10. 02. 2011
Mashtruesi i rangut - Sprovë
nga Lis Bukuroca
Zakonisht gjuhëve u mungojnë nocione për ndonjë dukuri, ndjesi abstrakte apo për një gjësend, që nuk e posedojnë. Shumë gjuhëve u mungon termi semantik i barasvlershëm me substantivin “besë”, prandaj zakonisht përkthehet me togfjalëshin “fjalë nderi”. Gjuhës shqipe i mungon një term i barasvlershme me fjalën e gjermanishtes: “Hochstapler”, (shqiptimi fonetik: [ˈho:hʃta
lɐ]).
Në fjalorin gjermanisht-shqip të A. Klosit, përkthehet me mashtrues karriere, kurse substantivi “Hochstapelei” me mashtrim rangu, pra me togfjalësh. Në gjuhën shqipe kemi fjalën batakçi por semantikisht nuk mbulon kuptimin e fjalës gjermane. “FGJSSH” “batakçi” e shpjegon në këtë mënyrë: “Ai që mashtron për të nxjerrë një përfitim për vete, ai që përpiqet t'ia hedhë tjetrit me rrugë të pandershme; njeri i pandershëm, të cilit nuk mund t'i zihet besë. Batakçi i regjur (me vulë).”
Batakçiu sipas përshkrimit na del një mashtrues i nivelit të ulët. Ai mund të mashtrojë një apo disa veta, por jo një shoqëri të tërë, sepse është mashtrues i nivelit të ulët, gjendet në bazë, nuk synon majën. “ Hochstapler” ka kuptimin e mashtruesit në nivelin e lartë. Si në shoqëri elitare apo dikur aristokratike. Një njeri që shtiret, simulon dhe gënjen për të mashtruar, për përfitime personale apo karriere. Te ne kjo fjalë sigurisht nuk është krijuar, sepse nuk është ndjerë nevoja për një përshkrim të tillë. Kanë munguar shtresat shoqërore, si ajo aristokratike, rrjedhimisht ka munguar edhe mashtruesi i këtij niveli, mashtruesi profesional, mashtruesi maniak. Sot e kemi. Për fat të keq duhet krijuar një fjalë të re apo duhet huazuar hohshtaplerin.
Maçoku me çizme
Ju kujtohet përralla e vëllezërve Grim? Djali i mullisit duke u shtirë dhe duke paraqitur veten si bir i një konti, natyrisht me ndihmën e maçokut me çizme, arrin të martohet me princeshën dhe të trashëgojë fronin mbretëror. Ai gënjeu. Ai fsheh të kaluarën e tij, për të trashëguar mbretërinë dhe uzurpuar atë. Me ndihmën e maçokut me çizme bëhet trashëgues i mbretërisë. Në rastin tonë maçoku me çizme është anëtarësia e PD-së, që krenohet me një despot komunist, që fshehë të kaluarën e tij dhe mohon bindjet e dikurshme. Mbreti ishte naiv, naive është edhe anëtarësia e PD-së. Dallimi mirëpo është në substancë: mbreti nuk dinte gjë për mashtruesin e varfër, i beson asaj që tregon maçoku dhe djali i mullisit. Anëtarësia e Partisë Demokratike dinë se drejtohet nga një komunist despot, si askund në planetin Tokë, por nuk reagon !
400.000 € për banorët e një fshati serb në Kosovë
Ai vuan për të kaluarën e tij dhe nga mungesa e guximit për t’ u bërë disident kur duhej, bëhet disident kur nuk duhet, pas rënies së komunizmit dhe përdor mu atë leksik, që do ta kishte përdorur kundër komunizmit, sikur të mos kishte pasur atëherë frikë. Natyrisht sikur të kishte pasur guxim, siç ka sot. Megjithëkëtë, ai nuk ka pasur nevojë kurrë të tutet, sepse me familjen e diktatorit ishte i miqësuar dhe këtë e dëshmojnë edhe fotografitë. Hanin e pinin së bashku. Meqenëse ishte komunist shembullor, diktatori e shpërbleu dhe e dërgoi në Paris për specializim. Ai luan rolin e disidentit, qoftë në pushtet, qoftë në opozitë. Me një qëllim: për ta impresionuar maçokun me çizme dhe për të mos humbur përkrahjen e tij. Ai në fakt urren disidentët e vërtetë, sepse asnjë nuk e ka në pozitë të lartë në partinë e tij, sepse ata janë konkurrent me peshë dhe vepër, jo me fjalë dhe mendjemadhësi. Ja, kjo është arsyeja pse ai në vend se t’ i dëmshpërblejë ish të burgosurit politik dhe t’ u ndihmojë, ai merr 400.000 euro nga tatimpaguesi shqiptar, aty paguajnë edhe të burgosurit e djeshëm dhe, ua falë serbeve të një fshati në Kosovës.
Pse? Sepse ai dëshiron të fitojë simpati në Serbi. Si Zogu. Ai dëshiron të fitojë përkrahje në Itali dhe t’i marrë hedhurinat e Berluskonit dhe ai dëshiron të fitojë përkrahje në Greqi dhe, t’ i falë detin! Madje, nuk skuqet. E pse të fitojë simpati jashtë e jo brenda? Sepse ai është i bindur se populli shqiptar nuk kupton, është i padijshëm dhe se mund t’ i vrasë nëse e rrezikojnë apo tua mbyllë gojën me kërcënime e shantazh. Edhe atë, pa pasoja. Simpatia te shtetet fqinje, sipas tij, garanton karrierën. Zgjedhjet mund të organizohen dhjetëra herë, ai do të fitojë gjithmonë, sepse ai është i bindur se populli shqiptar nuk dinë të votojë drejtë dhe ai duhet t’ i vjedhë ato, edhe atë, të vjedhë për të mirën e popullit.
Pseudologu
Rasti i maçokut me çizme dhe biri i mullisit na tregojnë se Saliu nuk është vetëm gënjeshtar kronik- dikur quhej në psikologji pseudolog, kurse sot më dendur përdoret gënjeshtar patologjik-, por ai është mashtrues i nivelit të lartë dhe pikërisht për këto hile dhe dredhi na mungon fjala shqipe, edhe pse protagonistin e kemi gjallë, me shëndet dhe shumë aktiv dhe shumë trazovaç. Pse nuk është vetëm gënjeshtar? Sepse atij rrena i shërben për qëllime karriere, për mashtrime, për dominimin e kundërshtarëve, që nuk mendojnë si ai apo që kanë si ideal shtetin ligjor dhe luftojnë realitetin despotik, lindor.
Krijoni Kontakt