Frederik Bouasona Çameria shqiptare e vitit 1913

[fegi]

Arben LLALLA

Pamje nga qytetet e Çamërisë na vijnë sot nëpërmjet aparatit fotografik të zvicerianit Frederic Bouasona i cili origjinën familjare e kishte nga fshati Livron afër Marsejës së Francës.
Frederik Bouasona lindi në Gjenevë më 1858 dhe ishte i pasionuar pas alpinizmit dhe muzikës ku i binte shumë mirë pianos. Pasi babai i tij i cili ishte fotograf pësoj një infarkt, Frederiku e la përgjysmë gjimnazin për të filluar punë në laboratorin e përpunimit të fotografive në studion e babait të tij. Kështu, fillojë pasioni për fotografinë dhe nga viti 1896 fitoj shumë çmime ndërkombëtare nga ekspozitat që hapi në Gjenevë, Paris, Bern, Vjenë e deri në Çikago me pamje nga vende të ndryshme të botës. Më 1900 u vlerësua me çmimin e parë në ekspozitën e fotografisë ndërkombëtare që u zhvillua në Paris. Vdiq në vitin 1946, gjashtë vite pas vdekjes së gruas së tij.
Frederik Bouasona për here të parë udhëtojë për të fotografuar Greqinë në vitin 1903, duke e vizituar edhe disa herë të tjera këtë vend deri më 1930 ku ishte udhëtimi i tij i fundit. Duke u bërë kështu fotografi i parë i huaj që ka udhëtuar kaq shumë në Greqi. Fotografi Frederik Bouasona ka fotografuar pothuajse të tërë Greqinë e sotme, nga Kreta, Athina, Korfuzi, Morenë, Malin Olimb, Çamërinë e deri në malin e Shenjtë Agjio Oros. Me punën e tij botojë shumë albume fotografish të Greqisë së shekullit 20 duke nxitur në Europën e zhvilluar një admirim dhe dashuri për kulturën greke. Qeveritë e ndryshme greke duke parë punën e suksesshme të këtij fotografi financuan punën dhe udhëtimet e tija ndër vite. Nga syri i aparatit fotografik të Frederiku kaluan pamje të bukura, njerëz të pasur dhe skllevër të tyre, luftëra të ndryshme midis shteteve, bukuritë natyrore të cilat nuk i shohim më, aparati fotografi i Frederikut nuk bënte dallime fetare dhe racore.
Në këtë album fotografish nga qytete e Çamërisë fjalët e shumta na duken të tepërta sepse fotot e Frederik Bouasona flasin më shumë, më bukur dhe më qartë për ato vise që dikur banoheshin nga shqiptarët. Në disa fotografi dallohen qartë nga veshja njerëzit që janë shqiptar sidomos nga qeleshja që është pjesë e veshjes tradicionale të Çamërisë. Sot këto foto i bashkohen dëshmive të shumta që në Greqi e Çamëri jetonin dhe jetojnë ende njerëz që frymojnë shqip.
http://www.balkanweb.com/gazetav5/