Për reciprocitetin
28 DHJETOR 2011 - E Mërkurë 06:13
Kur filloi ky raund i ri i negociatave me Serbinë, që vazhdimisht po quhet dialog teknik, Qeveria e Kosovës premtonte njohjen nga Serbia si kulmim i negociatave. Rrjedhimisht, dhe në udhëtim e sipër, thoshin ata, do të shpërbëhen strukturat ilegale të Serbisë. Pra, që përmes negociatave në njërën anë do të normalizohen marrëdhëniet Kosovë – Serbi si dy vende të pavarura dhe sovrane me njohje dhe respektim reciprok të njëra tjetrës, ndërsa në anën tjetër normalizim të shtetit të Kosovës me integritet territorial dhe sovranitet institucional të shtrirë në tërë këtë territor.
Pas 7 marrëveshjeve të arritura këto dy gjëra kurrë nuk duket të ketë qenë më larg. Pas zmbrapsjes së 26 korrikut, qeveria e Kosovës praktikisht dhe përfundimisht hoqi dorë nga shtrirja e sovranitetit në veri të Kosovës. Ndërkohë që marrëveshjet në formë konkluzionesh nga negociatat e qeverisë së Kosovës me Serbinë po e definojnë një marrëdhënie të veçantë mes Kosovës dhe Serbisë. Edhe pse e veçantë, kjo marrëdhënie është gjithsesi marrëdhënie nënshtrimi, e jo marrëdhënie barazie.
Parimi bazë i marrëdhënieve ndërkombëtare është reciprociteti. Secila marrëdhënie mes shteteve është e bazuar në reciprocitet. Dhe natyrisht që kulmi, por edhe baza e këtij reciprociteti është njohja dhe respektimi reciprok i së drejtës së tjetrit për vetëvendosje dhe vetëqeverisje. Pika 2 e Nenit të Kapitullit I-rë të Kartës së Kombeve të Bashkuara thotë se qëllimi i Kartës së OKB-së është “të zhvillojë marrëdhënie miqësore mes kombeve të bazuara në respektimin e parimit të të drejtave të barabarta dhe vetëvendosjes së popujve, …” Ky tekst dhe kjo frymë e ligjit ndërkombëtar përmbajnë në vete aspektin pozitiv por edhe atë negativ të zbatimit të tij. Pra, obligon që t’i njohësh kur të njohin, dhe të mos i njohësh kur nuk të njohin.
Qeveria e Kosovës e bën pikërisht të kundërtën – e njeh Serbinë kur ajo nuk na njeh dhe nuk na e respekton të drejtën e vetëvendosjes, si dhe synon marrëdhënie miqësore me Serbinë në këto kushte. Synon miqësi me Serbinë, e cila në kushtet e njëanshmërisë, pa reciprocitet me të, domosdoshmërisht është miqësi ndaj armiqësisë së Serbisë, njohje e mosnjohjes nga Serbia, dashamirësi për luftën e Serbisë kundër nesh.
Ky parim sui generis i marrëdhënieve ndërkombëtare që po e zbaton qeveria e Kosovës karshi Serbisë është i përkthyer në të gjitha marrëveshjet e deritashme. Te ajo për kufirin njihet, pranohet dhe madje mirëkuptohet mosnjohja që Serbia ia bën kufirit tonë shtetëror me të; me marrëveshjen për librat kadastral dhe atë për regjistrin civil i pranohet dhe njihet Serbisë vjedhja dhe uzurpimi i këtyre dokumenteve të rëndësishme për shtetin e Kosovës (regjistri i qytetarëve dhe pronës së tyre), si dhe pronësimi i tyre nga Serbia; me marrëveshjen për vulat doganore dhe atë për tabelat e regjistrimit te veturave pranohet heqja dorë nga Republika sipas kërkesës së Serbisë. Këto marrëveshje nuk janë marrëveshje reciprociteti e barazie, meqenëse janë marrëveshje mes një shteti që njihet dhe tjetrit që nuk njihet, si dhe për shkak se janë marrëveshje që obligojnë vetëm njërën palë.
Njohja e një shteti nuk mund të jetë e pjesshme e as të bëhet me faza. Ajo nuk është njohje dhe nuk mund të jetë njohje as praktike, përderisa nuk është njohje politike dhe juridike sipas parimit të së drejtës ndërkombëtare të reciprocitetit. Një njohje të tillë nga Serbia nuk e kemi. Prandaj sot kemi zbatim të marrëveshjeve të cilat i detyrojnë qytetarët e Kosovës t’i ndërrojnë tabelat e makinave dhe të nxjerrin dokumente tjera në kufi me Serbinë në emër të lëvizjes së lirë, dhe që i detyrojnë prodhuesit e Kosovës të marrin dokumente të mallit nga strukturat ilegale të Serbisë në emër të tregtisë së lirë. Nënshtrimi institucional ndaj mosnjohjes nga Serbia po e kushtëzon mosnjohjen e Kosovës nga vetë qytetarët e saj.
Kosova duhet të mos e njoh Serbinë. Ne nuk duam, sikur se që bën Serbia me ne, që kurrë të mos e njohim atë. Ne nuk e njohim atë që të na njohë. Kurse Serbia nuk na njeh që të mos na njohë.
Me këtë mosnjohje Kosova nuk duhet të negociojë e as tregtojë me Serbinë, sikur që nuk duhet të ketë kurrfarë marrëdhëniesh me të. Vetëm në këtë mënyrë ne do të vendoseshim në pozitë avantazhi ndaj Serbisë. Kosova nuk e ka marrëdhënien me Serbinë të domosdoshme. Por as nuk duhet ta kundërshtojmë që një gjë e tillë të ndodh. Mirëpo normalizimi i marrëdhënieve dhe miqësia shtetërore e fqinjësore mund të ndodhin vetëm pasi që Serbia ta fitojë denjësinë për një gjë të tillë.
Aktualisht në marrëdhëniet Kosovë – Serbi ekzistojnë dy fakte për të cilat ka pajtueshmëri të plotë: në njërën anën Serbia nuk e njeh Kosovën, dhe në anën tjetër kemi një vendim të Kuvendit të Kosovës që kërkon reciprocitet politik, ekonomik dhe tregtar me Serbinë. Në fakt ky i fundit, pra vendimi i Kuvendit të Kosovës shpreh aspiratën politike të një shteti e të një populli për një marrëdhënie që për bazë do të duhet të ketë vetëm barazinë. Zhvillimet aktuale të raporteve Kosovë – Serbi nuk janë në kuadrin e zhvillimeve normale mes shteteve, siç janë p.sh. ato Kosovë – Maqedoni. Po të mbahet parasysh mosnjohja absolute që Serbia ushtron ndaj Kosovës, ajo çka prodhon dialogu i deritashëm dhe koncepti politik i negociuesve nuk po na bën të vendosim marrëdhënie të pavarësuara kundrejt Serbisë përkundrazi po thellojnë varësinë. Kosova sot nuk ka nevojë t’i tregojë Shqipërisë se sa shtet është por sigurisht që një gjë të tillë duhet ta bëjë në vazhdimësi me Serbinë deri sa kjo e fundit ta njohë si të tillë.
Vendimi i Kuvendit për reciprocitet politik, ekonomik dhe tregtar pos të tjerash nënkupton:
1. Mosnjohjen e Serbisë deri sa kjo e fundit ta njohë Kosovën,
2. Të gjitha marrëveshjet me Serbinë duhet të shpallen të pavlefshme
3. Mallrat e Serbisë duhet të bllokohen prej tregtimit apo transportit në territorin e Kosovës
4. Mosnjohja e dokumenteve të Serbisë
5. Ndalimi i mallrave dhe të gjitha transaksioneve financiare me Serbinë.
Këto janë disa nga hapat që e vendosin Kosovën në raport të reciprocitetit me Serbinë.
Lëvizja VETËVENDOSJE!
Krijoni Kontakt