BIBLA dhe Zanafilla e njeriut!

[toni77_toni]

Njeriu u krijua prej Hyjit!

Njeriu jeton ne ketë botë, secili e din se një ditë, siç është ardhur edhe do të shkoj dhe pa e pyetur askush. Bibla na flet se njeriun e krijoj Zoti. Po ashtu, Bibla na flet se pasi njeriu u krijua, ne të, si pasojë e mos bindjes ndaj fjalës së Zotit, ndodhi mëkati – ndarja, ndarja nga Zoti. Po ashtu Bibla na fton në besim, qe të besojmë Zotit. Është mesë e vërtetë se çështjet e besimit (fesë) ndërlidhen me pyetjet ekzistenciale: përse jetojmë, kah shkojmë, a ka kuptim jeta, çka është vetë jeta, vdekja, lumturia ... Këto janë "kompetencat" e besimit.

Bibla dhe krijimi?
Në Bibël, respektivisht te zanafilla, shkruan se Hyji krijoj njeriun. Mirëpo, kur flitet në Bibël për krijimin e njeriut thuhet se njeriu u krijua prej Hyjit me një veprim; kjo e folur bën pjesë në përfytyrimin e botës të kulturës dhe mentalitetit të Lindjes së lashtë. Prandaj sot kësi shprehje të Biblës tentohen të shikohen dhe të krahasohen me njohuritë e sotshme të shkencave natyrore. Ekzistojnë dy pyetje-probleme qendrore që ndërlidhen me zanafillën e jetës njerëzore dhe në zanafillën e njerëzimit në përgjithësi, për të cilat flet Shkrimi Shenjt, ato janë: evolucionizmi dhe poligjenizmi-monogjenizmi.

Monogjenizmi është kuptim teologjik për zanafillën e njerëzimit, sipas të cilit të gjithë njerëzit (d.m.th. njerëzimi) biologjikisht rrjedhin prej një çifti (njerëzor). Shkencat eksperimentale, të bazuara në vërtetimin e fenomeneve në përshkrimet e shkaqeve, nuk flasin për monogjenizmin, sepse nuk mund të vërtetojnë apo dokumentojnë ekzistencën historike të çiftit të parë njerëzor Adamit-Evës. Ato flasin për polifiletizmin, d.m.th. që njerëzimi rrjedh prej llojeve të ndryshme të kafshëve, që u kanë dhënë fillim racave të ndryshme njerëzore në tokë. Teoria e evolucionit ndërkaq konsideron se njerëzimi sipas të gjitha gjasave rrjedh prej më shumë çifteve hominide (poligjenizëm) apo më shumë fisesh. Është evidente, mendime të tilla dallojnë thellë prej mënyrës së të folurit teologjik mbi antropogjenezën (prejardhjen e njeriut).

Në teologjinë katolike gjatë është konsideruar si e palëkundshme se me emrin Adam nënkuptohet një person historik, respektivisht babai i parë i njerëzimit, i cili, bashkë me pasardhësit e tij, ka nevojë për shpëtim. Ky pohim është bërë objekt diskutimi me ardhjen e evolucionizmit, kur është problematizuar prejardhja biologjike dhe uniciteti i njerëzimit, d.m.th. monogjenizmit.
Sipas ekzegjezës bashkëkohore (shkencës mbi ekspozimin/interpretimin e shkrimeve biblike), Adam (ha-adam) në tri kapitujt e parë të Librit të Zanafillës domethënë njeri, njerëzim, d.m.th. kemi të bëjmë me një emërim të përbashkët (njësi kolektive), dhe jo për një emër personal të njeriut të parë [përshkruhet raporti në mes njeriut (adam) dhe tokës/dheut (adamah: tokë; botë)]. Nga Shkrimi Shenjt nuk do të mund të nxirrnim konkludimin se kemi të bëjmë me një njeri në fillim, përkatësisht me një çift prej të cilit biologjikisht rrjedhin të gjithë njerëzit; më shumë se në monogjenizëm, ai përqendrohet në krijimin e njeriut nga ana e Hyjit, në mëkatin e njeriut, si dhe në mëshirën e Zotit.

Katekizmi i Kishës Katolike nuk flet ekskluzivisht për monogjenizmin. E përforcon unicitetin e gjinisë njerëzore, duke folur për “fillimin e përbashkët” të njerëzimit dhe duke cituar Vap 17,26. Ky “fillim i përbashkët” nuk ndërlidhet me një çift të vetëm njerëzor në fillimin e historisë, por ndërlidhet me fjalët e Piut XII në enciklikën Summi pontificatus, e cila flet për një natyrë të veçantë “të përbërë nga trupi material dhe fryma jetësore spirituale” (KKK, nr. 360).

Sidoqoftë fjala hebraike adam, meqenë se është njëjësi kolektiv dhe nuk ka shumës, mund të përkthehet edhe me njeri, mirëpo edhe me njerëz, njerëzim. Shkrimtari biblik nuk e ka pasur qëllimin të hyjë në problematikën e monogjenizmit apo poligjenizmit, e cila në atë kohë as që ka ekzistuar, dhe nuk ka pasur kurrfarë pretendimesh shkencore. Interesimi i tij i vetëm ka qenë t`ua mbartë bashkëkohësve të tij porosinë e zbulimit të Hyjit, sipas të cilit Hyji është krijuesi i të gjithë njerëzve dhe mbarë njerëzimit.

Pra, qëllimi i shkrimeve të shenjta nuk ka qenë shkencor në kuptimin e sotshëm të fjalës për të treguar se “si” diçka ka ndodhur (me këtë pyetje merret shkenca), por “përse” apo prej nga vijmë dhe kah shkojmë (pyetje ekzistenciale). Shkencat biologjike dhe medicina na përgjigjen në pyetjen si (në ç`mënyrë) ndodh që dikush të lindë dhe si vdes dikush, mirëpo nuk na japin kurrfarë përgjigje përse ka lindur dikush dhe përse vdiset.

Në këtë kuptim një besimtar kur e lexon Librin e Zanafillës ai beson se Hyji krijoi gjithçka, dhe se feja nuk e mëson se a e ka bërë Zoti këtë gjë me krijimin direkt të çdo lloji veç e veç apo me evolucion; se a është lajmëruar çdo lloj i krijesave veç e veç apo janë zhvilluar njëra pas tjetrës.

Kështu sot shumë pyesin se a janë bërë qenien njerëzore me evolucion apo i ka krijuar Zoti? Kjo pyetje sa vjen e shtrohet nëpër anketa të ndryshme që mundohen të paraqiten si shkencore, por vërtet nuk ka kuptim. Sepse Hyji ka mundur ta krijojë çdo lloj të gjallë në mënyrë të veçantë, direkt, ose ka mundur të bëjë që llojet e gjalla të zhvillohen njëra prej tjetrës. Në rastin e parë një mendim i tillë mund të quhet kreacionizëm, në rastin e dytë evolucionizëm. Katolikët, kuptohet, besojnë se Hyji i ka krijuar të gjitha, mirëpo feja nuk na detyron të mendojmë se a e ka bërë këtë për çdo lloj drejtpërdrejt apo e ka përdorur evolucionin.

[toni77_toni]

Ai që u jep të gjithëve jetën, frymën e çdo gjë tjetër


Hyji që krijoi botën dhe gjithçka është në të, Zotëruesi i qiellit e i dheut, Ai as nuk banon në tempuj të punuar me duar të njerëzve, as nuk i shërbejnë duart e njerëzve ‑ thuajse ka ndonjë farë nevoje për çfardo gjëje ‑ Ai që u jep të gjithëve jetën, frymën e çdo gjë tjetër. Prej një njeriu krijoi mbarë gjininë njerëzore, që ta banonte mbarë sipërfaqen e dheut; caktoi rendin e kohëve dhe kufijtë e vendbanimit të tyre: që ta kërkojnë Hyjin e në ndonjë mënyrë të mund ta gjejnë. Ai nuk është larg asnjërit prej nesh. Sepse në Të jetojmë, lëvizim e jemi, sikurse edhe disa prej poetëve tuaj thanë:

‘Sepse jemi prej rodit të tij.’

Nëse, pra, jemi prej rodit të Hyjit, atëherë s’bën të mendojmë se Hyjnia është e ngjashme me arin, me argjendin e me gurin e punuar nga mjeshtria dhe arti i njeriut.

Dhe Hyji, duke mos i marrë parasysh kohët e padijes, tani urdhëron: le të kthehen të gjithë njerëzit e çdo vendi, sepse Ai e caktoi një ditë, kur me drejtësi do ta gjykojë botën me anë të një Njeriu, të cilin e caktoi për këtë gjë dhe e përforcoi para të gjithëve duke e ngjallur nga të vdekurit.”

Kur dëgjuan “Të ngjallurit e të vdekurve”, disa e përqeshën e disa të tjerë i thanë: “Në lidhje me këtë do të të dëgjojmë një herë tjetër!” (Vap 17; 24-32)

[toni77_toni]

Krijimi i Njeriut - Origjina e Njeriut - zotësia (pushteti) i Njeriut

Zanafilla 1;26-28

Hyji tha: “Le ta bëjmë njeriun në shëmbëlltyrën e në përngjasimin tonë që të jetë zotërues i peshqve të detit, i shpendëve të qiellit, i kafshëve, i mbarë tokës, dhe i çdo zvarraniku që zvarritet mbi tokë”!

Hyji krijoi njeriun në përngjasimin e vet,e krijoi në përngjasimin e Hyjit;i krijoi mashkull e femër.

Hyji i bekoi dhe u tha:“Shtohuni e shumohuni e mbusheni tokën dhe sundojeni atë! Bëhuni zotëruesit e peshqve të detit, të shpendëve të qiellit dhe të çdo gjallese që lëviz përmbi tokë”!


Krijuesi i Njeriut:
"Hyji tha: “Le ta bëjmë njeriun" - Hyji krijoi njeriun = "i krijoi mashkull e femër"


Origjina e njeriut:
"ta bëjmë njeriun në shëmbëlltyrën e në përngjasimin tonë"
"Hyji krijoi njeriun në përngjasimin e vet"
"i krijoi mashkull e femër"


Lloji "Rodi" dhe gjinia e njeriut:
"Hyji krijoi njeriun në përngjasimin e vet" - "i krijoi mashkull e femër".


Pushteti - zotësia e njeriut:
"mbusheni tokën dhe sundojeni atë" - "Bëhuni zotëruesit e peshqve të detit, të shpendëve të qiellit dhe të çdo gjallese që lëviz përmbi tokë”!
Hyji tha edhe: “Ja, çdo bimë që qet farë mbi tokë dhe të gjitha pemët që kanë në vetvete frytin e pemës që qet farë: le të jenë ushqimi juaj”!



Leja - legalizimi - Bekimi i Zotit në marëdhënje ne mes të gjinive martesore = Burr dhe Grua= shtimi i njerëzve:
Zoti Hyj tha edhe: “Nuk është mirë që njeriu të jetë vetëm.."
"Zoti Hyj e përftoi gruan prej brinjës që ia kishte nxjerrë njeriut dhe e solli te njeriu".
"i krijoi mashkull e femër"
"Hyji i bekoi dhe u tha:“Shtohuni e shumohuni e mbusheni tokën.."


vazhdon-->

[toni77_toni]

Krijimi i Menjëhershëm i Njeriut (Material/Jomaterial apo Lëndor/Frymor))

Zanafilla 2:7

Atëherë Zoti Hyj e formoi prej pluhurit të tokës njeriun dhe nëpër hundë i futi frymën e jetës e njeriu u bë qenie e gjallë.



Perfitimi i pasardhsve - Njeriut = njeriu nga njeriu:

Zanafilla 2; 22-23
Zoti Hyj e përftoi gruan prej brinjës që ia kishte nxjerrë njeriut dhe e solli te njeriu. Atëherë njeriu klithi: “Kjo tani është ashti i eshtrave të mi dhe mishi i mishit tim! Le të quhet Grua, sepse kjo u mor nga njeriu”.



Ligji martesor = një burr dhe një grua = një trup i vetëm:

Zanafilla 2; 24
Për këtë arsye njeriu do ta lërë të atin dhe t’ëmën e vet dhe do të jetojë bashkë me gruan e vet e do të bëhen një trup i vetëm.


vazhdon-->

[toni77_toni]

Vendi i Njeriut në Krijim

Zanafilla 2; 8-9

Zoti Hyj mbolli një kopsht në Eden, në lindje e në të e vendosi njeriun që e kishte krijuar. Zoti Hyj bëri që prej toke të mbijë çdo lloj peme, e bukur për t’u parë dhe e shijshme për t’u ngrënë e në mes të parrizit pemën e jetes e pemën e dijes të mirës e të së keqes.


vazhdon-->

[toni77_toni]

Urdhëri i Zotit - Urdhëri i Duhur dhe Paralajmërimi - Prova e lirisë së njeriut


Zanafilla 2;16-17
Zoti Hyj i urdhëroi njeriut dhe i tha: “Ha prej çdo peme të kopshtit; por prej pemës së dijes - të së mirës dhe të së keqes, ruaj se ha.


Paga e mëkatit = Vdekja

Zanafilla 2;17
"Sepse, atë ditë që ke për të ngrënë prej saj, do të vdesësh”.

vazhdon-->

[toni77_toni]

Mosbindja e Njeriut (Çiftit të Parë) ndaj urdhërit të Zotit

Zanafilla 3;1-6

Ndër të gjitha egërsirat e fushës që Zoti Hyj krijoi, gjarpri ishte më dinaku. Ky i tha gruas: “Vërtet, Hyji ju urdhëroi që të mos hani prej asnjë peme të kopshtit?”. Gruaja iu përgjigj: “Ne i hamë frutat e pemëve që janë në kopsht; porse për frytin e pemës që është në mes të kopshtit, Hyji na urdhëroi të mos e hamë as të mos e prekim që të mos vdesim”. Porse gjarpri i tha gruas: “Nuk do të vdisni assesi. Madje Hyji e di se kurdo të hani prej saj, sytë tuaj do të hapen e do të bëheni porsi Hyji duke e njohur të mirën e të keqen”.

Atëherë gruaja pa se pema ishte e mirë për ta ngrënë dhe e bukur për t’u parë dhe pemë e dëshirueshme për të fituar dijen; gruaja mori prej frutit të saj dhe hëngri. Pastaj i dha edhe burrit të vet që ishte me të. Hëngri edhe ai.


vazhdon-->

[toni77_toni]

Faktori kryesor i nxitjes që mos ta degjoj njeriu fjalen e Zotit!

Gjarpëri - Dinaku - Mashtruesi = Djalli:

Zanafilla 3;1-4
"gjarpri ishte më dinaku. Ky i tha gruas....."


Shenja e parë qe nxitë në mëkat = LAKMIA:

Zanafilla 3;1-4
Atëherë gruaja pa se pema ishte e mirë për ta ngrënë dhe e bukur për t’u parë dhe pemë e dëshirueshme për të fituar dijen



Thirrja e parë e "dinakut" per mos respektim ndaj fjales së Zotit - Rrena;
Gjithnjë ai - "dinaku" e thotë te kundërten që e thotë Zoti

(Zanafilla 3;4)
Porse gjarpri i tha gruas: “Nuk do të vdisni assesi.“


Njëher e kundërta e asajë që thotë Zoti, tani manjëher pas asajë, duke folur per dijen mbi Zotin = doktrina e rrejshme:

(Zanafilla 3;5)
Madje Hyji e di se kurdo të hani prej saj, sytë tuaj do të hapen e do të bëheni porsi Hyji duke e njohur të mirën e të keqen”.


vazhdon-->

[toni77_toni]

Tundimet Mashtruese të Gjarprit - Rënia e Njeriut - Rezultati i Menjëhershëm!


Tundimet Mashtruese të Gjarprit:

Zanafilla 3;1-6
Ky (gjarpri) i tha gruas: “Vërtet, Hyji ju urdhëroi që të mos hani prej asnjë peme të kopshtit?”. Gruaja iu përgjigj: “Ne i hamë frutat e pemëve që janë në kopsht; porse për frytin e pemës që është në mes të kopshtit, Hyji na urdhëroi të mos e hamë as të mos e prekim që të mos vdesim”. Porse gjarpri i tha gruas: “Nuk do të vdisni assesi. Madje Hyji e di se kurdo të hani prej saj, sytë tuaj do të hapen e do të bëheni porsi Hyji duke e njohur të mirën e të keqen”.



Rënia e Njeriut

Zanafilla 3;6
Atëherë gruaja pa se pema ishte e mirë për ta ngrënë dhe e bukur për t’u parë dhe pemë e dëshirueshme për të fituar dijen; gruaja mori prej frutit të saj dhe hëngri. Pastaj i dha edhe burrit të vet që ishte me të. Hëngri edhe ai.



Rezultati i Menjëhershëm

Zanafilla 3;16 - 19
E gruas i tha: “Do t’i shtoj mundimet e shtatzënisë sate, në mundime do t’i lindësh fëmijët, dëshirimi yt do të të shtyjë kah burri yt e ai do të sundojë mbi ty.”

Kurse njeriut i tha: “Pasi e dëgjove zërin e gruas sate dhe hëngre frutin prej pemës që ta pata ndaluar ta hash: Për shkak tëndin qoftë mallkuar toka!

Prej saj me mund do ta nxjerrësh kafshatën për çdo ditë të jetës sate. Do të të prodhojë ferra e halluga dhe do të ushqehesh me barishte toke.

Me djersë të ballit tënd do ta hash bukën derisa të mos kthehesh në dhe prej të cilit qe nxjerrë, sepse pluhur je dhe në pluhur do të kthehesh”!


Ndarja

Zanafilla 3;23 - 24
Zoti Hyj e dëboi njeriun prej kopshtit të Edenit që ta punojë tokën prej së cilës qe krijuar.

E dëboi njeriun dhe, në lindjen e kopshtit të Edenit, i vendosi kerubinët e shpatën flakëruese e vringëlluese për ta ruajtur shtegun e pemës së jetës.


vazhdon-->