Pershtypje dhe ndjesi

[daniel00]

Leanës


Nën zjarrin e cilit yll, në arin e cilit breg,
I kemi ngrohur ndonjëherë këmbët tona të rënda ?
Në cilën hapësirën të kotë që lundron në humbje
Dhe të brejtur nga lebra e padukshme e ditëve ?


Kush jemi ne, të humbur si një ngashërim shkume
Ndërmjet lumenjve të lodhur ku gjakosen hovet tona ?
Kush jemi ne, të ngjyer me diell dhe mjegull
Dhe kaq të pasur me dhurata dhe me urime çalamane ?


Lamtumirë ! Të qeshura të bukura të kthjellëta, lamtumirë ! Hukama grabitqare ;
Lamtumirë ! Psherëtima të përziera nën qiellin stolisës.
Gëzimi i dashurisë shpërthen plot me dantellat e tij
Por vdekja është e strukur në mes të çdo luleje.


Ah ! A nuk e dime ne që gjithçka dekompozohet,
Që agimi vrapon tashmë, duke u dridhur, drejt mbrëmjes,
Që ne nuk do të marrim kurrë aromën e të njëjtit trëndafil,
Që gjithçka pason gjithçka dhe shkrihet në errësirë ?


Mëngjese të freskëta ! Gishta të lëmuar ! Epope e dehur dhe e dhembshur !
Fatet tona të verbra ikin me një hap kokëfortë.
Të përjashtuara ! Zemrat e çmendura gjithmonë gati për t'u lajthitur,
Të groposura ! Fjalët e pëshpëritura në një këngë që ka heshtur.


Eh ! Si mundemi, me qepallën e shpartalluar,
Të lëmë atje botën tonë me verëra ndjellëse ?
Si të largohemi nga brohorima e udhëve të gjata në festë
Dhe të mos shohim më tokën e të mos shohim më qiejt ?


Epo xhuxha të mjerë të kafshuar nga e përkohshmja,
Si kemi besuar që do të grabisnim perjetësinë
Duke përkëdhelur pasuritë tona me një afsh të hidhur,
Duke ngrohur bizhuteritë tona me një mallëngjim vëllazëror !


Për ca pasione të paqëndrueshme dhe largimtare,
Ne kemi shtrënguar fort deri në babëzi
Krahë marramendës dhe duar të zalisura
Të lulëzuara nën sytë e ngrohtë të s'dihet se cilës verë.


Ne kemi çmuar aq herë lavdi të rreme
Aq herë pabesisht kemi bërë të tingëllojë krenaria jonë,
Aq herë përqafuar ëndrra të papërfillshme
Megjithëse imazhi mbytës i arkivolit.


Gjatë pleqërisë që armatoste grushtin e saj të rreptë,
Sa shumë kemi vënë urrejtje e furi
Për të thyer tavanin e kafazëve tonë të qelqtë,
Duke mallkuar kohën tinëzare dhe masakruese !


Si na është dashur, të lodhur nga botë të prapambetura,
Të kultivojmë duke u drithëruar ndonjë të përtejme të vëngër :
Eldorado naive që ngordhin nga shpresa të pështira !
Parajsa të kalbëzuara të vjellura me pamje galaje !


Dhe si për të mos paralajmëruar kurrë shkatërrimet,
Ne kemi çdo ditë kaq shumë, e më shumë
Puthur balle rinore aq të bukura sa yjet
Dhe gishta të shtrenjtë me nyje, të dridhur dhe të tharë !


Por që këtu poshtë të paktën një flakë mbetet,
Një shpatull magjike me konture të shndritshme !
Që gufojne të paktën, të vjedhura në të njëjtën orë,
Klithmat diellore të miliona dashurive !


Aq më bën! Nëse duhet nesër për t'u shuar nga një goditje e kobshme.
Është e tepërt për të jetuar zhveshur gëlltitur nga hiçi,
Tepër për të gjunjëzuar idealin që na ngelet,
Tepër për të çuar në gijotinë vrullet tona prej gjigandësh.


Oh ! Punë e madhe ! Nëse qafa madhështore e mjelmave
Duhet të shpërthejë së shpejti si një frut vulgar.
Punë e madhe ! Nëse ca zvarrisin dhimbje të thella
Dhe të tjerë një sërë lumturish që prej shumë kohësh të shkatërruara.


Leana, kukulla ime nën dritën bjonde,
Erërat e pastra, këtë mëngjes, lajmërojnë universin ;
Këmbët e tua të bukura të zjarrta, më të valëzuara se vala,
Fluturojnë mbi shtratin e vakët dhe të mëndafshët të lëndinave të gjelbra.


Çfarë të duhen të çmendurit e përlyer me natë të zbehtë
Dhe gjëmat e tyre të mëdha që kuqëlojnë nga gjaku !
Jeta brenda teje, Leanë, e dhënë pas vetes
Rrjedh, si e adhurueshme, një ujë i shenjtë në zgjim.


Po, nisu duke mbushur hapësirën e mahnitur që të admiron ;
Duket sikur kaltërsia pi çdo hap tëndin ;
Ne kemi në sy të njëjtën aurorë të ëmbël
Dhe unë do të të mbuloj me atë që ti nuk ke.


Leanë, ora është e bollshme për atë që ndjehet me flatra ;
Diçka e mirë magjeps dhe pushton ajrin ;
Kam dëlirsinë tënde, shtojzovallja ime, në fund të bebëzave të mia të syve
Si të ishte se për mua vetëm zemra jote të dallohej qartë.


Njëqind kundërmime gëzimi ndrisin gjestet e tua ;
Bota shtrin së largu shëndetin e saj pjellor ;
Pushtim rrezatues ! Aventura qiellore !
Ti vrapon, plot me një ëndërr bukurie të padëgjuar. . .


Oh të dy ! Të duhemi pa re dhe pa vel !
Leanë , ti mishi im , fëmijë e fëmijës tim
Që duart e tua të vogla bëjnë të qeshin yjet,
O Leanë, aq e brishtë nën diellin triumfues !

Thierry Cabot

[daniel00]

Njerëzit e temperuar nga vuajtja kanë rafinuar një ndjeshmëri speciale.

Dinë të jenë të ëmbël pa velitur, dinë të jenë të ashpër pa shkaktuar dhimbje, dinë të percaktojnë masën e zemërimit duke e dalluar nga urrejtja, dinë domethënien e heshtjes, dinë të dallojnë thelbësoren nga sipërfaqsorja, njohin peshën e lotëve dhe vlerën e një drithërime e mbi të gjitha dinë se asgjë nuk të përket e atë që ke mundesh gjithmonë ta humbësh. Janë njerëz kaq krenarë për shenjat e plagëve të tyre sa të mund t’i lejojnë vetes të jenë pa asnjë maskë... të lirë për të qenë të rrezikuar, për të provuar emocione e mbi të gjitha të lirë për të rrezikuar të jenë të lumtur.

Giuseppe Donadei

[daniel00]

Kam lindur nostalgjike, gjithçka në mua çliron nostalgji, madje edhe jeta ime dhe mënyra ime për ta jetuar. Kur nisem për një udhëtim qaj përherë sepse e di që pas dy ditësh do të kem dëshirën për tu kthyer në shtëpi. Kur kthehem në shtëpi pas një udhëtimi qaj gjithmonë sepse çdo vend që shoh më bën të bie në dashuri. I dua gjithë vendet e botës dhe e dua gjithçka që bëj, të gjithë njerëzit që takoj. Dua tepër, në mënyrë të dëshpëruar e kjo nuk mbetet veçse të sjellë krijojë nostalgji. Më pëlqejnë zakonet, gjërat e vjetra të bukura që vetëm të mos i humb do të humbja veten, e ardhmja më shkatërron, edhe pse perspektivat janë të bukura dhe gjithçka duket e mrekullueshme: e ardhmja më tmerron. Më pëlqen ajo që jetoj dhe kur e jetoj, megjithëse më bën të qaj. Më pëlqen ajo që kam bërë në të shkuarën, sepse megjithëse nuk ja kam dalë pa dëme, në njëfare mënyre ja kam dalë. Sjell siguri. Më pëlqejnë lulet e fushës dhe muzika e radios kur del nga dritaret e shtëpive në mëngjes, më pëlqejnë filmat pa efekte speciale e më pëlqejnë burrat që bëjnë gjithçka për dashurinë e jo për të qenë me njërën çfardo. Më pëlqen gjyshja ime me gjithë principet e saj dhe idetë e saj aq të ngurta, më pëlqejnë djemtë e mbarë. Më pëlqejnë e më bëjnë për të qarë sepse kam lindur nostalgjike. Gjërat e bukura më kthejnë mbrapa në kohë, dhe nuk e di përse, por gjithçka kthehet gjithmonë tek duart e ashpra të nënës time dhe tek këpucët e mëdha të babait tim. Nuk e di përse por çdo gjë e bukur që më ndodh, më bën të lumtur dhe të trishtuar në të njëjtën kohë, sepse çdo gjë e bukur, një ditë do të më mungojë, një ditë do të bëhet një abis i pafund trishtimi, e jo, jo për këtë nuk frenohem, jo për këtë nuk iki, për jetoj e vetëdijshme që do të jetë gjithmonë diçka që nuk do të mund të kthehet sado që ta dëshiroj, sado që të përpiqem, sado që të ngrihem herët në mëngjes e sado të sforcohem që të jem më e mirë. Ka gjëra që nuk do të kthehen e që une nuk do të resht kurrë së kërkuari, ky është dënimi im.

X

[daniel00]

Macja


Ne trurin tim vërtitet
Ashtu si në apartamentin e saj,
Një mace e bukur, shumë e ëmbël e tërheqëse.
Kur mjaullin, mezi dëgjohet,


Aq i butë është timbri dhe diskret;
Por edhe nëse zëri i saj qetësohet apo bërtet
Ajo është gjithmonë e larmishme dhe e thellë
Aty është magjepsja e saj sekrete


Ky zë që bulëzon filtrues
Në errësirën time më të fundit
Më mbush si një varg i shumtë
E më gëzon si një eliksir


Ajo përgjum dhimbjet më të pamëshira
Ajo i përmban të gjithë ekstazat;
Për të thënë frazat më të gjata,
Ajo nuk ka më nevojë për fjalë.


Jo, nuk ka hark që kafshon
Në zemrën time, instrument i përsosur
E të bëjë më tepër me mirë
Të këndojë telin e saj më vibrues


Sesa zëri yt, mace e mistershme,
Mace serafine, mace e çuditshme,
Në atë që je, si një ëngjëll
Po aq e mprehte sa harmonike


(Baudelaire) Les fleurs du mal

[daniel00]

[daniel00]

Procesi krijues i veprës

Besoj se procesi krijues i bindet ligjeve te pergjithshme, eshte zbulimi i këtyre ligjeve që na intereson.

Në fushën e artit, psh, ajo që na intereson është «poietika» që do të thotë ajo që ka të bëjë me mekanizmat e prodhimit të një vepre nga krijuesi dhe jo «estetika» e saj, që do të thotë vlerësimi i veprës apo efekti i saj në publik. Pak rëndësi ka nëse « arrin efektin e kërkuar vepra», le të shohim vetëm nga vjen.

Duke qenë kështu, nuk duhet rënë në kurthin që do të ishte për të bërë «psikanalizën e krijuesve» apo «të vendosësh në raport përmbajtjen e veprës me [fantazma të supozuara të pavetëdijes].

Shumë njerëz bëjnë këtë ngatërrim ndërmjet “fantazmës imagjinare” dhe veprës së artit dhe mund të përmend përshembull një të quajtur Anthony Storr që ka shkruar një libër të titulluar “Shtysat e krijimit” ku ishte shkruar pa hezitim : “Veprat krijuese janë vetëm zëvendësuese, surrogate inferiore të asaj që autori është i pamundur të arrijë në realitet”.

Shumë kollaj ai ngatërron “fantazitë” dhe “veprën krijuese” dhe nis e shtjellon mbi këtë ngaterrëse. Ai nuk është i vetmi: Nëse Frojdi ka patur mjaftueshëm perkujdes për të treguar ndërmjet fantazisë dhe veprës një diferencë cilësore, përkundrazi, përsa i përket bashkëpunëtorëve të tij dhe pasardhësve të Frojdit, Zhan Fransua Liotard përmend “pasionin sundues që i shtyn të aneksojnë fushën artistike ndaj fushës së simptomave, përvetëson privilegjin që të diagnostikojë proceset e prodhimit të veprës. Sjellje sehirxhiu që nuk i njeh krijimit më shumë se sa një funksion simulimi, zëvendësimi, ndërkohë që ajo është përkundrazi një takim i mrekullueshëm dialektik ndërmjet imagjinares dhe realitetit.

«Pavetëdija me të cilën kam të bëj, është një realitet i gjallë sepse i artikuluar në trup, në të vërtetën dhe imagjinaren, në pulsionet e tij, në funksionet e tij, në shfaqjet në fillim ndjesi-motore dhe së dyti verbale që bëjnë disa nga pjesët e aparatit psikik ».
Është pavetëdija e autorit, realitet i gjallë dhe individual, që i jep një vepre jetën e saj dhe veçantinë e saj.

Le të insistojmë mbi idetë « artikuluar në trup» dhe «së dyti verbale»

Le të vendosim gjithashtu një dallim ndërmjet konceptit të «krijimtarisë» dhe të atij të «krijimit» që e pranoj që është një qartësim mjaft i rrallë.

Krijimtaria përshkruhet si «një sërë predispozitash të karakterit» ( ja nocioni i aftësisë), që mund të kultivohen ( ja tema e pedagogjisë) dhe gjenden në mos tek të gjithë, të paktën tek shumë ( ja sllogani jonë «ne jemi të gjithë krijues».

Krijimi, në të kundërt, është shpikja apo kompozimi i një vepre që i përgjigjet dy kritereve: të sjellësh të renë (novatoren) dhe të shohësh vlerën e njohur dhe pranuar nga publiku.

Të propozosh ide të reja dhe të përshtatura, gjejmë këtu premisat e përkufizimit të ardhshëm të Todd Lubbart-it. Shihet gjithashtu një kujtesë të shprehjes «imagjinatë krijuese» të Ribot-it që përshkruan imagjinatën e transformuar në produkt krijues.

Duke vendosur një diferencim ndërmjet «krijimtarisë» në kuptimin e aftësisë, që i korrespondon asaj që quhet «shprehje imagjinare» dhe «shpikje» ose «krijimi» në sensin e prodhueshmërisë, kritikohet ngaterrimi që bëhet ndonjëherë ndërmjet këtyre dy nocioneve me një thënie provokuese : « pjesa më e madhe e individëve “kreativë” nuk janë kurrë «krijues». E formuluar ndryshe, mendimi kundërshtues, më vete, nuk është në gjendje për krijim, është vetëm një mjet zhdërvjelltësie (verbal apo grafik apo tingëllor apo gjestesh). Ajo që është interesante është kalimi nga «krijimtaria» në «krijim», që do të na drejtojë për të eksploruar zonën «prej nga ngrihet» krijimi.


Krijimi vjen pas një krize:


«Përpunim i ëndrrës, meditimi i zisë, punimi i krijimit ka një të përbashkët që përbën faza krize për aparatin psikik, dhe si në çdo krizë ka një tronditje të brendshme, një vënie në pikëpyetje të strukturave të njohura, një tërheqje mbrapa për në burime të papërdorura dhe është fabrikimi i shpejtë i një ekuilibri të ri, një tejkalim.

Duke ndjekur eksplorimin e procesit krijues, dallohen « pesë fazat e punës krijuese»

« Janë verifikuar ekzistenca dhe natyra e pesë fazave kryesisht tek shkrimtarët dhe mendimtarët... por ka arsye për të besuar se ky proces gjendet me përshtatje për të bërë, në krijime të tjera shkencore dhe artistike gjithashtu edhe tek themeluesit e shkollave filozofike apo të sistemeve politike... Sigurisht që rëndësia relative e çdo faze ndryshon sipas autorit dhe zhanreve».


Faza e parë : «mbërthimi krijues»


«Është të lësh të zhvillohet në momentin e përshtatshëm një krizë e brendshme, një ndarje ose një tërheqje mbrapsht, e pjesshme , e vrazhdë , e thellë».

Kjo krizë mund të ndodhë si arritje e nje pune përgatitore të përqëndruar inkubacioni ose si arritje e një dëshire për të krijuar deri në atë moment të paarriturën.

Gjatë kësaj faze që përfaqson karakteret e një ndarjeje apo të një zmbrapsjeje të pjesshme dhe të përkohëshme , vetëdija mbetet aktive, ka një dyzim vigjilent dhe auto vëzhgues... Krijuesi hyn në një gjendje iluzioni ku një pjesë e tij është e përgjumur dhe tjetra e zgjuar... mund të flitet për një zmbrapsje të kontrolluar në shërbim të vetes... Është një situatë paradoksale e vënë në dukje nga Uinikot për objektin në tranzicion , në të njëjtën kohë i vendosur aty prej të afërmve dhe i shpikur prej fëmijës...

Shkëputja krijuese vepron më në fund e vënë në formë: ide racionale, mendimi verbal, konceptet e përpunuara braktisen për imazhet, mendimi figurativ, mënyrat e komunikimit fillestar.

Vihet re në këtë stad tema e transformimit të ideve të paqarta të shkëputjes në imazhe që i korrespondojnë mirë teknikës që përdoret në grupe krijimtarie ku ftohen pjesmarrës për të transformuar stimulimet e paqarta të fazës së largësisë në skica figurative ose abstrakte

Më shumë se sa ndarje të personalitetit që ka një tendencë psikiatrike , preferohet të flitet për «mbërthim» që duket se i përshtatet më mirë për arsye të shumëllojshmërisë së kuptimeve : herë « të jesh i mbërthyer nga i ftohti, nga emocioni» me një dimension ndjesie; herë « të mbërthesh një objekt, të shtrëngosh në dorë, ta zotërosh, ta marrësh menjëherë» që i aplikohet vetëdijes që mbërthen një objekt me anë të perceptimit apo të arsyetimit...

Është momenti kur mbërthejmë në ajër një ide që lind.
Ose jemi të mbërthyer prej saj, gati pa vullnetin tonë (këtu gjejmë nocionin e auto-organizimit të vënë re që është përshkruar mirë nga Borges ):
«Duke ecur në rrugë ndjej se diçka përgatitet për të marrë kontrollin tek unë. Kjo diçka mund të jetë mbase një tregim ose një poemë. Nuk ndërhyj, e lë të bëjë ç’të dojë. Nga larg e ndjej që merr formë. E shoh turbullt fundin e saj dhe fillimin por nuk e shoh vrimën e zezë mes këtyre të dyjave. Ky mesi, midisi , në rastin tim, më jepet gradualisht. Nëse nuk ndodh që të më zbulohet nga Zoti, vetja ime koshiente duhet të përzihet në këtë mbyllje vrimash të paevitueshme, të cilat janë faqet e mia më të dobëta ».


Faza e dytë : vendosja e vetëdijes


Rozher Kaiua e ka përmbledhur kalimin nga faza e parë në fazën e dytë në një formulë të qartë «qartësimi i delireve». « Kur Rimbo shkruan unë qartësoja deliret», është fjala «qartësoj» që përshkruan barrën e krijuesit».

Në fakt, nëse mbetemi në nivelin e ideve të paqarta që sillen në kokë (që nuk janë as akoma ide por fillime idesh), mbetemi «në nivelin e lojës dhe krijimtarisë»

Por nëse këto pista të vëzhguara bëhen organizuese të kompleksitetit të imazheve dhe të stimulimeve që rrotullohen në mendje, «subjekti merr rrugën drejt një krijimi të vërtetë». Intuita e paqartë «qartësohet» në fjalë ose shkruhet.

Kjo etapë e dytë e punës krijuese shpesh është e frenuar nga pengesa, një ndjenjë bezdie, frike, « se thua budallëqe, gjëra të pamundura, të çmendura, të pabesueshme». Në këtë nivel, vetmia bëhet një kompleks më vete dhe një mënyrë për ta tejkaluar këtë frenë është takimi i dikujt që i beson, të një bashkëbiseduesi të privilegjuar, «të një miku».

Shohim këtu një njohje interesante të rolit të atij që e quajmë « grupi i krijimtarisë», që për ne është një lloj «miku» simbolik e që përbën çelësin e funksionimit tonë. Deri tani kishim tendencë ta konsideronim grupin në funksionin e vet dinamik, «një mjet për të mobilizuar energjinë e pjesëmarrësve» ose si një burim informacioni i pasuruar nga shumëllojshmëria e aftësive.

Vëzhgimi na çon drejt një funksioni tjetër të grupit që luan rolin e «mikut»: atë të një veshi të vëmendshëm, dashamirës, në gjendje që të mirëpresë «përçapjet personale» e kështu për t’i inkurajuar. Kërkimi analizues është interesuar për rolin e mikut duke këmbëngulur mbi funksionin e tij katalizator.

Duke mirepritur skicat e para të veprës (në rastin tonë të idesë), «miku» i siguron krijuesit të ardhshëm mbështetjen e domozdoshme për të transformuar realitetin e tij subjektiv në një realitet të jashtëm (vepra e krijuar, ideja e shprehur).
Miku balancon efektin përgjithësisht negativ të një personazhi tjetër imagjinar që e quajmë «publik të brendshëm», ai që gjykon nga brenda. Miku, (grupi) duke i autorizuar lirinë e ideve, është lindës i idesë.


Faza e tretë : Trupëzimi, vendosja e një kodi


Atë që ka mbërthyer krijuesi në fazën paraardhëse është një informacion i rëndomtë, i huaj, dytësor.
«Kthesa që përbën aktin krijues transformon një bërthamë gjeneruese, në një vepër arti ose mendimi apo inovacioni, ajo që mund të kishte mbetur në nivelin e një intuite të thjeshtë të paqartë... Nga periferike, anekdotike, rastësore, ky prezantim është instaluar si qëndror, i nevojshëm, burim përshkallëzimesh të përpikta, strukturuese».

«Ai furnizon me dinamizmin organizues të çdo serie procesi sekondar... që do të mund të marrë forma të ndryshuara: qelizë, model, strukturë, etj. Është zgjedhur fjala «kod» në kushtet që kjo fjalë përfshin një shumëllojshmëri kuptimesh që mbulojnë gamën e shtysave llogjike të veprës në një prodhim krijues».

Bëhet fjalë për këtë dhunti të krijuesit që të kalojë direkt nga një imazheri mendore në një rradhë simbolike me anë të një proçesi që Frojdi e ka quajtur «kondensimi».

Origjinaliteti i zbulimeve të mëdha shkencore, gjendet tek thjeshtësia dhe karakteri funksional i kodit por gjithashtu në përshatjen e kodit në materialin në të cilin ai shprehet.

Në krijimin artistik, ka një raport ndërmjet «kodit» dhe «trupit» të veprës, «sfida» e krijuesit është që të mishërojë kodin që ai ka gjeneruar në një pikë mbështetjeje.

Pikaso ka një imagjinatë deliruese por është gjithashtu një vizatues i jashtezakonshëm. Një imagjinues që nuk gjen kodin e shprehjes së vet dhe që nuk zotëron një formë shprehjeje është një i çmendur.

Siç shkruan Mishel Fuko, (Michel Foucault) «Çmenduria është mungesa e veprës».

Mund të zgjatemi me një këndvështrim analizues: «është në frazën e tretë të punës së krijuesit që do të ngjasë konflikti specifik i krijuesit ndërmjet Unit ideal dhe Mbiunit.

-Nëse vepra është vetëm aplikimi korrekt dhe i hollësishëm i një kodi të vendosur që më parë me një material të njohur: vepra është e rëndomtë.
(Uni është i konformuar në sistemin e mendimit të Mbiunit).

-Nëse vepra kthen perdorimin e kodit në drejtim të kërkesave madhështore të Unit ideal, ajo bën daljen nga shinat të funksionimit, ajo tërheq nga kodi pasoja të paparashikuara, ajo mund të afirmojë veçantinë dhe individualitetin e autorit duke ndërtuar një vepër absolutisht origjinale.


Faza e katërt : kompozimi i veprës


Vepra pasi është konceptuar, puna krijuese nuk ka mbaruar: «Vepra kërkon një punë kompozimi me plot kuptimin e fjalës, duke nisur nga avitjet e para, skicat , projekte për tu hedhur në kosh, studime të parakohshme, ripërsëritje... Punim stili , korrigjime , dokumentim, etj. ».

Hyjmë këtu në një aktivitet shoqërimi të krijimit që nuk është më ashtu si më parë krijues, megjithëse shërben ndonjëherë për të rinisur punën krijuese, e që ka detyrën e redaktimit, «të shkrimit» në kuptimin e përgjithshëm të termit... Kjo do të thotë se krijuesi nuk ka pengesa në këtë përballje trup më trup me materialin që ai ka zgjedhur... Është momenti ku ndodhet i aktivizuar konflikti thelbësor ndërmjet Unit Ideal të krijuesit dhe Mbiunit të tij shumë kërkues»


Faza e pestë: Të paraqesësh veprën jashte


Më në fund duhet komunikuar krijimi personal!

«Rezistenca rikthehet me forcë me momentin e pestë dhe të fundit të punës krijuese: të deklarosh veprën e përfunduar, ta shkëpusësh njëherë e mirë nga vetja, ta paraqesësh në publik, të përballosh gjykimet, kritikat... të pranosh këtë rrezik që ajo tashmë ndjek jetën e saj...»

Mjaft krijues, « i ruajnë manuskriptet e tyre në një sirtar, i djegin tabllotë e tyre, i thyejne skulpturat e tyre» nga frika që t’i vënë në dukje, duke i gjykuar veprat e tyre të papërfunduara»...

Nuk është një rrezik që mund ta kemi, në kontekstin që ndodhemi, kur duhet të prodhojmë ide, ku krijuesi duhet të kënaqë një porosi, përgjigje e një porosie me kritere te larta , ku rreziku kryesor është të mos kesh prodhuar «veprën tënde» në afatet e paracaktuara.

Në këtë rast, problemi kryesor është të dish të komunikosh krijimin tënd, të dish ta prezantosh, të përshtatesh me gjuhën e auditorit, të dish t’i japësh vlerë, të parashikosh që më parë kundërshtimet, të vësh në pah argumentet e tua.

[daniel00]

Jorge Luis Borges

Eshte dashuria. Duhet te fshihem ose t’ia mbath diku.
Lartohen muret e burgut te saj, si ne nje enderr
te lige. Maska e bukur ka ndryshuar,edhe pse gjithmone e njejta mbetet.
E per cfare me duhen hajmalite, ushtrimet letrare, dija e mjegullt,
fjalet qe tha Veriu i rrepte kur u kendoi detrave dhe armeve te tij,
miqesia e embel, galerite e bibliotekave, gjerat e perbashketa, zakonet,
dashuria e hareshme e sime mëje, hija ushtarake
e te vdekurve te mi, nata e pakohe, shija
e endrres?

Te jesh a te mos jesh me ty eshte masa e kohes time.
Tashme shtamba thyhet mbi burim, dhe njeriu ngrihet ne kembe nga kenga
e zogjve,
tashme u mjegulluan ata qe veshtrojne nga dritaret,
por muzgu nuk e solli paqen.

Dhe, e di, eshte dashuria:
ankthi dhe clirimi kur degjoj zerin tend,
pritja dhe kujtimi, tmerri i te jetuarit per cdo cast
Eshte dashuria me mitin e saj, me magjite e saj te vogla
te padobishme.

Eshte nje qoshe rruge ku nuk guxoj te shkel.
Tashme po me rrethojne ushtrite, hordhite.
(Kjo dhome eshte e trilluar, ajo nuk e ka pare)
Emri i nje gruaje me tradheton.
Ne te gjithe trupin nje grua me dhemb........

[daniel00]

Koha eshte nje shpikje

e njerëzve të paaftë për të dashur

[daniel00]

Zëri yt, sytë e tu...

...duart e tua, buzët e tua...

Heshtjet tona, fjalët tona...

Drita që shkon...

...drita që vjen sërish

Një buzëqeshje e vetme për ne të dy

Nga nevoja për të ditur,

Pashë natën të krijojë ditën

Pa ndryshuar pamjen tonë

O e dashur nga të gjithë,

dhe e dashur nga një i vetëm...

...në heshtje goja jote premtoi

të ishte e lumtur

Larg e më larg, thotë urrejtja

Pranë e më pranë, thotë dashuria

[daniel00]

[Alda Merini]

Ka femra ...
e ka femra femra
E ato nuk duhet te mundohesh t'i kuptosh, do të ishte nje betejë e humbur që në nisje.
Duhet t'i mbash pranë dhe kaq mjafton.
Duhet t'i mbash pranë e t'i puthësh, e mos t'i japësh kohën të mendojnë.
Duhet të këpusësh, me një përqafim që të lë pa frymë, ato frikëra që do të dinë të të besojnë një herë të vetme, me zë fare fare të ulët.
Sepse u vjen turp për dobësitë e tyre dhe pasi të t'i kenë treguar, do të torturojnë veten - në një agoni të ngadaltë dhe të heshtur - nga mendimi që duke u zbuluar të brishta, duke u treguar njerëzore, të lehta e në nevojë për një çast të vetëm të mallkuar , do të shohin shpatullat e tua të kthehen dhe hapat e tu të largohen.
Ndaj merri dhe duaji.
Duaji të veshura, e pa truk se për tu zhveshur janë të zonja të gjitha.
Duaji të pambrojtura e pa u lyer, sepse nuk e merr me mend se sa sytë e një femre mund të gjejnë mburojë pas një perdeje rimeli.
Duaji të përgjumura, me flokë të shprishur kur gjumi i këput.
Duaji duke ditur që janë të zonjat e vetes, por pikërisht për këtë do të dijnë të të duan si asnjëra më parë.