![]()
Kujtimet e dipllomatit amerikan Hugh G. Grant, ish minister i SHBA-ve ne Shqiperi.
Vdekja e Mbretit Zog nė mėrgim, pėr 22 vjet larg Atdheut tė Tij tė dashur. qysh prej zbarkimit ushtarak tė paprovokuar tė legjionevet fashiste tė Mussolinit.tė premten e zezė tė 7 prillit 1939, mė solli ndėrmend shumė kujtime akoma tė gjalla tė qėndrimit tim nė njė nga vendet e vegjėl.por interesant dhe mė tė bukur tė botės. Mė solli ndėrmend gjithashtu kujtimet e kontakteve personale dhe tė miqėsise sime me njė nga personalitetet mė interesantė tė kohėrave moderne.
Patjetėr,rishikimi historik i jetės dhe i veprimtarisė tė Mbretit Zog tė Shqiptarėve nuk do tė ishte i plotė pa njė pėrmbledhje tė shkurtėr mbi vendin,historinė dhe popullin e tij.
I pari i Zogollėve,themeluesi i familjes sė vjetėr tė Mbretit Zog, erdhi nga Malsia e Veriut dhe u vendos nė Mat nga fundi i shekullit tė 15- tė dhe thuhet se kishte marrė pėr grua njė motėr tė Skėnderbeut.Ai i udhėhoqi matjanėt kundra turqėve, ma vonė la fenė katolike dhe pėrqafoi islamizmin e u bė zotnues trashėgues i Matit.Njė radhe guvernatorėsh nga dera e Zogollėve vazhdoi traditėn e mhajtjes sė indipendencės virtuale nėn zotėrimin turk,gjersa mė nė fund. mė 8 tetor 1895,Sadieja,gruaja e dytė e Xhemal Pashė Zogut,prej familjes sė Toptanėve,bėri njė djalė, Ahmet Zogun.i cili qe destinuar 33 vjet mė vonė tė zgjidhej Mbret i Shqiptarėvet
Ahmeti qe 13 vjeē kur i vdiq i ati.E ėma mori nė dorė qeverisjen e Matit dhe pėrgatiti djalin,me qėllim qė ky ta udhėhiqte ma vonė.Sadieja qe njėgrua me vendosmėri tė madhe dhe me karakter tė fuqishėm.Mbreti mė tha njėherė se ēdo gjė tė mirė qė kishte bėrė ia detyronte s'ėmės.Ai dukej se kishte njė dashuri tė thellė pėr tė dhe pėr 6 motrat e Tij.
Ahmeti i ri dėrgua nė Turqi pėr mėsime.Atje mbaroi njė shkollė pėrgatitore dhe pastaj Akademinė Ushtarake tė Oficerėve nė Stamboll.Nė pragun e shpėrthimit tė Luftės sė Parė Ballkanike mė 1912.Ahmeti,nė moshė 17 vjeēare.u kthye me shpejtėsi nė Mat, mblodhi matjanėt dhe shpejtoi pėr nė Shkodėr, qė ishte rrethuar prej serbo-malazezėve.Pas njė lufte tė ashpėr u detyrua qė tė tėrhiqej pėrkohėsisht nė Mat.Kjo qe ndėrmarrja e parė ushtarake eZogut.Shumė tė tjera e pasuan se bashku me ndėrmarrje tė reja nė lemin politik.
Luftrat ballkanike tė 1912-13-ės,pėr coptimin viseve evropiane tė Perandorisė Otomane,pėrgatitėn fushėn per ardhjen nė fuqi nė Shqipėri tė udhėheqėsit tė ri matjan.Shqipėria ndodhesh nė mes te armiqėsive te vjetra,urrejtjeve dhe lakmive tokėsore tė fqinjve tė saj tė shtytur nga rivalitetet e Fuqive tė Medha.Situata e pasigurtė e Shqipėrisė kishte nevojė pėr njė udhėheqje tė jashtėzakonshme me aftėsi ushtarake dhe politike.I pat vallė Ahmet Zogu cilėsitė e duhura'.'Mirė,pra,le tė shqyrtojmė veprimtarine e tij:
Lufta e Parė Ballkanike plasi mė 18 tetor 1912 nė mes tė Greqisė.Serbisė dhe Bullgarise nga njė anė dhe Turqisė nga ana tjetėr.Udheheqesit shqiptarė kuptuan shpejt se fqinjėt e tyre nė aleancėn kundėr turqėve kishin qellime tė fshehta nė dėm tė tokės shqiptare.Ismail bej Vlora, patriot i shquar shqiptar,tė cilit i qe afruar nė kabinetin turk njė dikaster , qe e refuzoi,shpejtoi tė kthehet nė Atdhe dhe thirri njė kuvend te udheheqėsve shqiptare ne Vlorė.Ahmet Zogu,udhėheqėsi 17 vjeēar i Matit, qe njė prej emisarve tė atij kuvendi.Mė 28 Nėntor 1912 flamuri i kuq me zhgabėn dykrenore tė Skėnderbeut u ngrit nė Vlorė dhe u proklamua indipendenca e Shqipėrise prej Ismail Qemal bej Vlorės.Njė qeveri e perkohshme me Ismail benė si President dhe njė kuvend kombėtar i pėrkohshėm u krijue.
Data e 28 Nėntnrit festohet ēdo vjet prej shqiptarėve nė Atdhe e kudo qė janė tė shpėrndare ne botė.
Tri javė pas Shpalljes sė Pavarsisė nė Vlorė,Konferenca e Ambasadorėve te Fuqive tė Mėdha nė Londėr mori nė shqyrtim situatėn eksplozive te Ballkanit dhe ra nė ujdi pėr njohjen e pavarėsisė shqiptare."Kazani i dreqnive"ne Ballkan vazhdoi tė vlojė dhe aleatėt e mėparshėm nė lufte kundėr turqve iu vėrsulen njėri -tjttrit mė 13 qershor 1913 Serbet sulmuan Shqipėrinė dhe Bullgaria sulmoi Serbinė dhe Greqine.Pastaj Rumania dhe Turqia iu vėrsulėn Bullgarisė,e cila u mund me humbje tė mėdha tokėsore.Shqipėria gjithashtu pėsoi humbje te mėdha tokėsore.Nje komision kontrollues ndėrkombėtar u caktoi Serbisė, Malit tė Zi dhe Greqisė pjesė tė mėdha tė tokės shqiptare.
Kėto dy luftėra ballkanike pėrgatitėn rrugėn pėr Luftėn e Parė Botėrore.Qenė gjithashtu shkaku qė Austria vendosi tė ndalojė aspiratat pėr krijimin e njė Serbie te Madhe. Vrasja e Arkidukės Ferdinant nė Sarajevė mė 28 qershor 1914,qe shkėndija e plasjes se Luftės sė Parė boterore. Ndėrkaq Konferenca e Ambasadorėve nė Londėr,qė pati njohur....
wazhdon
Krijoni Kontakt