Dokumentari i Adele Peeva
Opinione Dielë, Shkurt 5th, 2012
EMILA MARKGJONAJ
Divorce Albanian Style” – titulli më bëri të mendoja për ndonjë dokumentar që mund të konsiderohej vazhdim i temës së emisionit “Opinion” të gazetarit Blendi Fevziu të një nate më parë, “Shqiptarët dhe seksi”.
Kuptohet që duhet të jetë e vështirë të gjesh çdo natë nga një temë të re për të trajtuar, por sinqerisht, se çfarë mund të kemi për të thënë ne shqiptarët për seksin??? Kuptuam çdo gjë nga vetja dhe na ngeli seksi?
Për mendimin tim, shumë modest, nuk kemi gjë për të thënë, ose më mirë të them, asgjë për së mbari. Nuk mund të shpëtojë seksi si një dimension që ne e jetuakemi si njerëz të lirë kur liria na mungon në tru. E jetojmë ashtu si jetojmë çdo gjë tjetër që ka të bëjë me veten dhe të tjerët: të ngarkuar me egërsi, agresivitet, mllef, duf, hakmarrje, mashtrim. Sublimiteti i një raporti midis dy njerëzve të lirë që pranojnë t’i dhurojnë reciprokisht kënaqësi, intimitet, pjesë nga vetja… s’ka lidhje me ne shqiptarët. Ne shquhemi për urrejtjen ndaj njëri-tjetrit, kështu që shyqyr që nuk flasim për seks, se kushedi se çfarë xhevahiresh do të nxirrnim e kushedi ç’emra do t’i jepnim babëzisë që na karakterizon.
Mbas këtyre konsideratave të shkurtra, kuptohet që qe një deluzion i këndshëm zbulimi i përmbajtjes së dokumentarit të autores bullgare Adela Peeva-s, “Divorce Albanian Style”, i transmetuar në datën 2 shkurt, në “Opinion”, që sillte historitë e tri familjeve të krijuara nga burra shqiptarë të martuar me gra të huaja dhe të shkatërruara nga vite burgjesh pa fund, tortura, ndarje e persekutime.
Nuk ndihem në lartësinë e duhur për të shprehur lëvdatat teknike për punën e autores. Unë mund të them se sado çmime të ketë marrë, gjithmonë do të jenë më të pakta se ato që meriton.
Do t’i kisha bërë një monument në mes të Tiranës po të kisha pasur mundësi.
Zbulim i dhimbshëm, i frikshëm, i sjellë nëpërmjet dëshmive të viktimave. Dhe nuk është e gjitha.
Kemi dëgjuar shumë histori të tilla dhe sigurisht që kjo anë e medaljes ndihmon në njohjen, ndarjen me të tjerët të vuajtjeve, por gjithsesi, nuk mund të mbushë atë zbrazëti të madhe, aq të madhe, sa rrezikon të mbysë vetë detin e dëshmive.
Përpara këtij dokumentari, pothuajse ishte krijuar ideja që këta njerëz kanë vuajtur, po! Po nga fati, e jo nga njerëz të tjerë.
Edhe emrat e Enver Hoxhës, Ramiz Alisë apo Nexhmije Hoxhës pothuajse po shndërrohen në njësi abstrakte, emra që mishërojnë një epokë të tmerrshme, por gjithmonë e më pak të larguara nga të qenit njerëz (nuk është mënyra më e mirë për t’i përkufizuar, por edhe kafshët e shkreta ç’taksirat kanë) njerëz shumë të këqij, monstra që provonin kënaqësi t’u merrnin jetën njerëzve të tjerë normalë.
Gjithsesi, duke vazhduar arsyetimin, bëhet e qartë që vetëm Enver Hoxha me të shoqen dhe “shokët” e ngushtë nuk do të kishin pasur kohë materiale që të torturonin, spiunonin, vrisnin, burgosnin të gjitha viktimat me dorën e tyre.
Po këta të tjerët, ku janë? Po monstrat e vogla ku fshihen?
Duhet të vijë një grua, e huaj, të nxjerrë në shesh, të lidhë tri prej tyre me emra e fytyra reale.
Kaq e madhe qe shtangia para një zbulimi të tillë, sa për një moment mendova që mund të ishte një ngatërrim i fiction me dokumentarin. Ishte i pabesueshëm realizimi i një ballafaqimi midis viktimave dhe persekutorëve.
I gjithë faji qe iI hetuesit të parë që akoma e gënjen rren mendja që është zbulues i agjenteve të spiunazheve të huaja.
Kur doli prokurori, ama, e mora veten. Një aktor që të luajë të rrjedhurin me aq mjeshtri do kishte qenë i njohur.
Po këta qenkan tamam siç i përshkruajnë viktimat! Nga psikopati që kujton se ka zbuluar Mata Harin, gruaja që nuk e ka të mundur për fizionomi të buzëqeshë e që urren me gjithë shpirt çdo grua tjetër, të pangjashme me veten dhe, në fund, njeriu që plaket me të vetmin pishman, që forcat po e lënë dhe tashmë nuk t’ia dilte dot më të mbyste njeri me duart e veta. Problem i madh për serial killer-it.
Pra jo vetëm paskan ekzistuar, por jetuakan akoma. Të pacikur. Të paturbulluar.
Duhet të vijë një grua, e huaj, t’i nxjerrë nga vrimat si minjtë e t’i detyrojë të shohin sytë e viktimave të tyre.
Pati pothuajse një evolucion të ndërgjegjes së tyre (domethënë një kërkim të mundimshëm i ndonjë lloj ndjenje) dhe gati-gati një sikletosje nga fundi, se për pendim as që bëhet fjalë.
Si ia ka dalë autorja t’i mbante të gozhduar në karrige? Si ia ka dalë t’i detyronte t’i përgjigjeshin? Do t’i ketë hipnotizuar me ndonjë cilësi njerëzore, krejt e panjohur për ta, si mirësia, dashuria për viktimat, respekti i pafund për dhimbjen e tyre.
Duhet të vijë një grua, e huaj, sepse ne jemi shumë të zënë duke folur për dallavere, gënjeshtra, korrupsion, mafiozllëqe, hajdutllëqe, në rastin më të mirë, për seks.
Duhet të vijë një grua, e huaj, që të kuptojmë se çfarë e bën të padurueshme vuajtjen janë zgjatja e jashtëzakonshme, e tmerrshme në kohë. Kjo zgjatje na ka bërë të mësohemi, ta konsiderojmë pothuajse normale, fat të keq apo ku ta di se çfarë, dhe të harrojmë se vetëm drejtësia do t’u japë paqe të pafajshëmve. Kjo zgjatje ka konsoliduar qenie që nuk kanë për ta kuptuar dot ndonjëherë se çfarë do të thotë të ndash nënën nga fëmija, burrin nga gruaja.
Duhet të vijë një grua, e huaj, sepse gazetarët tanë që kanë intervistuar Nexhmije Hoxhën apo Ramiz Alinë kishin droje t’i pyesnin se si flenë natën.
Sepse shqiptarët, e nderuar zonja Peeva, urojnë me gjithë shpirt që ata të shohin çdo natë në ëndërr vetëm sytë e viktimave të tyre, çdo natë t’u ulërijnë në vesh ulërimat e foshnjave të lëna rrugëve dhe kockat t’u dërrmohen nën peshën e kufomave.
Faleminderit, zonja Peeva. Të paktën një shqiptar në tre e mendon dhe e ndien si ju. Unë e mendoj dhe e ndiej si ju.
Dhe nëse në Shqipëri nuk është shprehur siç duhet mirënjohja më e thellë për punën tuaj të mrekullueshme, kjo ka ndodhur prej turpit, ashtu si u ndodh të rriturve kokëfortë të kenë vështirësi të pranojnë që fëmijët kanë të drejtë. Ndodh sepse shqiptarë të tjerë, krijues të ushtrisë së viktimave, vazhdojnë të enden të pacikur e të paturbulluar.
Gazeta Panorama
Krijoni Kontakt