ZEKATI - pastrimi i njeriut

[ramazan_it]

Kapitulli V

Zekatul Fitr, që ndryshe quhet Sadakatul Fitr42 (vitrat)

Ky zekat quhet kështu, sepse obligueshmëria e tij lidhet me prishjen e agjërimit të
Ramazanit. Ai nuk ka lidhje me ndonjë pasuri, por ka lidhje me ndërgjegjen. Ky pra është zekat i shpirtit dhe i trupit.

Dispozita e tij dhe argumenti për të Zekatul Fitr është obligim për secilin musliman, siç transmetohet nga Ibën Omeri radijAll-llahu anhuma të ketë thënë:

“I Dërguari i All-llahut e bëri obligim sadakatul fitrin në Ramazan, një tas43 me hurma, ose një tas me grurë, për secilin musliman; skllav, të lirë, mashkull, femër, të rritur dhe fëmijë.”44

Kushtet e tij dhe kush e ka obligim

Zekatul fitri është obligim për secilin musliman të rritur ose të vogël, mashkull ose
femër, qoftë i lirë qoftë skllav, në bazë të hadithit të lartpërmendur të Ibën Omerit
radijAll-llahu anhuma.

Është e preferuar që të jepet edhe për embrionin të cilit i është dhënë shpirti, e ai është që ka mbushur katër muaj. Selefët kanë dhënë zekatul fitr edhe për foshnjat në bark, siç është transmetuar nga Othmani radijAll-llahu anhu dhe të tjerë.

Njeriu e ka obligim ta japë këtë zekat për vete dhe për ata, për të cilët ai e ka obligim të shpenzojë dhe t’i mbajë, si gruaja dhe familja, si dhe skllavi, sepse sadakatul fitri për skllavin është obligim mbi zotërinë e tij. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem thotë:

“Për skllavin nuk jepet zekat, me përjashtim të zekatul fitrit.”45

__________________________________________________ ____
42 Fjala “fitr”, në Gjuhën Arabe dmth prishje e agjërimit ose ngrënia pas të qenit esëll. Prej kësaj fjale e ka prejardhjen fjala “iftar” sepse iftari hahet pas agjërimit tërë ditën. Në Gjuhën Arabe, iftar quhet edhe ngrënia e mëngjesit. (sh.p.)
43 Njësi matëse për sasi. Arabisht “saë”, që me peshë, përafërsisht është rreth dy kilogramë e gjysmë, por varet prej asaj se çka matet me të. (sh.p)
44 Buhariu nr. 1503 dhe Muslimi nr. 984.
45 Muslimi nr. 982.
__________________________________________________ ____


Obligim e ka vetëm ai njeri, të cilit i tepron pasuria e tij ndaj asaj që i nevojitet për ta ushqyer veten dhe familjen e tij në ditën dhe natën e Bajramit dhe për t’i kryer nevojat elementare, siç kërkohet zakonisht dhe natyrisht.

Pra, zekatul fitri bëhet obligim me dy kushte:

1) Islami. Nuk është obligim të jepet për kafir; dhe
2) Prania e pasurisë që tepron mbi nevojat elementare dhe harxhimet e ushqimit të vetes dhe familjes, në ditën dhe natën e Bajramit.


Urtësia e obligueshmërisë së tij


Këto janë disa prej urtësive të obligueshmërisë së zekatul fitrit:

1) Pastrimi i njeriut që ka agjëruar prej gjërave që ndoshta i kanë ndodhur gjatë
agjërimit, si fjalët e kota dhe të fëlliqura.

2) Moslënia e të mjerëve dhe të varfërve që të kenë nevojë të lypin në ditën e Bajramit dhe futja e lumturisë në zemrat e tyre, me qëllim që Bajrami të jetë ditë e gëzimit dhe lumturisë për të gjitha shtresat e shoqërisë. Ibën Abbasi radijAll-llahu anhuma transmeton:

“I Dërguari i All-llahut e bëri obligim zekatul fitrin si pastrim për agjëruesin nga fjalët e kota dhe të fëlliqura dhe ushqim për të varfrit.”46

3) Shfaqje e falënderimit ndaj të mirave të All-llahut të cilat ia ka dhuruar robit, siç
janë: agjërimi dhe falja e namazit gjatë Ramazanit, si dhe bërja e veprave të mira gjatë këtij muaji të bekuar.

Sasia e obliguar dhe ç’jepet

Ajo që është obligim të jepet për zekatul fitr, është një tas me atë që kryesisht përdoret për ushqim në atë vend ku jepet, siç janë: gruri, elbi, hurmat, stafidhet, gjiza, orizi, misri, ose të tjera. Kjo është vërtetuar prej Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem në hadithe sahiha, njëri prej të cilave është hadithi i lartpërmendur i Ibën Omerit radijAllllahu anhuma.

Lejohet që një grup t’ia japin zekatul fitrin një njeriu, si dhe një njeri lejohet që t’ia japë zekatul fitrin e vet disa njerëzve.

__________________________________________
46 Ebu Davudi nr. 1609, Ibën Maxhe nr. 1827; Hakimi 1\409, i cili e bën sahih. Neveviu e ka bërë hasen në elMexhmu’. Hasen e ka bërë edhe Albani në Sahih Ibni Maxhe nr. 1492.
__________________________________________

Nuk lejohet të jepet vlera e ushqimit në para, sepse kjo është në kundërshtim me atë që ka urdhëruar i Dërguari i All-llahut sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem dhe në kundërshtim me veprën e sahabeve, të cilët për zekatul fitr jepnin një tas me ushqim.

Zekatul fitri është ibadet dhe është e caktuar se ç’duhet dhënë, e ajo është ushqimi dhe nuk mjafton të jepet një lloj tjetër nga ai që është caktuar.

Koha kur obligohet dhënia e tij

Zekatul fitri bëhet obligim me perëndimin e Diellit në natën e Bajramit, sepse ajo është koha kur ndërpritet agjërimi i Ramazanit. Dhënia e tij ka dy kohë: kohë që është më e vlefshme dhe kohë kur lejohet dhënia e zekatul fitrit.

Koha më e vlefshme është koha prej faljes së namazit të sabahut të ditës së Bajramit e deri pak para faljes së namazit të Bajramit. Ibën Omeri radijAll-llahu anhuma tregon:

“Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka urdhëruar të jepet zekatul fitri para se të mblidhen njerëzit për namazin e Bajramit.”47

Koha kur lejohet dhënia e këtij zekati është një ose dy ditë para Bajramit. Kështu kanë vepruar Ibën Omeri dhe sahabe të tjerë.

Nuk lejohet që dhënia e tij të vonohet deri pas namazit të Bajramit, e nëse dikush e vonon dhe e jep pas namazit, atëherë ajo llogaritet thjeshtë si një lëmoshë dhe njeriu është mëkatar për vonesën. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem thotë:

“Kush e jep para namazit të Bajramit, ai është zekat i pranuar, kurse kush e jep pas namazit, atëherë ajo është vetëm një lëmoshë e thjeshtë.”48

________________________________
47 Buhariu nr. 1503 dhe Muslimi nr. 984.
48 Ebu Davudi nr. 1609; Ibën Maxhe nr. 1827 nga Ibën Abbasi radijAll-llahu anhuma. Albani e bën hasen në Irva nr. 843.

Esselamun alejkum.

[ramazan_it]

S'ka zekat në makineri, por ka zekat, nëse ke borxh

Pyetje: Vëllai im ka nevojë për ndihmë në llogaritjen e zekatit... ai s'është i sigurt se sa do të jetë zekati i tij, meqë ai ka hua (borxh) dhe depozitimet e tij janë vetëm tre muaj të vjetra... dhe ai ka makineri në fabrikën e tij; a duhet të paguajë zekat për këtë.


Përgjigje:

Shejh ibn Baz tha:

"Sa i përket borxhit, kjo nuk e përjashton dhënien e zekatit, sipas mendimit më të saktë të dijetarëve". (Mexhmu Fetãwa el-Shejh ibn Baz 14/189)

Shejh ibn Uthejmin tha:

"Ajo çfarë unë mendoj të jetë më e saktë është se zekati është obligim edhe nëse ke borxh, madje edhe nëse personi ka borxh që e zvogëlon nisabin (sasi pasurie që e bën të detyrueshme zekatin), përveç borxhit që duhet dhënë para kohës që jepet zekati, në të cilin rast duhet paguar (borxhin) e pastaj të japë zekatin në atë që mbetet pas kësaj". (esh-Sherh el-Mumti 6/39)

Shejh bin Baz tha:

"Zekati është obligim për pronarët e shtypshkronjave apo
fabrikave vetëm në gjërat që janë përgatitur për shitje. Sa u përket
gjërave që janë për përdorim, për to s'ka zekat. E njëjta gjë vlen
për veturat, orenditë, dhe enët që përgatiten për përdorim. Pra,
s'ka zekat për këto, për shkak të transmetimit që e shënon Ebu
Daud në Sunenin e tij me isnad hasen nga Semureh ibn Xhundub,
i cili tha:'I Dërguari i Allahut ( صلى الله عليه و سلم ) na urdhëroi të jepnim
zekatin në atë që kishim përgatitur për ta shitur'". (Mexhmu Fetawa el-
Shejh ibn Baz 14/186)

[ramazan_it]

Edhe e jep zekatin, edhe bën pjesë në ata që pranojnë zekatin


Shejh Ibn Uthejmin, esh-Sherh el-Mumti 2/562

Pyetje: Nëse dikush thotë: Si bëhet që personi të japë zekatin ndërsa është nga ata që e merr zekatin?

Përgjigje: S'ka gjë të çuditshme këtu. Nëse personi ka një nisab (sasi pasurie që e bën të detyrueshme zekatin) apo dy nisabe që s'i mjaftojnë si mjet jetese, por që mbeten tek ai për një vit, këtu themi se atij i japim harxhimet e jetesës dhe e urdhërojmë ta japë zekatin, dhe në këtë s'ka kurrfarë kontradikte".

[ramazan_it]

Dhënia e zekatit në formë të mallit në vend të parave


Shejhul-Islam Ibn Tejmije tha në Mexhmu Fetãwa (25/82):

"Sa i përket dhënies së vlerës në para të zekatit, kefaretit e të ngjashmeve me këto, dihet që qëndrimi i Malikut dhe i Shafiut është që kjo s'është e lejueshme, kurse tek Ebu Hanifja është e lejueshme. Ahmedi në disa vende ka ndaluar nga dhënia e vlerës në para, ndërsa e ka lejuar në vende tjetra... Më e sakta nga është se nuk lejohet të jepet në vlerë të parave pa ndonjë nevojë dhe pa ndonjë dobi mbizotëruese ...

deri ku ai thotë:

Sa i përket dhënies së zekatit në vlerë të parasë për ndonjë nevojë apo për ndonjë dobi a drejtësi, s'ka problem në këtë. Për shembull, mjafton që personi të shesë frutat dhe drithërat e kopshti të tij me para dhe të nxjerrë një të dhjetën nga paratë, dhe ai s'ka nevojë të ngarkohet me blerjen e frutave apo grurit, kur t'u ketë dhënë fukarenjve vlerën e barabartë. Ahmedi ka thënë se kjo është e lejueshme... për shembull, nëse ata që janë të përshtatshëm për pranimin e zekatit kërkojnë t'u jepet para, mund t'u jepet atyre".

Shejh bin Baz tha:

"Po ashtu, është e lejueshme që në vend të parave të jepet pëlhurë (stof), ushqim e tjera veç këtyre, nëse sheh se në këtë ka dobi për ata që e pranojnë zekatin, duke pasur konsideratë vlerën që ato kanë (në para). Për shembull, nëse pranuesi i zekatit është fukara i çmendur, me mendje të dobët, mendjelehtë apo i papjekur, dhe ekziston frika që ai të shpërdorojë paranë ndërsa ka dobi në dhënien e ushqimit apo ndonjë teshe të vlerës përkatëse të obligueshme në vend të zekatit në formë parash. Krejt kjo që u përmend është më e sakta nga thëniet e dijetarëve". (Mexhmu Fetãwã ue Mekãlãt Shejh Ibn Baz 14/253)

[ramazan_it]

Nuk paguhet zekati për kurset e dijes


Mexhmu Fetãwa Mekãlãt Mutenewiat li-shejh Ibn Baz, vëll.14, f.298

Pyetje: Disa institucione islamike të besueshme mbajnë kurse islamike në Evropë, në vende të cilat kanë shumë nevojë për edukim dhe për mësim të dijes islamike dhe akides së saktë. Këto institucione po kërkojnë mbështetje (financiare) për këto programe të dawetit. A është e lejueshme kjo mbështetje, për shkak të fjalëve të Allahut:"es-Sadakâ (këtu mendohet në zekatin) është vetëm ... në rrugën e Allahut (për ata që luftojnë)" (et-Teube, 60)?


Përgjigje: Kurset e përmendura dhe të ngjashmet me to nuk përfshihen në thënien e Allahut të lartësuar "... në rrugë të Allahut", në kategoritë e pranuesve të zekatin, sepse me këtë mendohet në muxhahidët që luftojnë në rrugë të Allahut. Mirëpo, kushdo nga mësimdhënësit apo nxënësit që është i varfër, atij mund t'i jepet zekati për varfërinë që ka, për shkak të fjalëve të më të Lartit:”es-Sadakâ (këtu mendohet në zekatin) është vetëm për fukarenjtë, për të ngratët..." (et-Teube, 60)

[ramazan_it]

Vonimi i zekatit nga mosdija


Qe pyetur shejh Bin Baz lidhur me atë që e lë dhënien e zekatin për pesë vjet nga mosdija dhe ai u përgjigj:

“Ti duhet ta japësh zekatin për të gjitha vitet e kaluara. Mosdija nuk e pezullon këtë (obligim) prej teje, sepse obligimi i zekatit është një çështje e mirënjohur dhe e domosdoshme fetare, vendimi i të cilit s’është i fshehur nga muslimanët. Dhe zekati është shtylla e tretë e Islamit. Ti e ke obligim të ndërmarrësh dhënien e zekatin për të gjitha vitet që kanë kaluar, krahas pendimit që duhet t’i bësh Allahut të lartësuar për vonimin. Allahu na faltë neve dhe juve dhe çdo musliman. Dhe Allahu është Rregullues i çështjeve”. (Mexhmu Fetâwa Shejh bin Baz 14/239)

[ramazan_it]

Dhënia e zekatit motrës së varfër


Komisioni i Përhershëm për Fetwa


Pyetje: Nëse një person ka një motër e cila është e martuar për një varfanjak, a është e lejueshme që ajo të marrë zekatin nga vëllezërit e saj?


Përgjigje: Mbështetja financiare e një gruaje është përgjegjësi e burrit të saj. Nëse ai (burri) është i varfër, vëllezërit e gruas së tij mund t’i japin hise nga zekatin për ta harxhuar atë për veten e tij, për gruan e tij dhe për vartësit tjerë. Vëllezërit e kësaj gruaje mund t’ia japin asaj një pjesë të zekatit për ta harxhuar atë për vetveten, për burrin e saj dhe për fëmijët e saj. Për më shumë, nëse kjo grua ka para për të cilat duhet dhënë zekatin, ajo mund t’ia japë atë burrit të saj për ta harxhuar atë në vartësit e tij.
Allahu na dhëntë sukses. Paqja dhe bekimet qofshin mbi pejgamberin tonë Muhamed, mbi familjen e tij dhe mbi shokët e tij.
Kryetar: AbdulAziz ibn Abdullah bin Baz
Zëvendëskryetar: Abdur-Rezak Afifij

[ramazan_it]

Dhënia e zekatit për riparimin e udhës


Komisioni i Përhershëm për Fetwa


Pyetje: Mblodha zekatin dhe e dhashë të gjithin për konstruktimin e një udhe në maje të malit, ku gjendet fshati im. Fshati im s’ka udhë tjetër pos kësaj që ndërtova unë, dhe shumica e banorëve të tij janë të varfër. Ju lutem, më tregoni se a është i mjaftueshëm dhe i lejueshëm pagimi për qëllimin e sipërpërmendur, apo jo? Vlen të përmendet se unë jam ndër ata që kanë nevojë për këtë udhë.


Përgjigje: Zekatin që ti ke dhënë për udhën nuk mjafton për t’u shkarkuar nga
përgjegjësia e dhënies së zekatit. Kjo njehet si një sadaka (lëmoshë e vullnetshme) që u ke dhënë banorëve të fshatit tënd. Ti hala ke obligim të japësh zekatin kategorive të zekatit, të cilat përmenden në thënien e Allahut fuqimadh:
”es-Sadakâ (këtu mendohet në zekatin) është vetëm për fukarenjtë, për të ngratët, për ata që e mbledhin atë (zekatin), për të joshur zemrat e atyre që anojnë nga Islami, për lirimin e të zënëve robër, për ata që kanë borxhe, për kauzën e Allahut (atyre që luftojnë, muxhahidëve), dhe për udhëtarin (i cili është larg çdo gjëje)”. (et-Teube, 60)


Allahu na dhëntë sukses. Paqja dhe bekimet qofshin mbi pejgamberin tonë Muhamed, mbi familjen e tij dhe mbi shokët e tij.
Kryetar: AbdulAziz bin Abdullah bin Baz
Zëvendëskryetar: Abdur-Rezak Afifij
Anëtar: Abdullah Gudejan
Anëtar: Abdullah ibn Ke’ud

[ramazan_it]

Zekati për paratë e depozituara në bankë

Pyetje: A duhet paguar zekatin për paratë e depozituara në bankë, duke ditur që një pjesë e parave nuk e ka kompletuar një vit hënor, meqë unë çdo muaj shtoj një sasi parash.

Përgjigje: Është obligim që të paguhet zekati për paratë e depozituara në bankë, kur ato të mbërrijnë nisabin (sasia që detyron zekatin) dhe të ketë kaluar një vit hënor. Dhe ti duhet të paguash zekatin për sasinë e re (të parave), kur të ketë kaluar një vit hënor nga depozitimi i tyre, si dhe të paguash zekatin në shumën totale si të shumës fillestare, ashtu dhe të shumës së resë. Nëse s’mund ta kalkulosh këtë saktësisht, atëherë, për të qenë i sigurt, zekati duhet të paguhet në krejt paratë që ke depozituar në bankë, qoftë herët apo vonë, me qëllim që të shkarkosh përgjegjësinë. Ti, po ashtu, duhet të caktosh një kohë për nxjerrjen e zekatit, siç është muaji i ramazanit, që të mos ngatërrohesh lidhur me kompletimin e vitit hënor të depozituar në kohë të ndryshme.

Komisioni i përhershëm për Hulumtim dhe Fetwa


Kryetar: Abdul-Aziz ibn Abdullah bin Baz
Zëvendës-kryetar: Abdul-Aziz Al-Shejh
Anëtar: Salih el-Feuzan
Anëtar: Bekr ebu Zejd

[ramazan_it]

Zekati në mjaltë

Pyetje: Kam një numër të madh bletësh, të cilat i kam blerë dhe zhvilluar... A duhet të paguaj zekatin për bletët që i shesë apo për atë çka mbetet për t’u zhvilluar dhe shitur prodhimin e tyre vitin e ardhshëm? Dhe a ka zekat për sasinë e mjaltit të mbledhur? Nëse po, si të kalkulohet kjo? Ju lutem, kini parasysh që unë e caktoj një afat vjetor për të gjitha të ardhurat e mia që të paguaj zekatin për tërë pronën time, edhe nëse nuk kalon një vit hënor.


Përgjigje: Nëse rasti është siç e përshkruat, për mjaltin nuk duhet të paguash zekat. Zekati paguhet vetëm për vlerën (çmimin) e mjaltit. Sasia e zekatit është 2.5% e vlerës. Sa u përket bletëve, ajo që përgatitet për shitje, konsiderohet si artikull komercial (mall) dhe llogaritja e tij fillon nga momenti që bëhet nijeti për ta shitur. Kështu, kur të ketë kaluar një vit i plotë hënor, pronari duhet ta llogarisë atë sipas vlerës së kohës (datës) kur paguhet zekati dhe të paguajë 2.5% të vlerës si zekat. Llogaritja e kohës për bletët e shitura fillon në kohën kur të bëjë nijetin për shitje. Pasi të ketë kaluar një vit i plotë hënor nga koha e nijetit të shitjes, pronari duhet të paguajë 2.5% të çmimit të bletëve të shitura.


Komisioni i përhershëm për Hulumtim dhe Fetwa

Kryetar: Abdul-Aziz ibn Abdullah bin Baz
Zëvendës-kryetar: Abdul-Aziz Al-Shejh
Anëtar: Abdullah ibn Gudejjan
Anëtar: Bekr ebu Zejd