Dodona pjesë e misterit të trashëgimisë së vjedhur

[Baptist]

Finiqi ka qene ka qene gjetje arkeologjike disafish me e madhe se Butrinti. Cdo gje u zhduk. Finiqi eshte e vetmja pike e sakte qe kemi nga te treja qe citohen.

Ndersa puna e Shtjefen Bizantinit u zhduk per t'ja lene vendin vetem nje vellimi te vogel nga nje person qe nuk emerohet. Ajo qe mbeti u rishkrua nga Porphyrogeniti.

nese venndodhja e finiqit eshte e sakte
dhe nese fraza e cituar ka dicka te sakte
dhe nese ajo qe kola quan butoj eshte vendi
dhe nese fjalia ne teresi guxon te konsiderohet si e sakte literalisht
dhe nese fjala 'mes', saktesisht thote baras-largim
dodona do jete ne korce apo diku ne rrethinen e bilishtit.

[Billy Joe]

mua keto nuk me ngjajne ne buaj me teper ne duken si shqiponja

behet fjale per araldiken e fisit shqiptar Bue( Gjin Bue Shpata psh), jo qe aty ka buaj.

[Billy Joe]

butua eshte padyshim budva
Por meqenese une i besoj te Shtjefen Bizantinit pak me teper se edhe vet autoreve antik, do them se eshte fjala per tjeter vend e tjeter qytet dhe se ky qytet eshte Bitol.
por nuk e di (s)a eshte e sakte ajo qe sot quhet Finiq me vendndodhjen e saj.

por per keso gjerash duhet cituar autori e jo intepretatori, dhe transkribimi i emrit te vendit duhet te jete i sakte dhe i vertetueshem, e jo te thuhet 'butoj' dhe varja.

ndodhet ne rrethin e delvines, ka qene kryeqendra e kaoneve, ne shekullin e III-te behet kryeqytet i gjithe e epirit. ka qene qyteti me i fortifikuar i epirit sipas polibit, ngrihej ne nje koder ne formen e nje anieje te permbysur.

ne finiq eshte bere masaker, lajmet- muret antike i prishi nje katunar se donte te zgjeronte shtepine, apo muri u prish per shkak te rregullimit te rrugeve jane fare te zakonshme.

finiqi ka akropol, eshte zbuluar dhe nje teater i madh.

[Baptist]

behet fjale per araldiken e fisit shqiptar Bue( Gjin Bue Shpata psh), jo qe aty ka buaj.

pajtohem plotesisht,
definitivisht nuk ka.

[javan]

Cabej ne "Studime etimologjike në fushë të shqipes" Vol. 2, f 339 thote se:

"....MERKUR Bua e ne ngulime te ndysme te Italise jugore e te Sicilise. Shaqet se pari tek emri i dinastit Gjin Bua Spata (1374-1400). Ashtu si hua nga huall edhe Bua ka dale si ofiq nga buall..."

Me korrektese, gabim ose me qellim ofiqi/simbolika Buall ka hyre ne etnologjine dhe mitologjine e zones, andaj duhet trajtuar thellesisht dhe me kujdes pasi ka gjasa se permban rrenjet e se verteses qe na eshte mohuar dhe si bonus pergjigjen e pyetjeve qe i interesojne njerzimit si psh. origjina e Apollos.

Palazzo Spada ne Itali eshte renovuar nga Capodiferre ne mesjete dhe zor te dime cfare ka pas para ketij restaurimi. Por ne oborr ekziston ende nje basorelief me luane, ndersa Jul Cesari eshte statuje ne hyrje. Dikur kam pas lexuar se stema e Spadave qe nje feniks i dyfishte, por kjo duhet rikonfirmuar. Mbase Qesari i gravures qe postoi Blizoo mban ne dore nje flamur me feniks te dyfishte...

[Baptist]

miku yne mund ta kete edhe gabim...

Bua nuk eshte ofiq por emer i mesem i asaj qe quhet 'kotille'
Thene me thjeshte Buajt jane 'kotille' e vecante e perberjes se Shpatajve.

Ne temen "pellasget dhe swastika [...]" -kam shqiptuar se kulti i buallit nuk arriti kurre te zevendesoje esencen pellasge dhe subkoshiencen kolektive te cilen ata e lidhin me shpezen.

kaurret ngelen kaurre; pergjithmone oriental
dhe kaurri si simbol, vazhdoi te ngelet sinonim i armikut.

interpretimet per rendesine e kaut ne Krete ta zeme - jane thjeshte keqkuptime apo edhe keqintepretime.
minajt duan dhe mundohen ta vene ate bishe te frikshme, kete force brutale ne loje sepse eshte simbol perfaqsues i armikut te vetem prej te cilit ata ne ate kohe kishin goxha frike.

Mundja apo rrezimi i kaut e buallit nga nje pellasg pa arme, sidomos i pretendenteve "te fronit", ishte dhe ngeli nje nder kushtet themelore te kualifikimit, dhe kjo mjeshtri u popullarizua aq shume sa qe me kohe cdo djalosh i ri dinte dhe ishte ne gjendje ta rrezonte nje ka te rritur -vetem me forcen e tij trupore e me nje cope litar; dhe tere kjo, me pothuaj nje potez te vetem.

Per me shkurt as ne kreten pellasge nuk adhurohej kau, perkundrazi mundja me kaun kish per qellim tua ngriste moralin bashkqytetareve se nje armik i forte qe identifikohej me kete simbol dhe qe cenonte lirine e pakufishme te civilizimit te tyre te larte mund te mundej lehtesisht edhe ne paste forcen e kaut secili ushtar kundershtar. E sidomos kur nje force e tille perbehet nga forca bruto.

[javan]

Me ngjan se une shtrova nje ceshtje, e cila nuk eshte e vulosur.

Po i permbledh te tera pasi druaj se shpesh njerezit lexojne ate qe mendojne vete dhe jo ate qe kam dashur te them:

1. Nena e Aleksandrit, princeshe e Epirit, moter e Pirros nga dera e Akilit hynte ne kultin e Dionisit. Dionisi grek ka brire Bualli, ndonese origjinen ja meshojne nga perendia Egjiptiane Amon me brire dashi.

2. Kadmi eshte kudo me brire Bualli. E me qe Dionisi eshte me brire bualli, dhe keto nuk i ka nga linja e te atit, do jene nga Semele, nena e tij/bije e Kadmit. Briret e Kadmit mun te jene keqinterpretuar per shkak se udhetimi i tij nga teab ne Iliri si zor te jete bere me buaj. Ai do kete lunduar permes bollave. Dhe ne fundte jetes se vet kthehet bashke me Harmonine ne bolle. Njeri nga keta behet bolla Dril dhe tjetri Laos. Nuk e di saktesisht perkatesine. Por di qe nje nga keta lumej quhet lumi Seman sot.

2.Dodona/Bodona lidhet etimologjikisht me nje Rrenje Bu/Bo qe mund te jete Bolle ose Buall. Me qe Dodona qe tempulli i Zeusit Dodonian, dhe Epiri e tere iliria kane kult gjarperi, ka gjase qe rrenja te jete me shume bolle se buall. Per m shume ne foton qe ka sjelle Billy Goat shikojme nje gjarper. Ka edh epiktura te tjera te kadmit duke vrare gjarperin qe ne fakt mund te jete dragon (a ka gjarper feniks)?

3. Rrenjen Bo/Do e kemi ne emrin e Dardanit.

4. Nje vajze e Kadmit (the White Goodess) eshte martuar ne Korfuz dhe nje nga qytete aty ka emrin e saj. Ky emer ne kohe zevendesohet me Batiai. Kjo mun dte jete edhe rastesi, por zakonisht greket jane te sakte ne rastesite e veta.

6. Hinterlanti Apollonise (qyteterimi ketu fillon ne epoken e gurit) ku jetonin Enkelanet (sipas Cabejit Ngjalat, ose bollat e ujit) ka nje seri me madhe toponimesh me Bu/Bo, Bulis duke qene 2 prej tyre.

7. Mbreti me i lashte i dokumentuar ne Epir quhej Gerion, sipas nje stele te gjetur. E kam vene diku ne forum kohe me pare. Emri tjeter Gerion haset ne punet e Herkulit. (Disa te dhena toponimike guri perendive, Europa dhe Libia dy zona aty prane, Oqeani qe mund te jete lume ose apendiksi i detit mesdhe, dhe buajt/lopet te kuqeetj etj te bejne te mendosh se lopa mund te kete qene nje kafshe e zones dhe eshte zhdukur ose ralluar pas ndonje demi natyror. Dihet qe Lumi i Fierit nderroi rrjedh nga nje termet i padegjuar ne histori dhe zjarr e zift shpertheu nga tere anet. Nuk dihet pse eshte braktis siteja e vjeter e Bulis...)

8. Durresi ka ne monedhe nje lope. Por Durresi nuk eshte cfaredo. Ai eshte themeluar nga nje mbret barbar i quajtur Epidamnus sipas Apianit (harrojeni Thyciditin qen grek dhe Strabo qe e papagallon). Ky Dam/Dum/Dem eshte po ashtu emri i birit te Atlasit, te birit te Dardanit (ai qe nuk u shperngul me te jatin). me ngajn se ka edhe nje variant te nje djali te Kadmos qe nuk me kujtohet emri.

9. Familja Bua Spada eshte nga familjet me aristrkratike ne bote. Buat qene duke te Lepantos e Artes dhe kane zoteruar Gjirokasttren deri ne Arte. Ata lidhen me Topite te cilet zoteronin Durresin. Bua vritet ne pabesi nga gruaja serbe. Ndersa Spadat ishin familje me e beses dhe me e ndritur ne historine papale dhe te Romes. Me sa di une Borgia eliminoi nje Spade si kundershtar permes helmit.

Me pak fjale cila eshte lidhja Buall/Bolle, reale apo ngaterrese? Serbet dhe Rumunet jane ne vije te pare per parketesine etnike te Bua Spadave ne se juve ju qenka merzit. Cuditerisht me ardhjen e Kadmit vritet dragoi/?feniksi? bie fuqia e Zeus Bollaneut (dodoneut) dhe ngrihet Apollo i Delfit. Pse e rrenoi djali i Akilit (nje nga te 7 heret) orakullin e Apollos?

[javan]

Ajo qe ka rendesi eshte se buajt e Gerionit qene rezidente ne zonen e Kestrines, ne brigjet e Jonit dhe jo ne Spanje.

ky eshte pretendim.

Iberia ku gjoja u dergua Herakles te marre lopet e Gerionit eshte thjesht keqinterpretim me ose pa qellim i shkruesve greke te historise. Le te shohim me poshte:

Thimi Mitko- tetor 1859, Universiteti i Athines:

"....Lopesi (Helopia ne Molosi), sot nje fshat i vogel ne Thesproti afer Konispolit. Ne kohen e lashte ato vise ishin te famshme si rritese gjedhi, sepse edhe Herakliu rrembeu qete me nam te Geryonit, mbretit te Ambrakise, pasi e mundi ate me 1350 (para eres sone)....
...shqip lope dhe lopes, ai qe ruan lopet"

Thote Arrian bazuar ne Hekateun:

Thote Pseudo-Skylax (26):

"And of the taulantians is the illyric nation, in which Epidamnos is and a river flows besdie the city which has the name Palamnos. And out of Epidamnos to Apollonia, a Hellenic city, is a road of 2 days. And Apollonia is distant from the sea 50 stades, and the river Aias flows beside the city. And from Apollonia into Amantia is 320 stades. And the Aias river from Pindos mountain flows beside Apollonia. And toward inland, somewhat into the Ionian Gulf is Orikos. It comes down from Orkia to the sea 90 stades and from Amantia 60 stades. Sharing a border with these in the interior are Antitanes above Orikia and Karia as far as DODONIA. And in the Kestris territory is said to be a pedion, named Erytheia. Here geryones is said to come and pasture his oxen. By these places are the Keraunean mountain in Epeiros and ther is an island beside these places, a small one, which have the name Sason..."

Pra nuk kemi kurrfare Gerioni te Iberise por te Iperise ose Shiperise, dhe kemi prezence te nje mbareshtrimi te lopeve ne Lopes aka Hell(e)Opia. Shtyllat e Herakles ndajne 2 krahina, per arsye qe i takojne temave te tjera.

[javan]

Gustav Zippel "Die Romische herrscchaft in Illyrien" me poshte. A mund te konfirmoje dikush sipas Johannes ne Tebe ekzistonte nje katund i quajtur Enheleja (para Kadmit)? Blizoo?

Ne se Enheleia ka qene ne Tebe, dhe enheleanet e dime qe jane perqark Ohrit dhe nuk kane qend kund tjeter, si ka mundesi qe Teba e Kadmit kishte enheliane? Po te kishteEnheliane aty, kdmi nukdo shkonte askund dhe nuk do behej lume ne shume me ne veri.

[baaroar]

DO dhe BOLLA

"DO"-ja është Plaka e shtëpisë, është e Para e Gjinisë, është Nëna e Vatrës dhe Ruajtësja e Zjarrit, është Tjerrësja e leshit dhe Endësja e pëlhurës.
Autoriteti i saj është i padiskutueshëm.
BOLLA e shtëpisë, është Fatia/Ora/Vitoria e shtëpisë.
Bolla e shtëpisë në përgjithësi paraqitet si një bollë e zezë e stërmadhe, me leshra në kokë.
Vetëm “Do"-ja duhet ta dijë vendin se kur rri Bolla e shtëpisë. Të gjitha fuqitë mbinatyrore të Bollës mbarten te Do-ja.

Priftëresha e Dodonës, një “pëllumbeshë e zezë”, nuk është gjë tjetër vetëm dhe vetëm një “plakë e veshur me të zeza”, ashtu siç vishen rëndom plakat e vjetra në Kaoni e në plot treva të tjera.

***
Me aq sa di, “buj” (buej?) është shumësi i “bull”-it, “bull”- ës.
Dhe nga Bujt (Buejt), rrjedhin Shpatët, Kladët, Mërkurët, Grivët dhe Murrikët.