Buxheti i shtetit shqiptar: Miratohet buxheti per vitin 2012, 396 miliard lekë

[ganoid]

Shëndetësia, infrastruktura, arsimi dhe mbrojtja, “përkëdhelen” me më shumë fonde buxhetore në 2004

Buxheti 2004, parashikon 47.6 miliardë lekë shpenzime

Investimet e huaja në buxhetin e shtetit ulen në 24.2 miliardë lekë, reduktohen rreth 13.4 %

Bledjana Beqiri

Rreth 47.6 miliardë lekë parashikohen që të shpenzohen në 2004 nga buxheti i shtetit për investime. Sipas Projektbuxhetit 2004, gjatë vitit të ardhshëm parashikohet që të investohet rreth 9.8 miliardë lekë më shumë, ku shpenzimet kapitale pritet që të zënë rreth 5.79 për qind të Prodhimit të Brendshëm Bruto nga 5.1 për qind që pritet të realizohet gjatë vitit 2003. Shëndetësia, infrastruktura, arsimi, rendi dhe mbrojtja, si dhe investimet publike parashikohen që të jenë sektorët më të përkëdhelur gjatë vitit 2004. Pjesa më e madhe e investimeve, sipas Projektbuxhetit 2004, Programit Afatmesëm Buxhetor dhe Strategjisë Kombëtare të Zhvillimit Ekonomik dhe Social, pritet që të shkojë në këto sektorë, të cilët parashikohet që të sjellin një rritje më të qëndrueshme ekonomike prej rreth 6 për qind për tre vitet e ardhshëm. Programi i investimeve të brendshme për vitin 2004 parashikohet që të arrijë në total në 23.4407 miliardë lekë ose rreth 10.4 për qind më i lartë se buxheti i vitit 2003, ku financimi i brendshëm për shpenzime kapitale ishte vetëm 21.2 miliardë lekë. Sipas Projektbuxhetit 2004, rritja e financimeve të brendshme nëpërmjet buxhetit të shtetit është rritur ndjeshëm për shkak të rënies së theksuar të financimeve të huaja në shpenzime kapitale. Për vitin 2004 shpenzimet e huaja janë parashikuar që të jenë në masën 24.2 miliardë lekë ose më një rënie prej 13.4 për qind në krahasim me buxhetin 2003. Projektbuxheti i vitit 2004 merr parasysh një shifër prej 24.2 miliardë lekë investime të huaja, duke parashikuar disbursimet e pritshme nga marrëveshjet që janë bërë efektive.

Shëndetësia
Rreth 17.320 miliardë lekë ose 10 për qind më shumë fonde se një vit më parë ka parashikuar qeveria shqiptare që t’i akordojë sektorit të shëndetësisë gjatë vitit 2004. Përmirësimi i shëndetit dhe cilësisë së shërbimit për popullatën është objektivi kryesor i qeverisë shqiptare. Këto fonde do të shkojnë për rritjen e eficensës, cilësisë së shërbimeve në spitale, garantimin e një aksesi më të mirë në shërbime dhe barazi më e madhe në ofrimin e shërbimeve të kujdesit shëndetësor, formimi i vazhdueshëm i stafit në këtë sektor, si dhe monitorimi i standardeve të shërbimit, janë objektivat që synohen që të arrihen nëpërmjet fondeve të përcaktuara nga buxheti i shtetit. Sipas projektbuxhetit, projektet kryesore që do të financohen në këtë sektor do të jenë të lidhura me fuqizimin e spitaleve rajonale, përfundimin e investimeve në infrastrukturën spitalore, në të cilat është investuar ndjeshëm në të dy vitet e fundit. Ndërkohë që me financim të huaj për vitin 2004 është parashikuar përfundimi i Klinikës së Specialiteteve Kirurgjikale pranë Qendrës Spitalore Universitare (QSU), rikonstruksioni i spitalit të Elbasanit, Gramshit dhe Librazhdit, ndërhyrja e thellë infrastruktuorre në QSU Tiranë, pajisjet mjekësore për Maternitetin e Ri të Tiranës dhe blerja e një numri të konsiderueshëm ambulancash.

Infrastruktura
Sektori i ujësjellës -kanalizimeve do të orientohet në zbatimin e strategjisë së furnizimit me ujë, infrastruktura urbane do të orientohet në sistemin-asfaltim rrugësh në qytet dhe për përfundimin e rrugëve në proces, ndërkohë që është parashikuar ndërtimi i banesave të reja dhe blerje banesash për familjet që kanë humbur shtëpitë në skemat piramidale. Kurse në fushën e transportit rrugor dhe telekomunikacionit për vitin 2004 Ministria e Transporteve dhe Telekomunikacioneve do të përqëndrohet në sistemin rrugor dhe atë hekurudhor. “Në ndërtim rrugësh janë parashikuar objekte të cilat kanë studime dhe projekte zbatimi të gatshme dhe që në pjesën më të madhe të tyre kanë filluar punimet, si në akset Rrogozhinë-Elbasan, Lezhë-Shkodër, Sopot-Tropojë dhe Has-Qafë Prush, si akse që lidhin vendin tonë me Kosovën dhe që punimet kanë disa vite që vazhdojnë”, citohet në Projektbuxhetin 2004. Ndërkohë që në sektorin hekurudhor investimet do të përqëndrohen në riparime emergjente dhe plotësime të trasesë, në portet detare janë bërë parashikime për ndërtim kalatash në portet e Vlorës dhe Sarandës, në aviacionin civil është parashikuar mbështetje buxhetore për t’iu përgjigjur financimit të huaj për ndërtimin e aeroportit të Kukësit.

Bujqësia dhe ushqimi
Për vitin 2004 programet prioritare të sektorin e bujqësisë dhe ushqimit do të jenë rritja e shërbimit të inspektimit bujqësor, sigurisë ushqimore dhe mbrojtjes së konsumatorit, rehabilitimi dhe përmirësimi i sistemeve të ujitjes dhe kullimit, garantimi i funksionimit nomal i rrjetit të hidrovorëve, si dhe ngritja dhe fuqizimi i infrastrukturës së marketingut, promovimi i fermerëve dhe nxitja e pjesëmarrjes në skemat e vetëfinancimit dhe mikrokredive.

Rendi dhe mbrojtja kombëtare
Rritja në shkallë më të lartë e luftës dhe e krimit të organizuar dhe trafiqeve të paligjshme, zbatimi i sistemit të pagës për gradë në Policinë e Shtetit, përmirësimi i infrastrukturës në policinë kriminale, qarkullimin rrugor dhe policinë kufitare. Projektbuxheti 2004 për sektorin e mbrojtjes parashikon rreth 10.230 miliardë lekë ose 800 milionë lekë më shumë se viti 2003.

Drejtësia
Përmirësimi i vazhdueshëm i sistemit të burgjeve, si dhe përmirësimi i punës së përmbarimit gjyqësor me qëllim ekzekutimin e vendimeve gjyqësore. Projektbuxheti i vitit 2004 parashikon forcimin e mëtejshëm të pavarësisë në sistemin e drejtësisë.

Kultura
Shpenzimet në kulturë do të jenë rreth 3 për qind më të larta se një vit më parë. Kështu, sipas Projektbuxhetit 2004, shpenzimet për paga parashikohen që të kapin shifrën 415 milionë lekë, me një rritje prej 8 për qind në krahasim me 2003, shpenzimet korrente do të jenë 580 milionë lekë dhe shpenzimet për investime parashikohet që të arrijnë në 730 milionë, shifër kjo që mendohet që do të përmbushë nevojat për investime të këtij sektori.

Arsimi
Hartimi i një strategjie afatmesme dhe afatgjatë për reformimin e sistemit arsimor dhe shkencor, ristrukturimi i sistemit arsimor nga 8 -vjeçar në 9 -vjeçar, përfundimi i reformës rrënjësore i sistemit të kurikulave, thellimi i reformës së arsimit të lartë mbi bazën e deklaratës së Bolonjës, si dhe vazhdimi i reformimit të sistemit të kërkimit shkencor janë objektivat kryesore që qeveria shqiptare kërkon që të arrijë për vitin 2004.

[ganoid]

Në 2004 deficiti buxhetor pritet që të arrijë në 4.7 % të PBB-së. Përcaktohen shpenzimet prioritare

Qeveria në 2004 parashikon që të vjelë 200.8 miliardë lekë


Bledjana Beqiri

Thellohet deficiti buxhetor në 2004. Ulja e financimeve të huaja, parashikohet që të mbulohet me një rritje prej 14.6 për qind të të ardhurave buxhetore, prej Tatimeve dhe Doganave. Projektbuxheti i vitit 2004 parashikon një rritje të ardhurash, të cilat pritet që të arrijnë në 200.8 miliardë lekë ose 24.4 për qind e Prodhimit të Brendshëm Bruto, nga 23.5 për qind që pritet të jetë në fund të 2003. “Gjatë vitit 2004, vazhdimi i reformave në administratën tatimore, kombinuar me përpjekjet për reduktimin në masë të ekonomisë informale, do të rrisin totalin e të ardhurave në përqindje të PBB-së dhe do të lejojnë një zgjerim të shpenzimeve prioritare brenda kuadrit të konsolidimit fiskal”, citohet në Projektbuxhetin 2004. Rritja e të ardhurave rreth 14.6 për qind më shumë se viti 2003, pritet të realizohet si pasojë e rritjes së të ardhurave tatimore me rreth 14 për qind, ku të ardhurat nga Tatimet dhe Doganat pritet që të rriten me rreth 13.5 për qind, të ardhurat nga pushteti vendor me rreth 32.6 për qind dhe ato nga kontributet shoqërore me rreth 10.6 për qind, ndërkohë që të ardhurat jotatimore janë programuar që të rriten me rreth 12.6 për qind.

[Shpirt Njeriu]

Në vitin 2004 investimet kryesore në infrastrukturë do t'i përkasin ndërtimit të akseve rrugore të Korridorit Veri-Jug si dhe fillimit të ndërtimit të rrugës Durrës -Kukës. Ndërkohë, në projektbuxhetin për vitin e ardhshëm, të ardhurat nga privatizimi pritet të jenë rreth 2.8 miliardë lekë.



Në projektbuxhetin e vitit 2004 shpenzimet kryesore do t'i përkasin infrastrukturës rrugore dhe hekurudhore dhe më pas, si çdo vit tjetër, prioritet do të jenë shëndetësia dhe arsimi. Në ndërtimin e rrugëve të reja të përfshirë në këtë projekt mund të përmenden segmentet rrugore Rrogozhinë- Elbasan dhe Lezhë-Shkodër, si pjesë e aksit Veri-Jug. Po kështu, për vitin e ardhshëm është parashikuar dhe ndërtimi i segmentit Milot-Rrëshen si pjesë e rrugës Durrës-Kukës-Morinë. Gjithashtu janë parashikuar përmirësime në rrugët që përshkojnë zonat turistike.
Në sektorin hekurudhor janë parashikuar riparime emergjente, plotësime të traseve në akse të ndryshme. Në investimet në portet detare janë bërë parashikime për ndërtim kalatash në portet e Vlorës e Sarandës. Në aviacionin civil është parashikuar mbështetje buxhetore për t'iu përgjigjur financimit të huaj për ndërtimin e aeroportit të Kukësit. Për këta sektorë janë parashikuar të shpenzohen rreth 47.6 miliardë lekë. Në raport me PBB-në këto shpenzime parashikohet të zënë 5.79 për qind të tij. Sipas të dhënave nga Ministria e Financave, programi i investimeve të brendshme për vitin e ardhshëm parashikon një total prej 23.407 miliardë lekësh, ose 10.4 për qind më e lartë se në buxhetin e vitit 2003. Në këtë mënyrë është bërë e mundur zëvendësimi i uljes së financimit të huaj për vitin e ardhshëm. Shpenzimet kapitale të financuara nga burime të huaja janë parashikuar në masën 24.191 miliardë lekë, ose me një rënie prej 13.4 për qindesh.
Për vitin 2004, të ardhurat nga privatizimi janë parashikuar të arrijnë vlerën e 2 miliardë e 830 milionë lekëve. Nga ky total i parashikuar, 1 miliard e 400 milionë lekë i takojnë shitjes së kompanisë së sigurimeve INSIG. Në procesin e privatizimit janë edhe Banka e Kursimeve dhe Albtelekom, të ardhurat e të cilave nuk janë parashikuar të përfshihen në këtë projektbuxhet, për vetë riskun që ato përmbajnë dhe afatet se kur mund të përfundojë krejt procesi i shitjes se tyre. Në projekt është parashikuar që në rast të një privatizimi të suksesshëm të këtyre dy objekteve strategjike, buxheti i vitit 2004 do të rishikohet për vlerën e të ardhurave shtesë nga privatizimi i tyre.

[ganoid]

Biznesi në një letër drejtuar FMN-së, BB-së dhe qeverisë kërkon rishikimin e paketës fiskale

Paketa fiskale, biznesi i drejtohet Nanos


Bledjana Beqiri

Komuniteti i biznesit ka vendosur që t’i shkojë deri në fund kërkesave për paketën e re fiskale. Bashkimi i Dhomave të Tregtisë dhe Industrisë dhe shoqatat e biznesit i kanë dërguar një letër për rishikimin edhe njëherë të propozimeve që komuniteti i biznesit ka bërë për paketën e re fiskale, Këshillit Konsultativ të Biznesit, Ministrisë së Ekonomisë, Ministrisë së Financave, Bankës Botërore (BB), Fondit Monetar Ndërkombëtar (FMN), si dhe kryeministrit Fatos Nano. Kështu, kësaj here biznesi i ka marrë seriozisht kërkesat, duke mos i dërguar letër për rishikimin e propozimeve vetëm Këshillit Konsulativ, por edhe institucioneve të tjera shtetërore dhe institucioneve ndërkombëtare, si dhe kryeministrit. Sotiraq Dhamo, kryetar i grupit të punës për hartimin e paketës së re për Bashkimin e Dhomave të Tregtisë dhe Industrisë dhe shoqatave të biznesit pohon për “Shekullin” se biznesit iu la shumë pak kohë në dispozicion që të studiojë ndryshimet e bëra në paketën e re fiskale, megjithatë komuniteti i biznesit në një material të përbashkët kërkonin marrjen parasysh të disa propozimeve. “Ne kemi kërkuar që këto ndryshime të diskutohen nen për nen”, -pohon Dhamo. Sipas tij, shumë propozime si heqja e akcizës për karburantet në bujqësi, të cilën pak muaj më parë e ka mbështetur edhe kryeministri Nano, heqja e akcizës për ujin e pijshëm, përshkallëzimi i Tatimit mbi Vlerës e Shtuar dhe disa propozime të tjera, me pak dëshirë të mirë mund të ishin marrë parasysh. Dhamo sqaron se nëse nuk do të dëgjohet zëri i biznesit, ai do t’i bëjë thirrje edhe Parlamentit shqiptar dhe komisioneve parlamentare për mosmiratimin e paketës së re fiskale. Komuniteti i biznesit për herë të parë këtë vit është bashkuar në një paketë propozimesh, të cilat janë paraqitur në Këshillin Konsulativ të Biznesit. Ky i fundit që 3 javë më parë duhet të argumentonte dhe të deklaronte se cilat prej propozimeve janë marrë parasysh dhe cilat nuk janë marrë parasysh, por biznesi përgjigjen e mori vetëm kur në dorë i erdhi paketa e re fiskale për vitin 2004. Biznesit iu la më pak se 4 ditë kohë për të shqyrtuar paketën, gjë që i detyroi biznesmenët që në një letër drejtuar krerëve të shtetit dhe institucioneve ndërkombëtare të kërkojnë të drejtën e tyre.

[Shpirt Njeriu]

Niveli i te ardhurave gjithsej per vitin 2004, eshte parashikuar te arrije ne rreth 200.8 miliarde leke, nga rreth 190 miliarde leke qe priten te realizohen kete vit. Kjo rritje, sipas Ministrise se Financave i dedikohet si rritjes se te ardhurave tatimore ne rreth 14 per qind (ku te ardhurat nga tatimet dhe doganat pritet te rriten me rreth 13.5 %, te ardhurat nga pushteti vendor me rreth 32.6 perqind dhe ato nga kontributet shoqerore 10.6%) ashtu edhe rritjes se te ardhurave jotatimore qe jane programuar te rriten me rreth 12.6 %. Te ardhurat nga tatimet dhe doganat jane programuar te rriten me rreth 14.9 miliarde leke, ose rreth 13.5 per qind kundrejt te pritshmit te vitit 2003. Ne kete rritje prodhimi i brendshem bruto ne terma nominale do te kontribuoje me rreth 10.4 perqind me shume se ne vitin 2003, nderkohe qe reforma ne administratat fiskale do te kontribuoje me rreth 4-5%, ose e thene ndryshe te ardhurat nga administratat tatimore do te rriten me rreth 0.5% e GDP-se. Ne vitin 2004, te ardhurat tatimore qe grumbullohen nga administrata tatimore parashikohet te rriten me rreth 18 perqind me shume se fakti i vitit 2003. Ne tatimet kryesore si: Tatimi mbi Vleren e Shtuar, Tatimi mbi Fitimin dhe akcizat, synohet qe te ruhet ritmi normal i rritjes vjetore ne nivelet 13-15 per qind. Ne lojrat e fatit, krahasuar me vitin 2003 eshte parashikuar rritje mbi trefish. Arritjes se ketij synimi do t'i sherbeje ndryshimi nga tatimi mbi fitimin ne perqindje ne tatim fiks mbi lojrat. Te ardhurat nga biznesi i vogel jane parashikuar te rriten 26 perqind. Planifikimi i te ardhurave doganore per vitin 2004 eshte bazuar ne nje rritje prej 13,5% e volumit te importit te taksuar krahasuar me vitin 2003, e shprehur ne vlere absolute 203,7 miliarde leke. Te ardhurat jotatimore, ky kryeisht llogaritet fitimi i bankes se Shqiperise dhe dividentet e ndermarrjeve shtetetore eshte mbajtur parasysh parashikimi i realizimit gjate vitit 2003. Ndersa te ardhurat nga privatizimi jane parashikuar duke mbajtur parasysh shkallen e privatizimit te kompanise INSIG si dhe parashikimin e Ministrise se Ekonomise mbi te ardhurat nga privatizimi i sektorit jostrategjik. Ne total parashikimi arrin ne 2.830 milione leke nga te cilat 1.400 i takojne privatizimit te INSIG.

[ganoid]

Buxheti

Po dje, në kuadër të politikave sociale të qeverisë, është miratuar edhe një rritje e pensioneve. Rritja është nga 200 deri në 600 lekë në muaj, për dy periudha pensionistësh

Këshilli i Ministrave miraton ligjet ekonomike. Tani debati zhvendoset në parlament

Qeveria balancon pensionet
Kalon buxheti i shtetit dhe paketa fiskale për vitin 2004



Tiranë

Megjithëse në limitet ligjore, qeveria ka miratuar dje paketën fiskale dhe projektbuxhetin për vitin 2004.

Nga ana tjetër, po dje, në kuadër të politikave sociale të qeverisë, është miratuar edhe një rritje e pensioneve. Rritja është nga 200 deri në 600 lekë në muaj, për dy periudha pensionistësh. Rritje totale të pensioneve kanë pasur vetëm invalidët. Rritja e pensioneve fillon më datë 1 dhjetor. Qeveria ka miratuar edhe kompensimi i energjisë elektrike. Rritja e çmimit që fillon në janar të vitit tjetër ka bërë që rreth 190 mijë familje të përfitojnë kompensim për energjinë elektrike. Sasia e caktuar si e nevojshme është 220 kilovatë/orë në ditë, nga 300 që është aktualisht.

Sipas ministrit të Financave, “paketa fiskale është pjesë e pandarë e përgjegjësisë në rritje të mazhorancës socialiste, është edhe serioziteti në bashkërendimin e politikës fiskale me procesin e hartimit të projektbuxhetit të shtetit”. Ndërsa përsa i përket buxhetit, Islami theksoi se, “programi financiar i shtetit për vitin 2004, shënon një hap të rëndësishëm përpara në drejtim të ruajtjes dhe konsolidimit të mëtejshëm të arritjeve pozitive të treguesve makroekonomikë dhe atyre të buxhetit, të cilat i kemi hasur gjatë vitit 2003”. Megjithëse buxheti është një kopje e buxhetit të këtij viti, Islami theksoi se projekti në krahasim me vitin që po lëmë pas, shënon një ndryshim pozitiv, si nga pikëpamja sasiore, po ashtu edhe nga pikëpamja cilësore. “Nga pikëpamja sasiore, bashkësia e informacionit për treguesit makroekonomikë, fiskalë dhe buxhetorë është rritur duke ofruar kështu më shumë inpute dhe analiza, gjë e cila rrit ndjeshëm mundësinë për gjykim, e për pasojë për sugjerime, të cilat pa dyshim do të përmirësojnë programin financiar të vitit 2004”.



Kompensim për rritjen e çmimit të energjisë

Sasia e energjisë elektrike për të cilën do të jepet kompensim do të jetë 220 kV/h. Kjo sasi është e mjaftueshme për ndriçim, informim radio-televiziv dhe nevoja të tjera, duke përjashtuar këtu ngrohjen me energji elektrike. Për 220 kV/h e para të muajit çmimi do të jetë 5.4 lekë nga 4.9 që është aktualisht. Diferenca e çmimit do të përballohet nga buxheti i shtetit me rreth 253 milionë lekë. Sipas studimit të bërë janë rreth 190.000 familje që do të përfitojnë nga ky vendim.



BUXHETI

Totali i të ardhurave 200 miliardë lekë
Rritja nga 2003 22.2 miliardë lekë
Të ardhurat fiskale 125.6 miliardë lekë
Rritja nga 2003 15 miliardë lekë
Shpenzimet buxhetore 30 miliardë lekë
Rritja nga 2003 14.4 për qind
Investimet 38 miliardë lekë
Rritja nga 2003 9.4 miliardë lekë


Rritja e pensioneve

Për personat që kanë dalë në pension nga 1 korrik ’91 deri në 30 shtator ’93
Rritja 252 lekë deri në 685 lekë në muaj

Për personat që kanë dalë në pension nga 1 janari ’97 deri në 30 qershor 2000
Rritja 100 lekë deri në 764 lekë në muaj

Rritje e pensioneve të plota të invaliditetit nga 100 lekë deri në 1789 lekë në muaj

Efektet financiare 60 milionë lekë
Rritja fillon nga 1 dhjetori i këtij viti

[Idmon]

NUK BESOJ SE KY BUZHET DO MIRATOET NE PARLAMENT PASI NE DERE PO TROKASIN ZGHEDHJET E PARAKOSHME SI DOMODOSHMERI PER TE SHPATUAR ATE VEND NGA KRIMI I TOS NANOS

[ganoid]

Ne kete buxhet pershtypje te ben fakti qe qeveria po rrit shpenzimet. Kjo jo sepse nje gje e tille eshte negative per nje ekonomi, por sepse kjo ndodh pikerisht tani ne momentin kur ne gjirin e partise ne pushtet po kryhen zgjedhjet per kryetar partie.
Shkurt kjo gje i sherben vetem nje njeriu F Nanos.

Po te shikosh me kujdes shpenzimet rritura shkojne tek ajo pjese e popullsise qe i kane qendruar besnike partise se adoptuar tashme nga PK ne PS.

Te tjera shpenzime behen per te ulur dhimbjen e rritjes se cmimit te energjise (rritja e cmimeve eshte nje domosdoshmeri per ekonomine shqiperine). Kjo gje i prek drejtperdrejt te gjithe shqiptaret dhe eshte, per mendimin tim, nje mase e padrejte e ndermarre nga qeveria. Duket qarte se z Nano kerkon te perftoje simpatine e sa me shume shqipetareve.

Per shume individ kjo mund te jete nje gje normale pasi PS-ja eshte parti e majte dhe mbron elektoratin e saj. E kjo mua nuk duhet te me hyje shume ne pune.

Ajo qe mua me zgjon kundershtine ndaj ketyre veprimeve eshte se:
Te gjithe e dime qe borxhi shqipetar po rritet dita dites. Arsyeja pse rritet ky borxh eshte se qeverite per tu bere sa me te mire ne syte e popullit leshojne shpenzime te tilla si ato me siper.
Problemi eshte se keto borxhe nje dite duhet te shlyhen.
Me siguri jo sot por per nje kohe te gjate. E kur tju vije koha shlyerjes se ketyre borxheve qeveria duhet te ngrije taksat ndaj shtetasve te saj. Ekonomia do ndrydhet dhe do te kete pasoja.

Thjeshte do jemi ne , rinia e sotme qe do te na duhet ti shlyejme keto borxhe . Pra keto ndryshime qe po ndodhin sot jane costoja jone. Ndaj duhet te fillojme ta shikojme me me kujdes shpenzimet qe ben qeveria sot qe neser te mos jete vone.......

mariglennora

[ganoid]

Sistemi Fiskal
Biznesi: Projektbuxheti 2004, dështimi i radhës i qeverisë

Përfaqësuesit e organizatave të biznesit shqiptar shprehen se nuk janë dorëzuar ende kërkesat e tyre për paketën fiskale 2004






Data (28-11-2003)

Orjeta Zhupa


Projektbuxheti dhe paketa fiskale 2004 kaluan në qeveri dhe u miratuan krejt papritur dhe në heshtje të plotë të mërkurën në mbrëmje. Madje, në konferencën për shtyp të ministrit të Financave Islami nuk u lejua të bëhej as edhe një pyetje nga gazetarët e pranishëm. Tani pritet vetëm miratimi në komisionin e ekonomisë dhe më vonë në Parlament, për t’i hapur dritën jeshile një projekti që nuk mori parasysh asnjë kërkesë thelbësore të komunitetit të biznesit. “Muaji dhjetor do të jetë muaji i betejës së madhe, ku ne do të këmbëngulim të respektohen kërkesat e drejta të bëra nga komuniteti i biznesit”,- tha Luan Bregasi, kryetar i Dhomës së Tregtisë dhe Industrisë. “Propozimet e biznesit,- vazhdon ai, -janë bërë mbi mendime ekspertësh dhe nuk synojnë privilegje dhe pozita jo të barabarta për grupe të ndryshme biznesesh. Ato kërkojnë të mbrohet prodhimi dhe biznesi vendas i cili është i pambrojtur për shkak të politikave diskriminuese taksative dhe administrative të aplikuara nga qeveria shqiptare. Sipas Bregasit, është e domosdoshme që prodhimi vendas të mbrohet, pasi atij përveç taksave të larta i duhet të paguajë edhe koston e mungesës së energjisë elektrike, të infrastrukturës së dobët dhe të korrupsionit të lartë. “Kështu, qeveria duhet të bëjë të pamundurën të përmirësojë kushtet e biznesit për të ulur kostot e tij”, -thotë Bregasi për “Biznesin”.
Marrëveshjet me organizmat ndërkombëtare
Nga ana tjetër, qeveria e ka justifikuar mospranimin e kërkesave të biznesit si të parealizueshme dhe që bien ndesh me marrëveshjet e nënshkruara me organizatat ndërkombëtare. Sotiraq Dhamo, profesor në Fakultetin Ekonomik dhe përpilues i kërkesave të biznesit për paketën fiskale, tha: “Nuk mund të nxirren si pretekst marrëveshjet me OBT-në dhe organizmat ndërkombëtare për të mos marrë parasysh kërkesat e biznesit, pasi ato nuk mund ta dënojnë zhvillimin e bizneseve vendase. Unë mendoj se nëse kërkesat e biznesit jepen të argumentuara, OBT-ja dhe organizmat ndërkombëtare nuk kanë se si të mos i pranojnë ato,” thotë Dhamo. “Përveç kësaj, OBT-ja dhe biznesi janë në të njëjtin mendim që tarifat doganore për lëndët e para që vijnë në vend të jenë 0-2% ndërkohë që qeveria i ka rritur këto tarifa dhe i ka bërë 6% vetëm për të mbushur buxhetin e shtetit”.
Ndërsa Bregasi lidhur me këtë çështje thotë: “Marrëveshjet me OBT-në janë përgjegjësia e qeverisë dhe jo e biznesit, pasi ato marrëveshje nuk janë bërë në konsulencë me sipërmarrjen private. OBT-ja ka të drejtë të kërkojë plotësimin e klauzolave të marrëveshjeve, por kjo nuk do të thotë se marrëveshjet nuk mund të rishikohen pasi ato janë bërë këtu e disa vite më parë”. Sipas Bregasit, biznesi shqiptar është konsoliduar në këto vite dhe kapitalet tregtare të tyre janë kthyer në kapitale prodhuese dhe në këto rrethana është e nevojshme të ndryshohen edhe politikat e ndjekura për të zhvilluar ekonominë vendase.

Boks
Roli i sektorit privat
Biznesi privat sot tek ne dominon në mënyrë të padiskutueshme gjithë jetën ekonomike të vendit. Sipas Institutit të Statistikave (INSTAT), ai jep 74-81% të prodhimit të përgjithshëm bruto, realizon 82-88% të investimeve të ekonomisë kombëtare dhe ka të punësuar mbi 310 mijë njerëz.

Kokëdhima: Projektbuxheti 2004 është një buxhet i rrënimit të mëtejshëm të vendit
Flet Koço Kokëdhima, president i Bashkimit të Organizatave të Biznesit Shqiptar (BOBSH)

Ç’mendim keni për projektbuxhetin e vitit 2004?
Së pari, mendoj që procesi i hartimit dhe miratimit të projektbuxhetit për vitin 2004 është shumë i vonuar. Së dyti, ky projektbuxhet është krejtësisht i pashpresë, pasi ai nuk garanton një zhvillim të ekonomisë, të arsimit, të kulturës, të shëndetësisë etj. Ky është një buxhet i rrënimit të mëtejshëm të vendit. E gjithë sipërmarrja vendase që është ngritur e ka rezistuar këto 10 vjet të shkuara është në pragun e shkatërrimit të plotë e falimentimit masiv. Ne jemi në një situatë të rëndë krize. Por që me siguri mund t’ia dalim me ndihmën e ministrit të Financave!

Qeveria shqiptare nuk i ka pranuar kërkesat e biznesit me pretekstin se bien ndesh me marrëveshjet e nënshkruara me organizatat ndërkombëtare. A është e pranueshme një gjë e tillë?
Diskutimet që gjoja OBT-ja ka ngelur e pakënaqur për shkak se janë shkelur klauzolat e marrëveshjeve të nënshkruara janë alibira dhe spekulime që synojnë të mashtrojë opinionin publik.
Sa herë qeveria flet, mos mendoni se ajo ka parasysh ato që do të bëjë. Sa herë që qeveria vepron, mos mendoni se ajo do të bëjë ato që ka thënë. Qeveria jonë thjesht mashtron, gënjen dhe përsëri gënjen e mashtron. Ky është morali, serioziteti dhe formati i kësaj qeverie.
Nuk e besoj këtë qeveri për asgjë. Kjo qeveri është në armiqësi me sipërmarrjen vendase, është në armiqësi me kërkesat tona ekonomike dhe politike. Është në armiqësi të plotë me zhvillimin. Unë jam i neveritur nga kjo qeveri dhe nuk dëshiroj t’i përgjigjem asnjë pyetjeje që lidhet me të. Është qeveri e shkatërrimit të sipërmarrjes vendase dhe e vendit. Prej saj nuk mund të presim asgjë të mirë. Ne po vuajmë arsyet e politikës së shitjes së interesave të vendit ndaj interesave të huaja, ndaj krimit dhe korrupsionit.

Sot nisën punimet në segmentin e parë të rrugës Durrës-Kukës. A mendoni se qeveria do të krijojë mundësi financimi edhe për segmentet e tjera të kësaj rruge?
Për sa i përket ndërtimit të rrugës Durrës-Kukës, nuk jam dakord me asnjë hap që po ndërmerr qeveria shqiptare. Ajo përlau dhe zhduku 40 milionë dollarë në dy vjet dhe tani paska vendosur të mbledhë para për vitin e ardhshëm dhe ta ndërtojë rrugën me fadromat e xhenios. Kjo është vepër spekulative, e cila synon të ulë rezistencën e lobingut parlamentar të rrugës Durrës-Kukës me qëllim që të miratohet paketa fiskale dhe buxheti i shtetit 2004, ku është parashikuar heqja e taksës së kësaj rruge. Të gjithë ata që projektuan dhe realizuan heqjen e taksës janë kundër dhe nuk dëshirojnë ta bëjnë këtë vepër. Ata i çuan fadromat vetëm për të bërë tym dhe për mosbërjen kurrë të kësaj vepre të bashkimit ekonomik dhe kulturor të shqiptarëve.

Anash
Biznesi: “Në paketën fiskale nuk janë pranuar kërkesat tona që prekin buxhetin e shtetit”

Orieta Zhupa
(Mestitull )Nuk janë ulur tarifat doganore që kërkoheshin nga biznesi
Projektligji “Për sistemin e taksave” i paraqitur nga Ministria e Financës ka shumë mangësi dhe nuk ka marrë parasysh pothuajse asnjë kërkesë të biznesit. Kështu janë shprehur përfaqësuesit e biznesit në relacionin përfundimtar të paketës fiskale.
Megjithëse në tarifat doganore janë bërë një sërë uljesh, nuk janë ulur ato kërkesa të biznesit që shoqërohen me uljen e të ardhurave doganore. Për shembull, nuk është pranuar që të ulet tarifa e taksës doganore për kanaçet për prodhimin e pijeve joalkoolike, alkoolike etj. Biznesi ka kërkuar gjithashtu mbrojtjen e prodhimit vendas të birrës, vajit etj, duke mos ulur për një periudhë kohe 5-vjeçare tarifat doganore të importit të produktit të gatshëm të birrës, vajit etj. Sipas OBT-së, tarifat e këtyre lëndëve në vitin 2004 duhet të bëhen zero për qind. Kurse në projektin e paraqitur janë ulur nga 15 në 10 për qind ose nga 10 në 6 për qind, dhe këto nuk janë rastet e vetme.

(Mestitull )Hiqet padrejtësisht taksa e rrugës Durrës –Morinë dhe vendoset taksë e re mbi automjetet
Në paketën fiskale 2004 propozohet vendosja e një takse të re mbi automjetet, që gjoja zëvendëson taksën e rrugës Durrës-Kukës, që në fakt është një dyfishim i taksës vjetore mbi tonazhin për aks të automjeteve. Kështu që një veturë do të paguajë 7000 lekë të taksës së re, plus 5000 lekë të taksës së vjetër. Kjo taksë ndikon në rritjen e kostos së biznesit dhe në rritjen e nivelit të çmimeve përfundimtare.

Nuk hiqet akciza për karburantet që përdoren në bujqësi
Edhe këtë vit, megjithëse u premtua, nuk u pranuan propozimet e Këshillit të Agrobiznesit Shqiptar (KASH) për heqjen e akcizës mbi karburantet që përdoren nga fermerët. Mospërfillja e përmirësimeve të kërkuara nga KASH është me pasoja negative për sektorin e bujqësisë.

Nuk u hoqën akcizat për ujin e pijshëm të ambalazhuar, për lëngjet e frutave dhe për pijet joalkoolike
Në mënyrë absurde në Shqipëri akoma ekziston akciza për këto produkte. “Ne mendojmë se nuk ka asnjë arsye që të vendoset akciza për këto produkte në një kohë kur sistemi i furnizimit me ujë nuk siguron as kushtet minimale higjienike dhe bakteriologjike”, thuhet në relacionin përfundimtar të biznesit lidhur me paketën fiskale 2004.


marre nga gazeta Biznesi

[ganoid]

Gjatë këtij viti ishte parashikuar që të investoheshin 49.167 miliard lekë, ndërsa për vitin 2004, Ministria e Financave, ka parashikuar të investojë 47.296 miliard lekë. Pra, rreth 2 miliard lekë më pak se këtë vit

Tkurret ndihma nga jashtë. Të huajt nuk besojnë në realizimin planeve nga shqiptarët

Buxheti 2004, ulen më tej investimet
2 miliardë lekë më pak shkolla, rrugë, spitale se në 2003



Korçë

Më pak, rrugë, spitale, ujë, drita, shkolla dhe objekte të tjera në ndihmë të qytetarëve. Buxheti i shtetit për vitin 2004, parashikon më pak investime se sa ato të këtij viti.

Ndryshe nga çfarë trumbetohet, investimet për zhvillimin e vendit nga buxheti janë më të vogla se këtë vit.

Kështu, gjatë këtij viti ishte parashikuar që të investoheshin 49.167 miliard lekë, ndërsa për vitin 2004, Ministria e Financave, ka parashikuar të investojë 47.296 miliard lekë. Pra, rreth 2 miliard lekë më pak se këtë vit.

Investimet
Vlera prej 2 miliard lekësh, ndoshta nuk është shumë e madhe. Por kjo vlerë tregon se investimet për vitin tjetër do të jenë më të vogla dhe kjo ka një rëndësi jetike për vendin. Nuk mund të thuhet që buxheti i vitit 2004 është më i mirë se sa ai i këtij viti, kur në të vërtetë taksat e qytetarëve, nuk shkojnë për të ndërtuar vendin, por shpërndahen në zëra të tjerë. Plani i investimeve për vitin 2004 është më i vogël edhe për një arsye tjetër. Gjatë këtij viti, edhe pse buxheti parashikoi 49 miliard lekë të reja investime, shumë pak prej tyre janë realizuar. Në fund të vitit, ka shumë mundësi që plani i investimeve të jetë realizuar pak më shumë se 50 përqind. Arsyet janë nga më të ndryshmet, por më kryesorja është se administrata nuk ka qenë e aftë të lëvizë një sasi të tillë parash.

Financimi i Huaj
Kuptohet që të ardhurat në Shqipëri nuk mund të përmbushin shpenzimet e buxhetit. Kjo ndodh edhe tek zëri i investimeve. Edhe këtu shumë para vijnë nga jashtë. Kjo është mbështetja e vendeve të tjera për ndërtimin e Shqipërisë. Por duket se parashikimi për këtë ndihmë në vitin 2004 është më i vogël. Kështu, pritet që investimet e huaja të jenë 23.5 miliardë lekë nga 27.9 që ishte këtë vit. Pra, realisht gjatë vitit tjetër do të kemi një mbështetje më të vogël financiare nga jashtë. Dhe kjo nuk do të thotë zhvillim. E njëjta gjë përsëritet edhe në zërin e të ardhurave. Kështu, investimet nga të ardhurat që krijojnë institucionet e ndryshme do të jenë rreth 100 milionë lekë më të vogla se gjatë këtij viti.

Buxheti
Në kushtet kur të huajt ulin investimet dhe donacionet, kur të ardhurat e institucioneve nuk janë të afta për të përmbushur planin e investimeve, atëherë buxheti do të japë më shumë para për këtë zë. Kjo është pikërisht, pika ku vetëlavdërohen drejtuesit e financave. Investimet me paratë e buxhetit për vitin 2004 do të jenë rreth 3 miliardë lekë më të mëdha. Por kjo nuk do të thotë se do të bëhen më shumë rrugë, spitale dhe investime të tjera sociale më shumë se në 2003. Sepse e gjithë vlera e investimeve është më e vogël se ajo e këtij viti. Ky është parashikim dhe si i tillë ka shumë mundësi të ndryshojë. Sepse gjatë të gjitha viteve të mëparshme, plani i investimeve nuk është realizuar i plotë.

TË DHËNAT E KRAHASUARA TË BUXHETIT
Viti 2003 Viti 2004
Investimet
Nga buxheti 19.477
Nga të ardhurat 1.729
Financim i huaj 27.96
Kryeministria 392 milionë
M.Energjitikës 680 milionë
M.Bujqësisë 4.7 miliardë
M.Transportit 11.5 miliardë
M. Arsimit 5.2 miliardë
M. Shëndetsisë 3.5 miliardë
M.Punës 594 milionë
M.Rendit 512 milionë
M. Turizmit 10.8 miliardë
M. Financave 1.6 miliardë Investimet
Nga buxheti 22.044
Nga të ardhurat 1.660
Financim i huaj 23.591
Kryeministria 401 milionë
M.Energjitikës 645 milionë
M.Bujqësisë 4.5 miliardë
M.Transportit 13.2 miliardë
M. Arsimit 4.6 miliardë
M. Shëndetsisë 3.1 miliardë
M.Punës 699 milionë
M.Rendit 530 milionë
M. Turizmit 9.8 miliardë
M. Financave 1.09 miliardë
Investimet total 49.167 Investimet total 47.296



Biznesi tani “probleme” me tatimet

Duke filluar nga viti 2004 e në vazhdim, ndryshe nga vitet e mëparshme, gradualisht do të rritet pesha e tatimeve dhe do të ulet ajo e doganave në të ardhurat, që do të realizohen për buxhetin e shtetit. Me nënshkrimin e marrëveshjeve të tregtisë së lirë me vendet e Rajonit dhe me marrëveshjen që pritet të kryhet me Bashkimin Evropian, pjesa më e madhe e mallrave të importit do të futen me tarifa zero, kurse pjesa tjetër me tarifa më të ulëta, gradualisht deri në zhdukjen e tyre. Në këto kushte, buxheti i shtetit nuk mund të realizojë të ardhura doganore njësoj si vitet e mëparshme. Për të kompensuar këtë rënie të të ardhurave nga doganat, do të forcohet administrata tatimore, në mënyrë që të ardhurat që do të realizohen nga tatimet, të forcojnë buxhetin. Duke filluar nga viti 2004 do të realizohet një reformë organizative dhe strukturore, në mënyrë që të rritet efektiviteti i punës së tatimorëve për shmangien e evazionit fiskal dhe, gjithashtu të rritet baza e tatimpaguesve. Për vitin 2004 të ardhurat nga administrata tatimore parashikohet të rriten me rreth 18 për qind më shumë se fakti i vitit 2003. Në tatimet kryesore si: tatimi mbi vlerën e shtuar, tatimi mbi fitimin dhe akcizat, synohet që të ruhet ritmi normal i rritjes vjetore në nivelet 13-15 për qind. Për të ardhurat nga lojërat e fatit, është parashikuar rritje mbi trefish. Tatimi mbi të ardhurat personale do të rritet 23 për qind. Të ardhurat nga biznesi i vogël janë parashikuar të rriten 26 për qind. Në vitin 2004, administrata tatimore do të përballojë një volum të madh pune për realizimin e objektivave në fushën e reformës, përfshirë mbledhjen e kontributeve të sigurimeve shoqërore, zgjerimin e informatizimit të sistemit, rishikimin tërësor të legjislacionit fiskal, përmirësimin e procedurave të rekrutimit dhe shpërblimit etj.



Buxheti që fle në mes të politikës

Kongresi, demonstratat, akuzat dhe sharjet e politikanëve shqiptarë, e kanë zbehur totalisht buxhetin e shtetit për vitin 2004. Shumë pak politikanë e dinë se në këtë buxhet ka më pak investime se një vit më parë. Shumë pak prej tyre e dinë se në këtë buxhet ka shumë mundësi që zona e tyre e l3 elektorale të ketë më pak ujë, një spital më shumë të amortizuar, apo një rrugë me më shumë gropa. Opozita po kërkon votën e “vjedhur”, ndërsa socialistët po kërkojnë “kryetarin”. Kuptohet që të dyja këto probleme kanë rëndësinë e vet. Por të anashkalosh buxhetin e shtetit, ligjin më të rëndësishëm ekonomik të vendit, ngjan disi keq për atë të papunë që pret se mos hapet ndonjë rrugë e re, apo për atë pensionist që mban sytë mbërthyer në gojën e Ministrit të Financave apo Kryeministrit, se mos ky i fundit, ka vendosur për një rritje pensioni. Sidoqoftë, politika ka arritur të mposhtë ekonominë. Kjo duket qartë nga të gjithë debatet, akuzat, sharjet të cilat të gjitha mbajnë mbi vete ndonjë shifër korrupsioni, apo rryshfeti, por asnjë nuk mban përsipër një vlerë investimi, një vlerë spitali të ri, apo një kilometër hekurudhë. Si të tillë, këta politikanë, ka shumë mundësi që kur të shkojnë në zonën e tyre elktorale të marrin një përgjigje të hidhur kur të kërkojnë votën. Sepse, shqiptarët nuk e kanë atë luks që t’i besojnë ministrit të financave për buxhetin e shtetit dhe të shkojnë ta votojnë atë në kuvend, sepse ky buxhet, që duhet të mbushte debatet politike dhe ekonomike, po na kthen disi prapa. Apo këta politikanët që na përfaqësojnë, e dinë shumë mirë se në buxhet, në qoftë se ka apo ska investime, kjo nuk është problem. Në qoftë se ndërtohet, apo nuk ndërtohet një spital i ri kjo, nuk është problem. Sepse, të gjithë deputetët që duhet të ngrejnë dorën për buxhetin e dinë, se do të kenë më shumë dieta, paga dhe tollona benzine se sa gjatë këtij viti. Për këtë, ata e besojnë dhe nuk hedhin hije dyshimi mbi zotësinë e ministrit të financave.