon nė zjarr.
Njohja e bidatit -risisė nė Fe- ėshtė Obligim
Nga fjala e Muhamedit alejhi selam, Ēdo bidat ėshtė devijim-lajthitje dhe ēdo devijim-lajthitje ēon nė zjarr! na u qartėsua se pėr ēdo gjė tė shpikur nė fe duhet tė kemi njohuri, qė tė largohemi nga ajo, sikur thotė edhe poeti:
E njoha tė keqen, jo pėr tė keq por qė mos tė bie nė tė.
Dhe kush nuk e njeh dallon- tė mirėn nga e keqja, do tė bie nė tė keqen-.
Esenca e kėsaj bazohet nė hadithin e Hudhejfe ibn Jeman ku thotė: Njerėzit e kanė pyetur Pejgamberin [paqja dhe shpėtimi i Allahut qoftė mbi tė] pėr tė mirėn, kurse unė e kam pyetur pėr tė keqen nga frika se mos po bie nė tė.(transmeton Buhariu [6/615-616,13/35], Muslim [12/ 236 - Neueui])
Nuk mjafton nė adhurim vetėm njohja e Sunnetit, por patjetėr duhet qė ti njohim edhe gjėrat qė i kundėrvihen nga bidatet, ashtu siē nuk mjafton tė njohim nga Imani (besimi) vetėm njėshmėrinė pa njohjen e Shirkut (politeizmit).
Dhe pėr kėtė realitet tė ndritshėm na lajmėroi mė i Larti, mė i Madhi, nė Kuran:
E kush nuk i beson tė pavėrtetat e i beson Allahut, ai ėshtė kapur pėr lidhjen mė tė
fortė, e cila nuk ka kėputje. Allahu ėshtė Dėgjues dhe i Dijshėm. [el Bekaretu: 256]
Dhe ky ėshtė qėllimi esencial i dėrgimit tė Pejgamberėve. Thotė Allahu: Ne dėrguam nė ēdo popull tė dėrguarit, qė tu thonė: adhurojeni vetėm Allahun e largohuni djajve (adhurimit
tė tyre)!
Ēėshtje tė cilėn e vėrtetuan besimtarėt nė jetėn e tyre. Thotė Allahu nė Kuran: Ndėrkaq ata qė u larguan prej adhurimit tė idhujve dhe iu drejtuan Allahut, ata kanė gėzim tė madh, e
ti pėrgėzoji robėrit e Mi! (ez-Zumer: 17)
Pejgamberi alejhi selam e ka predikuar kėtė duke thėnė: Kush thotė, askush smeriton tė adhurohet pos Allahut dhe mohon atė qė adhurohet pos Tij, ėshtė ndaluar [ėshtė bėrė haram] pasuria e tij, gjaku i tij dhe llogaria e tij mbetet te Allahu. (transmeton Muslimi [1/212 Neueui]).
Nuk ka mjaftuar pėr Muhamedin [paqja dhe mėshira e Allahut qoftė mbi tė] vetėm Teuhidi [njėshmėria] por edhe mohimi i asaj qė adhurohet pos Tij. Pėr kėtė shkak detyrohemi qė ta njohim Kufrin [mosbesimin], nė tė kundėrtėn do tė biem nė tė duke mos e vėrejtur fare, siē thotė All-lahu nė Kuran: Dhe shumica e tyre nuk e beson ndryshe All-lahun, vetėm se
duke i shoqėruar [zota tė tjerė]. (Jusuf:106)
Gjithashtu i njėjti raport qėndron mes Sunnetit dhe bidatit - nuk ka dallim. Kjo ėshtė e qartė nė porosinė e Muhamedit [paqja dhe mėshira e Allahut qoftė mbi tė] drejtuar shokėve tė vet, tė cilėn e ka transmetuar deri tek ne Urban iben Sarijeh, ku thotė: Ka thėnė Pejgamberi [paqja dhe mėshira e Allahut qoftė mbi tė]:
Page 4
Kujdes nga RisitėBidatet www.udhezimidhedrita.net
4
Kapuni pėr Sunnetin tim dhe sunnetin e udheheqėsve tė drejtė. Kapuni pėr tė me dhėmballa dhe ruajuni nga gjėrat e shpikura, se ēdo e shpikur ėshtė devijim.
I ka porositur ata qė tė kapen pėr Sunnetin dhe tė largohen nga bidati. Dhe kjo ėshtė realiteti i kohės: Nuk ėshtė e mundur njohja e njė gjėje deri sa mos tė njihet e kundėrta e saj.
Thotė Iben Kutejbe ed-Dinuri [Allahu e mėshiroftė]: Nuk plotėsohet urtėsia e krijimit derisa tė mos krijohet e kundėrta e saj, qė tė njihet secila nga ajo me shokun [tė kundėrtėn] e vet: drita njihet prej errėsirės, dituria njihet prej injorancės [paditurisė], e mira njihet prej tė keqes, e dobishmja njihet nga e dėmshmja, e ėmbla njihet prej tė idhtės; bazuar nė fjalėn e Allahut - xhele shanuhu - ku thotė: I pastėr nga tė metat ėshtė Ai qė krijoi tė gjitha llojet nė ēifte
nga ēka mban toka, nga vetė ata dhe nga ēka ata nuk dinė.
Ēifte, lloje tė kundėrta si: mashkullin me femrėn, e thara me tė lagurėn, etj.
Thotė Allahu nė Kuran: Dhe Ai ėshtė qė krijoi llojet, mashkullin dhe femrėn.
Gjithashtu ėshtė e qartė nė dy dėshmitė: Askush smeriton tė adhurohet pos Allahut dhe Muhamedi ėshtė i dėrguari i Tij.
- Dėshmia e parė: pozitive dhe negative, pohim dhe mohim, mohim i njėshmėrisė sė tjetėrkujt pos Allahut, pėr arsye se nuk e meriton atė askush pos Allahut, dhe vėrtetim nė Allahun, i cili ėshtė i pashoq, Zot i merituar.
- Dėshmia e dytė: mohim i ndjekjes sė tjetėrkujt pos Muhammedit [paqja dhe mėshira e Allahut qoftė mbi tė]. Ai ėshtė i cili meriton tė ndiqet
Kėshtu qė nė dėshminė e parė kuptojmė:Nuk ka tė adhuruar qė meriton tė adhurohet pos Allahut dhe dėshmia e dytė, Nuk ka tė ndjekur qė meriton tė ndiqet pos Muhamedit [paqja dhe mėshira e Allahut qoftė mbi tė].
Thotė Jahja ibn Mundhir er-Rrazi: Kundėrthėniet e njerėzve ndahen nė tri parime, secila prej tyre posedon tė kundėrtėn e saj. Nėse largohet njėra, bihet nė tė kundėrtėn e saj: njėshmėria - e kundėrta e saj ėshtė politeizmi; Sunneti - e kundėrta e saj ėshtė bidati; dhe dėgjueshmėria - e kundėrta ėshtė mėkati.(transmeton Ebu Daud [4607],Tirmidhi [2676], Ibn Maxhe [43-44] dhe tė tjerėt. Hadithi ėshtė i vėrtetė).
Pėr kėtė shkak detyrohet ēdo thirrės qė ti kėshillojė muslimanėt pėr tu ruajtur, qė tė largohen nga bidati dhe shirku [politeizmi] dhe ti urdhėrojė nė njėshmėri tė Allahut dhe nė Sunnet. Nga kjo pikėnisje ngritet thirrja nė rrugė tė Allahut, ashtu siē thotė Allahu xhele-shanuhu nė Kuran: Nga ju le tė jetė njė grup qė thėrret nė atė qė ėshtė e dobishme, urdhėron pėr punė tė mbara dhe ndalon nga e keqja. Tė tillėt janė tė shpėtuarit
(Ali Imran:104)
Thirrja nė njėshmėri [Teuhid] dhe Sunnet ėshtė urdhėr nė tė mirė dhe ndalim nga e keqja. Ndjekja e kėsaj rruge [metode] bėri qė Ummeti i Muhamedit [paqja dhe mėshira e Allahur qoftė mbi tė] tė jenė njerėzit mė tė mirė, qė thėrrasin nė atė qė ėshtė e dobishme, qė tė jenė Ummeti mė i mirė, siē thotė Allahu nė Kuran: Ju jeni populli mė i dobishėm, i ardhur pėr tė mirėn e
njerėzve, tė urdhėroni pėr tė mirė, tė ndaloni nga e keqja dhe tė besoni nė Allahun... (Ali Imran:110)
*Thotė imam Ebu Shametu el-Makdesi (El-Itisam [1/91]): Dhe i kanė kėshilluar Muhammedi dhe shokėt e tij dhe ata pas tyre - ndjekėsit e kohės sė tyre, qė tė ruhen nga bidatet dhe
Page 5
Kujdes nga RisitėBidatet www.udhezimidhedrita.net
5
punėt e shpikura, dhe ka urdhėruar nė ndjekjen e tij, nė ēka ėshtė shpėtimi nga ēdo rrezik qė kanoset
Ka ardhur nė Kuran urdhėri pėr ndjekje duke mos bėrė pėrjashtim, ku thotė Allahu: Thuaj:
nėse e doni Allahun, atėherė ejani pas meje, qė Allahu tju dojė, tju falė mėkatet tuaja! [Ali Imran:31]
Thotė Allahu:Dhe se kjo ėshtė rruga [feja] ime e drejtė [qė e caktova pėr ju], pra pėrmbajuni kėsaj e mos ndiqni rrugė tjetėr e tju ndajė nga rruga e Tij. Kėto janė
porositė e Tij pėr ju, ashtu qė tė ruheni [tė bėheni tė devotshėm]. [el Enam:153]
Kėto ishin disa nga argumentet pėr atė qė paraqitėm mė lart.
Ėshtė transmetuar nga Ebi el-Huxhaxh bin Xhebe el Meki, i cili ėshtė nga Tabiinėt e mėdhenj dhe imam i mufesirinjėve [komentatorėve] pėr fjalėn e Allahut, ...dhe mos ndiq, thotė: bidatet dhe epshet. (El-Bahthu ala Inkari el Bida uel Hauadith [faqe 11]).
Ka thėnė El Izz ibn AbduSelam [Allahu e mėshiroftė]: Lum pėr atė qė merr post nga postet e muslimanėve dhe ndihmon nė mposhtjen e bidatit dhe ringjalljen e Sunnetit... (transmeton ed- Derami [1/68] dhe Bejhaki nė Medkhal [200]).
Dhe thotė nė Nihajetu el Mubtediin: Tė urryerit e bidatit shkatėrrues ėshtė detyrim, dhe po ashtu [ėshtė detyrim] ngritja e argumenteve nė mposhtjen e tij, pa marrė parasysh se a e pranon apo refuzon kėtė thėnėsi i tij. (Mexheletul Ilmije [faqe 10]). El Meuerdi thotė: I kam thėnė Ebu Abdullahit - imamit tonė [imam Ahmed ibn Hambel]: Si gjykon pėr njė njeri qė agjėron dhe falet, mirėpo nuk flet kundėr ndjekėsve te bidatit? U vėrejtėn shenjat e hidhėrimit nė fytyrėn e tij dhe ėshtė pėrgjegjur duke thėnė: Nėse njeriu falet, agjėron apo largohet nga njerėzit [pėr tė bėrė ibadet sa mė shumė], a nuk ėshtė kjo vepėr vetėm pėr vetėn e tij? U pėrgjigja: Po. Ai tha: Atėherė tė folurit pėr bidatxhinjtė ėshtė pėr tė dhe pėr tė tjerėt, e kjo ėshtė mė e mirė pėr tė... (e ka pėrmendur Ibn Muflih ne Edab esh- Sheria [1/210]). Sa e mirė ėshtė fjala e imam Katadetu, ku thotė: Me tė vėrtetė nėse njė njeri e shpik njė bidat, ne detyrohemi qė ta pėrmendim [bidatin] nė mėnyrė qė tė ruhemi nga ai.(tabakat el Hanabile [2/ 216]).
Fatkeqėsisht realiteti i kėsaj ēėshtjeje fshihet tek shumė grupacione tė kohės sonė [nė ditėt e sotme], dhe shkak i zhvillimit tė kėsaj ėshtė mosnjohja e shkaqeve te bidatit, tė cilat janė tė shumta, ku mund tė bie edhe dijetari.
Page 6
Kujdes nga RisitėBidatet www.udhezimidhedrita.net
6
- Kapitulli i parė-
Kremtimi i Mevludit
Faleminderimi i takon vetėm Allahut, krijuesit tė gjithėsisė, sunduesit absolut nė ditėn e gjykimit. Paqja dhe mėshira e Zotit qoftė mbi tė dėrguarin e tij, familjen, shokėt dhe pasuesit e tij deri nė ditėn e gjykimit.
Cila ėshtė dispozita e sheriatit (ligjit tė Allahut) mbi kremtimin e mevludit (ditėlindjes sė Pejgamberit alejhi selam), rregulli mbi kremtimin e mevludit, ngritja nė tė, pėr tė, ose pėrshėndetjet pėr tė si dhe pėr gjėrat tė tjera qė janė prezente nė kremtime tė tilla?
Pėrgjigjeja:
Nuk ėshtė i lejuar kremtimi i ditėlindjes sė Pejgamberit alejhi selam e as i ndonjė njeriu tjetėr, ngase kjo ėshtė njė gjė e cila ėshtė prej risive nė fenė tonė. Arsyeja pėr kėtė qėndron nė atė se kėtė nuk e ka bėrė Pejgamberi alejhi selam, as Hulefai Rrashidinėt (Katėr imamėt e parė pas Muhammedit alejhi selam), as ndonjė nga shokėt e tij, e as pasuesit e tij me tė mirė nė shekujt mė tė frytshėm, tė cilėt ishin mė tė diturit nė sunnetin dhe ishin ata qė e kanė dashur mė sė shumti Pejgamberin alejhi selam, dhe janė ata qė e kanė praktikuar mė sė shumti dhe mė sė miri fenė e pastėr tė Allahut xhele shanuhu, ashtu siē i ka mėsuar i Dėrguari i Tij.
Ėshtė transmetuar nga Pejgamberi alejhi selam se ka thėnė, Kush vepron diē qė nuk ėshtė nė pajtim mė ēėshtjen tonė, ajo vepėr ėshtė e refuzuar,dhe nė njė hadith tjetėr thotė:Ruajuni nga gjėrat e shpikura sepse ēdo e shpikur ėshtė risi, e ēdo risi ėshtė humbje. Kėto dy hadithe na e bėjnė tė qartė dhe na kėshillojnė (urdhėrojnė) qė tė ruhemi (kemi kujdes) shumė prej risive qė janė tė shpikura nė fe dhe nga tė punuarit me to. Po ashtu Allahu xhele shanuhu na porositė qė:
"Ēka tju japė Pejgamberi, atė merreni, e ēka tju ndalojė pėrmbajuni dhe kini frikė
Allahun, se Allahu ėshtė ndėshkues i ashpėr. (Hashr: 7)
Ju e kishit shembullin mė tė lartė nė tė dėrguarin e Allahut, kuptohet, ai qė shpreson nė shpėrblimin e Allahut nė botėn tjetėr, ai qė atė shpresė e shoqėron duke e
pėrmendur shumė shpesh Allahun. (Ahzab: 21)
Allahu ėshtė i kėnaqur me tė hershmit e parė prej muhaxhirėve (emigruesve), prej ensarėve (vendasve) dhe prej atyre qė i pasuan ata nė punėt e mira, e edhe ata janė tė
kėnaqur ndaj Tij. Atyre ju ka pėrgatitur xhennete, nė tė cilėt rrjedhin lumenj, ku do tė
jenė pėr jetė tė pasosur. E ky ėshtė fitimi i madh. (Teube: 100)
Sot ua pėrsosa fenė tuaj, plotėsova ndaj jush dhuntinė Time, zgjodha pėr ju Islamin fe (Maide: 3) dhe ajete tjera tė shumta.
Ndėrsa veprimi, kremtimi i kėtyre mevludeve jep tė kuptojmė se Allahu ende nuk e ka plotėsuar fenė pėr njerėzimin, se Pejgamberi alejhi selam nuk e ka qartėsuar, nuk e ka publikuar atė qė ka qenė e nevojshme pėr njerėzimin qė tė punojnė me tė derisa erdhėn disa "dijetarė" nė kohėn e fundit dhe e shpikėn njė gjė tė tillė nė ligjin e Allahut, duke menduar se ky veprim i afron tek Allahu dhe kjo pa dyshim ėshtė njė rrezik shumė i madh qė nė kohėn tonė i kundėrvihet shumė fesė sė pastėr tė Allahut. Dihet se Allahu vetėm se e ka plotėsuar fenė e pastėr pėr robin e vet me tė gjitha mirėsitė nė formėn mė tė pėrsosur, dhe se Pejgamberi alejhi selam e ka kumtuar me kumtesėn mė tė qartė dhe nuk ka lėnė asnjė rrugė qė shpie nė xhennet vetėm se e ka treguar atė, dhe atė qė largon nga zjarri vetėm se ua ka qartėsuar atė
Page 7
Kujdes nga RisitėBidatet www.udhezimidhedrita.net
7
tė gjithėve dhe kėtė e vėrteton edhe hadithi i Pejgamberit alejhi selam ku thuhet: transmetohet nga Abdullah ibn Omer, i cili thotė se i Dėrguari i Allahut ka thėnė: Nuk ėshtė dėrguar asnjė Pejgamber (nga Allahu) pėrveē se ka qenė obligim i tij qė t'u tregojė popujve pėr tė mirėn qė iu sjell dobi atyre dhe tė keqen qė iu sjell dėm atyre.
Dhe siē e dimė, Pejgamberi alejhi selam ka qenė mė i dalluari nga tė dėrguarit dhe vula e Pejgamberėve, dhe mė i pėrsosuri nė qartėsi dhe kėshilla. Po sikur tė ishte kremtimi i mevludit prej fesė tė cilėn Allahu e zbriti dhe e do, kėtė do ta qartėsonte i Dėrguari i Tij pėr popullin e tij ose do ta kishte praktikuar nė jetėn e tij, ose do ta kishte vepruar dikush nga shokėt e tij, mirėpo njė gjė e tillė nuk ka ndodhur. Dhe me kėtė ėshtė qartėsuar se kjo vepėr ėshtė e shpikur, kundėr sė cilės na ka kėshilluar Muhammedi alejhi selam, qė tė ruhet populli ashtu siē u cekė edhe nė hadithet mė lart. Ka ardhur nė hadithe tė tjera siē ėshtė fjalimi (Ligjėrata) e Muhammedit alejhi selam nė ligjeratėn e sė premtės ku thotė: Me tė vėrtetė fjala mė e mirė ėshtė ligji i Allahut dhe udhėzimi mė i mirė ėshtė udhėzimi i Pejgamberit alejhi selam, dhe gjėrat mė tė kėqija janė risitė dhe ēdo risi ėshtė humbje.
Bazuar nė shumė ajete e hadithe qė kanė pėr qėllim kėtė dispozitė, shumica e dijetarėve janė deklaruar kundėr mevludit dhe pėr kujdesin (ruajtjen) nga kjo risi. Tezės sė tė parėve i janė kundėrvėnė disa dijetarė dhe e kanė lejuar atė, nėse ajo nuk pėrmban diē qė ėshtė e ndaluar shprehur nė fjalė tė kota pėr Pejgamberin alejhi selam, pėrzirjen e burrave me gra, ose pėrdorimin e instrumenteve (muzikore) dhe gjėrave tė tjera qė i ndalon feja e pastėr dhe po ashtu mendojnė se janė risi te mira, ndėrsa Muhamedi alejhi selam thotė, Ēdo risi ėshtė humbje. Ligji Islam sugjeron qė pėr ēdo mosmarrėveshje mes njerėzve duhet kthyer ligjit tė Allahut dhe Sunnetit tė tė Dėrguarit te Tij. Allahu thotė nė Kuran:
"O ju qė besuat, bindjuni Allahut, tė Dėrguarit tė tij dhe pėrgjegjėsve nga ju. Nėse nuk pajtoheni pėr ndonjė ēėshtje, atėherė parashtrojeni atė tek Allahu (Kurani) dhe i
Dėrguari i Tij (Sunneti) po qė se i besoni Allahut dhe ditės sė fundit. Kjo ėshtė mė e
dobishme dhe pėrfundimi mė i mirė ." (Nisa: 59)
Pėr ēdo send qė nuk pajtoheni, gjykimi pėr tė ėshtė tek Allahu." (Shura: 10)
Te ne ėshtė paraqitur kremtimi i mevludit kurse nė Librin e Allahut na ėshtė qartėsuar se jemi tė obliguar tė pasojmė Pejgamberin alejhi selam nė atė qė ka ardhur me tė (fenė e pastėr), dhe tė largohemi nga ajo prej ēkahit na ka porositur tė largohemi. Ėshtė e pa logjikshme tė thuhet se Muhammedi alejhi selam nuk e ka kumtuar fenė deri nė fund, meqė ai na e ka kumtuar neve se Allahu e ka plotėsuar fenė e tij pėr kėtė popull dhe se kremtimi i mevludit nuk ėshtė ajo nė ēka ka thirrur Muhamedi alejhi selam. Neve nuk na ka mbėrri ndonjė dėshmi se ai e ka vepruar njė gjė tė tillė apo se ka urdhėruar nė tė, pėrkundrazi, ai na e ka ndaluar kėtė dhe po ashtu as shokėt e tij nuk e kanė vepruar njė gjė te tillė d.m.th. mevludi nuk ėshtė i bazuar nė njėrėn nga bazat e fesė sė pastėr.
Mirėpo, kjo ėshtė nga risitė e shpikura dhe pėrgjasim me tė krishterėt dhe ēifutėt nė festat qė kanė ata. Nga kjo duhet t'u bėhet e qartė atyre qė sado pak logjikojnė dhe kanė etje pėr ndjekjen e sė vėrtetės, se kremtimi i mevludit nuk ėshtė prej fesė Islame, por nga risitė prej tė cilave Allahu dhe Muhammedi alejhi selam na kanė urdhėruar tė largohemi. Nuk mjafton pėr ndonjė i cili mendon qė tė pasojė shumicėn e njerėzve nė veprim nė tė gjitha aspektet, pėrveē Pejgamberin alejhi selam, sepse e vėrteta nuk ėshtė nėse njė gjė e pason shumica, por e vėrteta qartėsohet me argumente tė qarta nga ligji i Allahut, siē thotė Allahu pėr tė krishterėt dhe ēifutėt:
Page 8
Kujdes nga RisitėBidatet www.udhezimidhedrita.net
8
Ata thanė: Kurrsesi nuk ka pėr tė hyrė askush nė xhennet, pėrveē atij qė ėshtė jahudi ose krishterė! Ato janė fantazi tė tyre! Thuaju sillni argumentet tuaja (pėr ēka pretendoni) po qė se jeni tė drejtė?
"Ne qoftė se u bindesh shumicės (mohuesve qė janė) nė tokė, ata do tė tė largojnė nga
rruga e Allahut. (Enam: 116)
Dhe shumicės sė kėtyre (kremtimeve tė mevludeve) qė janė te ndaluara u bashkangjiten edhe shumė harame tė tjera si: pėrzierja e burrave me gra, pėrdorimi i veglave tė ndryshme, pirja e duhanit, pėrgojimi, shpenzimi i tepėrt, dhe ndodh edhe mė e ēuditshmja - prezenca e shirkut nė kėto kremtime dhe fjalė tjera tė kota pėr Muhammedin alejhi selam ose pėr dikėnd tjetėr siē janė evlijatė/njerėzit e mirė, duke kėrkuar ndihmė apo ndonjė gjė tjetėr dhe gjėra tė tjera qė ēojnė nė kufėr, nė ēgjė zhyten shumica e njerėzve gjatė kohės kur bėhet kremtimi i mevludeve tė tilla apo gjėra pėr njerėzit e tjerė qė konsiderohen si respekt ndaj tyre.
Transmetohet nga Muhammedi alejhi selam se ka thėnė: Ruajuni nga fjalėt e kota nė fe, se me tė vėrtetė ajo qė i ka shkatėrruar popujt e mėhershėm ka qenė marrja me fjalė tė kota nė fe.
Nė njė hadith tjetėr, Muhamedi alejhi selam thotė: Mos mė ngritni (lavdėroni) ashtu siē e kanė ngritur krishterėt tė birin e Merjemes, ngase vėrtetė unė jam rob, dhe thuani rob i Allahut dhe i dėrguari i Tij. (Trans. Buhariu dhe e ka vėrtetuar edhe hadithi i Omerit)
E ēuditshme dhe e pa menduar ėshtė se shumica e njerėzve ngarendin nė prezentimin e kėtyre festave (risive) duke i mbrojtur ato, dhe iu kundėrvihen gjėrave qė Allahu i obligoi pėr ta (njerėzit) nė bashkim pėr tė mirė, e jo si kėto bashkime ku nė to merr pjesė ai qė ėshtė alkoolist, ai qė nuk e fal namazin etj
dhe nuk e ngritin kokėn qė tė shohin se ēfarė janė duke bėrė, sesi bėjnė mėkate tė mėdha, por ska dyshim se kjo ėshtė nga besimi i dobėt dhe shkurtėpamėsia qė kanė kėta njerėz, dhe zemrat e tyre janė tė mbushura me mėkate. E lusim Allahun qė tė na ruaj neve dhe tė gjithė muslimanėve.
Dhe prej gjėrave tė tjera: Disa prej tyre mendojnė se Pejgamberi alejhi selam prezenton nė ato kremtime dhe ngriten nė kėmbė nė respekt ndaj tij (ēfarė respekti, vetėm njė herė nė vit!!!). Kjo ėshtė injorancė dhe humbja mė e madhe, sepse Pejgamberi alejhi selam nuk ngritet nga varri para ditės se gjykimit dhe nuk kontakton me ndonjė nga njerėzit, dhe nuk prezanton nė asnjė tubim, por ai ėshtė banor i varrezave deri nė ditėn e gjykimit dhe shpirti ėshtė tek Allahu xheleshanuhu. Siē thotė Allahu: Mandej, pas kėsaj (krijimi) ju do tė vdisni. E nė ditėn e Kijametit do tė ringjalleni. Dhe Pejgamberi alejhi selam thotė: Unė jam i pari qė do tė mė hapet varri nė ditėn e gjykimit, dhe jam i pari i ndėrmjetėsuar dhe ndėrmjetėsuesi i parė, paqja dhe mėshira e Allahut xhele xhelaluhu qoftė mbi tė. Ja , ky ajet dhe hadith na e bėjnė te qartė dhe janė argumente shumė tė forta pėr atė se i dėrguari alejhi selam dhe tė tjerėt nuk ngriten, vetėm se nė ditėn e gjykimit dhe pėr kėtė ēėshtje janė tė pajtimit shumica e dijetarėve islam dhe nuk ka kundėrthėnie mes tyre.
Obligohet ēdo besimtar musliman qė ti kėshillojė njerėzit qė tė ruhen nga kėto gjėra, nga ato qė i shpikėn injorantėt me thashethme tė cilat nuk janė tė zbritura nga Allahu xheleshanuhu. Me tė vėrtetė Allahu ėshtė ndihmuesi dhe plotėsuesi mė i mirė (i fesė sė pastėr) la havle ve la kuvete ila bilahil alijul adhurimi dhe dėrgimi i salavateve (pėrshėndetjeve) mbi Muhammedin alejhi selam ėshtė prej punėve mė tė mira dhe mė tė afėrta, siē thotė Allahu subhanehu ve teala: Ėshtė e vėrtetė se Allahu dhe engjėjt e Tij pėrshėndesin (dėrgojnė salavat mbi) Pejgamberin. O ju qė keni besuar, pėrshėndeteni (duke rėnė salavat) dhe pėrshėndeteni
me selam. Thotė Muhammedi alejhi selam: Kush dėrgon pėr mua njė salavat, Allahu dėrgon mbi tė dhjetė salavate. Salavatet mbi Pejgamberin alejhi selam ėshtė nga gjėrat e fesė qė
Page 9
Kujdes nga RisitėBidatet www.udhezimidhedrita.net
9
thuhet nė ēdo kohė, dhe aq mė mirė pas pėrfundimit tė ēdo namazi dhe ėshtė vaxhib nė uljet e fundit tė ēdo namazi, dhe sunnet ėshtė nė shumė vende tė tjera si p.sh.: pas ezanit kur tė pėrmendet emri i Pejgamberit alejhi selam, nė ditėn e xhuma dhe natėn e saj siē kanė argumentuar shumė hadithe pėr kėtė gjė. Allahu ėshtė Mbikqyrės, Plotėsues dhe Zotėrues qė tė i bėjė tė gjithė muslimanėt tė e kuptojnė fenė e Allahut dhe tė i forcojė nė tė duke ua bėrė tė mundur tė praktikojnė sunnetin e Muhammedit alejhi selam dhe tė largohemi nga risitė, ngaqė Atij i takon ēdo gjė nė kėtė botė dhe Ai ėshtė Mėshiruesi dhe Mbikqyrėsi. Pėrshėndetjet qofshin mbi tė Dėrguarin e Tij, shokėt e tij, dhe pasuesit e tij deri nė ditėn e gjykimit.
-
-
i/e regjistruar
Dispozita e sheriatit mbi kremtimin e natės sė Israsė dhe Miraxhit
S’ka dyshim se Israja dhe Miraxhi janė prej argumenteve tė Allahut tė madhėruar, argument pėr vėrtetimin e profetėsisė sė Pejgamberit alejhi selam dhe pėr vendin mė tė ēmueshėm tek Allahu subhanehu ve teala. Gjithashtu janė argument pėr pėrcaktimin, fuqinė e tė Madhėruarit dhe pėr lartėmadhėrinė e Allahut ndaj krijesave tjera, ku edhe Ai thotė: ”I pa tė meta ėshtė Lartėmadhėria e Tij qė robin e Vet e kaloi (ngriti) nė njė pjesė tė natės prej mesxhidi
haramit (prej Qabes) gjer nė mesxhidi El Aksa, rrethinėn e sė cilės Ne e kemi bekuar, (ia
bėmė kėtė udhėtim) pėr tė ia treguar atij disa nga argumentet Tona. Vėrtetė, Ai ėshtė
dėgjuesi (i fjalėve tė Muhammedit) shikuesi, (i punėve tė Muhammedit).” (El-Isra: 1)
Ėshtė vėrtetuar nga Muhammedi alejhi selam se ai me tė vėrtetė ėshtė ngritur nė qiej dhe janė hapur dyert deri sa ėshtė ndalur nė qiellin e shtatė dhe ka komunikuar me Allahun subhanehu ve teala siē ka dashur Ai. Dhe aty janė bėrė obligim namazet pėr umetin. Nė fillim, Allahu xheleshanuhu ka obliguar me pesėdhjetė kohė tė namazit dhe ai ka vazhduar kėtė (qėndrimin nė qiell) duke kėrkuar nga Allahu xheleshanuhu lehtėsim derisa Ai ia lehtėsoi kėtė Umetit nė pesė kohė nė ditė. Mirėpo, shpėrblimi i pesėdhjetė kohėve tė namazit ėshtė pėr arsye se tė mirat shumėfishohen nga dhjetė e mė shumė herė pėr atė qė do Allahu.
Allahut i takon lavdėrimi dhe faleminderimi pėr tė gjitha mirėsitė. Dhe kjo natė nė tė cilėn ka ndodhur Israja dhe Miraxhi nuk ėshtė e cekur nė hadithe tė vėrteta (se cila natė ėshtė), as nė muajin Rexheb e as nė muajt tjerė dhe ēdo gjė qė ėshtė e cekur pėr kėtė natė nuk ėshtė e vėrtetė nga Pejgamberi alejhi selam dhe nuk ėshtė e njohur tek dijetarėt e hadithit. Dhe te Allahu ėshtė urtėsia mė e mirė qė nuk e qartėsoi kėtė festė (natė), e sikur tė e qartėsonte nuk do t’u lejohej muslimanėve qė ta veēojnė atė me diēka nga adhurimi, pėr kėtė edhe nuk u lejohet festimi i saj pėr arsye se Pejgamberi alejhi selam nuk e ka praktikuar, e as sahabėt e tij dhe nuk e kanė veēuar me diēka tė veēantė.
Po sikur tė ishte kremtimi i festave gjė e lejuar, kėtė do ta kishte qartėsuar Pejgamberi alejhi selam pėr popullin, ose me fjalė, ose me vepėr, ose sikur tė kishte ndodhur do tė ishte e njohur dhe do ta kishin transmetuar tek ne sahabėt, e dihet se ata kanė transmetuar nga Pejgamberi alejhi selam atė qė ka qenė e nevojshme pėr popullin dhe nuk kanė lėnė asgjė mangu nga feja, porse ata kanė nxituar para nesh nė tė mira ; pra , sikur tė ishte kremtimi i kėsaj nate i lejuar dhe prej fesė, kėtė do ta kishin vepruar ata para nesh. E dimė se Muhammedi alejhi selam ėshtė kėshilluesi mė i mirė pėr njeriun, dhe e kumtoi porosinė nė shkallėn me tė lartė dhe e kreu misionin qė e kishte nga Allahu.
Sikur tė ishte madhėrimi i kėsaj feste dhe kremtimi i saj nga feja islame, nuk do tė ngurronte [ta bėnte kėtė] i dėrguari alejhi selam e as nuk do ta asgjėsonte, mirėpo kur ka ndodhur kjo gjė e tillė? Mėsuam se kjo festė (Israsė dhe Miraxhit) nuk ėshtė nga feja e pastėr islame. Me tė
Page 10
Kujdes nga Risitė“Bidatet” www.udhezimidhedrita.net
10
vėrtetė Allahu e plotėsoi fenė pėr kėtė popull dhe e pėrsosi nė formėn mė tė mirė dhe e refuzoi atė qė nuk ėshtė nga islami i pastėr dhe atė qė Allahu nuk e lejoi pėr umetin tonė, thotė Allahu ne Kuranin famėlartė: “Sot ua pėrsosa fenė tuaj, plotėsova ndaj jush dhuntinė time, dhe
zgjodha pėr ju islamin fe,” dhe ajeti tjetėr, “A mos kanė ata ortakė (zota ose idhuj) qė u pėrcaktuan atyre fe, tė cilėn nuk e urdhėroi Allahu! Po, sikur tė mos ishte fjala vendimtare (e Allahut qė shpėrblimi dhe ndėshkimi tė jenė ne ahiret), do tė kryhej dėnimi mbi ta, e megjithatė mohuesit do tė kenė dėnim tė dhimbshėm.”
Ėshtė vėrtetuar nga Pejgamberi alejhi selam tė ketė thėnė nė hadith tė vertetė: “Kujdes nga risitė,” duke treguar se kjo ėshtė humbje – Kujdes pėr popullin nga ky rrezik i madh dhe shkatėrrues, duke i porositur tė largohen nga ato, gjė qė ėshtė vėrtetuar nga Muhammedi alejhi selam nė hadith tė vertetė ku transmetohet nga Ajshja Allahu qoftė i kėnaqur prej saj, se ka thėnė Pejgamberi alejhi selam: “Kush vepron diē qė nuk ėshtė nė pajtim me ēėshtjen tonė, ajo vepėr ėshtė e refuzuar,” ndėrsa nga Xhabiri Allahu qoftė i kėnaqur prej tij, transmetohet se Pejgamberi alejhi selam ka thėnė nė ligjėratėn e sė premtes: “Ruajuni nga gjėrat e shpikura se ēdo e shpikur ėshtė risi e ēdo risi ėshtė humbje.”
Transmetohet nga Urubad bin Surijetu Allahu qoftė i kėnaqur prej tij se Pejgamberi alejhi selam na kėshilloi me kėshillat mė tė larta sa qė na dridheshin zemrat dhe na lotonin sytė, dhe ne i thamė: O i dėrguari i Allahut, sikur kjo tė jetė kėshilla e fundit. Dhe ai na kėshilloi duke thėnė: ”Ju kėshilloj tė kini frikė Allahun, dėgjim dhe respekt ndaj udhėheqėsit, edhe nėse bėhet (udhėheqės) dikush nga robėrit, ngaqė nėse dikush prej jush jeton mė gjatė do tė shohė kundėrthėnie tė mėdha, por unė ju kėshilloj qė tė kapeni pėr Sunnetin tim dhe sunnetin e hulefau rrashidinėve tė shkėlqyeshėm pas tė dėrguarit, atėherė kapuni pėr ta me dhėmballė dhe ruajuni nga gjėrat e shpikura, se me tė vėrtetė ato janė risi e ēdo risi ėshtė humbje.”
Kjo (kremtimi i kėtyre festave) ėshtė pėrgjasim me armiqėt e fesė islame, krishterėt dhe jehuditė tė cilėt shpikėn dhe shtuan nė fenė e tyre duke futur risi tė cilat nuk i lejonte Allahu xheleshanuhu, duke u munduar kėshtu tė vėrtetojnė mangėsinė nė fenė islame dhe ta ofendojnė me qėndrimin se Islami nuk ėshtė fe e plotėsuar. Dhe nga kjo del qartė se kjo ėshtė njė katastrofė e madhe (shkatėrrim) dhe njė gjė e urryer dhe kundėrvėnie ndaj thėnies sė Allahut: Sot ua pėrsosa fenė tuaj, plotėsova ndaj jush dhuntinė Time, zgjodha pėr ju
islamin fe.” Dhe, kjo ėshtė kundėrshtim i haditheve tė Pejgamberit alejhi selam qė tė kemi kujdes tė posaēėm nga risitė dhe tė largohemi nga ato. Sė fundi shpresoj se kjo ēka u pėrmend nga argumentet do tė mjaftojė pėr njė (person musliman) i cili dėshiron tė ndjek tė vėrtetėn dhe tė urrejė risitė d.m.th kremtimin e natės sė Israsė dhe Miraxhit, dhe kujdesi (largimi) nga kjo pėr arsye se kjo aspak nuk ėshtė nga feja e Allahut; dhe atė se Allahu na obligoi qė tė i kėshillojmė muslimanėt dhe t’ua qartėsojmė atyre fenė dhe na e bėri haram (ndaloi) fshehjen e diturisė.
Andaj e pash tė arsyeshme kėtė vėrejtje (qartėsim) pėr vėllezėrit muslimanė kundėr kėsaj risie, e cila ėshtė e pėrhapur nė shumicėn e vendeve islame, ku disa prej muslimanėve mendojnė se ėshtė prej fesė se pastėr.
Vetėm Allahu ėshtė mbikqyrės dhe rregullues i gjendjes sė muslimanėve nė pėrgjithėsi, dhe e lusim Atė qė tė na e pėrforcojė neve tė kuptuarit e fesė sė vertetė dhe tė na e bėjė tė mundur mua dhe juve qė tė kapemi pėr tė vėrtetėn dhe tė na forcojė nė tė dhe tė kundėrtėn - largimin nga risitė. Me tė vėrtetė Ai ėshtė pėrgjegjėsi dhe Rregulluesi mė i mirė. Pėrshėndetjet qofshin mbi tė dėrguarin e Tij, shokėt e tij, dhe pasuesit e tij deri nė ditėn e gjykimit.
Page 11
Kujdes nga Risitė“Bidatet” www.udhezimidhedrita.net
11
- Kapitulli i tretė -
Dispozita e sheriatit pėr faljen e namazit me xhemat nė mesin e muajit Shaban
Dhe nga risitė qė kanė shpikur njerėzit ėshtė edhe risia e tė kremtuarit natėn e mesme tė muajit Shaban dhe veēimi i saj me agjėrim duke mos pasur asnjė argument qė tė bazohen nė tė. Ekzistojnė transmetime nė lidhje me mirėsitė e kėsaj nate, por tė gjitha janė hadithe tė dobėta dhe nuk lejohet argumentimi me to. Pra, ajo qė ėshtė transmetuar lidhur me mirėsitė e namazit gjatė kėsaj nate janė hadithe tė shpikura, siē ėshtė vėrtetuar nga shumica e dijetarėve, gjė qė do tė shtjellohet nė vijim.
Janė pėrmendur lidhur me kėtė disa transmetime nga disa selefė prej banorėve tė Shamit dhe tė tjerėve, mirėpo ajo nė ēka janė shumica e dijetarėve ėshtė se kremtimi i tyre konsiderohet bidat dhe se hadithet qė pėrmenden rreth kėsaj tė gjitha janė tė dobėta, e disa edhe tė shpikura dhe nga ata qė kanė folur pėr kėtė temė ėshtė edhe hafidh Ibn Rexhebi nė librin e tij „Letaif el Mearif“. Hadithet e dobėta qė kanė tė bėjnė me adhurimin merren vetėm atėherė kur ai adhurim ka bazė nė hadithe tė vėrteta, e kremtimi i natės sė mesme tė muajit Shaban nuk ka bazė nė hadithe apo diē tjetėr nė ēka do tė mbėshteteshin transmetimet tjera. Ky definicion ėshtė pėrmendur edhe nga Imam Ebu el Abas Shejh ul-Islam Ibn Tejmije, Allahu e mėshiroftė.
Po i paraqesim kėtu thėniet e disave nga dijetarėt islam lidhur me kėtė ēėshtje, nė mėnyrė qė tė jemi sa mė tė qartė. Tė gjithė dijetarėt janė tė mendimit se pėr ēdo mospajtim eventual nė ndonjė ēėshtje duhet t’i kthehemi Librit tė Allahut dhe Sunnetit tė tė Dėrguarit alejhi selam, d.m.th gjykimit tė ndonjėrės prej tyre apo te dyjave, dhe se jemi te obliguar qė t’i pasojmė ndėrsa nga ajo qė bie nė kundėrshtim me Kuran dhe Sunnet jemi tė obliguar qė tė ruhemi dhe ta refuzojmė atė, dhe ajo qė nuk ėshtė pėrmendur nga adhurimet nė Kuran apo nė Sunnet ėshtė bidat dhe nuk lejohet kryerja e saj (definicion: ēdo adhurim ėshtė i ndaluar, pėrveē adhurimit qė argumentohet me Kuran dhe Sunnet).
Siē thotė Allahu nė Kuran: "O ju qė besuat, bindjuni Allahut, tė dėrguarit dhe pėrgjegjėsve nga ju. Nėse nuk pajtoheni pėr ndonjė ēėshtje, drejtojuni Allahut, tė dėrguarit dhe pėrgjegjėsve nga ju. Nėse nuk pajtoheni pėr ndonjė ēėshtje, atėherė parashtrojeni atė te
Allahu (te Libri i Tij) dhe te i dėrguari, po qe se i besoni Allahut dhe ditės sė fundit. Kjo
ėshtė mė e dobishmja dhe pėrfundimi mė i mirė.“ (Nisa: 59)
Gjithashtu thotė: “Pėr ēdo send qė nuk pajtoheni, gjykimi pėr tė ėshtė te Allahu. Ai (gjykatėsi i famshėm) ėshtė Allahu, Zoti im, vetėm Atij i jam mbėshtetur, dhe vetėm Atij i
drejtohem.” (Shura: 10)
Po ashtu: “Thuaj: Nėse e doni Allahun, atėherė ejani pas meje-bindmėni mua qė Allahu tė ju dojė, t'ju falė mėkatet tuaja, se Allahu ėshtė qė fal shumė, mėshiron shumė.” (Ali Imran: 31)
“Pėr Zotin tėnd jo, ata nuk janė besimtarė (tė asaj qė tė zbriti ty as tė asaj para teje) derisa tė mos zgjedhin ty pėr tė gjykuar nė atė konflikt mes tyre, e pastaj (pas gjykimit
tėnd) tė mos ndjejnė pakėnaqėsi nga gjykimi yt dhe (derisa) tė mos binden sinqerisht.” (Nisa: 65)
Dhe ajete tė shumta me kėtė kuptim tė cilat na obligojnė qė pėr ēdo mospajtim t’i kthehemi Kuranit dhe Sunnetit dhe ta pėlqejmė tė gjykuarit e tyre.
Page 12
Kujdes nga Risitė“Bidatet” www.udhezimidhedrita.net
12
Thotė hafidh Ibn Rexheb ne librin e tij “Letaif el Mearif” nė lidhje me kėtė ēėshtje, duke pėrmendur edhe fjalėt qė i cekėm mė lartė, se natėn e mesme tė muajit Shaban, disa nga tabi’inėt e banorėve tė Shamit si Halid ibn Mi’dan, Mekhul, dhe Llukman ibn Amir dhe tė tjerėt e kanė veēuar dhe kanė bėrė shumė ibadete nė tė dhe prej tyre i kanė marrur njerėzit kėto mirėsi dhe madhėrime. Atyre u ėshtė thėnė se iu kanė arritur disa transmetime israelite, dhe kur kjo mori hov tek njerėzit, njerėzit filluan tė kundėrshtoheshin rreth kėsaj: disa prej tyre e pėlqenin kėtė dhe i pasuan nė madhėrimin e saj, ndėr ta edhe banorėt e Basres dhe tė tjerėt, ndėrsa e refuzuan dhe e urrejtėn shumica e dijetarėve tė Hixhazit, ndėr ta Ibn Ebi Meliketu, e kėtė e ka transmetuar Abdurrahman bin Zejd bin Eslem nga fukahat e Medines, dhe njėherit ky ėshtė mendimi i shkollės Malikite dhe tė gjithė janė tė mendimit se kjo ėshtė bidat/risi.
Dijetarėt e Shamit janė ndarė nė dy mendime pėr mėnyrėn e trajtimit tė kėsaj nate:
Mendimi i parė:
Pėlqehet tė falurit nė tė dhe atė me xhemat nė xhami. Halid ibn Mi’dan dhe Llukman ibn Amir si dhe tė tjerė kanė veshur rroba tė mira dhe janė parfumosė dhe janė falur nė xhami nė kėtė natė, dhe e kanė pėlqyer kėtė. Ndėrsa Is’hak ibn Rahvije ka thėnė rreth faljes me xhemat nė xhami: “nuk shoh se ka bidat nė kėtė”. Kėtė e ka pėrmendur Harbi el Kermani nė shėnimet e tija…
Mendimi i dytė:
Urrehet grumbullimi nė xhami pėr namaz me xhemat apo pėr du’a/lutje, ndėrsa nuk urrehet qė njeriu tė falė namaz vetėm nė shtėpi. Ky ėshtė mendimi i Evzait, Imam i banorėve tė Shamit, dhe ky ėshtė mendimi mė i saktė inshallahu teala… derisa ka thėnė: nuk di ndonjė fjalė nga Imam Ahmedi lidhur me natėn e mesme tė muajit Shaban dhe pėlqimin e faljes sė namazit nė tė. Rreth kėsaj ēėshtjeje janė transmetuar dy rrėfime, njėra ndėr to ka tė bėjė me faljen e namazit nė natėn e Bajramit, ku thuhet se nuk e ka pėlqyer faljen e namazit nė tė pėr atė se njė gjė tė tillė nuk e ka bėrė Muhamedi alejhi selam. Ndėrsa nė njė transmetim tjetėr thuhet se e ka pėlqyer kėtė, duke marrė pėr bazė veprimin e Abdurrahman bin Zejd bin Esved dhe ai ishte nga Tabi’inet. Po ashtu edhe pėr faljen nė natėn e mesme tė muajit Shaban nuk ėshtė transmetuar asgjė nga Muhamedi alejhi selam apo nga sahabėt, por ėshtė transmetuar nga disa Tabi’in nga banorėt e Shamit (Mbaroi mendimi tė cilin e mbante Ibn Rexheb).
Nga kjo qė parapriu u argumentua qartė se nuk ėshtė transmetuar ndonjė rrėfim nga Muhamedi alejhi selam apo nga sahabėt nė lidhje me natėn e mesme tė muajit Shaban.
Mirėpo, atė qė e ka zgjedhur Evzai dhe Hafiz ibn Rexheb ėshtė se e kanė pėlqyer faljen e namazit pėr persona tė caktuar (pa xhemat), dhe ky mendim ėshtė i pa njohur dhe i dobėt sepse ēdo gjė qė nuk ka argument nga sheriati (tė qartė nga Kurani dhe Muhammedi alejhi selam, shokėt e tij) nuk ėshtė e lejuar pėr muslimanėt veprimi i tij, pėr shkak se ėshtė e shpikur nė fe pa marrė parasysh se a e bėn atė njė person apo njė grup sė bashku, qoftė fshehurazi apo haptazi, bazuar nė hadithin e Pejgamberit alejhi selam ku thotė: “Kush e kryen njė punė qė nuk ėshtė nė pajtim me mėnyrėn tonė, ajo ėshtė e refuzuar.” Dhe hadithe tė tjera qė argumentojnė pėr urrejtjen e risive dhe na kėshillojnė largimin nga ato. Thotė imam Ebu Bekr Tartushi nė librin e tij ”Tė shpikurat dhe Risitė,” transmetohet nga Ibn Vedaja nga Zejd Ibn Eslem se ka thėnė: ”Nuk e kemi takuar asnjė nga dijetarėt tanė qė e kanė shqyrtuar ditėn e mesme tė Shabanit e qė nuk kanė marrė parasysh hadithet qė u ceken mė lart (hadithet e parfumosjes dhe veshjes sė rrobave tė reja) dhe nuk kanė pa mirėsi nė atė ēka ėshtė thėnė, dhe thanė pėr Ibn Meliketu se Zejd en-Nemiri ka thėnė: ”Shpėrblimi i natės se mesme tė muajit Shaban ėshtė si shpėrblimi i natės sė Kadrit.” Mandej ka thėnė sikur ta kisha dėgjuar dhe tė kisha nė duar njė thupėr, do ta kisha rrahur, dhe (tregohet se) Zejdi ka qenė i ashpėr.
Page 13
Kujdes nga Risitė“Bidatet” www.udhezimidhedrita.net
13
Thotė dijetari i shquar Shevkani nė librin e tij ”Dobitė e Shumta” - pjesė nga ky libėr, hadithi siē vijon: ”O Ali, kush i fal njėqind rekate natėn e mesme tė Shabanit dhe lexon nė tė Fatihan dhe suren Ihlas dhjetė herė, vetėm se Allahu ia ka plotėsuar atij ēdo nevojė”. Hadithi i tillė ėshtė i shpikur dhe ėshtė obligim pėr ēdo njeri qė ta ketė parasysh kėtė hadith, dhe ta di se tė gjithė transmetuesit janė tė panjohur. Mirėpo ka edhe transmetime tė tjera me kėtė kuptim dhe po ashtu qė tė gjitha janė tė shpikura, dhe transmetuesit nuk dihen fare, dhe thotė nė Muhtesar: “(shkurtesė) hadithi pėr namazin nė mes tė Shabanit ėshtė batil i kotė”; nė librin e Ibn Hibanit nga hadithi i Aliut Allahu qoftė i kėnaqur prej tij, ku thotė: ”Kur tė vijė nata e mesme e muajit Shaban, ngrituni natėn pėr namaz dhe agjėroni ditėn.” (Hadithi ėshtė i dobėt).
Transmetohet nga Ajsha, kur ka shkuar me tė dėrguarin e Allahut nė Bekie (vend i varreve nė Medine): ”… dhe Allahu zbritė nė qiellin e dynjasė nė mesin e natės dhe i fal tė gjithė...” (Transmeton Tirmidhiu). Me tė vėrtetė fjala pėr namazin nė kėtė natė ėshtė e shpikur derisa edhe ky hadith i Ajshes ėshtė i dobėt dhe rrugėt e transmetimit janė tė kėputura. Ka thėnė Hafiz el-Iraku lidhur me kėtė hadith: ”Namazi nė natėn e mesme tė muajit Shaban ėshtė i shpikur dhe gėnjeshtėr ndaj Pejgamberit alejhi selam”. Thotė imam Neveviu nė librin e tij (Pėrmbledhjet): ”Namazi qė ėshtė i njohur si namaz Ragaib nė mes akshamit dhe jacisė ėshtė dymbėdhjetė rekatėsh nė natėn e xhumasė sė parė nė muajin Rexheb, kurse namazi nė natėn e mesme tė muajit Shaban ėshtė njėqind rekatėsh. Kėto dy namaze janė risi tė urryera dhe nuk mjafton qė njė grup njerėzish tė veprojnė njė gjė tė tillė, ndonėse njė shumicė dijetarėsh kanė shkruar libra dhe kanė shpėrndarė fletushka pėr pėlqimin e kėsaj ēėshtjeje, por kjo pa dyshim ėshtė e gabuar. Dhe e ka pėrmendur Imam Ebu Muhamed Abdurahman Ibn Ismail el- Makdesi nė librin e tij njė gjė tė tillė, ku dhe e kundėrshton duke ua treguar dhe qartėsuar tė gjithėve kėtė gjė, dhe mendime tė shumta tė dijetarėve, mirėpo, mendoj se kėto mjaftojnė pėr atė qė dėshiron tė gjejė tė vėrtetėn dhe ta ndjek atė. Ajo ēka cekėm mė lart nga ajetet dhe hadithet, dhe shpjegimet (sqarimet) e dijetarėve mjafton pėr atė i cili dėshiron tė gjejė tė vėrtetėn, se kremtimi i natės sė mesme nė muajin Shaban me namaz dhe gjėra tė tjera apo veēimi i saj me agjėrim ėshtė njė prej risive tė urryera nga dijetarėt e Ehlisunetit, dhe ata qė e pasojnė rrugėn e tyre. Dhe kjo nuk ka origjinė nė fenė e pastėr, por ėshtė nga tė shpikurat nė fe pas kohės sė Sahabėve tė Muhammedit alejhi selam, siē thotė Allahu: ”Sot pėrsosa pėr ju
fenė tuaj, plotėsova ndaj jush dhuntinė Time, zgjodha per ju islamin fe.” (Maide: 3). Dhe shumė e shumė ajete qė flasin pėr kėtė ēėshtje.
Dhe thėnia e Muhammedit alejhi selam:”Kush vjen me diē qė nuk ėshtė nga ne, ajo ėshtė e refuzuar”, dhe hadithe tė shumta po me kėtė kuptim, ndėr to edhe hadithi i Ebu Hurejres ku thotė se Pejgamberi alejhi selam ka thėnė, ”Mos e veēoni natėn e xhumasė nga netėt tjera me namaz dhe mos e veēoni ditėn e xhuma me agjėrim nga ditėt tjera, pėrveē nėse dikush nga ju ėshtė duke agjėruar.” (Transmeton Muslimi).
Sikur tė ishte i lejuar veēimi nga nata nė natė me ibadet, nė kėtė do tė kishte pėrparėsi dita e xhumasė sepse ėshtė e argumentuar me hadithe tė vėrteta nga i dėrguari i Allahut, se ai nuk e ka veēuar kėtė natė. Kjo argumenton se netėt tjera nuk mirren parasysh, sepse nuk kanė bazė nė fe, pėrveē nėse ka argument tė vertetė qė e veēon atė natė. Mirėpo, kur nė natėn e Kadrit dhe nė netėt e Ramazanit u lejua falja e namazit, nė kėtė kėshilloi i Dėrguari i Allahut, dhe e porositi popullin nė kėtė dhe e praktikoi vetė, siē ėshtė transmetuar ne dy Sahihat (Buhari, Muslim) se Pejgamberi alejhi selam ka thėnė: ”Kush agjėron ramazanin me bindje, pėrkushtim dhe besim tė plotė do tė i falen atij mėkatet e kaluara.” Gjithashtu edhe hadithi pėr natėn e Kadrit: ”I falen mėkatet e kaluara”. Sikur tė ishte i lejuar kremtimi i natės sė mesme tė muajit Shaban dhe netėve tė xhumas sė parė tė muajit Rexheb, ose nata e Israsė dhe Miraxhit, kėtė do ta kishte qartėsuar Muhammedi alejhi selam pėr popullin e vet apo do ta kishte kryer vetė ai, apo sikur tė kishte ndodhur diēka e tillė, do ta kishin transmetuar shokėt e Muhammedit alejhi selam, duke e ditur se nuk kanė lėnė mangut asgjė nga Muhamedi alejhi selam dhe duke e pasur parasysh se ata janė njerėzit mė tė mirė dhe kėshilluesit mė tė mirė pas pejgamberėve
Page 14
Kujdes nga Risitė“Bidatet” www.udhezimidhedrita.net
14
tė Allahut, paqja dhe shpėtimi i Zotit qoftė mbi ta - kanė qenė tė kėnaqur me Allahun dhe Allahu ka qenė i kėnaqur me ta.
Dhe u cekėn mė herėt fjalėt e dijetarėve se: Nuk ka transmetime nga Muhamedi alejhi selam e as nga shokėt e tij qė flasin mbi vlerėn e kėsaj nate (tė xhumasė sė parė nė muajin Rexheb, tė natės sė mesme nė muajin Shaban), dhe e kanė kuptuar se kremtimi i tillė ėshtė i shpikur (risi) nė Islam, gjithashtu edhe veēimi i saj me diēka nga adhurimet ėshtė i urrejtur. Po ashtu nata e 27 nė muajin Rexheb pėr tė cilėn disa mendojnė se ėshtė nata e Israsė dhe Miraxhit, nuk lejohet tė veēohet me diē nga adhurimet, e nuk lejohet as madhėrimi i tyre (shiko argumentet e cekura me lart); dhe kjo mjafton, sikur ta dini! E, ēka nėse nuk e dini, dhe e vertetė ėshtė fjala e dijetarėve se netėt e tilla nuk dihen saktėsisht se kur janė. Dhe fjala e tyre se ėshtė nata e 27 e muajit Rexheb nuk ėshtė e saktė dhe nuk ka bazė nė hadithet e vėrteta. E ka qėlluar ai i cili ka thėnė: ”Ēdo gjė e mirė rrjedh nga selefi, dhe ēdo gjė e keqe rrjedh nga Halefi (ata qė pasuan).”
Allahu ėshtė mbikqyrės qė na forcon neve dhe tė gjithė muslimanėt pėr kapjen nė Sunnet dhe na largon nga ajo qė e kundėrshton ligjin e Tij, se Ai ėshtė Mbikqyrės i mirė dhe Drejtues i drejtė. Pėrshėndetjet qofshin mbi tė dėrguarin e Tij, familjen e tij, shokėt e tij, dhe pasuesit e tij deri nė Ditėn e Gjykimit.
Gjendja e besimit nė urrejtjen e bidatit
-
-
i/e regjistruar
Gjendja e besimit nė urrejtjen e bidatit
Lexues i Nderuar
E dimė tė gjithė se mėkatet tona janė gjėra tė rrezikshme pėr personin dhe popullin nė pėrgjithėsi, mėkatet janė shkaktar i shkatėrrimit dhe tė kataklizmės, shkaktar i nėnēmimit dhe varfėrisė, shkaktar pėr pėrhapjen e sėmundjeve tė shumta tė urrejtura, tė humbjes sė luftės ndaj armikut; dhe nuk jemi tė dobėt, o Musliman vetėm pasi qė kemi bėrė mėkat ndaj Krijuesit, mėkatet janė shkaktarė tė ēdo tė keqe, shkaktarė tė humbjes sė dunjasė dhe ahiretit.
Lexues i Nderuar
Cili ėshtė shkaku qė i nxorri prindėrit tanė nga xhenneti vendbanim i mirėsive nė dunja vendbanim i tė kėqijave dhe vuajtjeve? Pa dyshim se mėkatet..
Cili ėshtė shkaku qė u fundos populli i Nuhit nė pėrgjithėsi?
Cili ėshtė shkaku qė u fundos Firaoni dhe populli i tij?
Cili ėshtė shkaku qė u shkatėrrua popull i Adit?
Cili ėshtė shkaku qė u pėrmbys Karuni me pasurinė e tij? S ‘ka dyshim se mėkatet..
Thotė Allahu nė Kuran: “se cilin prej tyre e kemi dėnuar pėr shkak tė mėkatit tė vet”. ( el Ankebut:40)
Thotė Allahu nė Kuran: “e pėr shkak tė mėkateve tė tyre i shkatėrruam dhe pas tyre
sollėm breza tė tjerė”. (el En’am:6)
Page 15
Kujdes nga Risitė“Bidatet” www.udhezimidhedrita.net
15
Lexues i Nderuar
Pasi qė na u qartėsua se mėkatet janė shkak i tė gjitha tė kėqijave pėr ummetin si pėr persona tė caktuar ashtu edhe pėr popullin nė pėrgjithėsi, dijeni vellezėr tė dashur… se bidati/ risia ėshtė edhe mė e keqe dhe mė shkatėrrimtare se mėkatet si pėr personin ashtu edhe pėr popullin nė pėrgjithėsi.
Thotė shejhul-islam Ibėn Tejmijje, Allahu e mėshiroftė: “… Bidati ėshtė mė i keq se mėkati siē thotė edhe Sufjan eth-Theuri: Bidati ėshtė mė i dashur pėr Iblisin se sa mėkati, se mėkatari pendohet nga mėkati i tij, ndėrsa bidatxhiu nuk pendohet nga bidati i tij”…(Mexhmuatul fetava 11/472)
Shejtani kujdeset qė ta transferoj njeriun nga besimi nė mos besim, nga njėshmėria nė politeizėm, e nėse nuk mundet kalon nė fazėn e dytė mundohet ta transferoj njeriun nga sunneti nė bidat e nėse nuk mundet kalon nė fazėn e tretė dhe atė duke u munduar ta transferoj njeriun nga respekti nė mėkat.
Lumturia nė dunja nė kėtė botė dhe nė ahiret arrihet me tevhid/njėshmėri, sunnet dhe taat/respektim (vepra tė mira).
Pikėllimi nė dunja nė kėtė botė dhe nė ahiret ėshtė me politeizėm, bidate dhe mėkate (vepra tė kėqija)..
Bidati ėshtė mė i dashur te Iblisi se sa mėkati .
Ka argumentuar kėtė shejhul-islam Ibn Tejmije me dy hadithe tė Muhamedit, paqja dhe mėshira e Allahut qoftė mbi tė:
a) Argumentohet me hadithin e njė njeriu tė quajtur Himar: me tė vėrtetė njė njeri e kanė quajtur Himar i cili ka pėrdor alkool mirėpo prapė e ka bė me qesh Muhamedin -paqja dhe shpėtimi i Allahut qoftė mbi tė- ēdo herė kur e kanė sjellur te Muhamedi -paqja dhe shpėtimi i Allahut qoftė mbi tė- e ka ndėshkuar sipas asaj qė ka merituar, nga ardhja e tij e shpeshtė te Muhamedi -paqja dhe shpėtimi i Allahut qoftė mbi tė- njė njeri e mallkoi duke thėnė sa shumė qė po sillet (pėr ndėshkim) te i Dėrguari i Allahut !? Muhamedi -paqja dhe shpėtimi i Allahut qoftė mbi tė- tha “ mos e mallko atė se ai e don Allahun dhe tė Dėrguarin e tij… “(transmeton Buhariu)
Edhe pse ai e ka pėrdorur alkoolin dhe ka bėrė mėkat ndaj Allahut mirėpo Muhamedi -paqja dhe shpėtimi i Allahut qoftė mbi tė - i ndaloj sahabet ta mallkojnė atė, dhe dėshmoi pėr besimin e tij tė mirė dhe ka thėnė - me tė vėrtetė ai e don Allahun dhe tė Dėrguarin e tij…”
b) Dhe hadithi i dytė i njeriut i cili kundėrshtoi ndarjen e plaēkės sė luftės (nga Muhamedi paqja dhe mėshira e Allahut qoftė mbi tė):”Muhamedi duke e ndarė plaēkėn e luftės, ka ardhur njė njeri me mjekėrr tė gjatė, kokė tė rruar, mes syve tė tij janė parė shenjat e sexhdes mirėpo e ka kundėrshtuar ndarjen e Muhamedit-paqja dhe mėshira e Allahut qoftė mbi tė- pėr kėtė ka thėnė Muhamedi -paqja dhe mėshira e Allahut qoftė mbi tė-:”do tė dalin (do tė ketė , do tė lindin) nga pasuesit e tij, nga origjina e tij popull, njerėz qė do t’ua kalojnė me namaz, me agjėrim me tė lexuar tė Kuranit por leximi i tyre nuk arrin as deri te fyti i tyre dhe do tė dalin nga islami ashtu si del shtiza nga harku i sajė, nėse i takoj do tė i luftoj si luftimin e Adit..” (transmeton Buhariu)
Shikoni vėllėzėr tė dashur: falen, agjėrojnė, lexojnė Kuran dhe nuk u shtohet pos largimi nga Allahu pėr arsye tė bidatit tė tyre.
Page 16
Kujdes nga Risitė“Bidatet” www.udhezimidhedrita.net
16
Lexues i Nderuar
Kur u qartėsua pėr ne se bidatxhiu ėshtė mė i rrezikshėm se mėkatari, se bidati ėshtė mė i rrezikshėm se mėkati erdhi kujdesi (kėshilla qė tė ruhemi) nga shoqėrimi me bidatxhinjtė dhe ulja me ta, nga tė dėgjuarit dhe shikimi nė ta.
a) Thotė Sejjid bin Xhubejr -Allahu e mėshiroftė - :“ sikur tė shoqėron biri im njė fasik hajdut sunnij ėshtė mė e dashur pėr mua se sa ta shoqėroj njė tė devotshėm bidatxhi”…(el Ibanetu Sugra:132)
*Popull musliman ē‘ėshtė me ju qė po parashikoni se fitorja ėshtė nė duar tė bidatxhinjve?! Po shpresoni se fitorja vjen nga bidatxhinjtė, rafiditė tė cilėt nuk i dojnė pasuesit e sunnetit dhe shpresojnė pėr ta shkatėrrim…..
b) Thotė Ibėn Abasi -Allahu qoftė i kėnaqur me tė- : “ mos u ul me pasuesit e epsheve- se ata janė bidatxhitė-sepse ulja me ta ėshtė sėmundje e zemrave.. (El-Axhurij: f.61)
c) Ka thėnė Fudajl Ibėn Ijadi: “nėse e sheh njė bidatxhi nė rrugė atėherė ndėrroje, merr kahje tė kundėrt“. Gjithashtu thotė : “kush e ndihmon njė pasues tė bidatit vetėm se ka ndihmuar nė shkatėrrim tė islamit”…
Dhe atė tė cilėn e paraqesin bidatxhitė pėrmes kanaleve tė ndryshme e shkatėrrojnė islamin duke paramenduar se kanė bėrė diēka, largohuni pre tyre o robėr tė Allahut.
Dhe thotė -Allahu e mėshiroftė - “kush e marton fisniken e tij d.m.th vajzen e tij me bidatxhinė vetėm se e ka ndėrprerė fisin (marėdhėniet faresisnore apo vetėm se ėshtė ndarė nga ajo nė mėnyre islame). (Ibėn xhevzije, Telbis iblis:14)
Thotė Ebu idris Eshavlani :“ sikur tė shoh njė zjarr tė ndezur nė xhami dhe nuk kam mundėsi me e fikė atė ėshtė mė e dashur pėr mua se sa ta shoh njė bidat dhe nuk mund ta ndryshoj atė”… (el Itisam:1/82)
Thotė Abdull-llah Ibėn Mubarek: Ndalohet pėr ju ulja me pasuesit e bidateve. (Elalakai:1/137)
Lexues i Nderuar
Bidati ėshtė rrezik i madh i cili ėshtė mė i keq se sa mėkati pėr personin dhe pėr popullin, pėr kėtė erdhi Islami i cili e ndaloi shpikjen nė fe dhe na kėshilloi qė tė ruhemi nga bidatxhinjtė, nga ata tė cilėt shpikin nė fenė e Allahut.
1. Nga libri i Allahut:
Thotė Allahu, subhanehu ve teala: “Dhe se kjo ėshtė rruga (feja ime e drejtė qė e caktova pėr ju), pėrmbajuni kėsaj, mos ndiqni rrugė tė tjera e tju ndajnė nga rruga e Tij. Kėto
janė porositė e Tij pėr ju, ashtu qė tė ruheni.’’ (El En’am:153)
Dhe rruga e drejtė e cila urdhėroi Allahu me tė ėshtė kjo rrugė e Allahut, ėshtė feja (rruga) tė cilėn e ka zgjedhur (e kanė kaluar) Pejgamberi -paqja dhe mėshira e Allahut qoftė mbi ta- dhe sahabėt e tij.
Dhe rrugicat tė cilat na ndalojė Allahu qė t'i zgjedhim tė kalojmė mbi to janė rrugicat e pasuesve tė bidatit dhe epsheve dhe nė krye tė ēdo rrugice ka nga njė shejtan qė thėrret nė tė.
Page 17
Kujdes nga Risitė“Bidatet” www.udhezimidhedrita.net
17
Thotė Allahu nė Kuran : “ nė ditėn kur ka fytyra qė zbardhen dhe fytyra qė nxihen”.. (Ali Imran:106)
Thotė Ibėn Abasi -Allahu qoftė i kėnaqur me tė- dhe ata qė fytyrat e tyre janė tė ndritshme janė pasuesit e sunnetit dhe tė xhematit dhe zotėruesit e diturisė, ndėrsa ata qė u nxihen fytyrat e tyre janė pasuesit e bidatit dhe humnerės.
2. Nga sunneti Muhamedit -paqja dhe mėshira e Allahut qoftė mbi tė, kanė ardhur hadithe nė urrejtjen e bidatit nė fe:
a) Thotė Muhamedi -paqja dhe mėshira e Allahut qoftė mbi tė - "kush shpikė diēka nė fenė tonė e qė nuk ėshtė nė tė, ajo ėshtė e refuzuar“. (Mutefekun alejhi). Thotė Muhamedi -paqja dhe mėshira e Allahut qoftė mbi tė- "Kush vepron diē qė nuk ėshtė nė pajtim mė ēėshtjen tonė ajo vepėr ėshtė e refuzuar”.(tra Muslimi)
b) Muhammedit -paqja dhe mėshira e Allahut qoftė mbi tė - kur ka ligjėruar nė hytbe tė xhumasė iu kanė skuqur sytė, me zė tė lartė dhe i ėshtė shtuar hidhėrimi sikur tė ishte kėshilltar ushtarak duke thėnė: : ”Me tė vėrtetė fjala mė e mirė ėshtė ligji i Allahut dhe udhėzimi mė i mirė ėshtė udhėzimi i Pejgamberit -paqja dhe mėshira e Allahut qoftė mbi tė - dhe gjėrat e kėqija janė risitė, e ēdo risi ėshtė e humbur” dhe nė shtojcė tė Nisaiut “dhe ēdo e humbur ėshtė nė zjarr”.(sahih Tergib ve Terhib:1/128)
c) Dhe thotė nė kėshillėn e mrekullueshme qė kėshilloj shokėt e vet pas namazit tė sabahut, i thanė sikur tė jetė kjo kėshilla e fundit andaj porositna me diēka, dhe pasi qė i kėshilloi me devotshmėri ndaj Allahut dhe ndėgjim, respektim ju tha atyre: “ruajuni nga gjėrat e shpikura , dhe se ēdo e shpikur ėshtė risi (bidat) dhe ēdo bidat ėshtė nė humbje”..(trans Muslimi)
d) Thotė Muhamedi -paqja dhe mėshira e Allahut qoftė mbi tė:”kush largohet nga sunneti im nuk ėshtė nga ne”. ( sahih Tergib ve Terhib:58)
e) Thotė Muhamedi -paqja dhe mėshira e Allahut qoftė mbi tė “ kush thėrret nė udhėzim ka shpėrblim sikur shpėrblimin e atyre qė e pasojnė ata, duke mos i mangėsuar shpėrblimi i atyre, kush thėrret nė dalalet (humbje, devijim) ka mėkat sikur mėkati i atyre qė e pasojnė duke mos i mungėsuar mėkati i tyre. (trans Muslimi)
3. Nga gjurmėt e sahabėve imamėve tė drejtė dhe ata qė vijnė pas tyre na kanė kėshilluar qė tė ruhemi nga bidati dhe pasuesit e tij:
a) Ebu Bekri Allahu -qoftė i kėnaqur mė tė- thotė nė hutben e tij “me tė vėrtetė unė jam pauses dhe nuk jam shpikės, nėse qėndroj nė kėtė mė pasoni e nėse devijoj mė forconi”.(Bidajetu ve Nihaje)
b) Omeri -Allahu qoftė i kėnaqur me tė - thotė:”largohuni (ruanu) nga pasuesit e logjikės sepse ata janė armiqtė e sunnetit u janė paraqitur hadithet atyre dhe kanė thėnė logjika (i kanė dhėnė pėrparėsi logjikės) humbėn dhe i humbėn tė tjerėt. (trans Ela lakai:1/123)
c) Ibn Mes’udi -Al-llahu qofė i kėnaqur me tė- ka thėnė: “ju ėshtė ndaluar juve tė shpihni dhe tė jeni kokėfortė, dhe u ėshtė ndaluar zhytja, dhe kapuni pėr Atik (ka pėr qėllim Qaben apo Ebu Bekrin apo sahabet e mėdhenjė prej selefit-)..” (Ed-Darimij: 1/54)
d) Thotė Ibėn Abasi -All-llau qoftė i kėnaqur me tė: Kapuni dhe pėrqėndrohuni pėr gjurmėt dhe mos shpifni. (Ibėn Vedah:1/54)
-
-
i/e regjistruar
ge 19
Kujdes nga Risitė“Bidatet” www.udhezimidhedrita.net
19
Lexues i Nderuar
Bidati ėshtė i keq dhe i rrezikshėm pėr personin pėr xhematin dhe fenė, dhe bidatxhiu ėshtė i keq dhe i rrezikshėm pėr popullin, pėr xhematin dhe pėr fenė, pėr kėtė ka ardhur dėnimi nga Allahu pėr bidatxhinė nė mėnyrė qė tė na tregoj neve qė tė ruhemi nga bidati siē vijon:
Bidatxhiut, vepra e tij i ėshtė refuzuar dhe nuk e pranon Allahu nga ai asnjė punė, Thotė Muhamedi -paqja dhe mėshira e Allahut qoftė mbi tė - "kush shpikė diēka nė fenė tonė e qė nuk ėshtė nė tė ajo ėshtė e refuzuar“. (Mutefekun alejhi),Thotė Muhamedi -paqja dhe mėshira e Allahut qoftė mbi tė- "Kush vepron diē qė nuk ėshtė nė pajtim mė ēėshtjen tonė ajo vepėr ėshtė e refuzuar”.(tra Muslimi) e posaqėrisht ata tė cilėt e dojnė bidatin e zbukurujonė tek njerėzit e shpėrndajnė pėrmes mjeteve tė lajmėrimit kanė dėshtuar dhe janė shkatėrruar (dėshpruar).
Thotė Allahu azze ve xhel “Thuaj”A t’ju tregoj pėr me tė dėshpėruarit nė veprat e tyre?” (El-Kehf;103.)
Bidatxhiu ėshtė i privuar nga pendimi derisa tė jetė nė bidatin e Tij. Thotė Pejgamberi -paqja dhe mėshira e Allahut qoftė mbi tė-”me tė vėrtetė Allahu mbulojė pendimin pėr ēdo pasues tė bidatit deri sa tė mos e lėnė bidatin e tij”. (sahih Tergib ve Terhib:54)
Nuk pėrfshihet nė shefatin e Muhamedit - paqja dhe mėshira e Allahut qoftė mbi tė-
Bidatxhiu ka mėkatin e vet dhe mėkatin e tė gjithė atyre qė e bėjnė atė bidat deri nė Ditėn e Gjykimit.
* Thotė Allahu aze ve xhel nė Kuran : “(e thonė atė shpifje) sa pėr t’i bartur nė ditėn e gjykimit mėkatet e veta tė plota dhe njė pjesė tė mėkateve tė atyre qė, pa farė arsye i
mashtruan dhe i humbėn”..(En-Nahel:25)
* Thotė Muhamedi - paqja dhe mėshira e Allahut qoftė mbi tė- :”…Dhe kush bėn njė tė keqe nė islam ka mėkatin e vet dhe mėkatin e tė gjithėve atyre qė e veprojnė njė mėkat tė tillė duke mos u ndėrpre nga ai asgjė”. (trans Muslimi)
Bidatxhiu ėshtė i mallkuar nga Allahu, nga melekėt, dhe nga njerėzit nė pėrgjithėsi. Thotė Muhamedi - paqja dhe mėshira e Allahut qoftė mbi tė-: ”kush shpikė nė tė apo folė diēka tė shpikur, pėr tė ka zbritė mallkimi i Allahut i melekėve dhe i njerėzve nė pėrgjithėsi “..(trans Buhariu)
Bidatxhiut nuk i shtohet nga bidati i tij pėrveē largim nga Allahu, shiko se ēka thotė Muhamedi - paqja dhe mėshira e Allahut qoftė mbi tė - pėr bidatxhiun :“kryejnė ( kalojnė,bėjnė) namaz sikur ju, agjėrojnė sikur ju, mirėpo dalin (largohen) nga Islami ashtu (aq lehtė ) sikur del shtiza nga harku i saj”…(trans Buhariu) Transmetohet nga Ejub esehtajani se ka thėnė: ”sa mė shumė qė zgjerohet pasuesi i bidateve (risive) nė kėrkim aq mė shumė zgjerohet largimi i tij ndaj Allahut “..(Hiljetul Evlija:3/9)
Lexues i Nderuar
Bidati ėshtė i keq pėr personin, xhematin dhe popullin nė pėrgjithėsi. Dhe gjendja e jonė qė jemi nė nėnēmim dhe okupim shkaqet e saj janė mėkatet dhe bidatet tė cilat i shpikėn nė fenė e Allahut pėr kėtė obligohet ēdo Musliman tė kėshillojė, qė tė ruhen nga bidati dhe bidatxhinjtė dhe tė i kėshilloj njerėzit qė tė ruhen nga bidati dhe bidatxhinjtė duke kėrkuar nga kjo shpėrblim nga Allahu.
Page 20
Kujdes nga Risitė“Bidatet” www.udhezimidhedrita.net
20
Ejani tė njohim, mėsojmė besimin e sinqertė nė urrejtjen e bidatit nga Abdullah Ibėn Mes'udi - Allahu qoftė i kėnaqur me tė- nga i cili marrim shembuj dhe mėsime tė larta.
Lexues i Nderuar: * Abdull-llah Ibėn Mes'udi ėshtė ai qė ka thėnė: "pasoni dhe mos shpikni se kjo ju mjafton".
*Abdull-llah Ibėn Mes'udi ėshtė ai qė ka thėnė: " praktikimi i pakėt nė sunnet ėshtė mė i mirė sesa zgjerimi nė bidate". (sahih Tergib ve Trehib:41)
*Abdull-llah Ibėn Mes'udi ėshtė ai tė cilit i ka thėnė ebu Musa el-esharij: o ebu Abdurrahman, pak mė parė kam pa nė xhami njė gjė tė urrejtur:
Abdull-llah Ibėn Mes'udi : ēka ishte ajo?
Ebu Musa el-esharij: nėse jeton do ta shikosh (pėrjetosh) edhe ti.
Kam parė nė xhami njė popull tė ulur nė rreth duke pritur namazin dhe nė ēdo rreth nga njė njeri, dhe nė duar mbanin gurė (sende), dhe ju thoshte: kebiru (merni tekbire thuani Allahu ekber) 100 herė, dhe mernin tekbire 100 herė, dhe ju thoshte helilu (bėni tahlil thuani la ilahe il- la ll-llah) 100 herė dhe thonin, dhe ju thoshte sebihu (bėni tesbih subhanallah) 100 herė dhe bėnin.
Abdull-llah Ibėn Mes'udi: ēka ju fole (the) atyre?
Ebu Musa el-esharij: nuk ju fola gjė duke pritė urdhėrin dhe mendimin tėnd.
Abdull-llah Ibėn Mes'udi: a nuk i urdhėrove qė t’ i numėrojnė mėkatet e tyre dhe nuk ju garantove se tė mirat e tyre nuk ju humbin ?
Pastaj kemi shkuar bashkė me tė derisa kemi arritur nė xhami nė tė cilėn ishte ai rreth i atyre qė bėnin ibadet nė atė mėnyrė dhe qėndroj para tyre duke thėnė: ēka ėshtė kjo qė po veproni?
Iu pėrgjegjėn: o Ebu abdurrahman! janė gurė (sende) qė po numėrojmė me tė tekbiret, tahlilet dhe tesbihet.
Abdull-llah Ibėn Mes'udi : Numėroni mėkatet tuaja, se unė ju garantoj se nuk ju humb asgjė nga tė mirat qė keni bėrė.
Tė mjerė o ummeti (populli) i Muhammedit! Sa i shpejtė ėshtė shkatėrrimi, humbja e juaj!
Kėta janė shokėt e Muhamedin -paqja dhe mėshira e Allahut qoftė mbi tė- tė plotėsuar, dhe kėto janė rrobat e tyre qė nuk zhyten, gjėrat e tyre qė nuk thehen. Pasha Atė nė Dorėn e tė cilit ėshtė jeta ime, a mos jeni ju popull mė i dashur dhe mė i udhėzuar se populli i Muhamedit - paqja dhe mėshira e Allahut qoftė mbi tė -apo jeni nė derė tė shkatėrrimit.
Iu pėrgjigjėn ata: vallahi 0 ebu Abdurrahman nuk kemi dashur nga kjo vetėm se tė mirė.
Abdull-llah Ibėn Mes'udi: sa nga ata qė dojnė tė mirė mirėpo nuk ja qėllojnė.
Me tė vėrtetė Muhamedi -paqja dhe mėshira e Allahut qoftė mbi tė -ka thėnė: "me tė vėrtetė njė popull lexojnė Kuran mirėpo leximi i tyre nuk arrin as deri te fyti i tyre" vallahi nuk e di, ndoshta shumica nga ju jeni nga ata, pastaj ėshtė larguar nga ata.
Page 21
Kujdes nga Risitė“Bidatet” www.udhezimidhedrita.net
21
Thotė Amer bin Selemetu: (kemi parė shumicėn e atyre qė kanė qenė nė atė rreth duke kundėrshtuar ditėn e nehranit me havarixhėt). Po vallahi, nuk ka shpik njeri njė bidat vetėm se i ėshtė lejuar shpata ndaj tij. (shiko librin bidati nga shejh Selim Hilali: f 41,Silsiletu ehadithe es- sahihatu)
Lexues i Nderuar: Mėsimet, dobitė, kėshillat qė mirren nga qėndrimi i Abdullah bin Mes'udit janė tė shumta ndėr to:
E para :
Se vepra nuk pranohet te Allahut vetėm pasi tė plotėsohen dy kushte: 1. Sinqeriteti nė Allahun aze ve xhel nė vepėr. 2. Pajtueshmėria e Muhamedit -paqja dhe mėshira e Allahut qoftė mbi tė-. Nuk mjafton nė pranimin e njė vepre vetėm sinqeriteti nė Allahun duke mos qenė nė pajtim me sunnetin e robi i Allahut para se tė kryej njė vepėr duhet ta pyes veten nė dy pyetje?
Pyetja e parė: pėr kėnd e bėnė? Pėrgjigjja: me sinqeritet, ndaj Allahut
Pyetja e dytė: si e bėnė? Pėrgjigjja: sipas rrugės/sunnetit tė Muhamedit.
E dyta:
Se bidati ėshtė shkak i humbjes, pėr atė se bidati e bėnė njeriun qė tė largohet nga sunneti dhe nėse njeriu i lė (largohet) nga njė sunnet vetėm se ka humbur nė njė humnerė tė madhe, dhe nuk kemi hasur nė veprimin e bidatxhiut tė bidatit pėrveē se ėshtė ndaluar (larguar) nga njė sunnet i cili i kundėrvihet kėtij bidati, pėr kėtė ka thėnė Ibn Mes’udi: “nėse e leni largohuni nga sunneti i tė dėrguarit do tė humbeni”…
Ruaju nga shoqėrimi i pasuesit tė bidatit se shoqėrimi i tij ėshtė sėmundje e zemrės.
E treta:
Pakėsimi nė ēėshtjen e bidatit ėshtė rrugė qė tė shpie nė nifak/dyfytyrėsi dhe mėkate, dhe kryengritje kundėr muslimanėve dhe imamit tė tyre, shikoni nė bidatxhinjtė e kohės sė kaluar dhe tė kohės sonė si e dėmtuan ummetin Musliman:
Bidati i Havarixhėve ēfarė dėmi u solli Muslimanėve o robėr tė Allahut?
Bidati i Mu’tezilive ēfarė dėmi u solli Muslimanėve o robėr tė Allahut?
Bidati i Murxh’iave ēfarė dėmi u solli Muslimanėve o robėr tė Allahut?
Bidati i shijave (dervishėve) ēfarė dėmi u solli Muslimanėve o robėr tė Allahut?
Bidati i hizbave (partishmėrisė, ndarjes nė parti e grupacione) me urrejtjen qė e ndau popullin ēfarė dėmi u solli Muslimanėve o robėr tė Allahut?
Ēka na ndalon neve qė sot mos tė jemi njė trup i bashkuar ngase tė gjithė po adhurojmė njė Zot dhe po pasojmė njė tė Dėrguar, dhe kemi njė libėr (Kuran)? Ēka po na ndalon qė mos tė bashkohemi tė jemi trup i vetėm dhe tė jemi saf/rresht i pėrbashkėt?
Page 22
Kujdes nga Risitė“Bidatet” www.udhezimidhedrita.net
22
Me tė vėrtetė bidati, mėkati! Dhe mos paramendoni se fitorja vjen nga duart e bidatxhinjėve, lidhni zemrat tuaja pėr Allahun, dhe kėrkoni fitore nga Allahu dhe nuk ka fitore pos fitores sė Allahut, thotė Allahu nė Kuran: “o besimtarė, nėse ju ndihmoni (fenė) Allahun, Ai u
ndihmon juve dhe u forcon kėmbet tuaja”.. (Muhamed:7)
Qėllimi i mirė nuk e bėnė veprėn e kotė, tė mirė.
Shumė nga njerėzit mendojnė se afrohen te Allahu me bidatin e tyre duke thėnė qėllimi im ėshtė i mirė, mirėpo qėllimi yt i mirė nuk e bėnė tė kotėn tė mirė, e as veprimin e ndaluar tė lejuar pėrveē ajo se ēka ėshtė nė pėlqim me sunnetin, vetėm se ka thėnė Allahu pėr krijesat mė tė urrejtura: “pse ata (tė humburit) shejtanėt i morėn pėr miq e megjithė atė mendonin
se ishin nė rrugė tė drejtė”.. (El e’araf:30)
Obigohemi tė mėsojmė, tė rikthehemi te Allahu, t’i respektojmė ligjet e Allahut dhe nėse e bėjmė atėherė-vallahi- Ai do tė na ndihmojė nė fitoren kundėr dukurive qė na shtyejnė dhe do tė fitojmė ndaj shejtanėve atyre njerėz dhe xhinn.
Se ēėshtja e kėsaj nėse don Allahu thotė: bėhu dhe bėhet.
O Allah riktheji Muslimanėt nė librin tėnd dhe nė sunnetin e tė dėrguarit tėnd me rikthim tė shkėlqyeshėm.
Dėmet e bidatxhinjėve dhe Rreziku i tyre:
Hoxha i Islamit, Ibn Tejmije nė “Mexhmu’ul-Fetava” (28/231-232) thote: ”I ėshtė ankuar dikush Ahmed ibn Hanbelit: “Vėrtetė mua me vjen vėshtirė qė tė them: filani ėshtė kėshtu, e filani ėshtė ashtu! E ai ia ktheu: “Nėse ti hesht dhe unė heshti, atėhere si do tė mėsojė injoranti (xhahili) se kush ėshtė i mirė e kush ėshtė i keq?!”
Dhe thotė: ”Ta paralajmėrosh Ummetin kundėr udhėheqėsve tė bidatxhinjėve, tė cilėt kundėrshtojnė Kuranin dhe Sunnetin, apo ata tė cilėt bėjnė adhurime nė kundėrshtim me Kuranin dhe Sunnetin, dhe t’ua tregosh (Ummetit) tė vėrtetėn rreth tyre; kjo ėshtė obligim me Ixhma’ (marrėveshje tė pėrgjithshme) tė Muslimaneve.
E kanė pyetur Ahmed ibn Hanbelin: “A ėshtė mė i dashur te ti njė njeri i cili agjėron, falet dhe bėn I'tikaf, apo njė njeri i cili flet kundėr bidatxhinjėve? Ai tha: “Nėse ai falet dhe bėn I'tikaf, ai e bėn kėtė pėr vete e nėse flet kundėr bidatxhinjėve, atėhere ai kėtė e bėn pėr muslimanet, kėshtu qė kjo ėshtė me e mirė.”
Nga kjo kuptohet se dobia e kėtij tė fundit ėshtė nė interes tė tė gjithė muslimaneve dhe fesė sė tyre, dhe kjo ėshtė prej llojeve tė luftės nė rrugė tė Allahut, fenė, menhexhin dhe sheriatin e Tij.
Largimi i tiranisė dhe armiqėsisė sė tyre ndaj fesė ėshtė obligim kolektiv sipas Ixhmas’ sė muslimaneve, dhe sikur tė mos kishte pasur kush tė flasė kundėr tyre, qė ta largojnė dėmin e tyre, atėherė do tė ishte ndėrruar feja, dhe fesadi (dėmi, prishja) e tyre ėshtė mė i madh se i ndonjė okupatori qė na lufton, sepse nėse kėta (armiqtė okupatorė) okupojnė, nuk i prishin zemrat (e muslimaneve) vetem se pasi tė bėhet okupimi, kurse ata (bidatxhinjtė) i prishin
-
-
i/e regjistruar
Refuzim i nocionit tė bidatit tė mirė (bid’a haseneh) nė
adhurim – Thėniet e Imam Shafiut
Bidah.com
Duhet tė kuptojmė se ka dy orientime lidhur me atė se si definohet bidati,
dhe mėnyra se si definohet bidati do tė ndikojė nė natyrėn e tė folurit tė
dijetarėve lidhur me kėtė temė.
Sa i pėrket orientimit tė parė, ata e pėrdorin fjalėn bidat pėr t’iu referuar
ēdo gjėje tė shpikur qė nuk gjendet nė Libėr (Kuran) dhe nė Sunet, pa
marrė parasysh se a ka tė bėjė me adhurim (ibadet) apo traditė (adet), dhe
pa marrė parasysh se a ėshtė e lavdėrueshme apo e qortueshme. Ky
kuptim dhe pėrdorim i termit bidat njihet nga Imam Shafiu dhe pasuesit e
tij qenė ndikuar nė kėtė, si el-Izz bin Abd es-Selam, en-Newewi, Ebu
Shameh, dhe po ashtu Malikijtė, el-Kerefi e ez-Zerkani, ndėrsa nga
Hanefitė Ibn Abidīn, dhe nga Hanbelitė Ibn el-Xhewzi.
Orientimi tjetėr ėshtė ai qė thotė se bidati zbatohet vetėm nė ēėshtjet fetare
dhe kėshtu ajo mund tė jetė vetėm e qortueshme dhe e keqe, dhe kėtu ata
zbatojnė kuptimin sheriatik tė fjalės bidat.
Thėniet e Imam Shafiut
El-Bejheki, Ibn Haxher dhe Ibn Tejmije (si dhe tė tjerėt) kana cituar thėniet
e Shafiut, kėshtu qė ne mund t’i paraqesim kėtu pėr t’i parė. El-Bejheki
pėrcjell nė Menakib esh-Shafi’i (1/469) me isnadin e vet se Imam Shafiu tha:
“Ēėshtjet e shpikura janė dy llojesh: e para prej tyre ėshtė ajo qė shpiket
e qė bie nė kundėrshtim me Librin a Sunetin, apo me ndonjė transmetim
(ether), apo me ndonjė ēėshtje konsensusi (ixhma). Ky ėshtė bidat i
devijuar.
Dhe e dyta ėshtė ajo mirėsi qė shpiket e qė nuk bie ndesh me asnjėrėn
nga kėto gjėra (Kuranin, Sunetin, etheret, ixhmanė/konsensusin). Kjo
ėshtė njė shpikje qė s’ėshtė e dėnueshme”.
Ibn Haxher e pėrmend kėtė nė el-Fet’h:
“Shafiu tha:
Page 2
2 MBUROJA.net
‘Bidati ėshtė dy llojesh: i lavdėrueshėm dhe i dėnueshėm. Ēfarėdo qė
ėshtė nė pajtim me Sunetin, ėshtė e lavdėrueshme; ēfarėdo qė bie nė
kundėrshtim me tė, ėshtė e dėnueshme’.
Ibn Nuejm e pėrcolli kėtė me kuptimin e tij nėpėrmjet Ibrahim bin el-
Xhuneid nga Shafiu. Gjithashtu, nga Shafiu ėshtė ajo qė pėrcjell el-
Bejheki nė Menakib-in e tij, ku thotė:
‘Ēėshtjet e shpikura janė dy llojesh: E para prej tyre ėshtė ajo qė ėshtė
shpikur dhe bie nė kundėrshtim me Librin, Sunetin, ndonjė
transmetim, apo ndonjė ēėshtje konsensusi. Ky ėshtė bidat i devijuar.
Dhe e dyta ėshtė mirėsia qė shpiket dhe nuk bie nė kundėrshtim
ndonjė nga kėto gjėra (Kuranin, Sunetin, etheret, ixhman). Kjo ėshtė
ēėshtja e shpikur qė s’ėshtė e dėnueshme’”.
Kuptimi i saktė i kėtyre thėnieve
Bidatēinjtė ua paraqesin njerėzve thėniet e disa prej kėtyre dijetarėve, si
esh-Shafi’i dhe el-Izz bin Abd es-Selam, duke i cituar ata nėpėrmjet citimit
qė Ibn Haxher el-Askelani u bėn atyre nė Fet’h el-Bari (Kitab et-Tewhid), dhe
me kėtė ata kanė ndėr mend njė qėllim mashtrues: tė bėjnė tė duket sikur
qėndrimi i Ibn Haxher el-Askelanit pėrmban pohim dhe pranim tė plotė,
pavarėsisht faktit qė, kur tė shikojmė tėrė paragrafin, shohim se sqarimi qė
Ibn Haxher el-Askelani i bėn ēėshtjes tregon se qėndrimi i tij dhe
definicioni i tij i bidatit (siē definohet nga Sheriati) ėshtė nė pajtim me atė
tė Shātibiut dhe me atė tė Selefėve nė pėrgjithėsi.
Ibn Haxher tha nė Fet’h el-Bari:
“Sa i pėrket bidateve, ato janė gjithēka qė nuk ka ndonjė shembull
paraprak. Nė aspektin gjuhėsor kjo pėrfshin edhe atė qė ėshtė e
lavdėrueshme, edhe atė qė ėshtė e dėnueshme. Nė pėrdorimin e
dijetarėve kjo bėhet veēanėrisht pėr atė qė ėshtė e dėnueshme dhe, nėse
pėrdoret lidhur me atė qė ėshtė e lavdėrueshme, atėherė pėrdoret nė
kuptimin gjuhėsor”.
Page 3
3 MBUROJA.net
Bidati
I dėnueshėm dhe i lavdėrueshėm Krejtėsisht i keq Ēėshtje tė interesit publik Ēėshtje tė adhurimit Pėrdoret si mjet pėr njė qėllim Bidat i plotė/primar BidatKa shembull nė SheriatNė fjalėt e disa dijetarėve, relativ/sekondar bidati pėrdoret gjerėsishtKėrkohet nė vetvete nė kuptimin e tij gjuhėsor pėr t’iu referuar njė ēėshtjeje tė lavdėrueshme qė nuk bie ndesh me Sheriatin, dhe ata me kėtė nuk mendojnė nė ēėshtjet e adhurimit qė bien ndesh me Sheriatin nė bazėn ose nė detajet e tyre.
Asaj qė i referohet Shafiu shkon pėrtej shtrirjes sė definicionit sheriatik tė
bidatit, dhe kjo vėrtetohet nga fakti se pasuesit e tij (si el-Izz bin Abd es-
Selam) e bėjnė tė qartė nė klasifikimin e tyre tė veēantė tė bidatit se ata
fusin ēėshtje qė dalin pėrtej ēėshtjeve tė adhurimit dhe hyjnė nė
mjete/mėnyra (wesā’il) dhe ēėshtje tė interesit publik (mesālih murseleh).
Thėnia e el-Izz bin Abd es-Selam diskutohet mė vonė krahas sqarimit dhe
refuzimit tė saj nga ana e Shatibiut. Dijetari i vonė selefij nga Katari Ahmed
bin Haxher Aal Butami (vdiq 1423H), i cili ishte Shafij nė fikh, shpjegon nė
librin e tij Tahdhir el-Muslimin anil-Ibtidā uel-Bida fil-Dīn:
“Sa i pėrket thėnies sė Imam Shafiut se ‘Bidati ėshtė dy llojesh: i
lavdėrueshėm dhe i dėnueshėm. Ēfarėdo qė ėshtė pajtim me Sunetin,
ėshtė e lavdėrueshme; ēfarėdo qė kundėrshton Sunetin, ėshtė e
dėnueshme’, me ‘bidatin e lavdėrueshėm’ mendohet nė ēėshtjet e
dobishme qė kanė tė bėjnė me ēėshtjet e kėsaj bote dhe ato tė banimit e
jetesės, siē ėshtė radio, elektriciteti, aeroplanėt, veturat dhe pėrdorimi i
telefonit dhe ajo qė pėrngjan me kėto nga shpikjet e mira e tė dobishme.
Kjo sepse ato nuk janė tė dėmshme (nė vetvete) dhe nuk ēojnė pėr te
ndonjė e keqe qė vjen nga njerėzit apo pėr te ekzekutimi i asaj qė ėshtė
haram apo qė shkatėrron ndonjė bazė nga bazat e fesė. Dhe Allahu i
lartėsuar u ka lejuar robėrve tė Tij tė shpikin ēfarėdo qė duan nė
pėrkujdesjen ndaj interesave tė tyre tė kėsaj bote, siē Ai, mė i larti,
thotė:’Dhe bėni punė tė mira qė tė jeni tė suksesshėm’ (el-Bekare, 77)”.
Shejh el-Islam ibn Tejmije thotė nė Mexhmu el-Fetawa (20/163):
Pėrdorimi gjuhėsor Pėrdorimi sheriatik
Page 4
4 MBUROJA.net
“Prej kėtu, devijimi i atij qė shpik njė shteg apo besim - duke pohuar se
besimi s’mund tė plotėsohet pa tė – bėhet i njohur krahas dijes se i
Dėrguari nuk e pėrmendi atė. Dhe ēfarėdo qė kundėrshton tekstin
(sheriatik), ajo ėshtė bidat sipas pajtimit tė muslimanėve; ajo qė nuk
kundėrshton tekstin, nuk quhet gjithmonė bidat (nė kuptimin e
dėnueshėm sheriatik). Esh-Shafi tha:
‘Bidati ėshtė dy llojesh. Bidati qė kundėrshton Librin a Sunetin, apo
ndonjė konsensus, apo ndonjė transmetim nga disa nga Sahabėt e tė
Dėrguarit tė Allahut; kjo ėshtė devijim. Dhe bidati qė nuk
kundėrshton ndonjė nga kėto (Kuran, Sunet, ether, ixhma); kjo mund
tė jetė diēka e mirė, pėr shkak tė thėnies sė Umerit:’Sa bidat i mirė
ėshtė kjo’”.
El-Mubarekfuri shkroi nė Tuhfetul el-Ahwadhi (7/366):
“Thėnia e tij ( ﯽﻟﺻﷲﺍﮫﯾﻟﻋﻭﻡﻟﺳ ) ‘Ēdo bidat ėshtė devijim’ ėshtė nga fjalėt e
thukėta dhe ėshtė njė bazė madhėshtore nga bazat e fesė. Sa i pėrket asaj
ēfarė ndodh nė fjalėt e disa nga Selefėve pėr marrjen nė konsideratė tė
disa bidateve si tė mira, atėherė kjo ka tė bėjė me pėrdorimi gjuhėsor tė
bidatit, jo pėrdorimin sheriatik. Nga kėto ėshtė thėnia e Umerit (radi
Allahu anhu) lidhur me namazin e terapive:’Sa bidat i mirė’”.
Dhe Ibn Kethir tha nė Tefsirin e tij:
“Bidati ėshtė dy llojesh. Nganjėherė ai mund tė jetė njė bidat i ligjėsuar
(bid’a sherijjeh), siē ėshtė thėnia e tij ‘Ēdo shpikje (nė fe) ėshtė bidat dhe
ēdo bidat ėshtė devijimi’, dhe nganjėherė mund tė jetė bidat gjuhėsor
(bid’a lughawijeh), siē ėshtė thėnia e udhėheqėsit tė besimtarėve Umer ibn
el-Khatab, kur i bashkoi ata pėr namazin e teravive dhe vazhdimin e
tyre, ‘Sa bidat i mirė qė ėshtė kjo’”.
Nga kjo qė parapriu duhet tė na jetė e qartė se disa dijetarė pėrdorin fjalėn
bidat me kuptimin e saj gjuhėsor qė pėrfshin ēėshtjet e lavdėrueshme, tė
cilat:
a) tashmė kanė njė shembull specifik nė Sheriat, prandaj dhe nuk janė
bidat nė kuptimin legjislativ (sheriatik) ose
Page 5
5 MBUROJA.net
b) ēėshtje qė i pėrkasin interesit publik (maslaha murseleh) tė cilat nuk
bien ndesh me Sheriatin, por janė nė pajtim me tė dhe me objektivat
e tij dhe qė konsiderohen tė lavdėrueshme (siē ėshtė ndėrtimi i
shkollave).
Kjo duhet tė mbahet tėrėsisht e ndarė dhe e dalluar nga bidati i dėnueshėm
nė ēėshtjet e adhurimit, i cili mund tė jenė bidat nga tė gjitha kėndet dhe nė
tė gjitha kuptimet e fjalės (bidat i plotė/hakikijjeh) apo vetėm nga disa kėnde
(bidat relativ/idafijjeh).
Me fjalė tjera, ēdo bidat nė fushėn e akteve tė adhurimit qė nuk kanė bazė
nė Libėr dhe Sunet apo nga kalifėt e udhėzuar drejtė a nga Sahabėt, qoftė
nė bazėn e tyre, qoftė nė detajet e tyre, ėshtė njė bidat i dėnueshėm e i
neveritshėm nė Sheriat.
Imam Shafiu nuk lejoi shmangien nga Suneti
Ėshtė mė vend qė kėtu tė tregohet se Imam Shafiu ishte njė pasues i Sunetit
dhe nuk lejoi shmangien nga Suneti nė bidat, dhe thėniet e Imam Shafiut tė
cituara mė lart nuk janė argument pėr ata persona qė identifikohen me tė e
qė i keqkuptuan fjalėt e tij (lidhur me pėrdorimi gjuhėsor tė termit bidat)
dhe e ngatėrruan ato me bidatin relativ/idafijjeh.
Shembull qė mund tė jepet kėtu ėshtė ajo ēfarė ėshtė cituar nga Ibn Haxher
nė Fet’h el-Bari nga Shafiu lidhur me prekjen e qosheve tė Qabes. Nė Kitab
el-Haxh, el-Buhari sjell njė kaptinė tė titulluar “Lidhur me atė qė nuk prek
veēse dy qoshet jemenase”dhe nė komentin e tij Ibn Haxher diskuton
transmetime tė ndryshme lidhur me kėtė, qė i pėrkasin Mu’awijes ( ﻲﺿﺭﷲﺍ
ﮫﻧﻋ) i cili prek tė katėr qoshet dhe Ibn Abas e kėshillon atė se duhet prekur
vetėm dy qoshe. Mu’awije thotė:”Asnjė pjesė tė Shtėpisė (Qabes) s’duhet
lėnė (pa prekur)”. Ibn Haxher citon Shafiun (3/473-474):
“Dhe Shafiu iu pėrgjigj thėnies sė atij qė tha:’Asnjė pjesė tė Shtėpisė
s’duhet lėnė’ me: Ne nuk e kemi lėnė prekjen (e dy qosheve) ngaqė kemi
heq dorė nga Shtėpia. E, si mund personi tė heqė dore nga ajo, kur ai
sillet rreth (tawaf) saj! Ne e pasojmė Sunetin si nė tė vepruar (fi’l), si nė
lėnie (terk), dhe, nėse mosprekja e atyre dyjave ėshtė heqje dore, atėherė
mosprekja e asaj ēfarė gjendet mes qosheve po ashtu do tė ishte heqje
dore dhe kėtė qėndrim nuk e mban kurrkush”.
Page 6
6 MBUROJA.net
Imam Shafiu tregon se kjo ishte praktikė e tė Dėrguarit (alejhi selam) – qė
tė prekte vetėm dy qoshet – dhe Ibn Haxher thotė (3/474) se tė puthėsh
vetėm tė parėn (gurin) dhe tė prekėsh tė dytėn (qoshen jemenase) (e jo tė
prekėsh apo puthėsh dy tė tjerat) ėshtė qėndrimi i shumicės.
Argumenti kėtu ėshtė se prova e bidatēinjėve se “bidati i mirė” lejohet pėr
sa kohė qė ka bazė nė sheriat, atėherė pėrse Shafiu e refuzoi kėtė? Meqė
mund tė argumentohet se, pasi prekja e dy qosheve tjera tashmė ėshtė
vėrtetuar nė Sunet (kėshtu qė tash kemi bazė), pėrse s’mundemi tė shpikim
e tė prekim edhe dy qoshet tjera dhe kurrgjė nga kjo s’do tė binte ndesh me
Sheriatin dhe do tė ishte “bidat i mirė”?
Kjo sepse ata nuk e kuptojnė si duhet thėnien e Shafiut, i cili nuk lejon
kurrfarė bidati nė ēėshtjet e adhurimit. Sepse ēėshtjet e adhurimit nuk janė
si ēėshtjet e pėrfshira brenda pėrdorimit mė tė gjerė gjuhėsor tė termit
bidat (si ēėshtjet e interesit publik), qė ėshtė mėnyra sesi Shafiu e pėrdor
termin bidat.
Nė fakt, ajo nė ēka janė ata ėshtė bidati relativ/idafijjeh nė ēėshtjet e
adhurimit (ibadet). Ata mundohen qė kjo tė duket se bidati i neveritshėm
nė tė cilin janė ata e qė s’ka kurrfarė prove pėr detajet e tij nga Suneti ėshtė
kategoria e njėjtė me atė qė hyn nė pėrdorimin tėrėsisht gjuhėsor tė termit
bidat nga ana e disa dijetarėve. Kėshtu, mashtrimi i tyre ėshtė i qartė,
welhamdulilah.
-
Regullat e Postimit
- Ju nuk mund tė hapni tema tė reja.
- Ju nuk mund tė postoni nė tema.
- Ju nuk mund tė bashkėngjitni skedarė.
- Ju nuk mund tė ndryshoni postimet tuaja.
-
Rregullat e Forumit
Krijoni Kontakt