Ilahi në ahengje e dasma gjakovare

[Mexhid Yvejsi]

Këngët e sufistëve jashtë objekteve fetare

Ilahi në ahengje e dasma gjakovare

Derisa dervishët po rrotulloheshin në ritualin tradicional të ziqrit, këngëtari ngrit zërin në kupë të qiellit. Ai po madhëron shehidët. Ishte viti 1949, kur Ismet Peja kishte vetëm 12 vjeç, kur në një nga teqet e Gjakovës, e kishte bërë këtë për herë të të parë. Në atë kohë ai nuk e kishte ditur që do të bëhet këngëtar. As që i kishte shkuar mendja që më vonë këto këngë, do të këndohen edhe jashtë objekteve fetare.Që nga ajo kohë, Peja , nis të mishërohet me këtë lloj muzike, që më shumë njihet si ilahi. Por më vonë do t’i hynte në punë edhe në dasma e ahengje të ndryshme. Sot një dasmë, aheng apo ndejë, nuk mund të kuptohet pa “këngët e shpirtit”.Ato zakonisht duhet të këndoheshin në rrethin e dervishëve, por kjo lloj muzike ka kohë që nuk është e mbyllur rrethin e besimtarëve dhe brenda mureve të objekteve fetare. Tashmë janë shëndruar në “hite”.

Inspirimi nga ritet fetare

“Ato po i duan qytetarët”, arsyeton këngëtari i njohur Peja, të cilit nuk ka aheng që e lëshon këtë mundësi. Vet Peja thotë se di të këndojë shumë prej tyre. “Zot i madhë keq mos e bënë”, është njëra nga më të famshmëve që e këndon me dëshirë ai. Ka qenë fare i ri, kur ai së bashku me shokë të tjerë, “ka ngritur zërin” , gjatë ritualit të ziqrit. “Këto ilahi përpara janë kënduar si ritual në Teqe, unë kam pas rastin si fëmijë, së bashku me Neki e Hadi Shehun t’i këndoj’”,tregon ai. “Meqë babai im ishte myhyb i tarikatit Sadi, në ritalin e ziqirit ishim të tre në samhone (vendi i ritit) dhe i këndojshim ilahit duke u zhvilluar rituali i ziqrit”, tregon Peja për këtë ekspriencë të fëmijërisë së tij pa kuptuar në atë kohë që më vonë këtë lloj muzike që ta këndoj edhe në dasma. Fjala apo termi ilahi vjen nga gjuha arabe, që do të thotë “Hymn apo këngë kushtuar Allahut, Zotit”,atyre që janë të përkushtuar në rrugën e Tij me devotshmëri. “
Këto ilahi- poezi, flasin, kryesisht, për moralin islam, për përsosjen shpirtërore, tek e fundit, pasqyrojnë edhe rrjedhat shoqërore që në atë kohë zhvilloheshin edhe nëpërmjet vetëdijes fetare. Duke pasqyruar kështu edhe preokupimet e pakënaqësitë shpirtërore e fizike të masave fetare islame të cilave u dedikohej, kanë shprehur në këtë mënyrë edhe nivelin e përgjithshëm shoqëroro-kulturor të kohës kur kanë jetuar e vepruar”, thotë Mexhid Yvejsi studius i feve. Ai thotë se ilahitë i përshtateshin nivelit të vetëdijes fetare e kulturore të masës. Natyrisht, ka edhe ilahi që nuk përjashtojnë vetëdijen kombëtare, mbase edhe angazhimin e tyre jashtë vetëdijes fetare, si ai iluminist, atdhetar, kulturor, arsimor, edukativ e shoqëror”, thotë ai. Peja ka një shpjegim edhe për përhapjën e tyre jashtë objekteve fetare.
“Brez pas brezi sot janë kënduar dhe vazhdojnë të këndohen edhe sot, sepse publiku i do .Kjo për arsye se edhe për nga melodia edhe për nga teksti janë shumë të mira dhe i flejnë secilit vesh, pavarësishtë moshës”, thotë Peja.
Ndërsa në ruajtjën dhe përcjelljën e tyre, ndikon edhe përhapja e gjerë e tarikatit në komunën e Gjakovës. Këngëtari Peja, thotë së për të kënduar në dasma këngë të tilla nxitet sidomos kur sheh në sallë dikënd prej dervishëve. “Atëherë është e pa mundur për mos filluar ndonjë këngë të tillë”, tha ai.E njëri prej miqëve të Pejës, thotë se ilahitë kanë shtrirje edhe jashtë sufistëve.
“Një gjë të mirë e pëlqen çdo kush, jo vetëm ata ithtarët e rrugës së sufizmit, por ka shumë edhe prej popullates”, thotë në ndërkohë Ruzhd Shehu, klerik në Teqen e Sheh Eminit në Gjakovë. “Ato po pëlqehen në çdo aheng, aty ku këndohen muzika qytetare, ilahit janë prezente”, thotë ai.
Ruzhdi Shehu mundohet të gjejë edhe arsyen e përhapjës.
“Sepse e kanë një tekst të përkushtimit dhe dinjitetit dhe devotshmërisë për Zotin”,tregon ai për arsyen e zgjerimit të kësaj lloj muzike, nga objektet fetare në ato kulturore, e më shumë edhe në ceremoni dasmash.Sheh Ruzhdiu thotë se kjo lloj muzike që tashmë është bërë pjesë e pandarë e të gjithë kënëgtarëve, të muzikës popullore, sidomos në Gjakovë, ka një traditë të vjetër. “Këto këngë janë kënduar shumë më herët. Në fillim ajo janë bartur nga vende të ndryshme. Mirëpo më vonë ato janë shtuar edhe me autor vendas”, shpjegon Shehu.

Ilahitë origjinale

Vet’ kleriku Shehu thotë se ka përgatitur disa prej tyre.
“Ka shumë knëgë që janë në gjuhën shqipe, ose janë të përkthyera nga gjuhet tjera, por ka edhe që janë origjinale tonat. Unë i kam disa ilahi që jam autor i tyre”’, thotë ai. Për aktorin Hadi Shehu meqë sektet kanë qenë të përhapura, si të tilla kanë inspiruar edhe këngëtarët të njohur të kohës për t’i kënduar ato. Shehu i cili vjen nga një familje me tradita fetare, përkatësisht të tarikatit, nuk i është duruar në një nga dasmat pa ngritur zërin, kur po dëgjonte një këngë të shpirtit, që njihen si ilahi. Ai thotë se është rritur me këtë lloj muzike, pasi i takon një familje të lidhur me tarikatin. “ I kam kënduar rregullisht. Ilahitë janë këngë shpirtërore sepse burojnë prej zemrës. Sa herë që gjendëm në ndonjë ceremoni, njërëzit e din që unë i pelqej këto këngë, prandaj edhe shpesh më ofrojnë mikrofonin. Nuk mund të refuzoj”, shton Shehu. Sipas aktorit, këto këngë kanë bazën shumë më të hershme nga arshikët.
“Nuk e besoj se në vendet tjera të Kosovës është aq e përhapur kjo lloj muzike sa në Gjakovë”, tha ai.

Raki e ilahi

Sipas studiusit Yvejsi, ilahitë këndoheshin nëpër xhami, teqe, medrese dhe janë përplot me urtësi, porosi dhe mësime, pra ato nxisin në entuziazëm dhe në dëshirë pas fesë. Ato zgjojnë te njeriu ndjenjën për islam, largojnë prej të këqijave dhe afrojnë nga mirësia..Por ai mendon se ato po keqpërdorën kohëve të fundit...
“Por mjerisht, sot, disa ilahi vazhdojnë të këndohen, si “Shtatë ditë ymer n’ket dynja”, “Qiri qiri– pamuk e vjam” por ato këndohen nëpër dasma, ahengje, syneti e në veçanti natën e Vitit të Ri duke pirë venë, raki, duke u dalldisur edhe kur një ilahi është elegji, sikur ta zëmë “Sot Hyseni u ba shehid, në Fushën e Qerbelasë”, mu tek ky varg të rinjët, burra e gra, të gjithë duartrokasin, fishkllojnë, dalldisen, çartallisen.
“Kjo dëshmon, mjerisht, fatkeqësisht, zbehjen, tjetërsimin, varfërimin tonë nga aspekti mendor, kulturor, edukativ, shpirtëror, shoqëror... Shkurt, pra, këto ilahi, që kanë porosi, janë bërë sikur me folë për hava, janë shdërruar në tallava”, thotë Yvejsi.

Gazmend Doli

Botuar në gazetën "KOHA Ditore", Prishtinë,
e shtunë, 28 janar 2012, faqe 31.
I

[ramazan_it]

Kjo temë e ka vendin tek komuniteti bektashi ose në kosh ( mendimi im personal ), argumenti: sepse kjo aspak s'ka të bëjë me Islamin dhe me këtë Komunitet Musliman.

Sufistëtët, tarikate, bektashitë, rakija, ilahija, teqja, qerbelaja, këngëtari,....etj. me gjithë studijuesin e tyre Yvejsin, janë vetëm përallat e Nastradinit dhe aspak s'janë Islame.

A shihni diçka Islame këtu?!!!!!!!!!!!

[Mexhid Yvejsi]

Kjo temë e ka vendin tek komuniteti bektashi ose në kosh ( mendimi im personal ), argumenti: sepse kjo aspak s'ka të bëjë me Islamin dhe me këtë Komunitet Musliman.

Sufistëtët, tarikate, bektashitë, rakija, ilahija, teqja, qerbelaja, këngëtari,....etj. me gjithë studijuesin e tyre Yvejsin, janë vetëm përallat e Nastradinit dhe aspak s'janë Islame.

A shihni diçka Islame këtu?!!!!!!!!!!!

" I verbti s'mund t'i sheh, i dituri mund t'i njeh..."

[ramazan_it]

O i devijuar, ti mund tu shesësh mend vetëm të devijuarve sikurse ti, se unë e kam kuptuar devijimin e juaj dhe nuk mashtrohem me ata përallat e juaja sufiste, bektashiste, shiiste, tarikatiste, e kështu me radhë. Unë i kam vënduar syzet e Islamit dhe shoh mirë elhamduliah dhe nuk pasoj të verbërit sikurse ju.

Po në qoftë se mendon se ata që thuani janë prej Islamit, na trego se ku i keni marrë këto argumente o devijues?

Nga Kur'ani?

apo

Nga Sunneti?

apo

Nga Dijetarët e Hakut?

Na i sjellni argumentet e juaja në jeni të sinqertë dhe mos na sjellni përrallat sufiste këtu.

Mbasin ti të duket vetja se sheh, ja ku jenë të gjithë forumistët le të gjykojnë këtë që them unë dhe atë që ke sjellur ti, o Mexhid Yvejsi të këshiloj që të kapesh për Kur'ani dhe Sunneti dhe jo për bidati dhe devijimi i tarikateve të juaja, në qoftëse don me qenë nga të shpëtuarit.

Asnjë ajet dhe asnjë jhadith nuk na ke pruar për ta vërtetuar atë që ke sjellur në këtë temë.
A mos vallë Islami qenka ashtu siç mendoni juve, ose si ju kujtohet juve të devijuarve?!!!

Hajt shko njer mëso pak nga Kur'ani dhe Sunneti se ndoshtë të udhëzohesh dhe leri ato baba shejtë e juaj dhe mos u merni me gjëra që nuk janë Islame.

Ju sfidoj ju, të gjithë bekteshlijve dhe mbëlidhni krejt tarikatet e juaja, kurse unë do ti përmbahem vetëm se Kur'anit dhe Sunnetit dhe ta shihni vehten se ku gjindeni!

Unë po çuditem se, si ju lanë të merni pjesë dhe të postoni tema sufiste-bektashiste këtu tek Komuniteti Musliman.

Unë kërkoj falje nga vëllezërit e mij muslimanë se ndërhyj në këtë mënuyrë ndaj këtyre të devijuarve, por me ju thanë të vërtetën se, nuk më lejon ndërgjegjja ta lëshoj nji gjë të tillë që devijuesit ta përllosin Fenë Islame, me gjëra që nuk i përkasin asaj.

O vëllezërit e mij në Islam, ju lus me gjithë sinqeritetin që kam, që të më këshiloni nëse po gaboj.

Unë jam prej atyre që gaboj dhe dua të këshillohem, sikurse edhe vetë këshilloj të tjerët kur kam argument nga Kur'ani dhe Sunneti, siç e kërkon Feja jonë Islame e pastërt. Se ajo është e pastërt dhe nuk duhet me e lejuar me e përllos ndonjë i devijuar.


Esselamun alejkum vëlezër musliman.

[ramazan_it]

" I verbti s'mund t'i sheh, i dituri mund t'i njeh..."

Të lutem na e trego atë diturinë tënde me Kur'an dhe Sunnet, se ne vetëm atë e njohim si dituri dhe çdo gjë tjetër që nuk i përket këtyre për ne është e refuzuar.

Për këtë e kam argument fjalën e Al-llahut, kur thotë:

"Sot përsosa për ju fenë tuaj, plotësova ndaj jush dhuntinë Time, zgjodha për ju islamin fe. "( Maide, 3 )

Pejgamberi ( sal-lall-llahu 'alejhi ve sel-lem ) ka thënë:

“Kush shpik në fenë tonë atë që nuk është nga ajo, ajo është e refuzuar.”

Për mua i ditur është ai që fol me Kur'an dhe Sunnet, kurse sa i përket asaj që ti mendon se ke dituri, ajo shihet qartë prej në avion se dituria tënde është devijuese dhe këtë e sheh vetëm ai që i ka vënë syzet e Islamit.

Lus All-llahun e Madhërueshëm që të na rruajë nga devijuesit.

Amin.

[irfancana]

Të lutem na e trego atë diturinë tënde me Kur'an dhe Sunnet, se ne vetëm atë e njohim si dituri dhe çdo gjë tjetër që nuk i përket këtyre për ne është e refuzuar.

Për këtë e kam argument fjalën e Al-llahut, kur thotë:

"Sot përsosa për ju fenë tuaj, plotësova ndaj jush dhuntinë Time, zgjodha për ju islamin fe. "( Maide, 3 )

Pejgamberi ( sal-lall-llahu 'alejhi ve sel-lem ) ka thënë:

“Kush shpik në fenë tonë atë që nuk është nga ajo, ajo është e refuzuar.”

Për mua i ditur është ai që fol me Kur'an dhe Sunnet, kurse sa i përket asaj që ti mendon se ke dituri, ajo shihet qartë prej në avion se dituria tënde është devijuese dhe këtë e sheh vetëm ai që i ka vënë syzet e Islamit.

Lus All-llahun e Madhërueshëm që të na rruajë nga devijuesit.

Amin.

Përceptim jashtzakonisht shterp i z.Ramazanit dhe nuk është e urtë që para se t'thonë mendim edhe të tjerët,të etiketosh njeriun,të cilin e njoh që moti,se mirret me shkrimet vërtetë dobiprurëse dhe kontributdhënëse në shumë forume sa i përketë fesë islame.Duhet të jetë pak vetëkritikë dhe tolerantë edhe ndaj të tjerëve,vetëm ashtu ndihmohet dialogu dhe arritja e qëllimit të caktuar.

[ramazan_it]

Përceptim jashtzakonisht shterp i z.Ramazanit dhe nuk është e urtë që para se t'thonë mendim edhe të tjerët,të etiketosh njeriun,të cilin e njoh që moti,se mirret me shkrimet vërtetë dobiprurëse dhe kontributdhënëse në shumë forume sa i përketë fesë islame.Duhet të jetë pak vetëkritikë dhe tolerantë edhe ndaj të tjerëve,vetëm ashtu ndihmohet dialogu dhe arritja e qëllimit të caktuar.

Përshëndetje Irfan,

së pari deshta me ta bërë nji pyetje.

A e njeh Fenë Islame?

Nëse po, atëherë sjellna argumente për atë që është thënë më sipër.

Tolerancë me ata që devijimin na e tregojnë si të mirë, unë menoj se nuk duhet pasur. Pse e mendoj kështu? Për arsyen se sa e sa herë kemi folur dhe strafolur që pa argumente nuk duhet me folur për Fenë Islame, por ja që nuk po marrin vesht disa tipa si këta devijueit Bektashitë, Sufistët, me të gjithë tarikatet e tyre.

Unë thjesht ju kërkoj argument, nëse keni sjellni, ju pres me padurim.


Ju mund ta njihni Mexhidin si person , ja që unë as që dua ta njoh se, e njoh sipas shkrimeve të tija që ka sjellë këtu dhe më mjafton për ta kuptuar devijimin e tij.


Mbetsh mirë Irfan dhe mësoni feë e pastër dhe jo atë të devijuarën, në rastëse doni që tëp jeni prej të shpëtuarve.

Me respekt

Ramazani

[fisniku-student]

Sikur te nje keng qe vetem tingujt apo muzika i degjohet dhe teksti eshte ne plan te katert.. ashtu eshte edhe tek ilahit qe permbajn tinguj dhe melodi dhe tekstin pothuajse 90% te atyre qe e degjojn nje ilahi nuk e perceptojn...

Shpesh ilahit arsyetohen se kinse kan tekst dhe domthenje te mire fetare dhe kinse ndikojn ne edukim fetar, mirpo realiteti eshte se disa ilahi qe sot po emitohen, nuk jan tjeter perpos nje kamuflim i muzikes se rendomt shejtaneske.

Kam degjuar plot raste ku te dehur e duke i pi raki degjojn ilahi.


"Po u mundove qe islamin ta mbash me ilahi,
tek ateher je bere zibidi"

ja si kjo:



Efektet mund ti shihni ne publik...

[ramazan_it]

All-llahu ta shpërbleftë Fisnik për atë që ke thënë se: " Islami nuk mbahet me Ilahi "

Po ja se disa po e mendojnë ndryshe dhe thuajnë se ne nuk dimë ti analizojmë dhe nuk kemi dije për ti njohur ato, sepse dije kanë vetëm Sufistët, Dervishët, Tarikatet, dhe të gjithë ata që i përkrahin mendimin e tyre qorazi. Kurse ne jemi të verbërt mbasi kemi kërkuar argumente për këtë gjë që bëjnë ata dhe nuk janë në gjendje me sjellë ( argument ), mbasi nuk e posedojnë.

All-llahu ju ndihmoftë besimtarëve dhe i rruajt nga kjo sëmnundje e keqe, që ata po devijohen nga rruga e drejtë.

Deshta me e përmendur nji ngjarje që i ka ndodhur nji dijetarit në kohën e Ibn Kajimit.
Ai dijetar u mundua që të thret në Islam me drejtësi dhe hak, por ja që ata nuk ju përgjigjën atij.

Kur ai e ndëroi taktin dhe ja nisi ti thret me muzikë, dhe ja ata ju përgjigjën dhe e ndigjonin.

Për këtë është pyetur Dijetari i njohur Ibn Kajimi dhe ky ju është përgjigjur:

" Ai filani prej në padije i ka thirë në bidat, më mirë për ta do ishte që të mbetshin të paditur se e mësuan bidatin "


All-llahu na rruajt nga këta devijues.

Esselamun alejkum.

[irfancana]

Përshëndetje Irfan,

së pari deshta me ta bërë nji pyetje.

A e njeh Fenë Islame?

Nëse po, atëherë sjellna argumente për atë që është thënë më sipër.

Tolerancë me ata që devijimin na e tregojnë si të mirë, unë menoj se nuk duhet pasur. Pse e mendoj kështu? Për arsyen se sa e sa herë kemi folur dhe strafolur që pa argumente nuk duhet me folur për Fenë Islame, por ja që nuk po marrin vesht disa tipa si këta devijueit Bektashitë, Sufistët, me të gjithë tarikatet e tyre.

Unë thjesht ju kërkoj argument, nëse keni sjellni, ju pres me padurim.


Ju mund ta njihni Mexhidin si person , ja që unë as që dua ta njoh se, e njoh sipas shkrimeve të tija që ka sjellë këtu dhe më mjafton për ta kuptuar devijimin e tij.


Mbetsh mirë Irfan dhe mësoni feë e pastër dhe jo atë të devijuarën, në rastëse doni që tëp jeni prej të shpëtuarve.

Me respekt

Ramazani

I nderuari Ramazan,

Unë sinqerisht të shprehem,gëzohem kur lexoj komentet të urta që i përkasin tematikës së diturisë islame,sepse ato mjaft ndihmojnë në thellimin e diturisë nga ajo fushë.Me siguri qasje të njejtë askush nuk mund të ketë dhe as që mund të rezonojnë njejtë atë çka lexojnë.Feja islame është një diapazon i gjërë dhe kurrë një njeri nuk mund t'i bie në skaj të lexoj gjithë atë çka shkruhet për të dhe mbi të.çdo fushë,siç i ka degët e nëndegët e veta,njashtu edhe feja islame trajtohet ngjashëm,dhe varësisht nga cili kënd i saj i begatshëm shikohet,reflektojnë nuansat e llojllojta,e që nuk do me thënë gjithë për ato t'i kemi mendime dhe qasje identike.
E tash,dua shoqërisht të të bëj tri pyetje:
1. Pse thua kanë mendje të DEVIJUAR sufistat,bektashijtë,teqet...?!Me siguri do t'mundohesh të kthesh përgjigje t'shpejtë,për atë ne shqiptarë muslimanë jemi të prirë ,por duhet të dish se me një këmb për fillim, ke shkel në të drejtën e secilit që ka drejt të mendoj e të shkruaj ashtu si di dhe mendon e që për moment mund të ndihmoj-aq sa ka të drejt edhe të jap vërejtje edhe për idenë e dikujt nga ana aversit të tij të shikimit,qoftë edhe ide e praptë.

2.Gjithë ne në shkollë fillore,të mesme e dikush edhe në ato më t'larta,universitete kemi mësuar për shkrimtarin tonë të njohur Naim Frashërin i cili ka dhënë mjaft për begatimin e kulturës së përgjithshme shqiptare.Siç dihet ai ishte idhëtar i fortë i Bektashizmit.Po edhe ai i nderuari Ramazan,sipas konstatimit tandë na dilka "I DEVIJUAR".Vepra të njohura mu këtij sekti i ka kushtuar një kohë bukur të gjatë të veprimtarisësë tij letrare dhe sot e kësaj dite unë qe sa vite i bëra,nuk dëgjova ndonjë kritikë aq sarkastike siq po e dëgjoj nga ju.Fjalë lëvdërimi për veprat e kolosit të gjuhës sonë janë rradhitur anëekënd rruzullit tokësorë,jo veç prej autorëve vendas por edhe ata të huaj,duke mos anashkaluar edhe gjuhëtarët më eminentë të Gjermanisë,Francës,Italisë etj.

3.Si është e mundur(sipas teje) një mendje e devijuar, aq vepra të mira t'shkruaj
dhe të mahnisë botën si p.sh.Historia e Skënderbeut?!Bota po e pranon,ju jo, këtë s'po e kuptoj?!Këtë shkrimtar emërmadh,adhurues të bektashizmit,breza e breza do të mësojnë edhe në të ardhmen.Mos vallë këtu dikush dikë e ka lënduar?Po, edhe historinë tonë dhe ardhmerinë tonë!Tung.