Tema vijon; Te gjitha kėto shenimi janė tė mbeshtetura mė referanca nga studiues e dijetar nga Akademia e shkencave !
Fundi i enigmes pellazge etruske
Burimi i kėtyre hulumtimeve ėshtė nga studies e dijetar tė popujve antik,, analizuar e pershkruar nė detaje duke i percjellur hap pas hapi levizjet e diaspores pellazgjike qė nga djepi i tyre i Turkmenistanit e Kazakstanit, Kaukazit, duke kaluar nėpėr Anatoli e Qipro, Kanani, Palestinė e Egjiptė dhe sa derisa vijnė mė nė fund Ilirikė ku qėndruan rreth 350 vite dhe pastaj ikin nė Italiė.
I gjithė ky pluhuri qė u ngrit nga pellazgėt dhe mbi pellazgėt nė tė gjitha kohėrat ėshtė i barabart mė pėrralla tjera e mite, sepse dėshmit me burime tjera e tregojnė krejtė ndryshe fenomenin pellazgjikė ku tani ka tejkaluar edhe nė permasa tė zgjėruara deri nė melankoli qė mund ta quajmi ndryshe: pellazgomania e jonė apo gur thėmeli i njė kulturės popullore tė re tė njė botės virtuale e tė pa dukshme, e ndėrtuar mbi baza mitologjike deri nė obesione tė pa imagjinuara folklorike qė na qojnė tė gjithėve, dashje e padashje, deri nė absurditet !
Mund ta quajmi fenomeni Pellazgomania siē ishte dikur Etruskomania ?
Stela e Lemnos, nė gjuhėn e vjetėr skito/ greke ?
A.1. hulaieš: naφuθ: Siasi A.2. Maras: mav A.3. sialχveiš: Avis A.4. evisθu: šerunaiθ A.5. šivai A.6. Aker: tavaršiu A.7. vanalasial: šerunai: murinail
B.1. hulaieši: φukiasiale: šerunaiθ: evisθu: tuveruna B.2. rhum: haraliu: šivai: eptešiu: Arai: TIS: φuke B.3. šivai: Avis: sialχviš: marašm: Avis: aumai.
Nė disa raste perseriten fjalėt skite apo ti quajmi tani skito-greke dhe tė cilat i kuptojmi si; "zivaj"= do thote "jeto"; Fjala tjetėr nė vijim pas saj =Maraz= qė lexohėt=Marash= poashtu ėshtė fjalė skito- greke= « Marash »apo «marish» qė do tė thotė=trimrohėsh, pėrndryshe*; «*ishe trim i madh*» = "trim", trimėri, ndėrsa fjala pas saj ėshtė shqipe, =Mav="madh" ose " i madh" dhe kuptojmi rreshtin; =Marazav = trim: i madh =
Pra, mė siguri se ky shkrim i kushtohėt ndonjė heroji lokal tė ishullit tė Lemnos, dhe se autori i shkrimit mbi stel i drejtohėt mė kėto fjalė; " Trimit tė Madh" apo kėtij luftetari si e dėshmojnė edhe tabletat e Linear B qė janė nė dy gjuhė poashtu edhe kėtu tek stela e Lemnos i kushtohėt kėtij herojit apo njė "trimit tė madh"...nuk i kushtohėt ndonjė prifti siē mendohej nga disa studiues, sepse vetė gravura e gdhendur mbi guri tregon se i kushtohėt kjo perkujtimore njė luftėtari qė mbanė armet nė dor, prandaj edhe ky kuptim qe paraqitem kėtu siper mendoj se ėshtė mė kuptimin e ploė dhe i ēendrueshėm nė konstruktim tėkėtij mbishkrimi ta quajmi te perzier sepse gjėjmi kuptim nė shumė gjuhė.
Nuk e gjėjmi vetėm nė Lemnos njė shkrim tė perziėr nė dy gjuhė, shqipe e skite apo greke tė vjetėr, kemi si dėshmi edhe toponimet e ishullit tė Lemnos qė janė nė gjuhėn skite/greke, ku pėrpos Mirina, qyteti perendimor qė ėshtė ne gjuhėn shqipe e qė do tė thotė "Mir+ina"= tė mirėt, ata tė urtit, ose "mirė jena kėtu".. ? Poashtu nė lindje kemi popullsinė tjetėr tė ishullit qė ishin ndryshe nga kėta te perendimit, si e vrejmi nė toponime, se ishin mė origjinė skito/ grekė, si psh. qyteti i njohur =Mudros= "mudri", nga gjuha skite do thotė = "tė vėshtirėt"= "tė egrit" tė ashpėrit. Poashtu kemi edhe njė qytet tjetėr Polli +oēni= = "polli okni= " gjysėm syri", njė qytet i ndėrtuar nė gjirin lindor tė ishullit nė mes tė dy harqeve, nė form tė vetullave tė syve, ose gjysėm syrit ?
Kemi edhe toponime tjera si, Repani, nga ="rep"= 'bishti" nga skitėt apo grekėt e vjetėr etj..
Pėrpos kėsaj dėshmie nga Lemnosi, kemi poashtu edhe tek Etruskėt nė Italė fjalė tjera tė gjuhės sė vjetėr greke, simboli mbi pasqyren e gravuar ku e vrejmi emrin =Zemla= "Demeter" nė greqishte tė vjetėr qė ėshtė perendesha e tokės apo e dheut tek skitėt, i perkthyer nė "démeter" pra edhe kėtu dėshmohet se grekėt e vjetėr ishin mė origjiė skite, qė kishin migruar nga deti Kaspik dhe Azov dhe u vendosėn nė gadishull si dhe tėrė Mesdheun rreth shekullit XVI para krishti.
Rishikime rreth Linearit B
=ko-wa / [ ](u)-(jo)-e 14 ko-(wo)=kova ujoe= vazė pėr ujė?
= ujoe, kova, vazė pėr ujė=kova ėshė fjalė etruske= knata (knata) pėr ujė
Kuptimi ketu ėshtė pėr knata apo amfora pėr bartjen e ujit=
=ko-wo=kova, knata, vaza...?
1) di-pa me-zo-e e ti-ri-o-we-e.
=ēipa me tri vegė=?
2) di-pa me-zoe qe-to-ro-we.
=ēipa me kater vegė=qetoro= (fjalė skite) 4=katėr.. ?
3) di-pa me-wi-jo qe-to-ro-we.
=ēypa me vija kater vegėsh=?
4) di-pa me-wi-jo ti-ri-jo-we.
=ēypa me vija trivegėsh=?
5) di-pa me-wi-jo a-no-we
=ēypa me vija anave=?
Tė ju rikujtojmi se pėr vajzė; thuhėt edhe ndryshe; =qupa= apo ēupa=qė i afrohet =qyp-it, njashtu si edhe =vace=vazė =vajzė=?
L' image du monde dans l'antiquité: Par Pierre Gordon
Simbolet e Linear B Pylos
=da ro pa te to na dia se u po so me do mo qa za zo mu je ne a2 re i pu2 ni qo ra3 jo ti e pi wi si wo a3 ke de nwa pu du no ri wa nu ja su ta ra o pte ta2 ki ro2 tu ko dwe pe mi ze we ra2 ka qe ma ku au twe dwo two=
Tabletat e Argjiles ne gjuhen shqipe Linear B 1300 para krishti.
Nga kėto burime, derisa kemi gjetur shkirime nė gjuhėn shqipe nė kėto tableta tė argjiles, tė shkruara 3300 vite mė parė, mud tė thėmi se nuk na intereson aqė shumė njėherė se si quhej apo kush ishte ai popull qė fliste kėtė gjuhė, pasiqė kėto tableta kuptohėn nė gjuhėn shqipe dhe vėrtetohėt se gjuha shqipe flitej nė Mesdhe 1300 vite para krishti, pra lirishtė tė thėmi, jemi populli mė i lashtė i Europės qė deshmon se ka folur po kėtė gjuhėn shqipe qė edhe ne sot e flasim, kjo ėshtė njė trashigimėsi dhe njė thesar i ēmuar pėr historinė e gjuhės shqipe dhe dėshminė pėr lashtėsinė e saj.
Mirėpo, edhepse kėmi hasur nė disa fjalė tjera qė nuk janė shqipe nė kėto tabela, shtrohėt pytja; si t'ia bėjmi pra kėtyre tabletave, qė dyshohėt se nė to ka edhe fjalė qė janė tė gjuhės skite apo grekėve tė lashtė ?
Duhėt tė njohtohėmi se nė kėtė hapsirė e Mesdheut jetonte edhe njė popull tjetėr qė fliste kėtė gjuhėn skite qė dyshohet tė ishte greqishtja e vjetėr, por specialistėt ende kanė rezerva.
Si perfunndim, mund tė nxjerrim kėtė konkluzion (mendimi im) se edhe nė kėtė periudh tė vjetėr grekėt e lashtė jetuan apo bashkėjetuan mė popuj tjerė, pa marrur parasysh se cili ishte aty i pari nė kėto troje, edhepse dihet se sipas shumicės sė teksteve qė janė tė shkruara nė gjuhėn shqipe apo mė mirė te themi, kuptohen sot pėrmes gjuhės shqipe, dėshmohėt pa dyshim se banorėt e hershėm mė shumicė pra ishin ata qė flisnin gjuhėn shqipe, pa marrur parasysh emri i popullit qė fliste kėtė gjuhė.
Si dėshmi, pėr tė gjetur emrin e kėtij populli qė jetonte nė Medhe, qė nga Kreta e deri nė Qipro, patjetėr se na duhet ti referohėmi hieroglifeve Egjiptiane, tė vetme prova qė ku mund tė mźsonim emrin e kėtyre popujve mesdhetar, se dihet, permes komunikimit tregtar, nė shekullin e XVI egjiptasit kanė lėnė dėshmi tė sakta se bėnin tregti mė njė popull qė egjiptianėt e vjetėr e quanin Hajunibu.
Mirėpo, pas dy shekujve, vrejmi se ndryshoj gjithēka nė Mesdhe, mė pariqitjen e njė populli tjetėr, ndoshta rival ose pushtues qė egjiptasit e quanin Kefti dhe vėndin e tyre e quanin Kaftorr..?
Dėshmi tjera tė gjuhės sė kėtij populli qė quhej "kefti" kemi tė mjaftueshme tek hieroglifet egjiptase, mirėpo mbetet tė hulumtohėt edhe mė tej, se si humbi populli i pėrparshėm qė e quanin Hajunibu ?
Tabletat e Linear B, perputhen mė deshmit egjiptase tė shekullit XIV-tė deri XV... sepse iu pergjigjet epokės kur dominonte ky populli i ardhur qė e quajtėn Kefti dhe fundin e epokės Hajunibu.
Si e shohim edhe sot, nė kėto tableta argjile gjėjmi njė shkrim por qė shkruhej nė dy gjuhė, ndoshta e para ajo qė hasim mė shumė fjalė nė to tė gjuhės shqipe, ishte e popullit tė quajtur Hajunibu kurse tjerat fjalė, shumė mė pakė, si psh."qetero" dhe «*kowa*»janė fjalė nga ky populli i ardhur Kefti ?
Pra, pėr ti ndar kėto dy gjuhė ėshtė shumė lehtė, duhet krahasur edhe disa fjalė tjera tek hieroglifet egjiptase si dhe vetė dėshmit tjera na qojnė nė gjurmėt e duhura se ky populli i dytė qė erdhi pas shekullit XVI-tė, ishin kėta skitėt, pa dyshim grekėt e vjetėr.
Teoria tjetėr, qė ėshtė edhe kjo e diskutueshme; se, nėse pellazgėt vertetė ishin njė popull endacak e tregtar, apo njė diaspor detare e cila endej nėpėr Mesdhe dhe kjo diaspor siē e kemi dėshmuar nź dosjen pellazge se pasi qė banuan pėr 350 vite nė Epir tek Molopėt apo Mollosėt, popull autokton pa dyshim shqiptar, dhe ku aty pellazgėt mėsuan gjuhėn shqipe, dihet se pastaj, e moren si gjuhė amėtare tė tyren gjuhėn e mollosėve, atėherė teza e origjinės shqiptare nga pellazgėt rrėxohet mėnjėherė, dhe se mund tė argumentohet se kėto shkrime nė tableta nė gjuhėn shqipe i kanė shkruar pellazgėt apo kjo diaspora pellazge, qė egjiptianėt e vjetėr i quanin populli Kefti, pra nuk janė tė shkruara nga vetė shqipėtarėt te cilėt siē e dijmi banonin nė mberendėsi tė tokave tė Gadishullit.
LINEAR B MICHAEL VENTRIS
-a -e -i -o -u a e i o u d- da de di do du j- ja je jo ju k- ka ke ki ko ku m- ma me mi mo mu n- na ne ni no nu p- pa pe pi po pu q- qa qe qi qo r- ra re ri ro ru s- sa se si so su t- ta te ti to tu w- wa we wi wo z- za ze zo
ko-wo et ko-wa=skite ? koros ose kore ? da ro pa te to na....
=========================================
di a se u po so me do mo qa za zo qi mu ne a2 ru mu
=========================================
je nwa pu du no ri wa nu ja su ta ra o pte ta2 ki
=========================================
ro2 tu ko dwe pe mi ze we ra2 ka qe
=========================================
ma ku au twe dwo two
========================================
Sa i perketė =*qetero= qė mund te jetė =4=(katėr ) nga gjuha skite apo greke e lashtė, siaps tė gjitha gjasave grekėt e lashtė ishin kėta skitet, si e tham mė lartė, rezultatet antropologjike tė gadishullit dėshmojnė se popullėsia e madhe greke ėshtė e perzier mė popullėsi sllave dhe pa kaurrėfarė dyshimi mud tė nxjerrim kėtė mendim se, grekėt e lashtė flisin gjuhėn skite, dėshmojnė sot edhe kėto fjalė nė kėto tabelat e Linearit B dhe se kuptojmi qė ishin grekėt e lashtė tė cilėt fshiheshin mė emrin e Skiteve ?
Nė disa tableta, tė Pilos pash kėmi keto fjalė nė dy gjuhė; shqip dhe gjuhėn skite apo greke tė vjetėr si pash:
=Vace= mendoj se bėhėt fjalė pėr =vazė=, ose qyp mė veg, apo amfora pėr ujė...?
Kowa= duhet tė jetė e ngjajshme mė fjalėn =vace= vazė, apo vajzė ?, sepse, bartėshin nga vajzat qė shkonin te burimi pėr tė marrur ujė.. poashtu edhe nė gjuhėn skite(greke tė lashtė) ėshtė e njejta fjalė ngjitur fjalės =vace =qė pėr mendimin tim ėshtė i njėjti kuptim, =kova= qė edhe nė gjuhen skite apo greke tė lashtė, kuptohjmi =kova= e qė nė gjuhėn tjeter skite apo grke e quanin vajzė ! Kjo nderlidhje dygjuhėsore patjeter se duhet tė kėtė lidhje mė dy popujt qė flasin edhe egjiptasit pėr ta, Hajnibu, dhe pas tyre vinin Kefti, pra dėshmon se kėto shkrime tė vjetra tė Linearit B janė shkruar nė dy gjuhė tė kėtyre dy popujve.
Mė njė fjalė, pas kėrkimeve shumė vjeēare mundemi tė themi se nėse origjina shqiptare rrjedh nga pellazgėt e vjetėr dhe ne jemi pasardhesit e tyre, siē e vrejmi sipas deshmive tė autorve, tė cilėt asnjėri nk thote se pellazgėt janė autokton, por e thojnė se ishin para grekėve, e tėra ndryshon sepse kėtu autorėt tė gjithė na dalin tė pa sakėt se, duhet marrur versionin tjetėr pasi qė vertėtsia e tyre nuk po del e sakźt ose mungon argumenti i duhur.
Cilėt ishin mė tė vjetėr kėtu, pellazgėt apo grekėt, dhe nė kėtė rast shohim dėshmi tė kundėrta; pellazgėt nėse janė autoktonė atėherė skitėt na dalin grekėt e lashtė. Mbėshtetja tjetėr ėshtė nė anźn tonė, sido qė ti marrim kėto dy raste, se edhe pa mbėshtetjen apo edhe pa argumentin pellazgė ne shqiptarėt jemi mė tė hershėm dhe autokton nė kėto troje, sepse kemi edhe banorėt e vjetėr Molopėt apo Mollosėt, para pellazgė e para helenė si dėshmi qź jetonin nė Epirė, besoj tė racės Dinarike, pra popullit autokton dhe mź tź vjetėr nė Europė.
A ka mundėsi qė kėta dinarikėt tė ishin pellazgė autoktonė dhe se ato avantura qė autoret ua mveshin pellazgėve ku ndoshta kėto rrugėtime ishin vetėm se humbje gjurmėsh tė autorve antik pėr tė fshehur origjinėn greke qė ata vetė vinin nga Skitėt ?
Mirėpo, a ėshtė kjo e arsyeshme qė ne tė hjekim dor nga kėto hulumtimet e mė tejshme pėr tė dėshmuar se 100 vite para luftės sė Trojės ose rreth 600 vite para Iliades sė Homerit nė ishujt e Medheut si dhe nė Gadishullin tonė ėshtė folur gjuha shqipe ?
Mendoj se duhet tė mos heqim dor, edhepse kur i hyjmi njė hulumtimi tė tillė aqė tė lashtė nuk duhėt perjashtuar edhe tė papriturat qė do ti hasim nė kėto shkrimet e Linearit B tė cilat dėshmojnė se 1300 vite para krishti ėshtė folur gjuhä shqipe, aqė e paster dhe e ngjajshme qė ėshtė mė gjuhėn e sotme shqipe edhe pse i ndajnė 3300 vite mud tė themi ėshtė shkruar dje nė njė shqipe tė pastert.
A duhet tė na interesoje neve se nga kush dhe cili popull janė shkruar kėto tableta argjile, nga Hajunibu apo nga Kefti apo nga Skitėt, me shkronja tė njė alfabeti grekė tė lashtė, por qė ndoshta nuk ėshtė alfabet i grekėve por i pellazgėve, dhe ē'rėndėsika kėtu cili i ka shkruar, si e tham; pėr ne dhe hsitorinė gjuhės shqipe kjo ėshtė njė pasuri, njė trashgim mė vlera tė mėdhaja, se gjuha shqipe ėshtė folur qė nga antikiteti dhe brez pas brezi flitet deri mė sot nga populli shqiptar autokton nė trojet tona si njė shkėmb i fortė i rrėnjosur nė dheun e reliefit tė gadishullit Ilirikė prej mija e mija vitesh.
A duhėt tė na interesoje se cili ėshtė populli qė e fliste kėtė gjuhė apo duhet tė na interesoje se a ishin ky popull pellazgė qė fliste kėtė gjuhėn tonė shqipe apo ishin ndonjź popull autokton para pellazgė ?
Kush ishin pellzagėt dhe nga Vinin ata ?
Po grekėt qė erdhen nė kėto vise pas pellazgėve kush ishin ky popull, ēfarź gjuhe fliste apo mos ishin vall grekėt populli i lashtė skit i cili erdhi mźnjźherź pas pelalzgėve por qź i dźboi pelalzgźt nga Thesalia si dhe Epiri e mź vonė kėtė populle gjėjmi nė Kretė si dhe Arkadi nė Pilos, More tė sotme ku atje u gjeten kėto tableta ?
A ka mundėsi qė grekėt e lashtė tė ishin Skitėt ?
Mendoj se duhet dyshuar patjetėr se sipas tź dhenave antropologjike nga Eugen Pittar nė raportin e tij ai e thotė se Shqipatrėt janė popull autokton, vėndas i gadishullit dhe se janė tė races Dinarike ku 90% tė kafkave kanė nxjerrur rezulltate nė vitin 1921 se pa dyshim qė populli shqiptar ėshtź poull Europianė dhe i racės Dinarike nė kėto troje prej sė paku 10 000 vite.
Grekėt, kush ishin dhe nga vinin ?
Sipas studiuesit Pitard, grekėt nė kėto kėrkime kanė shkaktuar probleme tė mėdha dhe rezultate tė papritura, ku sipas kėtre tź dhźnave antropologjike, grekźt kanź treguar afėrsi tepėr tė mėdhaja mė popujt sllavė, mirėpo tani shtrohet pyetja.
Kur, dhe nga cila periudh erdhen kėta skitėt nė Greqi qė hasim rezultate aqė tė konsiderushme ku popullsia dėrmuese greke ka origjinė sllave dhe aziatike ?
Pra rreth deshifrimeve te Lineari B, pėr tė ju sqaruar edhe ndryshe, shkrimet e tabletave tė Linearit B qė u deshifruan para 60 viteve, dhe pasiqė shkrimi ėshtė deshifruar mbetej te sqarohet se ciles gjuhź i perkasin kźto rrokje ku pźr njź lexues shqipźtar edhe me 4 vite shkoll pa u lodhur fare mund t'ia arijė ti lexoje dhe kutptoje pa vėshtirsi !
Mirėpo si e tham, na shtrohet njė problem i pa imagjinueshėm nė kėto tableta tė shkruara 1300 vite para krishti se ato na dalin nė siperfaqe edhe pse shumė tė pakta, fjalė skite apo tė gjuhės sė vjetėr greke?
E pa besueshme kjo do thoshim, por realiteti pranohet dhe nuk vjene tani ne pytje se ne nuk duhet te mirremi fare me keto shkrime qź lexohen permes gjuhės shqipe nga frika se ne keto tableta gjejmi edhe fjalź slalve se do bźhet nami, por si e cekem siper, nėse endjekim rrugźtimin pellazgė qź bźri nga deti kaspik e deri ne Palestinė Egjipt dhe mė nė fund erdhen dhe u vendosėn nė gadishullin tonė, atehere pa dyshim duhet besuar se ky popull ishte mė origjinė Skite/greke, dhe se kur erdhen nė Gadishull gradualishtė humben gjuhėn skite dhe u shėndrruan nė njė popullėsi tjetėr mė emrin grekė, kurse diaspora pellazge qė kishte ardhraty mė parė, iken nė Italiė e tėrė Mesdheun por si u bė qė vetėm gjuha shqipe mbijetoi kėto 3300 vite ?
Kėtu pra ėshtė pra ēelsi i gjuhės shqipe pėr studies nė tė ardhmen.
A ishin ky i njėjti qytetrim i Vinēės ?
Grekėt mė origjinė skite ?
A nuk do t' ishte nė interesin e madh pėr historianėt, pėr filozofėt, pėr artistėt dhe pėr tė gjithė, *mė nė fund pėr ta ditur se cilės rac ishin skulptorėt e vjetėr, tė "urtit" (tė letersisė antike), folėsat, shefat ushtarak, politikanėt e mdhenj tė Greqisė antike?
Ndėrsa nuk dim asgjė, mundem vetem te shprehim "supozime" (teori), por qfar vlere kan keto?
Mund ta shtrojm pyetjen, si nje qėshtje kaq e rėndėsishme ka lėn paraardhsit tonė kaq indiferent. Kur te shohim konkludim qe disa anthropo-sociologė mundohen me nxjerr nga karakteret etnike, besoj qe nuk ėsht punė e vogel te mirrem me etninė e "Grekėve" te epokės t'madhe. Nuk duhet te kemi frikė ta pėrseritemi: pamundesia qe ta dim (etnin e tyre), ėshtė faji i arkeologve klasik. "Njė pjes e edukatės se tyre duhet te ribėhet." (kritik e ashpėr ndaj pseudoshkenctarve)
Kemi thenė, por kjo ėshtė vetėm teori, qė Pellazgėt ishin shumica brakicefal, ndėrsa "greket" primitiv ishin dolikocefal. Ne s'kemi boll dokumente pėr njė konkludim tė till, qka janė Pellazgėt?
Ato disa kafka te "grekve" te vjeter, qe vin sidomos nga Atika, tregojnė qė shumica ishin kafka te zgjatura; mirėpo ka gjithashtu, nėr ta, dhe jo nė menyr te jashtė zakont (dmth ka shumė jo vetem aty ktu), tipe brakicefale.
Plus asaj, seria "kafkore" e pėrdorur pėr kėtė afirmim ka shumė pak interes: elementet qe e komponjn nuk kan qen te klasifikum ne mėnyrė statografike (shtresat njė mbi njė qe lejojn datimin). Ajo qe do vlente, ėshtė te dihet, epok pas epokės, cilat kan qėnė fizionomitė antropologjike tė Greqisė.
Nėse vėrtet Greqia e lashtė ishte dolikocefale, ajo ka ndrrua shumė sot.
Kur studiojm popullata ballkanase, e shofim qe Grekėt jan pjes e atyre mė te pak njoftun. Ja ē'ka shkruante Denikeri pėr ta, nė 1913, nė njė komunikatė Institutit franqeze t'antropologjisė: "Sa i pėrket Grekve, kemi shumė pak dokumente pėr antropologjinė e tyre.
Mundemi vetem tė thėmi se, Gadishulli ballkanik, Ballkanik- perendimor, ballkanik- verior duhet te jet edhe njė i tret, i vogel, dolikocefal dhe shum i zi, afruar me racėn gadishullo-iberike (Spanjė, Portugal te sotem), e qkepune ne gadishullin iberik ne jugun e Italisė dhe nė ishujt e detit Mesdhe". Qe nga kjo datė kam sjell nje sasi t'madhe dokumentesh te reja por do ta shohim mė vonė se qka duhet me mendu per afirmacionin mė nalt (egzistenca 3 racave ballkanike).
Kur egzaminojm: nė nje anė, vogėlsia teritoriale e Greqisė dhe, nė tjetrėn anė, gjėrsia e konsiderueshme e domenev ku kan qen, me sasi te madhe, "Grekėt", mund te shtrojm pyetjen: nė cilat vendet jan marr te gjith ata "Grek" extra-muros (jasht Greqisė).
Asnjė grup, perpos "Sllavėt", nuk prezenton nje qkepje te tillė. Faktikisht, dhe ne menyre te thjesht duhet te kuptohet qe jan "Grekėt" dhe "Grekėt", sikur jan "Sllavėt" dhe "Sllavėt"! Shum popullsi rreth detit tė zi dhe detit aegean, shum popullsi ne Azi tė vogel ouse ne Mesdhe te mesme jan "greqizua", pa pas kurrė shum "grek" nė mesin e tyre, pa pas ne venat e tyre gjak grek.
Ka pas "Grek", kolonizues t'mdhenj, sikur Fenician ose Romakė."
*Grekėt duken se kan nje gjatesi mesatare, ndoshta pak mė e madhe sesa mesatarja europeane. Indeksi cefalik ėshtė nėn-brakicefalik.
Mirėpo popullata greke tregon te gjitha format e kafkave. Megjithatė, kafkat brakicefalike jan shumicė. I kam gjetur afėr 49 %100 kafka (brakicefale), kundrej vetem 34 %100 kafka dolikocefale. Duke studiuar grafikun e qendrimev individuale dhe ate te indeksit cefalik, kuptohet menjėher qe ka shum shumllojshmeri *etnike reprezentuar nė Greqi. S'nevojitėn mė shum se keto dy karaktere per ta demostruar qe ky grup esht heterogjen. Ka gjithashtu edhe persona shum te vogel edhe shum tė mdhenj; tipa hyperdolikocefal dhe tipa hyperbrakicefal.
Gadishulli helenik ėshtė e prer ne 2, gati saksisht, nga e 20-a grad longjitudinale lindore e Parist. Pėr Denikerin, popullatat qe jan nė pėrandim te ksaj vije i pekasin, n'pėrgjithsi, tipit adriatico-shqipėtar, karakterizuar nga nje gjatesi te nalt dhe nje indeks cefalik brakicefal; ndėrsa ne lindje te 20-es grad, Grekėt e Thesalisė "dhe ndoshta nje pjes e atyre tė Atikės" duket se jan nje tip totalisht i ndryshėm sa i perket gjatsive dhe indeksev cefalike mė tė vogla.
Mirėpo e 20°-a grad longjitudinale lindore e Parisit kalon ne lindje te zinqirit tė Pindės; dhe mendoj qe me mire esht te vendosim nje ndarje fal te ktij zinqiri kodror. Ju kujtoj qe Denikeri mendonte qe Grekėt e lindjės ishin dolikocefal."
Nėse tentojmė ti klasifikojmė karakterostikat morfologjike sipas regjioneve do tė arrijm nė rezultate kaotike ndaj edhe nuk lejohet kjo hipotez (dmth karakteristikat morfologjike nuk mvaren sipas lokalizimt gjeografik). Nė pėrendim tė Greqisė, ishujt Jonian duken, sipas Stefanosit, qe jan te banuar nga nje popullate brakicefalike dhe nėn-brakicefalike.
Mė sa duket, ashtu ėshtė edhe pėr ishullin e madh Eubée ne lindje. Kafkat rrumbullake, nė kėto dy regjione, spjegojnė thjeshtė prezencen e tyre (prezencen e brakicefalve qe pėrshkruante Stefanosi). Shqipėria dhe Epiri jan shumė afėr ishujve Joniane dhe e dim qe ne dy bregjet e Aspropotamosit, popullatat jan brakicefale.
E kan mbajtur gjuhėn dhe racen e tyre. Kjo ėshtė fakt i thjeshtė i Historisė.
Grekėt kan zakonisht hunden e drejt; mirėpo tipi ballo-hundor (fronto-asal) qe skulptorėt kan reprenzentua nuk esht karakter morfologjik qe egziston normalisht; esht nje krijim estetik. Gjejm kogja shumė Grek qe kan hund shqiponjesh (tipik shqiptare ne fakt); ose hund te ngritur te nalt ne majen e tyre, sikur qe e gjejm shpesh tek Sllavėt. A esht kjo nje kujtim i influences etnike te vjeter ardhur nga Veriu, nė kohen e sulmeve te Perandorisė Bizantine? Pėrzirja e racave duket ende ne keto tipe fizionomike kaq te veqanta.
Syt e Grekve jan nė pėrgjithsi te zi-kaft; mirėpo syt e qelt gjithashtu nuk jan tė rrallė. Ndėrsa, flokėt e e bardha jan te jash zakonshme. Personalisht, kam notua vetem 1,5%. Jan flokėt e kafta dhe te zeza qe dominojnė. Me duhet tė them, qe keto zbulime t'mija nuk akordohėn totalisht me rezultatet e autorve te ndryshem. Kshtu, Ornstein tregon qe shpeh ka gjet nė Greqi persona me sy te kaltėrt ose ngjyrė hinit, mė flokė bjonde."
Momentalisht, Greqinė antropologjike ėsht sikur njė rrugė qorre ne cilen jan ndal grupet etnike qe kan sulmua (pushtua) gadishullin. Popullata greke esht sikur nje fotografi kompozite e popujve ballkanase. Mirėpo nje imazh i till nuk esht i bollshem. Ndoshta, njė ditė do arrijm t'i klasifikjomė grupet qe komponojn popullatat e Greqisė, dhe do t'e qesim secilėn nė vendin e vet..?
Mirėpo kjo vepėr duhet te bazohet ne ate qka ka qen popullata primitive e Greqisė; e Greqisė parahistorike fillimist, pastaj te Greqisė klasike.
Dhe kjo sht arsya pse ne po kėmbngulim afer grekve, per te na thojn cilat kan qet karakteristikat morfologjike e para-ardhsit te tyre mė tė lashtė."
Nėse vėrtet arrijm ta demostrojmė qe grekėt mė primitiv, tė themi se grekėt e neolitikut janė tė njejtės racė sikur ata qe nė tė njejtėn kohė ndertojshin kourganėt e Rusisė jugore, do tė ishte njė sjellje shkencore madheshtore. Po e rikujtoj qe Bosnia-Hercegovina ka nė nekropolet (varrezat) e saj, tipe njerzore qė i pėrkasin asaj race ende enigmatike. Dal nga dal, do ta gjėjmi shperndarjen gjeografike, dhe do t'e kuptojmi ndoshta origjinėn e saj. Kush e di cilat lidhje do t'i gjėjmi mė popullsitė parahistorike tė Europės qėndrore dhe Pėrendimore e sidomos mė ato tė Paleolitikut?
Ndoshta edhe egziston njė lidhje mė e vonshme mes Dolikocefaleve Jugo-lindorė european dhe Dolikocefalėt e mdhenjė tė Europės pėrendimore, tė kohės te dolmenėve ?
Dhe atėherė, sa probleme do t'i dilnin Historisė ?
Burimi dhe referancat e duhura per ata qė janė tź interesuar tė reagojnė nė kėtź tem, ju lus tė
vertetoni burimet nė fund tė ksaj dosje falemenderit;
Burimi dhe Referanca; http://rilindjapelazgoilire.blogspot...e-etruske.html
Krijoni Kontakt