"Dyshimi i Madh" nga Oriana Fallaci

[Brari]

Shekulli


-----------------

Dyshimi i Madh

Nga Oriana Fallaci

Për të shmangur mëdyshjen, për t’ia kursyer vetes pyetjen e dhimbshme: “Duhet bërë kjo luftë apo jo?”, për të kapërcyer rezervat, ngurrimet dhe dyshimet që ende më brejnë, shpesh i them vetes: “Ah, sikur irakenët të çliroheshin vetë prej Sadam Huseinit! Ah, sikur ndonjë Ahmed ose Abdul ta hiqte qafe ose ta varte për këmbësh në ndonjë shesh, ashtu siç bënë më 1945-ën italianët me Mussolini-n!” Por s’vlen gjë. Ose vlen në një kuptim dhe vetëm kaq.
Më 1945-ën, në të vërtetë, italianët u çliruan nga Musolini, sepse aleatët kishin pushtuar tri të katërtat e Italisë. Pra, bënë të mundur Kryengritjen e Veriut, me fjalë të tjera, ngase luftën e kishin fituar. Pa këtë luftë, Musolinin do ta kishim mbajtur në zverk për tërë jetën (Hitlerin gjithashtu). Ishte një luftë gjatë së cilës aleatët na kishin bombarduar pa mëshirë dhe ne patëm vdekur si mizat. Ata po ashtu. Në Salerno, në Ancio, në Kasino. Në marshimin drejt Firences, në “vijën gotike”. Vijën e tmerrshme “gotike”, që gjermanët ua kishin kundërvënë nga Tirreni në Adriatik.
Në më pak se dy vjet, 45 806 të vdekur amerikanë dhe 17 500 anglezë, kanadezë, australianë, neozelandezë, jugafrikanë, indianë, brazilianë, polakë. Si edhe francezë, që kishin zgjedhur De Golin dhe italianë që kishin zgjedhur Armatën e Katërt ose të Tetën. A e dini sa varreza ushtarësh aleatë ka në Itali? Më se njëqind e tridhjetë. Dhe më të mëdhatë, më të populluarat, janë pikërisht ato amerikane. Vetëm në Neptun, 10 950 varre. Vetëm në Falçiani, pranë Firences, 5.811. Gjithsaherë kaloj para tyre dhe shikoj atë liqen kryqesh, rrënqethem nga dhimbja dhe mirënjohja.

Na ishte edhe një Front i Çlirimit Kombëtar në Itali. Një Rezistencë që aleatët e furnizonin me armë dhe municione. Sepse, me gjithë moshën e njomë, isha edhe unë e asaj pune edhe e mbaj mend krejt mirë Dakotën, që, duke sfiduar artilerinë kundërajrore, i hidhte me parashutë në Toskanë. Për saktësi, mbi malin Jovi, ku për t’u dëftuar vendin ndiznim zjarre dhe ku një natë hodhën me parashutë edhe një komando, që kishte për detyrë të vinte në punë një radio klandestine të quajtur “Radio Kora”. Dhjetë amerikanë fort simpatikë, që flisnin një italishte mjaft të mirë dhe që tre muaj më vonë u kapën nga SS-ët, u torturuan egërsisht dhe u pushkatuan së toku me partizanen Anna Maria Enriquez-Agnoletti. Kështu mëdyshja mbetet. Tronditëse, brerëse.
Mbetet për shkaqet që po vihem t’i parashtroj. Dhe shkaku i parë është, në ndryshim prej pacifistëve, që nuk ulërijnë kurrë kundër Sadam Huseinit ose Bin Ladenit, ndërsa i qepen me gurë në trastë vetëm Bushit ose Blerit (por në varganin e Romës m’u qepën deri edhe mua, me sa duket, duke më uruar të shpërthej mijëra copash me shatllin e parë), në ndryshim prej tyre pra, unë e njoh luftën. E di mirë ç’do të thotë të jetosh në terror, të vraposh nën të shtënat e topave ose të bombave mijëra kilëshe, të shohësh të vdesin njerëzit dhe të shpërthejnë shtëpitë, të ngordhësh urie, të mos kesh as ujë për të pirë. Dhe, ende më keq, të ndihesh përgjegjës për vdekjen e një qenieje tjetër njerëzore. (Edhe nëse ajo qenie njerëzore është “armik”, për shembull, një fashist ose një ushtar gjerman.) E di, sepse i përkas pikërisht brezit të Luftës së Dytë Botërore. Dhe sepse një pjesë të madhe të jetës sime kam qenë korrespondente lufte. Jo nga ata korrespondentë që rrinë hoteleve: një nga ata që venë në front përnjëmend.
Pra, nga Vietnami e tëhu, kam parë aq tmerre, saqë, ata që e njohin luftën vetëm nëpërmjet TV-së ose filmave, ku gjaku është salcë domateje, as nëpër mend nuk i shkojnë dot. Dhe luftën e urrej aq sa pacifistët e vërtetë apo të rrejshëm nuk do ta urrejnë kurrë. Aq shumë e urrej, sa çdo libër imi është i mbushur citë me këtë urrejtje. E urrej aq fort, sa edhe çiftet e gjahut i kam zët dhe e shtëna marroqe e gjahtarëve në verë ma çon gjakun në tru. Porse nuk e pranoj parimin prej farisejsh, madje sloganin e atyre që thonë: “Të gjitha luftërat janë të padrejta, të gjitha luftërat janë të paligjshme”. Lufta kundër Hitlerit dhe Musolinit ishte luftë e drejtë, dreqi e mori! Ishte luftë e ligjshme. Madje, e detyrshme. Luftërat rilindëse, që bënë gjyshërit e mi në shekullin XIX, për të dëbuar pushtuesin e huaj, ishin luftëra të drejta, dreq o punë! Ishin luftëra të ligjshme! Madje të detyrshme. Edhe Lufta për Pavarësi, që kolonët amerikanë bënë kundër Anglisë, gjithashtu. Luftërat (ose revolucionet) që bëhen për të fituar sërisht dinjitetin, lirinë, po ashtu. Unë nuk u besoj zgjidhjeve të kollajshme prej mëkatit, paqtimeve të rehatshme, faljeve të lehta. Dhe aq më pak i besoj shfrytëzimit të fjalës “paqe”. Kur në emër të paqes i besohet dhunës dhe përdhunës, tiranisë; kur në emër të paqes i shtrohesh frikës, heq dorë nga dinjiteti dhe nga liria, paqja nuk është më paqe. Është vetëvrasje.
Shkaku i dytë është se, në qoftë e drejtë si e shpresoj dhe e ligjshme si e uroj, kjo luftë nuk do të duhej zhvilluar tani. Do të ishte dashur të zhvillohej këtu e një vit të shkuar. D.m.th. kur rrënojat e Dy Kullave qisnin ende tym dhe e gjithë bota e qytetëruar e ndiente veten amerikane. Të qe zhvilluar atëherë, sot simpatizuesit e Bin Ladenit dhe të Sadam Huseinit nuk do të teptisnin rrugëve me pacifizmin e tyre të njëkahshëm. Yjet e Hollivudit nuk do të bënin ekzibicione në rolin (grotesk për ta) të krerëve popullorë. Ndërsa Turqia e dykuptimtë, që po u vë perçen grave, nuk do t’ua refuzonte kalimin marinsave të drejtuar në frontin e veriut. Pavarësisht lehaqenëve evropianë, që zgërdhiheshin (“Mirë se ç’iu bë amerikanëve!”), një vit më parë askush nuk e mohonte që Shtetet e Bashkuara kishin pësuar një Pearl Harbor të dytë dhe se, si rrjedhojë, kishin të drejtën të kundërvepronin. Jo vetëm kaq, por, në qoftë e drejtë, si e shpresoj dhe e ligjshme, si e uroj, kjo është një luftë që do të duhej të ishte zhvilluar edhe më parë. D.m.th. kur Klintoni ishte president dhe Pearl Harbor-et e vogla shpërthenin në pjesën tjetër të botës. Në Somali, për shembull, ku marinsat në mision paqeje shkimeshin dhe bëheshin copë-copë dhe i jepeshin për të ngrënë turmës së çmendur. Në Kenia, në Jemen dhe kështu me radhë.

11 shtatori ishte vetëm konfirmimi brutal i një realiteti tanimë të fosilizuar. Diagnoza e padiskutueshme e mjekut, që të valavit para hundësh radiografinë dhe, pa ta bërë të gjatë, të thotë: “I dashur zotëri, e dashur zonjë, keni me të vërtetë kancer”. Sikur Klintoni të kishte harxhuar më pak kohë me çupat qejflesha, sikur ta kishte përdorur në mënyrë më të përgjegjshme Dhomën Vezake, ndoshta 11 shtatori nuk do të kishte ndodhur. E kotë të shtohet se, aq më pak, 11 shtatori nuk do të kishte ndodhur, sikur Xhorxh Bushi Plaku ta kishte hequr qafe Sadam Huseinin me Luftën e Gjirit. Mbani mend? Më 1991-shin ushtria amerikane u shfry si një tullumbace e shpuar. U shpërbë aq shpejt, sa edhe unë kapa katër ushtarë të saj. Ndodhesha prapa një dune në shkretëtirën saudite, e vetme dhe pa mbrojë, kur katër skelete zbathur dhe zhele-zhele erdhën drejt meje me krahët ngritur lart. “Bush!”,- pëshpëritën me ton lutës. “Bush!”. Fjalë që për ta donte të thoshte: “Kam shumë uri, kam shumë etje. Zërmë rob, për hir të Zotit”. Unë i mora, ia dorëzova rreshterit në detyrë dhe, në vend që të më falenderonte, ai turfulloi: “Uf, i kemi nja pesëdhjetëmijë. U jepni ju për të ngrënë e për të pirë?” E pra, amerikanët nuk mbërritën në Bagdad. Xhorxh Bushi Plaku nuk e luajti vendit Sadamin. (“Mandati i Kombeve të Bashkuara ishte çlirimi i Kuvajtit dhe vetëm kaq.”) Dhe, për ta falenderuar, Sadami i kurdisi një atentat për ta vrarë. Ç’është e vërteta, nganjëherë pyes veten: mos vallë kjo luftë e vonë nuk qenkësh edhe një raprezalje e pritur gjithë durim? Një premtim birnor, një hakmarrje prej tragjedish shekspiriane, madje greke?

Shkaku i tretë është mënyra e gabuar në të cilën premtimi i hamenduar ndaj babushit është sendërtuar. Kujt do t’ia mbante ta hedhë poshtë këtë? Prej 11 shtatorit, në fillimet e vjeshtës së kaluar, i gjithë theksi u vu mbi Bin Ladenin, mbi Al Kaeda-n, mbi Afganistanin. Sadam Huseini dhe Iraku praktikisht u patën shpërfillur. Dhe vetëm kur u bë e qartë që Bin Ladeni gëzonte shëndet të plotë, ngase përfshirja për ta zënë të gjallë kishte dështuar, Bushit dhe Pauellit u ra në mend për rivalin e tij. Na thanë që Sadam Huseini ishte i keq, që u priste gjuhën dhe veshët kundërshtarëve, që ua vriste fëmijët para syve. (E vërtetë.) Që u priste kryet prostitutave, mandej ekspozonte në shesh kryet e tyre. (E vërtetë.) Që burgjet e tij qenë mbushur dengëza me të dënuar politikë të mbyllur nëpër biruca të vogla si arkivole, që eksperimentet kimike dhe biologjike i kryente me endje të madhe mbi viktima të tilla. (E vërtetë.) Që kishte lidhje me Al Kaeda-n edhe financonte terrorizmin, shpërblente familjet e kamikazeve palestineze me 25.000 dollarë familjen. (E vërtetë.) Më në fund, që nuk kishte hequr dorë asnjëherë prej arsenalit të tij me armë vdekjeprurëse, kështu që OKB-ja duhej të dërgonte sërish inspektorët në Irak.
Por, të jemi seriozë, lum miku! Sikur, në vitet ’30, Lidhja e paefektshme e Kombeve të kishte dërguar inspektorët e saj në Gjermani, kujton ti se Hitler-i do t’i kishte dëftuar “Peenemünde”-n teksa Von Brauni fabrikonte V1-shat dhe V2-shat, për të bërë pluhur e hi Londrën? Kujton ti se do t’i kishte treguar fushat e Dahaut dhe të Mathausenit, të Aushvicit dhe të Buhenvaldit? Megjithëkëtë, komedia e inspektorëve u çkall dhe me një intensitet të tillë, sa roli prej primadone kaloi nga Bin Ladeni, te Sadam Huseini. Dhe as arrestimi i Halid Muhamedit, arkitektit të 11 shtatorit, nuk e shtoi kushedi çfarë harenë. Lajmi se Bin Ladeni qenkësh lokalizuar në Pakistanin Verior dhe rrezikuakësh të përfundonte po njëlloj, gjithashtu. Komedi vaj halli, me një fjalë. Gjithë lojëra të dyfishta, madje bashkëfajësi nga ana e inspektorëve. Gjithë strategji të shpërfillura nga ana e Bushit, që, duke luajtur edhe ai lojën e vet, i kërkonte Këshillit të Sigurimit lejen për të filluar luftën dhe, njëkohësisht, dërgonte trupat në kufijtë me Irakun. Në më pak se dy muaj, një çerek milioni trupa. Me ato angleze dhe australiane, më se treqind mijë. Dhe kjo, pa e kuptuar që armiqtë e Amerikës (të Perëndimit, duhej të thosha) nuk janë vetëm në Bagdad.
Janë edhe në Evropë, zoti Bush. Janë në Paris, ku gojëmblit Shirak aq i bën për paqen, ndërsa i është ngrehur mendja për të kënaqur zbrazëtinë e vet me Çmimin Nobel për Paqen. Ku askujt nuk ia ka ënda të lëvizë vendit Sadamin, ngase Sadami është nafta, që kompanitë naftënxjerrëse franceze qesin prej Irakut të tij. Dhe ku, duke harruar nishanin e vockël, të quajtur Pétain, Franca vijon mëtimin napoleonik për të sunduar Bashkimin Evropian, për të shtënë në dorë hegjemoninë e tij. Janë në Berlin, ku partia e rëndomqarit Shrëder i ka fituar zgjedhjet duke ju krahasuar Juve me Hitlerin e tyre. Ku flamujt amerikanë përdhosen me kryqin e thyer simbol të Gjermanisë naziste. Dhe ku, duke përkundur ëndrrën e të shtënit në dorë sërish të pjesës së padronëve, gjermanët shkojnë nënkrahëzaj me francezët. Janë në Romë, ku komunistët kanë dalë nga dera për të hyrë nga dritarja, si zogjtë e filmit me të njëjtin emër të Hiçkokut, ku priftërinjtë katolikë janë më bolshevikë se komunistët dhe ku, duke e mallëngjyer “të afërmin” me ekumenizmin e tij, me botëtretizmin e tij, me fondamentalizmin e tij, Karol Vojtila e pret Azizin, a thua se qenkësh një pëllumb me njomëzën e ullirit në gojë apo një martir në rrethak, që mend po e gllabërojnë luanët e Koloseut. (Mandej e dërgon në Asizi, ku fretërit i bëjnë shpurë deri në varrin e Shën Franceskut. I gjori Shën Francesk!) Janë në vendet e tjera evropiane, gjithaq ose pesë më shumë – pesë më pak. Nuk Ju kanë informuar ende ambasadorët Tuaj? Në Evropë armiqtë e Shteteve të Bashkuara ndodhen gjithandej, zoti Bush. Ajo, që Ju e quani me mirësjellje “ndryshim opinioni”, është urrejtje e kulluar. Një urrejtje e ngjashme me atë që shpërfaqte Bashkimi Sovjetik deri në Rënien e Murit. Pacifizmi i tyre është sinonim i antiamerikanizmit dhe, i shoqëruar me një ringjallje ogurzezë antisemitizmi, ngadhënjen sa në islam.
Dhe e di pse? Sepse Evropa nuk është më Evropë. Ajo është shndërruar në një provincë të islamit, si Spanja dhe Portugalia në vaktin e maurëve. Ajo mban në gjirin e vet gjashtëmbëdhjetë milionë emigrantë muslimanë, d.m.th. trefishin e atyre që janë në Amerikë. (Dhe Amerika është tri herë më e madhe nga Evropa.) Evropa është mbushur dengëza me mullahë, me ajatollahë, me imamë, me xhamira, me çallmara, me mjekra, me perçe, me ferexhera dhe mjerë kush proteston. Evropa fsheh mijëra terroristë, që qeveritë tona as nuk i kontrollojnë dot, as nuk i identifikojnë dot. Pra, njerëzit kanë frikë dhe, duke valëvitur flamurin e pacifizmit, pacifizmit baras antiamerikanizëm, e ndiejnë veten të mbrojtur. Sikur kjo të mos mjaftuakësh, Evropa i ka harruar të 221 484 amerikanët e rënë për të në Luftën e Dytë Botërore. Për varrezat e tyre në Normandi, në Ardenet, në Vosgjet, në luginën e Renit, në Belgjikë, në Holandë, në Luksemburg, në Lorenë, në Danimarkë e në Itali dhe as që e ha malli. Në vend të mirënjohjes, Evropa ka zili, smirë, xhelozi dhe asnjë shtet evropian nuk do ta mbështesë këtë luftë, zoti Bush. As ato shtete përnjëmend aleate, si Spanja ose të drejtuara prej tipash që, si Berluskoni, Ju thërrasin “miku im, Xhorxh!”.
Në Evropë Ju keni një mik dhe vetëm kaq. Një aleat dhe vetëm kaq: Toni Blerin. Por edhe Bleri qeveris një vend të pushtuar prej maurësh dhe ndaj Shteteve të Bashkuara gjithë zili, smirë, xhelozi. Deri edhe partia e tij ia nxin jetën duke e kundërshtuar. Dhe, meqë ra fjala: duhet t’Ju kërkoj ndjesë, zoti Bler. Ndjesë për sa në librin tim “Mllefi dhe krenaria” kam qenë e padrejtë ndaj Jush. E gabuar prej mirësjelljes Suaj me të tepërt ndaj kulturës islame, kam shkruar se ishit një lehaqen mes lehaqenëve, se kuraja Juaj nuk do ta kishte të gjatë, se, sapo të mos i shërbente më karrierës Suaj politike, do ta vinit atë mënjanë. Ndërsa Ju po e flijoni atë karrierë politike për bindjet Tuaja. Me një vijimësi të pacen. Vërtet lyp ndjesë dhe e tërheq edhe fjalinë e shëmtuar, të rënduar padrejtësie: “Po qe se kultura jonë ka të njëjtën vlerë me një kulturë që detyron të mbash perçen, përse i kaloni pushimet në Toskanën time dhe jo në Arabinë Saudite ose në Afganistan?” Edhe Ju them: “Të na vini kur të doni. Toskana ime është Toskana Juaj, shtëpia ime është shtëpia Juaj. My home is your home”.
Shkaku i fundit i mëdyshjes sime qëndron në termat me të cilët Bushi dhe Bleri dhe këshilltarët e tyre e përcaktojnë këtë luftë. “Luftë çlirimtare, luftë humanitare për të shpënë lirinë dhe demokracinë në Irak”. Eh, jo, të dashur zotërinj, jo. Aspak nuk ka të bëjë humanitarizmi me luftërat. Të gjitha luftërat, edhe ato të drejtat, edhe ato të ligjshmet, janë vdekje, rrënim, mizori dhe gjëmë. Dhe kjo nuk është luftë çlirimtare. (Nuk është as luftë për naftë, ta kemi të qartë, si mëtojnë shumë vetë. Në ndryshim prej francezëve, amerikanët nuk kanë nevojë për naftën irakene.) Është luftë politike. Luftë e bërë gjakftohtësisht për t’iu përgjigjur Luftës së Shenjtë, që armiqtë e Perëndimit kanë shpallur më 11 shtator. Është luftë profilaktike. Vaksinë, si vaksina kundër poliomelitit dhe lisë, një ndërhyrje kirurgjikale mbi Sadam Huseinin, sepse mes vatrave të ndryshme të kancerit Sadam Huseini duket vatra më e padiskutueshme. Ai që bie më shumë në sy, më i rrezikshmi.
Veç kësaj, Sadami përbën pengesën (mendojnë Bushi dhe Bleri dhe këshilltarët e tyre) që, me t’u hequr mënjanë, do t’u lejojë të rivizatojnë hartën e Lindjes së Mesme. Me një fjalë, të bëjnë atë që anglezët dhe francezët bënë pas shembjes së Perandorisë Osmane. Ta rivizatojnë dhe të përhapin një Pax Romana, më falni, një Pax Americana ku të mbretërojë Liria dhe Demokracia. Ku askush të mos bezdisë më me atentate dhe masakra. Ku të gjithë të mund të mbrothësojnë, të jetojnë të lumtur dhe të kënaqur… Broçkulla. Liria nuk jepet dhuratë si një copëz çokollatë dhe demokracia nuk impohohet me ushtri. Sikurse thoshte im atë, kur grishte antifashistët të hynin në Rezistencë dhe sikurse them unë, kur flas me ata që besojnë ndershmërisht në paqen amerikane, liria duhet fituar vetë. Demokracia lind nga qytetërimi dhe, në të dyja rastet, duhet ditur se për çfarë bëhet fjalë. Lufta e Dytë Botërore qe luftë çlirimtare jo ngase i dhuroi Evropës dy copëzat e çokollatës, d.m.th. dy gjësendet e reja të quajtura “liri” dhe “demokraci”, por sepse i rivendosi ato. Dhe i rivendosi, ngase evropianët i kishin humbur ato me Hitlerin dhe Musolinin. Sepse e njihnin mirë, e dinin për çfarë bëhej fjalë.
Japonezët jo. E pranoj. Për japonezët dy copëzat e çokollatës qenë një dhuratë që u shpërblente, sidomos, Hiroshimën dhe Nagasakin. Por Japonia e kishte nisur tanimë rrugën e saj drejt përparimit dhe nuk i përkiste botës që te “Mllefi dhe krenaria” e quaj “Mali”. Mali, që prej 1 400 vjetësh nuk lëviz, nuk ndryshon, nuk shkridhet nga humnerat e verbërisë së tij. Shkurt fjala, islami. Konceptet moderne të lirisë dhe të demokracisë janë kryekëput të huaja për ndërthurjen ideologjike të islamit, kryekëput të përkundërta me despotizmin dhe tiraninë e shteteve të tij teokratike. Në atë ndërthurje ideologjike komandon Zoti, Zoti vendos fatin e njerëzve dhe njerëzit nuk janë bij të atij Zoti, por të nënshtruar ndaj tij, skllevër. “Inshallah, si të dojë Zoti, inshallah!” Pra, në Kuran nuk ka vend për zgjedhjen e lirë, d.m.th. për lirinë. Nuk ka aty vend për një regjim që, së paku juridikisht, mbështetet mbi barazinë, mbi votimin, mbi pjesëmarrjen e përgjithshme në votim, d.m.th. për demokracinë. Në të vërtetë, këto dy koncepte moderne muslimanët nuk i kuptojnë. I refuzojnë ato dhe, duke na pllakosur, duke na pushtuar, duan t’i fshijnë edhe nga jeta jonë.
Falë optimizmit të tyre kryeneç, të njëjtit optimizëm me të cilin në Fort Alamo luftuan me aq heroizëm dhe përfunduan të gjithë të masakruar nga gjenerali Santa Ana, amerikanët janë të sigurt që në Bagdad do t’i presin si në Romë, në Firence dhe në Paris. “Do të na duartrokasin, do të na hedhin lule”,- më thoshte gjithë kënaqësi një trapush nga Uashingtoni. Ndoshta. Në Bagdad ç’nuk mund të ngjasë. Po mandej? Çfarë do të ngjasë mandej? Më se dy të tretat e irakenëve, që në “zgjedhjet” e fundit ia kanë dhënë njëqind për qind të votave Sadamit, janë shiitë, që prej gjithmonit ëndërrojnë të vendosin Republikën Islamike të Irakut. Në vitet ’80, edhe sovjetikët u pritën mirë në Kabul. Edhe sovjetikët imponuan paqen e tyre me ushtri. I bindën që deri edhe gratë ta hiqnin perçen: mban mend? Porse dhjetë vjet më pas iu desh të ngriheshin e të iknin, t’ua lëshonin vendin talebanëve. Pyetje: po në qoftë se, në vend që të zbulojë lirinë, Iraku bëhet një Afganistan i dytë? Po në qoftë se, në vend që të nxërë demokracinë, krejt Lindja e Mesme të hidhet në erë ose kanceri të shumëfishohet? Nga një vend në tjetrin, me njëfarë reaksioni zinxhir... Nga perëndimore krenare për qytetërimin e vet dhe, pra, e vendosur për ta mbrojtur atë deri në frymën e fundit, pa rezerva, do të më duhej atëherë të bashkohesha me Bushin dhe me Blerin, të zatetur brenda një Fort Alamoje të ri. Pa kurrfarë ngurrimi do të më duhej atëherë të luftoj dhe të vdes me ta. Çfarë është e vetmja gjë për të cilën nuk kam as më të voglin dyshim.

© Oriana Fallaci
All rights reserved
Botuar në “The Wall Street Journal” dhe “Il Corriere della Sera”, më 14 mars 2003.
Përktheu Aurel Plasari

[Enri]

WAW

Ngela thjesht i mahnitur me elokuencen...
S'po ironizoj aspak. Thjesht me pelqeu jashte mase artikulli.
Bravo Brari qe na e solle.

[Niko D'Angelo]

Me pelqeu artikulli. Kush eshte Oriana Fallaci?

[Wordless]

Oriana Fallaci, nga Firencia banon ne New York. Nje nga
korespondentet me te njohura te shekullit (ne Itali te pakten). Ka
qene prezente ne gjith konflinktet me te medhaja
(Vietnam, Lindje e Mesme, Libi, Irak etj).

Si shkrimtare boton me nje stil provokues dhe gjithmone
ka hapur polemika.
Pervec librit "La Rabbia e l'orgoglio" nga i cili eshte shkeputur pasazhi i Brarit, ka botuar dhe disa libra te tjere:
po jap titujt siç jane botuar ne frengjishte (orgjinalet jane ne
italisht)

-Inchalla
-Lettre à un enfant jamais né (Leter nje femije te palindur)
-Un Homme
-Entretiens avec l'histoire
-La vie, la guerre et rien d'autre (Jeta, lufta dhe asgje tjeter)
-Pénélope à la guerre (Penellopi ne lufte)
-Le sexe inutile


Libri "La Rabbia et l'orgoglio" eshte permbeledhje e disa intervistave
dhene ne "Corriere della sera" dhe "The Wall street jurnal"
pas 11 Shtatorit. Plus ka nja parathenie shume te gjate, gati
gjysma e librit ku pershkruan jeten e saj.
Libri karakterizohet nga nje arabofobi e shkalles se fundit dhe
per tu dhene nje ide po perpiqem te perkethej nje pasazh
ku flet per shqiptaret:

"...
Shqiptaret, Sudanezet, Pakistanezet, Tunizinet, Algjerianet, Marokenet,
Nigerianet, Bangladeshasit. Dmth trafikantet e droges
(trafiku i droges - mekat qe mesa duket nuk denohet ne Kuran) qe na presekutojne nen syte e pafuqishem te policise.
Banditet (ne pergjithesi shqiptar) qe na pushtojne shtepite
kur ne jemi ne gjume (dhe nqs ti do ti pergjigjesh me plumb
atehere ti do te akuzohesh si "Raciste! Raciste!). Prostitutat
e semura me side e sifilis te cilat rrahin e vrasin fetaret e vjetra
qe perpiqen ti ndihmojne. ...."

Une prisja diçka me te ekulibruar nga nje figure e tille. Kur
lexon diçka te tille mbi popullin tend vertet qe me dalin djerse
te ftota dhe mallkoj veten qe harxhova 15€ per te mesuar se
qenkam ne nje rang me Sudanin e Bangladeshin per Z. Fallacin.
Gjithashtu mesova se jam bandit e hajdut shtepish :-(.

Dhe njerzit e medhej shkasin nganjehere e bien ne pergjithesime banale.

[nak]

Z. Fallaci eshte shkrimtare e cila ne mos gabohem ka specializuar ne histori(nga aspekti i edukimit). Njihet si nje person me qendrime tejet kontraverze, e ne te njejten ane njihet si nje analiste brilante.
Mendimi im per Z. Fallaci eshte: fantastike. Artikullin ne fjale e lexova ne The Sunday Times, dhe te them te drejten e ka me tamam.100%. Pirolla i qofte.
Vlen te theksohet se ne te njejten faqe editoriali i gazetes ne fjale e kishte botuar edhe kunder-pergjigjen e njefare personi qe eshte "the leader of the Muslim Council in Britain", i cili deri diku ishte munduar te i shtremberoj faktet me pallavra e dokrra te tipit "kur kemi dhene ne muslimanet te drejten femres si p.sh te drejten e pronesise, etj. kristianet ose Perendimi ka debatuar ne eshte femra njeri apo jo"!!!!! Dokrra. Po pse muslimanet sot nuk e bejne fare hesap femren do te ishte e udhes pyetja! Personalisht kam qene ne vende arabe si vizitor dhe te them te drejten kam verejtur se tipat si Z. Fallaci kane plotesisht te drejte...
God bless the U.S.A and the Albanians, of course!

[Toro]

Brari te falenderoj qe na solle artikullin ne forum. Ne fakt eshte nje pergjigje per te gjithe "paqedashesit" dhe Antiamerikanet e forumit.
Sa per komentet e zonjes.Fallaci per shqiptaret mendoj se jane te drejta. Sot ne Shqiperi ka njerez( dhe nuk jane pak) qe krenohen (!!!!)se parate i vune duke shitur droge, duke shitur femra e duke vjedhur , plackitur e vrare ne Perendim. Si shqiptare duhet te na shqetesojne te tille kafshe me fytyre njeriu, jo komentet e zonjes Fallaci qe pati miresine ti krahasonte vetem me sudaneze e bangladeshi. Fundi i fundit Fallaci ka thene nje te vertete te hidhur qe te gjithe e dime, por shume pak duan ta pranojne!
Me respekt Toro.

[Brari]

Ne duhet te degjojme shume kembana.
Oriana eshte nje kembane.
Duke qene se ka shetitur boten dhe se eshte deshmitare e Luftes dyte boterore ajo ka se cfare tregon per ne te pa paret.

Megjithse Oriana ka bredhur gjithe Boten eshte e cuditshme se si asnjihere Ajo dhe koleget e saje nuk i benin pyetje vetes..

..More cfar ka matan kanalit te Otrantos..C'eshte ai Shteti Albanez dhe cfare regjimi ka..Si jetojne ata njerez..etj etj..

Eshte e vertete se Italia ndonse ishte per ne si nje Vetrine (RTV italian) si Shtet nuk di te ket luajtur rol "demokratizues" ndaj Shqiperise.

Enveri guxonte te tallej me politikanet italiane, te denigronte Vatikanin dhe katolicizmin, te burgoste dhe pushkatonte klerike te shquar shqiptare ose arberesh me njohje dhe ne Itali etj etj..

Nga Italia kurre nuk ju be Enverit ndonji vrejtje e cila mund te ishte nji sinjal pozitiv per nji rezistence aktive brenda ne Shqiperi ndaj Regjimit Stalinist.

Heshtja italiane (qofte e shtetit ..qofte nga Vatikani ) ishte ne fakt pajtim me kte Regjim.

Pse?

Kush dreqin e kupton politiken..Kushedi ku i ujdiste Pipezat Enveri me Andreotin e me Papatin..

Oriana ne kte pike nuk meriton ndonji levdate qe te thuhet se ajo vertete brodhi boten per hir te Demokracise por dhe regjimin e Shqiperise e fshikulloi..

Une nuk di akoma qe.. (perjashto kohen e Zogit ku leviznin lirisht Shqipot per ne Itali) nji Shqiptar i sotshem, i veshur si zotni e krah per krah me zonjen e tije, te trokase ne deren e ambasades italiane dhe ti thote nenpunesit..
Signori..jam nje qytetar Shqiptar qe simpatizoj Italine, kulturen e historine e saje , arkeologjine e Muziken dhe kemi vendosur me zonjen te bejme nje vizite ne Itali 2-3 javore..
Dhe nenpunesi italian i ambasades tu a marre pasaportat e tak fak tu veje vulen e vizes e cifti albanez te dale qetesisht nga ambasada e te hype ne Aeroplan ose Traget e te shetisi Italine..


Kjo do ishte normalitet dhe kjo do ish arsye per te respektuar nji Shtet.

Deri tani me sa di une cdo Shqiptar qe ka shkelur ITALINE ka shfrytezuar Shtigjet jo te ndershme..

Ose ka qene peshkatar i kohes Enverit dhe conte Peshk gati Falas Italise..ose marinar fllotes tregetare qe dilte rrugve te Barit me spiun mbrapa..ose hajdut skafist Vlore e Fieri..ose shperthyes i Ambasadave me dhune ..ose dhunues i Porteve i ikur me Eksodin.. ose kurve ose qyqare qe ka shitur rinine te nji mascalcione plak nga Brindizi.. ose ndoj hajdut Zyrash qe behen by-th e brek me diplomatet italiane per interesa jo te pastra shteterore..ose Sigurimsa qe punonin ne ministri te jashtme ose hotel dajte.. ose Biznesmene qe zune shoqeri me kardilin ose at mu-tin tjeter ..ose qyqare qe kane cuar Gabrieles Bizhyterite e familjes per nje cop vize.. ose spurdhjake servila qe shfrytezojne pasoshat diplomatike te Ramiz- Nanos ose Berishes.. hajduta qe bejne bashkime familjare fallco.. ose studente qe baballaret e tyre sigurojne bursa nga deputetlleku ose ministerlleku.. spiune e pseudo fetare ose balerina qe shesin talentin per pipo baudot..etj etjj..

Nejse..


Ja cthone francezet per luften ne IRAK..

-------------

ANALIZE

Përse kjo luftë kundër Irakut? Përse tani? Çfarë synimesh po ndjek SHBA? Përse Franca dhe Gjermania u kundërvihen me kaq energji? Çfarë ndryshimesh paralajmëron ai në ekuilibrat e mëdhenj të botës?

Për luftën e përhershme


----------------------------------------------------------------

Ignacio RAMONET
(Le Monde Diplomatique)

E ndiejmë, në këtë çështjen e Irakut, se diçka themelore është duke u luajtur. Sinjale ndizen gjithkund, tërësia e arkitekturës ndërkombë-tare plasaritet, OKB-ja është e përçarë, Bashkimi Europian i ndarë, NATO-ja e frakturuar… Të bindur se mekanizmi i prodhimit të fatkeqësive ka nisur sërish të lëvizë, dhjetë milionë njerëz kanë protestuar nëpër rrugët e qyteteve të botës në 15 shkurt 2003...

...Ata e refuzojnë rikthimin e brutalitetit të politikës ndërkombëtare, me përdhunat e saj të skajshme, pasionet dhe urrejtjet e saj.

Këto frikëra kolektive shprehen në formë pyetjesh të ankthshme: përse kjo luftë kundër Irakut? Përse tani? Çfarë synimesh po ndjekin Shtetet e Bashkuara? Përse Franca dhe Gjermania u kundërvihen me kaq energji? Çfarë situate të re zbulon ky konflikt në fushë të politikës së jashtme? Çfarë ndryshimesh paralajmëron ai në ekuilibrat e mëdhenj të botës?

Shumë njerëz mendojnë se arsyet e vërteta të kësaj lufte mbeten enigmatike. Megjithë dëshirën më të mirë, ata që shqyrtojnë argumentat e njëpasnjëshëm të Uashingtonit qëndrojnë skeptikë. Autoritetet amerikane nuk kanë arritur të bindin për domosdoshmërinë e kësaj lufte. Dhe këmbëngulja e tyre për të theksuar justifikime të dobëta e bën opinionin ndërkombëtar edhe më dyshues.

Cilat janë argumentat zyrtarë? Gjithsej shtatë, këto argumenta u shpallën në raportin "Një dekadë mashtrimi dhe sfide", paraqitur nga presidenti George W. Bush përpara Këshillit të Sigurimit të OKB-së në 12 shtator 2002. Ky tekst prej njëzet e dy faqesh sjell tre qortimet kryesore: Bagdadi nuk i kishte respektuar gjashtëmbëdhjetë rezolutat e Kombeve të Bashkuara; Iraku kishte apo kërkonte të kishte armë të shkatërrimit masiv (nukleare, bilogjike, kimike) dhe raketa balistike; së fundi, ai ishte fajtor për shkeljen e të drejtave të njeriut (tortura, dhunë, ekzekutime pa gjyq).

Katër akuzat e tjera kanë të bëjnë me terrorizmin (Bagdadi strehonte organizata palestineze dhe i jepte 25 000 dollarë famililjes së secilit prej autorëve kamikazë kundër Izraelit); të burgosurit e luftës (nga të cilët një pilot amerikan); pasuritë e konfiskuara gjatë pushtimit të Kuvajtit (vepra arti dhe lëndë ushtarake); shmangie nga programi "Naftë kundër ushqimit".

Të gjitha këto qortime bënë që Këshilli i Sigurimit të votonte në njëzëri, në 8 nëntor 2002, rezolutën 1441, e cila cakton "një regjim inspektimi të përforcuar me qëllim kryerjen në mënyrë të plotë e të vërtetuar të procesit të çarmatimit".

A janë këto argumenta të frikshme gjer në atë pikë sa gjithë vendet ta konsiderojnë Irakun si problemin numër një të botës? A e bëjnë këto argumenta Irakun kërcënimin më të tmerrshëm për njerëzimin? A justifikojnë ato, tek e fundit, një luftë me shtrirje të gjerë?

Këtyre tri pyetjeve, Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe ndonjë nga miqtë e tyre (Britania e Madhe, Australia, Spanja…) u përgjigjen në mënyrë pohuese. Pa pritur dritën jeshile të çfarëdo instance ndërkombëtare, autoritetet e Uashingtonit (dhe të Londrës) dërguan me ngut në kufijtë e Irakut një forcë ushtarake të frikshme prej rreth 200 000 vetësh, të pajisur me një fuqi kolosale shkatërruese.

Përkundrazi, të njëjtave pyetje, të tjera vende perëndimore (Franca, Gjermania, Belgjika…) dhe një pjesë e rëndësishme e opinionit botëror iu përgjigjën me një "jo" të trefishtë. Ata e njohin rëndësinë e qortimeve, por gjykojnë që të njëtat akuza - mosrespektim i rezolutave të OKB-së, shkelje të të drejtave të njeriut dhe mbajtje armësh të shkatërrimit masiv - do mund të shpreheshin edhe ndaj vendesh të tjerë të botës, duke nisur nga Pakistani dhe Izraeli, aleatë të afërt të SHBA, kundër të cilëve as që mendon kush të shpallë luftë. Ata vërejnë, gjithashtu, se për shumë diktatura të tjera mike të Shteteve të Bashkuara - Arabi Saudite, Egjipt (1), Tunizi, Pakistan, Turkmenistan, Uzbekistan, Guineja Ekuatoriale, etj., - që shkelin të drejtat e njeriut, Uashingtoni mban heshtje.

Nga ana tjetër, ata vlerësojnë se, i nënshtruar për dymbëdhjetë vjet rresht ndaj një embargoje shkretuese, një kufizimi të sovranitetit të tij ajror dhe një mbikëqyrjeje të përhershme, regjimi irakian nuk duket se përbën një kanosje iminente për fqinjët e tij.

Së fundi, përsa i përket kërkimit të pambarimtë të armëve të pagjetshme, shumë priren të mendojnë, ashtu si Konfuci, se "nuk mund të kapësh një mace të zezë në një dhomë të errët, sidomos nëse aty nuk ka ndonjë mace". Ata janë të mendimit se inspektorët e Komisionit të Kontrollit, Verifikimit dhe Inspektimit të Kombeve të Bashkuara, të udhëhequr nga diplomati suedez Hans Blix, dhe ata të Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike, të drejtuar nga eksperti egjiptian Mohamed ElBaradei, po bëjnë progrese të qëndrueshme, që i dëshmojnë raportet e paraqitura përpara Këshillit të Sigurimit, e se kjo do duhej të lejonte arritjen e qëllimit të kërkuar - çarmatimin e Irakut - pa thirrur në ndihmë luftën.

Ngaqë e ka bërë të vetin këtë arsyetim gjykimi të shëndoshë dhe ngaqë ka ditur të shprehë nëpërmjet zërit të ministrit të tij të punëve të jashtme, Z. Dominique de Villepin, në selinë e Kombeve të Bashkuara, presidenti francez, Z. Jacques Chirac, mishëron, në sytë e atyre që përmes botës e kundërshtojnë këtë luftë, qëndresën përballë epërsisë amerikane. Ky kostum është padyshim pak i gjerë, por është e pamohueshme që presidenti i Republikës Franceze ka fituar në disa javë një popullaritet ndërkombëtar që pak drejtues francezë kanë njohur përpara tij. Ashtu si personazhi i gjeneral della Roveres në filmin e famshëm të Roberto Rossellini-t (2), Z. Chirac u gjend ndoshta rastësisht në rolin e përfaqësuesit të rezistencës, por do s'do ai e merr përsipër misionin.

Nga ana e saj, administrata amerikane nuk arrin gjithmonë të bindë që kjo luftë është e justifikueshme. Ajo mbetet e ekspozuar ndaj vetos franceze dhe ka pësuar, një pas një, dy mynxyra diplomatike në Këshillin e Sigurimit: në 4 shkurt fillimisht, me dështimin e paraqitjes së "provave" kundër Irakut nga Z. Colin Powell; pastaj në 14 shkurt, me paraqitjen e raporteve më tepër pozitivë të inspetorëve, gjatë së cilës Z. Blix nuk ngurroi të pohonte se shumë nga "provat" kundër Bagdadit të paraqitura nga Z. Powell ishin "të pabaza". Po atë ditë, Z. de Villepin tha: "Ka dhjetë ditë që Z. Powell ka evokuar lidhje të supozuara midis Al-Qaidas dhe regjimit të Bagdadit. Në stadin aktual të kërkimeve dhe informacioneve tona dhe të aleatëve tanë, asgjë nuk na lejon të pranojmë se ekzistojnë të tilla lidhje."

Mirëpo, vendosja e lidhjeve midis rrjetit të Bin Ladenit dhe regjimit të Z. Sadam Husein është vendimtar për të përligjur këtë konflikt. Në veçanti para syve të opinionit publik amerikan që ka mbetur i shokuar nga atentatet e urryera të 11 shtatorit 2001.

Fakti që asnjë argument i vërtetueshëm nuk duket se e mbështet këtë luftë, bën që kaq e kaq qytetarë të mobilizohen kudo kundër saj. Dhe është e pamundur të mos pyesësh veten rreth motiveve të vërteta të Shteteve të Bashkuara. Pa asnjë dyshim, motivet janë, të paktën, tre.

I pari është shqetësimi, i kthyer në ide fikse që nga 11 shtatori 2001, për të shmangur çdo puqje midis një "Shteti horr" dhe "terrorizmit ndërkombëtar". Qysh prej 1997-s. Z. William Cohen, sekretar i mbrojtjes së presidentit Clinton, deklaronte: "Ka shumë mundësi që aktorë rajonalë, ushtri të tipit të tretë, grupe terroriste e madje sekte fetare të kërkojnë të fitojnë një fuqi të shpërpjesëtuar, nëpërmjet blerjes dhe përdorimit të armëve të shkatërrimit masiv." Në një komunikatë të përhapur në 11 janar 1999, Z. Bin Laden pranonte se kjo mundësi ishte shumë e vërtetë: "Unë nuk e konsideroj si një krim të kërkosh të kesh armë bërthamore, kimike dhe biologjike." Dhe Z. George W. Bush bëri të ditur se ky eventualitet nuk i shqitej: "Ne kemi frikë se mos terroristët gjejnë një Shtet të jashtëligjshëm që do mund t'u siguronte teknologji për të vrarë."

Ky "Shtet i jashtëligjshëm", në mendjen e presidentit të Shteteve të Bashkuara, nuk është tjetër, veçse Iraku. Që këtej rrjedh teoria e "luftës parandaluese", e përcaktuar në 20 shtator 2002, e që z. James Woolsey, ish-drejtor i CIA-s, e përmblodhi në këtë mënyrë: "Doktrina e re e lindur nga kjo betejë asimetrike kundër terrorit është ajo e "zhbindjes paraprake" ose e "luftës parandaluese". Meqë terroristët kanë gjithmonë përparësinë e të sulmuarit në fshehtësi kudo qoftë e kurdo qoftë, e vetmja mbrojtje konsiston në kapjen tani, kudo ku ata ndodhen, para se të mund të kurdisin goditjen e tyre." Kuptohet, asnjë autorizim i Kombeve të Bashkuara nuk do kërkohet.

Motivi i dytë, jo i pohuar, është kontrolli i Gjirit Arabo-Persik dhe i burimeve të tij me hidrokarbure. Më shumë se dy të tretat e rezervave botërore të njohura të naftës gjenden të përqendruara në nëntokën e disa shteteve të shtrira buzë Gjirit: Iran, Irak, Kuvajt, Arabi Saudite, Katar dhe Emiratet e Bashkuara Arabe. Për vendet e zhvilluara, e sidomos për Shtetet e Bashkuara të Amerikës, shpenzues të mëdhenj energjish, ky rajon luan një rol kryesor dhe mban njërin nga çelësat themelorë të zhvillimit të tyre të gjithanshëm dhe mënyrës së tyre të të jetuarit.

Çdo ndërhyrje kundër vendeve të Gjirit konsiderohet, pra, si një kërcënim për "interesat jetike" të Shteteve të Bashkuara. Që nga viti 1980, në një fjalim të tij, presidenti James Carter, Çmimi Nobel për Paqen 2002, përkufizonte doktrinën amerikane për këtë rajon: "Çdo përpjekje nga ana e cilësdo fuqi të huaj për të marrë kontrollin e rajonit të Gjirit Persik do konsiderohet si një sulm ndaj interesave jetike të Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Dhe ky sulm do sprapset më të gjitha mjetet e domosdoshme, përfshirë forcën ushtarake."

I kontrolluar nga britanikët që nga mbarimi i luftës së Parë Botërore dhe shpërbërja e Perandorisë Otomane, rajoni i Gjirit ka përjetuar rritjen e ndikimit amerikan nga viti 1945 e këtej. Megjithatë, dy vende të rëndësishëm i shpëtojnë zotërimit të Uashingtonit: Irani, që nga revolucioni islamik i 1979-s, dhe Iraku, që nga pushtimi i Kuvajtit, në 1990. Edhe Arabia Saudite është bërë e dyshuar që prej atentateve të 11 shtatorit 2001, për arsye të lidhjeve të saj me islamizmin militant dhe ndihmës financiare që i paskëshin dhënë sauditët rrjetit Al-Qaida. Uashingtoni mendon se nuk mund të lejojë humbjen e një guri shahu të tretë në rajonin e Gjirit, dhe akoma më pak të humbë nga rëndësia e Arabisë Saudite. Që këtej vjen tundimi për të pushtuar, nën pretekste të rremë, Irakun, dhe për të rimarrë kontrollin e rajonit.

Përtej vështirësive ushtarake, administrimi, me forcat pushtuese amerikane, i një Iraku të çliruar prej Sadam Huseinit nuk do të jetë i lehtë. Në kohën kur ishte i qartë, Z. Colin Powell peshonte vështirësinë e ndërlikuar: "Ne kot e kemi që përçmojmë Sadamin për atë që ka bërë, Shtetet e Bashkuara nuk kishin asnjë dëshirë të shkatërronin vendin e tij. Në rrjedhë të dhjetë vjetëve të fundit, Irani, dhe jo Iraku, ka qenë kundërshtari ynë i madh në Lindjen e Mesme. Ne donim që Iraku të vazhdonte t'i bënte kundërpeshë Iranit. Arabia Saudite nuk donte që shitët të merrnin pushtetin në jug të Irakut. Edhe turqit nuk donin që në veri kurdët të bashkoheshin me atë që mbetej nga Iraku. (…) Shtetet arabe nuk donin që Iraku të pushtohet dhe shpërbëhet. Një Irak i ndarë në grupe sune, shite dhe kurde nuk do të ndihmonte në stabilitetin që ne dëshërojmë të ketë në Lindjen e Mesme. I vetmi mjet për ta shmangur këtë do kish qenë mposhtja dhe pushtimi i atij kombi të largët me njëzet milionë banorë. Unë nuk mendoj se kjo është ajo që amerikanët uronin." Megjithatë, kjo është ajo që uron tani presidenti Bush…

Motivi i tretë i papohuar i kësaj lufte është afirmimi i hegjemonisë së Shteteve të Bashkuara mbi botën. Ekipi i ideologëve që rrethon Z. George W. Bush (ZZ. Cheney, Rumsfeld, Wolfowitz, Perle, etj.) e ka teorizuar që prej shumë kohe këtë ngjitje drejt fuqisë imperiale të Shteteve të Bashkuara. Po këta njerëz, në vitet 1980, rrethonin presidentin Bush, plakun. Ishte mbarimi i luftës së ftohtë dhe, në të kundërt të shumicës së strategëve që lëvdonin një lehtësim të instrumentit ushtarak, ata inkurajonin riorganizimin e forcave ushtarake dhe ndihmën me tepri të teknologjive të reja, me qëllim që t'i rikthenin luftës karakterin e saj prej instrumenti të politikës së jashtme.

Në atë kohë, tregon një dëshmitar, "sindroma e Vietnamit ishte ende e gjallë. Ushtarakët nuk donin t'i drejtoheshin forcës edhe sikur e gjithë bota të ishte dakord. Kushtet e vendosura kërkonin praktikisht një referendum kombëtar para se të mund të përdorej forca. Asnjë shpallje lufte nuk ishte e mundur pa një ngjarje katalizuese, e tillë si Pearl Harbor". Megjithëkëtë, ky ekip fajkojsh, me ndihmën tanimë të gjeneralit Colin Powell, arriti të nisë, në dhjetor 1989, pa pëlqimin e Kongresit, as atë të Kombeve të Bashkuara, pushtimin e Panamasë dhe përmbysjen e gjeneral Noriegas.

Po këta njerëz udhëhoqën pastaj luftën e Gjirit, gjatë së cilës forcat e armatosura të Shteteve të Bashkuara kryen një demonstrim superfuqie ushtarake që habiti botën.

Të ardhur në pushtet në janar të 2001-shit, këta ideologë i quajtën atentatet e 11 shtatorit si "ngjarjen katalizuese" të pritur prej shumë kohe. Tashmë asgjë nuk duket se mund t'i frenojë. Me mënyrën e Patriot Act, ata pajisën pushtetet publike me një instrument të frikshëm lirizhdukës; ata premtuan "të asgjësojnë terroristët", propozuan teorinë e "luftës globale kundër terrorizmit ndërkombëtar", pushtuan Afganistanin, përmbysën regjimin e talibanëve dhe projektuan forca luftimi në Kolumbi, Gjeorgji, Filipine… Ata përcaktuan, pastaj, doktrinën e "luftës parandaluese" dhe justifikuan, me mbështetjen e propagandës dhe helmit, këtë luftë kundër Irakut.

Ata pranojnë që Uashingtoni të përqendrohet mbi vendet e vërteta të fuqisë në këtë kohë globalizmi liberal: G7, FMN, OMC, Banka Botërore… Por ata urojnë t'i nxjerrin pak nga pak Shtetet e Bashkuara nga suaza politike shumëpalëshe. Prandaj ata e shtynë presidentin Bush të denonconte protokollin e Kiotos rreth pasojave të serrës, traktatin për raketat balistike, traktatin për ngritjen e një Gjykate penale ndërkombëtare, traktatin për minat antinjeri, protokollin për armët biologjike, marrëveshjen për armët e kalibrit të vogël, traktatin për ndalimin e plotë të armëve bërthamore, e madje edhe konventat e Gjenevës për të burgosurit e luftës përsa i përket të burgosurve të burgut të Guantanamos. Hapi i ardhshëm do jetë refuzimi i arbitrazhit të Këshillit të Sigurimit, çka do ta kanoste me vdekje sistemin e Kombeve të Bashkuara.

Ca nga ca, në emër të idealeve të larta - lirisë, demokracisë, shkëmbimit të lirë, qytetërimit -, këta ideologë ecin kështu drejt shndërrimit të Shteteve të Bashkuara në Shtet ushtarak të një tipi të ri. Dhe rifillojnë ambicjen e të gjitha perandorive: të riskicojnë botën, të ricaktojnë kufijtë, të qytetërojnë popullatat.

Kolonialistët e dikurshëm nuk vepronin ndryshe. Ata "mendonin - kujton historiani Douglas Porch - se përhapja e tregut, e krishtërimit, e shkencës dhe e efektshmërisë së administrimit Perëndimor do t'i shtynin kufijtë e qytetërimit dhe do t'i pakësonin zonat e konfliktit. Falë imperializmit, varfëria do kthehej në prosperitet, egërsia do gjente shpëtim, bestytnia do bëhej dituri, dhe rregulli do vendosej atje ku dikur mbretëronin vetëm rrëmuja dhe barbaria".

Për të shmangur këtë rrjedhojë të hidhur, Franca dhe Gjermania, në emër të një ideje të caktuar për Bashkimin Europian, zgjodhën t'i bëjnë kundërpeshë - jo armiqësore - Shteteve të Bashkuara në gjirin e OKB-së. "Ne jemi të bindur - pohoi Z. de Villepin - se duhet një botë shumëpolëshe dhe se një fuqi e vetme nuk mund të sigurojë rendin e botës."

Skica e një bote të re po ravijëzohet. Në të cilën një pol i dytë fuqie do mund të formohej qoftë nga Bashkimi Europian, nëse di të mblidhet, qoftë nga një aleancë e padëgjuar Paris-Berlin-Moskë, apo nga të tjera konfigurime të ndryshme (Brazil-Afrikë e Jugut-Indi-Meksikë). Nisma franko-gjermane përbën një përçapje historike që e nxjerr më në fund Europën nga gjashtëdhjetë vjet frikë dhe i lejon të rizbulojë vullnetin politik. Një përçapje kjo aq e guximshme, saqë ka zbuluar, nga kontrasti, qëndrimin e dobët të disa vendeve europiane (Britani e Madhe, Spanjë, Itali, Poloni…) për shumë kohë të vasalizuara.

Shtetet e Bashkuara po fillonin të vendoseshin në rehatinë e një bote njëpolëshe të dominuar nga forca e instrumentit të tyre ushtarak. Lufta kundër Irakut duhej të shërbente për të afirmuar fuqinë e tyre të re imperiale. Franca dhe Gjermania erdhën t'u kujtojnë se në fushë të fuqisë katër faktorë janë vendimtarë: ai politik, ideologjik, ekonomik dhe ushtarak. Globalizmi bëri të besohet se vetëm ideologjia (liberale) dhe ekonomia përbënin faktorët themelorë. Dhe se dy të tjerët (politika dhe faktori ushtarak) ishin bërë dytësorë. Ky ishte një gabim.

Në riorganizimin e ri të botës që po nis, Shtetet e Bashkuara mbështeten tashmë mbi faktorin ushtarak (dhe atë mediatik). Franca dhe Gjermania, nga ana tjetër, mbi faktorin politik. Për të përballur problemet që mbytin njerëzimin, këto shtete vënë bast për paqen e përhershme. Presidenti Bush dhe shpura e tij për luftën e përhershme…

Përktheu: Diogjen Vozi

(1) Që prej mëse njëzet vjetësh, Egjipti, që merr çdo vit rreth 3 miliardë dollarë ndihmë nga SHBA (pothuajse sa Izraeli), ndalon çdo lloj manifestimi në rrugë, opozita është shtypur egërsisht (ka më shumë se 20 000 të burgosur politikë…), homoseksualët dënohen me ndëshkime të rënda. Gjenarali Hosni mubarak, në pushtet që prej njëzet e dy vjetësh, mendon t'ia dorëzojë presidencën birit të tij… Kjo diktaturë, megjithëkëtë, është cilësuar, në mediat e mëdha amerikane dhe franceze, si "regjim i moderuar", dhe diktatori është konsideruar si krejtësisht i frekuentueshëm…

(2)Në filmin Gjeneral della Rovere (1959), Roberto Rossellini tregon historinë e një batakçiu (luajtur nga Vittorio De Sica) i bindur nga pishtuesit nazistë për t'u hequr si gjenerali della Rovere, njëri nga krerët e Rezistencës, me qëllim që të zbulojë emrat e partizanëve, dhe që, pak nga pak, përfundon duke u njëjtësuar pikë për pikë me rolin e tij, saqë bëhet vërtet si partizan i Rezistencës dhe vdes si hero.

(Ignacio RAMONET është kryeredaktori i Le Monde Diplomatique)



-----------




..mendimi im personal eshte se...

Sadami eshte i poshter e vrases e duhet zhdukur sa me pare nga froni.
Por.. demokratizim i Irakut nuk mund te pritet..ashtu si dhe ne afganistan..(shqiperia eshte shembull)..

Fryma e anti-amerikanizmit eshte shume e thelle ne boten arabe dhe dallkaukizmi i ketyre popujve i krijuar nga regjimet eshte aq i madh.. sa kurre sdo gjenden nji grusht Burrash trima e te ndershem qe te bejne Shtete demokratike..

Shqiperia eshte prove..

Kush fiton ne Shqiperi ..ose kujt i "ra shiu ne kallamoq" me kte lufte??

Pikerisht Nanos dhe bandes socialiste..te cilet me nji deklarim fallco..PO..e me nji dergim bedelash nga Arabia saudite siguruan perkrahjen e Washingtonit dhe per nja 10 vjet te tjera..

Nuk i thote kot Nano Berishes...se do jesh gjate o Malok ne opozite.. e zgerdhihen socialistat..

Pra Nano me Ed Ramen do vazhdojne vjedhjen nen ombrellen atomike te SHBA-se ne Shqiperi dhe nji dekade..e Mileti ose do antaresohet ne PS ose FOTOKSIN e shko ne te semes..


Kane fat m-utat Gjithmone..

[dikeafajtore]

Faleminderit, Presidenti Bush
Nga Paulo Coelho

Faleminderit, o udhëheqës i madh, George W. Bush. Faleminderit që i treguat gjithsecilit mbi rrezikun që përfaqëson Saddam Hussein-i. Shumë prej nesh mund të kishin harruar që ai përdori armë kimike kundër popullit të vet, kundër kurdëve e kundër iranianëve. Hussein është një diktator gjakatar dhe një prej shprehjeve më të qarta të së keqes në botën e sotme. Por nuk është kjo e vetmja arsye që po ju falenderoj. Gjatë dy muajve të parë të vitit 2003 ju i hapët sytë botës për një numër gjërash të tjera, dhe unë për këtë ju shpreh mirënjohjen time. Kështu, duke sjellë në mendje një poezi, të cilën unë e kam mësuar qysh kur kam qenë fëmijë, unë dua t’ju them faleminderit. Faleminderit që i treguat gjithsecilit, që populli turk e parlamenti i tyre janë nxjerrë në treg për shitje, dhe nuk kushtojnë më shumë se 26 miliardë dollarë. Faleminderit që nxorrët faqe botës hendekun që ekziston midis atyre që kanë pushtet dhe dëshirave të popujve të tyre. Faleminderit që na i bëtë të qartë se, as Jose Maria Aznar, as Tony Blair nuk dëshmuan vlerësimin apo respektin minimal për votat që kanë marrë. Aznar është përsosurisht i aftë të injorojë faktin, që 90% e spanjollëve janë kundër luftës, dhe Blair është i pakondicionueshëm nga demonstrimi më i madh publik që ka bërë vaki ndonjëherë tridhjetë vitet e fundit në Angli. Faleminderit që e shtrënguat Tony Blair-in të shkonte në parlamentin britanik me një dossier të fabrikuar të shkruar nga një student dhjetë vjet më parë, dhe ta paraqiste këtë dossier si “dëshminë e pakundërshtueshme të gjetur nga Shërbimi Sekret Britanik”. Faleminderit që e lejuat Colin Powell-in të bënte figurën e një budallai, ndërsa i tregonte Këshillit të Sigurimit të OKB-së fotografi, të cilat një javë më pas u sfiduan publikisht nga Shefi i Inspektorëve të armëve në Irak, Hans Blix. Faleminderit që e morët këtë pozicion, dhe na bëtë të shihnim se si, në sesionin plenar, fjala antiluftë e Ministrit të Jashtëm Francez, Dominique de Villepin, u përshëndet me duartrokitje – gjë që, me sa di unë, ka ndodhur vetëm njëherë në historinë e OKB-së me fjalimin e Nelson Mandelës. Faleminderit gjithashtu, ngaqë pas të gjitha përpjekjeve tuaja për të nxitur luftën, kombet normalisht të përçara arabe, për herë të parë, në takimin e tyre në Kairo në javën e fundit të shkurtit, ishin të njëzëshëm në qëndrimin kundër çdo invazioni. Faleminderit për retorikën tuaj, ndërsa deklaroni se “tashmë, OKB-ja ka rastin të demonstrojë rëndësinë e vet”, gjë që i bëri edhe qeveritë e ndërdyshura të deklaroheshin më në fund kundër luftës në Irak. Faleminderit për politikën tuaj të jashtme, e cila e nxiti Ministrin e Jashtëm Britanik, Jack Straw, të deklarojë se në shekullin XXI “për të bërë një luftë do të mjaftonte justifikimi moral i saj”. Faleminderit që u përpoqe ta përçash Europën, e cila këto kohë po vijonte me përpjekjet për t’u bashkuar; ky ish një paralajmërim, se asgjë nuk do të kalojë pa u vënë re. Faleminderit që keni arritur atë, që vetëm pak njerëz e kanë arritur në këtë shekullin e fundit: bëtë së bashku miliona njerëz në të gjitha kontinentet në luftën për të njëjtën ide, s’ka gjë se kjo ide është e kundërt me tuajën. Faleminderit që na bëtë të ndjejmë edhe njëherë tjetër që, edhe pse fjalët tona mund të mos dëgjohen, ato të paktën janë thënë – kjo do të na bëjë më të fortë në të ardhmen. Faleminderit që s’na i vutë veshin të gjithë neve që s’biem dakord me vendimin tuaj, pasi e ardhmja e planetit u takon këtyre të përjashtuarve prej vendimmarrjes. Faleminderit, ngaqë (pa ju) nuk nuk do të bëheshim të vetëdijshëm mbi aftësinë tonë të solidaritetit e mobilizimit. Kjo mund të mos vlejë këtë radhë, por pa asnjë diskutim do të vlejë më vonë. Tash, që duket se asgjë nuk mund t’i pushojë daullet e luftës, unë do doja t’ju thoja atë që njëherë e një kohë një mbret europian i tha pushtuesit të vendit të vet: “Ndoshta ky agim është i bukur për ty, ndoshta ky diell që po lind, po ndriçon vërtet armaturën e ushtarëve të tu, por kur kjo ditë të jetë në të ngrysur, unë do të të kem mundur”. Faleminderit që na lejove neve – ushtri e njerëzve anonimë që derdhen rrugëve në përpjekje për të frenuar procesin që ka marrë rrugë me urdhrin tuaj – të marrim vesh se ç’do të thotë të jesh i papushtetshëm dhe të mësojmë se si duhet të përleshemi me këtë ndjesi dobësie e se si ta shndërrojmë atë. Dhe kështu, gëzoju agimit tënd të pushtetit e të lavdisë. Faleminderit edhe njëherë që s’na dëgjove e që s’na more seriozisht, por dije që edhe ne po ju dëgjojmë dhe që nuk do t’i harrojmë fjalët tuaja. Faleminderit, o udhëheqësi i madh George W. Bush. Faleminderit shumë.
Përktheu: Mustafa NANO

[pelin]

Coehlo apo Fallaci ?

[macia_blu]

eh'
si mendon koelho....!
mendon me SHPIRT....