Si U Shndërruan Kishat Katolike Shqiptare Në Kisha Ortodokse Serbe‏?!

[Hillirian-zo]

Foto nga perspektiva e Zogut

[Hillirian-zo]

Kisha e Virgjëreshës së Shenjtë Levishka
Shekulli XIV - Kisha e Shën Premtes


Katedralja e Shën Premtes është njëra nga kishat më të rëndësishme që ka mbijetuar në tërë regjionin dhe njëra nga shembujt më të mirë të arkitekturës së periudhës së vonë Bizantine kudo. Gjendet në pjesën e vjetër të Prizrenit. Historia e Shën Premtes shtrihet pas në shekullin IX-XI. Kisha e parë e njohur në këtë vend ka qenë një katedrale bizantine e cila ka shërbyer si qendër e Dioqezës e përmendur në një statut nga Perandori Bizantin Basili II më 1018. Mbikëqyrur nga mbreti Milutin i Serbisë kisha ishte rimodeluar më 1306-07. Kisha ka një dizajn unik arkitektonik. Kisha është ndërtuar nga shtresa tullash dhe gurësh gëlqeror. Tipari më i famshëm i kishës është piktura dekorative e murit, e cila është e një kualiteti të lartë. Ajo përfshinë skena siç është “Dasma e Kanës “, “Shërimi i të verbrit”dhe “Zonja me Krishtin e vogël”. Në kohën otomane kisha ishte transformuar në xhami, por ishte rikonstruktuar në vitet 1920.

[Hillirian-zo]

Kisha e Shën Shpëtimtarit
Shekulli XIV


Kisha gjendet në pjesën veriore të Prizrenit, nën kala. Ishte ndërtuar rreth vitit 1330 në kohën e sundimit të Dushanit. Kompleksi i kishës së Shën Shpëtimtarit përbëhet nga dy pjesë kryesore arkitektonike, ndërtesa e kishës më të vjetër dhe më të vogël të shekullit XIV në këndin jug-lindor, dhe aneksi i mëvonshëm më një kambanore, e cila ishte bashkangjitur më 1836 dhe ka mbetur e papërfunduar. Komunitetit lokal Vlleh në Prizren i ishte dhënë e drejta për ta shfrytëzuar kishën e vogël në pjesën e dytë të shekullit XVIII. Kisha qëndron si një dëshmi e arkitekturës së vonë bizantine dhe pikturave murale mesjetare serbe.

[Hillirian-zo]

Ndertimi i Xhamisë në Kosovë me gurët e Kishes katolike (deshmì historike)




Ka njerz t’ndershem Kosova,që per hir të se vertetes dhe të dashnise se madhe per Atdhè ato e trashigojne të verteten historike shqiptare brez mbas brezit,nga i jati tek i biri. Ja se çka me shkruen nji kosovar,puro shqiptar:

Ka edhe raste tjera kur jane ngaterruar shum gjana rreth historise se shqiptareve. Per shembull,ne katunin tone une e pyetsha baben:

“E kush u kane bre ky far Pavli qe e paska pas gjysen e katunit dhe shume male,e une s’po shoh kurrfar gjurme ktu te serbeve,e shume emra hala i kemi si Kroni i Popit,Prrocka e Pavlit,Roga e Pavlit,Kershi i Pavlit,Kroni i Pavlit,etj”.

Babai (hala asht gjalle) m’thojke:

“O nuk u kane Pavli ai po Pali,popi i katalikve. Qaty n’qafe t’kerrshit t’vogel ku e kemi na token,a e ki pa qe jane kane do gur gumbull,qaty u kane kisha. E popi i qasaj kishe e ka qel qat kronin nja 200 meetra larg kishes,e per qata i ka met emni Kroni i Popit edhe sot. Me gurt e kishes u maru xhamija diku n’vitin 1850. S’ka lidhje kjo me Pavli po masi u ra Serbia kane thane ky tek u kane Pavli,po ktu n’katun s’ka asni shej te serbeve se baba i jem e ka majt men kur katuni nuk i ka pas ma shume se 7-8 shpija krejt,por n’kohen e Palit ka pas ma shume se katuni i ka pas tri kisha katalike,e me gurt e qatyne kishave u maru xhamija”.

Ky pohim i nji njeriut te thjeshte te popullit,i cili te verteten e din nga i jati dhe qe edhe i jati i tij e din nga i jati i vet e keshtu me rralle brez mbas brezit,perputhet plotesisht me zbulimet arkeologjike si dhe me studimet e studjuesve te Institutit te Arkeologjise në Kosovës ne Prishtine tue u bazue ne prova te pakundershtueshme historike dhe arkeologjike. Ne Kosove Kishat katolike jane sulmue ne dy fronte,qofte nga serbet per ti transformue ne kisha ortodokse,qofte edhe nga turqit per ti prishe apo per ti transformue ne xhamia. Ne kete menyre qofte pushtuesit serb te ardhun aty ne shekullin e gjashte mbas Krishtit,qofshin pushtuesit turq te ardhun aty ne shekullin e XV-t mbas Krishtit,me gjithe rivalitetin e eger ndermjet tyne,ato kan pase nji pike te perbashket:

Atè të zhdukjes së provave historike të ekzistences mijavjeçare të popullsise autoktone (katolike) shqiptare të Kosoves.

Keto fakte i kan studjue hollesisht studjuesit e huej europian,kryesisht gjerman dhe austriak,si dhe studjuesit kosovar si Gaspër Gjini,Skënder Rizaj,Zef Mirdita,Shan Zefi,Fejaz Drançolli. Nji nder studjuesit e ndigjuem kosovar asht edhe Prof.Dr.Jahja Drançolli (Studjues kosovar i arkeologjisë) ku flet per kethimin e kishave katolike kosovare ne kisha ortodokse serbe ne studimin e me titull “Monumentet e Kultit Katolik gjatë Mesjetës në Kosovë” (ne http://kosova.albemigrant.com/?p=3107 ). Po ashtu edhe Koordinatori Shkencor në Institutin Arkeologjik të Kosovës Dr. sc. Enver Rexha ne studimin me titull “Si u shndërruan kishat katolike shqiptare në kisha ortodokse serbe” http://www.forumishqiptar.com/showthread.php?t=105287 .

Nga studimet e ketyne studjuesve shqiptar si dhe te studjuesve te huej rezulton se pjesa verjore e trojeve shqiptare (Veriu i Shqipnise se sotme me Kosoven) ka qene e banueme kryesisht nga shqiptar te besimit katolik,shumicen dermuese te cilve turqit-osman i detyruen me dhune te konvertoheshin ne musliman. Keto kosovar musliman pamvarsisht nga konvertimi i tyne,jane autentik shqiptare. Nga pikpamja e origjines keto kosovar musliman puro shqiptar,ndryshojne nga muslimanet “ardhacake” te Kosoves te sjellun prej pushtuesit turk nga vendet afro-aziatike. Kjo vertetohet nga fakti qe ne Kosove dhe ne Maqedoni ka nji minoritet te paster turk,i cili flet turqisht dhe qe sot mbeshtetet nga shteti turk. Per te ardhun afro-aziatikesh ne trojet shqiptare ka fole edhe gjeografi turk Evlia Çelepi,që i vizitoi trojet shqiptare në vitin 1670. Ai pohon se ne zonen e Tepelenes u sollen (gjate pushtimit turk) shume kolon nga Egjipti dhe popullsi romsh nga zona te tjera aziatike. Te gjithe keto vazhdojne ta ndjejne lidhjen me vendin e tyne te prejardhjes dhe asht pikrisht kjo arsyeja qe keto po fusin ne Kosove perçarjet fetare te islamizmit radikal arab. Ne gjiun e tyne duhen kerkue ato qe u arrestuen kohet e fundit si pjesmarres aktesh terroriste islamike kundra SHBA-s,shpetuesit te Kosoves nga Serbia.

Prejardhjen nga vendet afro-aziatike e spjegon shume mire edhe “Mesuesi i popullit” Hamdi Bushati (1896-1983) me gjak te mirefillt shqiptar,qe rrjedh nga nji nder familjet e nderueme dhe ma te njohtuna shkodrane. Ai ka ba me shume perkushtim,kambengulje dhe me ndershmenì shkencore e pune te palodhun,tue konzultue mijra dokumenta dhe libra si dhe tue mbledhe te dhana direkt nga goja e popullit,librin dyvolumsh me vlere te madhe historike “SHKODRA DHE MOTET” –“ TRADITE,NGJARJE,NJEREZ”- te botuem (mbas vdekjes se Tij) ne Shkoder ne vitin 1999,me rreth 1200 faqe dhe me nji aneks 120 faqesh me titull “ Pamje gjenealigjike familjesh shkodrane”.

Ne kapitullin e VI “Familjet shkodrane me prejardhje te huej” ( faqe 283-312 ) te volumit te dyte studjuesi i njohtun shkodrane Hamdi Bushati shkruen si ma poshte vijon:

“ Siç dihet historikisht,kur Sulltan Mehmeti II e pushtoi Shkodren,shume familje kristjane e lane vendin dhe u larguan nga qyteti. Shtepite qe lane kristjant ua dhane myslimanve. Nga kjo kuptohet mire se ata mysliman,te cilve iu dorezuan shtepite e kristjanve te ikur nuk ishin te gjithe shqiptar te konvertuar ne islam,nder ato vitet e okupacionit,ata ishin turq ose me kombesi te tjera jo shqiptare. Instalime myslimansh me prejardhje te huaj kan vazhduar te vertetohen deri ne kohet e fundit te pushtimit osman te Shkodres….”.

Ne vijim te ketij kapitulli studjuesi Hamdi Bushati vazhdon me listen e gjate te disa familjeve tashma shkodrane,me origjine te ardhunish gjate pushtimit turk ne Shkoder nga Turqia,apo Egjypti,Arabia,Dardanelet,Maroku,Tunizia,Algjeria, Siria,Dagistani,Sudani etj.

Ne qytetin e Shkodres turqit dhe te sjellunit e tyre aty jo vetem i zune dhe i dhunuen shtepijat e katolikve shkodrane,te cilet u detyruen te ikin,por ato dhunuen edhe Kishat ekzistuese katolike te katolikve te mbetun ne Shkoder tue i prishe ose tue i transformue ne xhamia ashtu siç kishin ba ne Konstatinopol (sot Stamboll) me Kishen e madhe te Shen Sofise,te cilen e kethyen ne nji xhami te quejten ma vone „Xhamia Haxhija Sofija“ .

Te njajten gja turqit bane edhe ne Shkoder me „Katederalen e Shen Shtjefnit“ ne Kalane Rozafat. Deri para pushtimt turk shkodrant shkojshin ne Katedralen e tyne ne Kalà per te pà Meshen Shejte dhe per te ba te gjitha ritet fetare. Ushtrite turke e dhunuen Kishen dhe e kethyen ne Xhami per ushtart e vet tue i dhane emnin e sulltanit te vet pushtues „Sulltan Mehmet Fetihu“ . Kjo Kishe-xhami u transformue vitete e fundit te pushtimit turk ne nji depo armesh per garnizonin turk te kalase ku nuk hynte asnji kambe shqiptari,as shqiptar katolik natyrisht dhe as shqiptar musliman. Kane qene pikrisht pasardhesit e ketyne ardhacakve turq ne Shkoder,qe u bane pengese per meremetimin e „Katederales se Shen Shtjefnit“ si monument kulture,ne nji kohe qe vete Ata-turku ne Stamboll e deklaroi „Monument Kulture“ dhe jo objekt kulti Kishen-Xhami „Xhamia Haxhija Sofija“ .

Nji Kishe tjeter katolike ne Shkoder e kethyeme ne xhami asht edhe Kisha e lagjes „Tophane“ te banueme ne ate kohe vetem nga musliman. Un vete me syte e mij i kam pà ne Arkivin Qendror Shtetnor ne Tirane rregjistrat e Kishes katolike te pagzimeve,te martesave dhe te vdekjeve te popullsise katolike,me emertimin e famullise „Tophane“ te Shkodres. Ne lagjen „Tophane“ ne Shkoder sot nuk ka Kishe,por ka nji xhami e cila quhet „Xhamia e Tophanes“ .

Nji rast tjeter kemi edhe ne Shas te Ulçinit në viset etnike shqiptare në Mal të Zi ku ne vitin 2003 jepet lajmi si vijon:

„Ulqin –Bashkësia Lokale e Katërkollës i është drejtuar organeve kompetente komunale dhe republikane me kërkesë që të marrin masat përkatëse për zbardhjen dhe zgjidhjen e rastit të ndodhur para disa ditësh në gërmadhat e kishave të qytetit të vjetër të Shasit në Anë të Malit ku persona të panjohur vendosën simbole fetare që nuk u përkasin objekteve në fjalë.

“Rasti në fjalë shkaktoi shqetësim te qytetarët e kësaj ane,të cilët në mbledhjen e përfaqësuesve të të gjitha bashkësive lokale të Anës së Malit,të mbajtur më 14 mars 2003 në Katërkollë vendosën që për shkak të këtij rasti të njoftohen të gjitha organet kompetente në nivel komunal dhe atë republikan me qëllim të zbardhjes së këtij rasti.



Në lidhje me këtë,Ju drejtohemi me këtë kërkesë që të ndërmerren masat përkatëse në varësi të kompetencave tuaja për zbardhjen dhe zgjidhjen e rastit në fjalë,në mënyrë që të shmangen incidentet e mundshme dhe shqetësimet e qytetarëve. Presim nga Ju që të na informoni mbi hapat e ndërmarra në një afat sa më të shkurtër”,thuhet në kërkesën e Bashkësisë Lokale Katërkollë drejtuar Komunës së Ulqinit,Kryeipeshkvisë së Tivarit,Ministrisë së Kulturës së Malit të Zi,Ministrisë për Mbrojtjen e të Drejtave të Pjesëtarëve të Grupeve Etnike dhe Nacionale,Qendrës për Kulturë Ulqin,Ministrisë së Punëve të Brendshme –Sektori i Sigurisë Ulqin dhe Entit Republikan për Mbrojtjen e Monumenteve Kulturo-Historike ( http://www.forumikatolik.net/forum/s...?t=1053&page=1 ).

Kesi rastesh dhunimi kishash apo transformimi kishash kristjane ne xhamia kemi plot jo vetem ne mbar trojet shqitare etnike,por edhe kudo ku ka shkele kamba e turkut. Kjo asht ne perputhje te „Kushteve“ te shpalluna ne vitin 637 nga pas-ardhesi i Muhammetit,Kalifi Omar ibn al-Khattab,per territoret e pushtueme perfshì edhe per banoret e Jerusalemit,te zbatueme natyrisht edhe tek shqiptaret. Nder te tjera ne keto „Kushte“ thuhet se:



Nuk mund te ndertoni as ne qytete e as ne afersi te tyne,monastire,kisha,kuvende dhe as mund te riparoni,as diten e as naten,kishat qe jane ne rrenim e siper,si dhe as nuk mund ti riparoni ato kisha qe gjinden ne lagjet muslimane.

shkruar nga Paul Tedeschini,24.08.2010

[Hillirian-zo]

Beka Barleti:Serbet rrezonin kishat e shqiptarve e ndertonin kisha të tyre, turiqt rrezonin kisha shqiptare e ndertonin xhamia dhe hamame.


".....shqiptarët kurrë nuk kanë shkelur mbi tokën e fqinjve të tyre; ndërsa këto të fundit, për shekuj me radhë, nuk kanë pushuar së invaduari nëpërmjet inkursioneve të tyre të përjetshme, propagandës dhe diplomacisë së tyre intensive, në territorin e pellazgëve të lashtë ose të kombit ilirian,
pasardhës të të cilëve janë shqiptarët."
(Fan.S.Noli-Letër drejtuar kryeministrit anglez, Lloyd George, në konferencën e paqes)

Duke u bazuarë ne të gjitha faktet historike, në faktet e krishterizimit të trojeve Arbnore qysh nga koha e përhapjes se fes së krishter, shumë thjeshtë mundemi të nxjerrim ne konkludim se të gjitha kishat ortodokse ne tokat shqiptare nuk janë pronë e Serbisë apo Greqisë por janë pronë e shqiptarve ,prona të dokumentuara të shqiptarve.
Serbet , shumë vonë filluan të egzistojnë si komb.
Kishat ortodokse janë dhe kan qenë dhe do të mbersin pronë e shqiptarve.
Serbet dhe shovenistet tjerë , keto prona i uzurpuan pasi qe ne pjesen dermuese te shqiptarve këto prona mohoheshin dhe nuk u pelqenin si prona te "shqiptarve".
Me kalimin e shqiptarve nga besimi i krishter ne atë islam , keto kisha mbeten sikur të ishin prona te huja e jo të shqiptareve ish-të krishter.
Shtrirja e serbve qoftë nga ana kulturore apo fetare u mundesoj atyre një qendrim shekullorë ne trojet tona autoktone shqiptare.



Nese u referohemi burimeve te vjetra historike dhe atyre arkeologjike , ne nuk e kemi fare veshtirë të e verejm dhe të e kuptojmë se keto kisha ortodokse janë të ndertuara para ardhjes se serbeve ne tokat tona.
Ne kishen e Decanit , gjejmë shkrimiet e prifti shqiptar të shkruar ne gjuhen latine dhe se prapë , serbet pohojnë se ato janë kishat e tyre duke harruar se ,këta , krishterimin e moren nga priftat shqiptar , nga vendi ku Shen Pali e predikoj fen e krishtit pra neper iliri.
Qendrat e para të krishtera të themeluara nga veprimtaria predikuese e apostujve dhe përkrahësve të tyre ilirë nga shekulli I deri në shekullin e IV (kur krishterimi u bë fe zyrtare) vërtetohen nëpër qytete si Durrësi, Butrinti, Onhezmi (Saranda), Jerikoja(Orikumi), Vlora, Apolonia, Amantia, Bylisi (Balshi), Antipatrea (Berati), Skampis (Elbasani), Scodra (Scutari, Shkodra), Albanopolis, Lyhnidi (Ohri), etj.
Iliria u bë që në fillim një nga trevat kryesore të përhapjes së fesë së krishterë për vetë lashtësinë dhe shtrirjen e madhe të popullsisë së saj, zhvillimin e madh qytetës me kryeqendra të tilla si Durrësi, Apolonia, Shkodra etj "Gjate periudhes 731 deri 1054 dhe ne vazhdim, nga shqyrtimi I dokumentave arkivore te shumte ,verehen konkurrence ndermjet Romes dhe Konstandinopojes se kush te kete nen influence dioqezat e Ilirise/ Arberise duke arritur edhe ne beteja te pergjakeshme."(“On the contribution of the catholics in Albania”, 2000.)
Kisha ortodokse ishte e e administruar nga patrikana autoqefale e Ohrit, e cila kishte në varësi edhe peshkopatën e Beratit.Kjo kishë ishte e angazhuar në mbledhjen e taksave për sulltanin dhe nga studimet shihet se patrikana ka qenë një shërbyese e zellshme në këtë drejtim dhe për ketë ,osmanet (turqit) vendosen parimin fetar si të vetmin që dallonte kombësinë dhe prandaj myslimanet i quanin turq dhe të krishterët greke. Ka shumë të dhëna që edhe disa qarqe ekstremiste helene të patrikanës kishin kohë që e zbatonin këtë parim të pa fe duke kërkuar helenizimin e të gjithë të krishterëve. Kuptohet që si reaksion i kësaj por edhe për zona influence Selia e shenjte solli shumë dergata në Arbëri për të ripërtërire krishterimin me qendër Romen dhe për të rujtur identitetin e përkatesis kombtare.
As Krishterimi e as Roma nuk synoi në asimilimin e popllit shqiptarë gjë e cila dëshmohet edhe për përkrahjen e përdorimit të gjuhës shqipe gjate predikimeve. Këtu duhet kërkuar arsyeja e orientimit perëndimor drejt Romës qofte e princ Dhimitrit më 1208 qofte e Skënderbeut në mesin e shekullit XV.Katolicizmi është qelsi i rujtjes se identitetit te paster shqiptarë.
Predikimi i fes ne menyren e fshehtë nga sundimi truko-islam ndikoj në dobesimin shpirterorë të shqiptarve dhe për ketë u vendos që të mbahet mbledhja e "Kuvendit të Arberit" ose "Koncili i Arberit" në Merqi të Zadrimes më 20 korrik 1703 nën kryesine e Tivarit dhe me bekimin e papa Klementit XI ( Kelmendi) ku u moren shumë vendime të rëndësishme për konsolidimin e kishës katolike në Shqipëri siq ishin ndalimi i fshehjes se përkatësisë fetare , ndalimi i predikimit fshehtas nga priftërinjtë për këta besimtare kriptokristiane etj. Në këtë kuvend katoliket u shprehen hapur edhe kundër ortodokseve.
Kur jezuitet erdhen në Shqipëri ata i´u përkushtuan shumë shpejt natyres.kultures,arkeologjis dhe tradites shqiptare.Êshtë për të marrë shembull se ne mes të jezuiteve dhe franceskaneve nuk kihste ansjehere polemika apo konkurrenca dhe këta nuk arritën asnjëherë në krize të kishës katolike shqiptare, për më tepër ato kishin bashkuar gjithnjë përpjekjet për të siguruar perkrahes në fuqitë e mëdha si Austria e cila kishte ndikuar pranë portës së larte për të mbrojtur interesat e katolikeve dhe kishte financuar për kishën katolike shqiptare.
Ishim të katolik dhe na donte Evropa.

Por të i ri-kthehemi pak historis së kishave serbe.
Edhe pse ,deri ne vitin 1740 serbet nuk kishin ndonjë Bibel ne gjuhen e tyre , ata do të mundoheshin që kishen ortodokse të tyre të e lidhin me ritin grek ku këtu edhe do të formoheshin serbet si komb, e krejt kjo ishte një mund dhe punë e "dijetarit" Vuk Karaxhiq, perderisa i lartë cekuri benë edhe perkthimin e Dhjates se re.Bibla ne gjuhen serbe për herë të parë përkthehet nga prifti Gavilë Stefanë Vencloviq, i cili ne vitin 1740 kishte përkthyer shkrimet e shenjta në gjuhën serbe popullore.Venkloviqin e gjejmë edhe ne shumë shkrime të tjera të literatures serbe si shkrimtar.
Sa i perket kishave ortodokse shqiptare , Akademik Mark Krasniqi thotë;
“ Historia e Kosovës nuk fillon me Nemanjiqët.Manastirët ortodokse në Kosovë merren sot si “ argumente ” për të treguar “ lashtësinë ” e popullatës serbe në këto vise. Por shkenca e mirëfillt dhe e vërteta historike i hedhë poshtë edhe këto pretendime, sepse këto manastire ( kisha ) sic janë Gracanica ( Prishtinë ) dhe Shna Prenda ( Sveta Petka,Lenishka, në Prizren ) nuk i ka ndërtuar kral Millutin Nemanjiqi në shek. XIV, por ato janë aty shumë mëherët, nga koha e sundimit të Bizantit ( Greqisë ) në këto vise, kurse Millutini vetëm ka bërë në to disameremetime, shtresa e zbukurime." ( “ Rilindja ,” e datës 2 qershor 1990, faqe10 ).
“ Është vertetuar se nga numri shumë i madh i kishave të vjetra serbe, emri i të cilave është shkruar në to… serbët nuk kanë pasurfare traditë të vetën as në ndërtimtari, as në artin epikturës” (Studiuesi serb Pero Sljepceviq)
Edhe pse, islamizimi i dhunshem i popllit shqiptarë pas ardhjes se sundimit osman ishte i pranishem ne tokat tona , kriptokrishterimi i shqiptarve u ruajt brez pas brezi, mirpo , në qarqet islame të prirë nga osmanlinjet dhe ata shqiptarë që e quanin vetveten me shumë "musliman e turk " sesa shqiptarë, ndikoj që urrejtja ndaj kishave të jetë aq e madhe saqe harruam cdo gjë që ishte e jona , emrin, fisin ,kishen etj dhe për ketë arsye, sundimi i perandoris osmane në tokat toka e shqiptaris, e vonoj rritjen dhe ndjenjen e nacionalizmit ne shoqrin shqiptare.Shqiptaret, si subjekt i Perandoris Osmane ndaheshin ne grupe , duke mos marrë parassysh etnicitetin apo gjuhen por besimin fetar. Ngaqe shumë Shqiptar ishin të besimit musliman ata klasifikoheshin si turq dhe kjo vazhdon deri ne vitet e vona ,saqe në kongresin e Berlinit nga zyrtaret Evropjan , deklarohej haptas se nuk egziston një komb i ashtuquajturë shqiptarë.
Thenja e turqve "ku eshte shpata eshte feja" i referohet pervojave te tyre politike dhe shtypese ,përderisa në shekulli i XVIII kjo ideologji u intensifikua për islamizimin e popllit të krishter në atë islam. Intensifikimi i tillë u rritë për shkak të kërcenimit i cili u paraqit nga luftrat Ruso-Turke.Në ketë kohë ,për shkak të nevojes ushtarake ,turqit e filluan një politikë për islamizim saqe islamizmi i popullates filloj të behet ne menyren ma të dhunshme dhe sensitive,shkak ky që të krijohet një lidheshmeri fetare e të shuhet edhe me shumë ndjenja kombtare.Për të konvertuarit ne islam ishin shumë privilegje të ndryshme,merrnin dhurata dhe tokave u uleshin taksat por sherbimi ushtarak ishte një obligim dhe domosdoshmeri ,shkak i rritjes së numrit ushtarak osman.Turku i deshironte shqiptaret si ushtarë të tij , sepse shumë shqiptar me fam , e deshmuan veten ne luftra neper vendet e ndryshme të botes nen umbrellen e osmanlinjeve.Për ketë arsye , shqiptaret dhe tokat shqiptare quheshin si banor dhe provinca turke.
Te dyshuar nga legjimiteti i subjektit te tyre si të krishter,osmanet deshironin te krijonin nje grup te fort dhe kompakt duke i islamizuarë shqiptarët,por një islamizmim total dhe të perkryer nuk e njofim ne tokat shqiptare.
Edhe pse turqit shkaktonin nje amulli totale ne zhvillimet ekonomike, shumë Shqiptar e shikonin administrimin Turk si nje sens sigurie nga Sllavet dhe Greket dhe duke e harruar se ortodoksizmi nuk është i sllaveve dhe as i grekeve.Të mbushur me urrejtjen islame , duke e mohuar kryq e kishë, shqiptaret filluan të krijojn një urrejtje ndaj kishave ortodokse duke menduarë se për ketë janë duke e ruajtur identitetin e tyre vetem nen frymen e islamit , cka në fakt,nuk është aspak e vertet se identiteti i shqiptarit është ruajtur në këtë menyrë , sepse me islamin ,si e ceka me lartë ose me heret , me islamin ndjenja nacionale ishte filluar të humbet permes shkrirjes ne fen , cka një gjë e tillë nuk ndodhë ne krishterizem, por kur të shuhet ndjenja nacionale, braktisja kulturore dhe arkeologjike ,atehere një popull pa ketë quhet edhe i zhdukur ose nuk egziston.
Për t´u hakmarrur për disfatat e tyre që perandoria kishte pësuar ne luften me Austrin dhe me vendet e krishtera ,ne vitin 1683 njifet si një fillim i luftes së gjatë mes Perandoris Osmane dhe Austris.Lidhja e shejtë përbehej nga të krishteret.Më 12 shator 1683 ushtria osmane u sulmua edhe nga një ushtri prej25 000 vetësh e përbërë nga polakë, ukrainas dhe kazakë e komanduar nga mbreti polak Jan Sobeski.Mbreti polak ndoqi ushtrinë osmane gjatë tërheqjes dhe e theu atë edhe nje herë në Brigjet e Danubit.Kjo disfatë e ushtrisë osmane ngjjalli shpresa për dëbimin e osmanëve nga evropa.por realizimi i kësaj kërkonte bashkimin e forcave të disa sheteteve.Për këtë arsye në vitin 1684 u krijua një koalicion kundërosman me emrin “Lidhaj e Shenjtë”,ku në ketë koalicion merrnin pjesë Austria, Polonia, Venediku, Malta dhe pas dy vjetësh hyri edhe Rusia.Mirpo, edhe shqiptaret kërkonin një lidheshmeri me boten e krishter .Po në këto vite të këtij shekulli, edhe tek shqiptaret filloj një kërkes për lirimin nga zgjedha turke.Njifet edhe Kuvendi i Dugagjinit (1601 1602) ku këtu kanë marrë pjesë edhe krerë nga Shqipëria e sotme verilindore, ndër ta edhe Andrea Kolëshi dhe Teta Kuka; i pari nga Kolshi i Tejdrinës dhe i dyti nga familja e shquar Kuka e Kukësit dhe e Prizrenit, e njohur qysh në kohën e Skënderbeut.Qëllimi i këtij kuvendi ka qenë organizimi i luftës kundër pushtuesit të huaj turk.
Një organizmim dhe levizje për liri do të organizohet edhe nga Pjeter Bogdani i cili bashkë me predikimin fetar dhe nën petkun e klerikut ai edukonte te besimtarët edhe ndjenjën e dashurisë për liri e për atdhe dhe urrejtjen ndaj pushtuesëve osmane, nxiste dhe organizonte qëndresën kundër tyre dhe, jo rrallëherë, ka marrë pjesë drejtëpërdrejt në kryengritjet antiosmane që shperthyen në atë kohë.Gjatë luftës turko-veneciane (1664-1669), ai u përpoq që të organizonte veprime të përbashkëta me venecianët kundër pushtuesve osmane.Në konfliktin turko-austriak (1689) Pjetër Bogdani mori malin për të organizuar kryengritjen e armatosur, dhe, kur forcat austriake hynë në Prishtinë, me ta u bashkuan edhe rreth 500 luftëtarë të cilët kronistet austriak i cilësonin dhe i quanin "arnautë", d.m.th. shqiptarë. Bogdani ishte faktori vendimtar i këtij bashkëveprimi, aq sa kronistet austriak, kur vdiq,Pjeter Bogdani më 6 dhjetor 1689, nder të tjera shkruajn: "me vdekjen e Pjetër Bogdanit iku edhe fati ynë në tokë".
Por, serbet si të krishter ne Evropë kishin një mbrojtje më të madhe nga vendet Evropjane dhe fuqitë e medha,perderisa shqiptaret llogariteshin si musliman dhe turq.
Shembull konkret mundemi të marrim Pashallëkun e Beogradit gjatë sundimit Osman i cili ka qenë njësi administrative ushtarake e Sulltanit. Në vitet 1800 ka filluar clirimi i kësaj hapësire dhe ka vazhduar deri më 1875 me që rast janë cliruar dhe pastruar nga raca shqiptare dhe racat tjera ballkanike me përkatësi fetare myslimane edhe 6 nahije tjera. Nga ky Pashallëk ka filluar krijimi i shtetit serb.Pra , shqiptaret deboheshin , masakroheshin , vriteshin dhe prapë njifeshin si banorë dhe shtatas të "Babes Sulltan" e quditerishtë , pas të gjitha këtyre rrokadave , prapëseprapë, servohen të dhena falso se islami ka mbrojtur identitetin kombetar shqiptar.Serbet rrezonin kishat e shqiptarve e ndertonin kisha të tyre, turiqt rrezonin kisha shqiptare e ndertonin xhamia dhe hamame.
Kur i referohemi të dhenave përsa u përket kishave shqiptare të Kosoves, atehere , duhet medsoemos të kemi parasysh edhe diskutimin më lartë, sepse shumë kisha u rrafshuan nga sunduesi turk dhe cdo gjë që i përkiste shqiptarit u zhduk dhe thuja u eliminua total.Dua të themë se fajin për aneksimin e kishave të vjetra shqiptare e mbanë sundusi turk,ngase nga ai u dogjen dhe u humben shumë fakte historike, arkeologjike që kishin të bejnë me të verteten e popllit me të lashtë, pra popllit ilir.
Profesori i ditur i gjeografisë në Universitetin e Beogradit, serbi Jovan Cvijic, në "The Geographical Reviev of New York", të muajit maj 1918, në artikullin e tij, "Shpërndarja gjeografike e popujve ballkanikë", shkruan: "Shqiptarët, ashtu sikur është e mirënjohur, janë Ilirët antikë. Përpara invazionit të sllavëve të Jugut, ilirët zotëronin pjesën përendimore të Gadishullit, nga Danubi i Mesëm deri në Epir.Epirotasit dhe maqedonasit qenë gjithashtu ilirë.".
"Pushteti mesjetar serb, në viset e pushtuara filloi të organizojë jetën fetare, duke marrë për bazë fenë ortodokse. Kisha ortodokse sllave, duke pasur aspirata të dominimit, fillon asmimilim e popujve të tjerë josllavë, e në radhë të parë të arbërve. Pushtetarët rasianë merrnin masa drastike të persekutimeve e ndëshkimit të atyre, që nuk ishin të fesë ortodokse. Kishat shqiptare filluan t’i përvetësojnë dhe t’i uzurpojnë si të tyre, ose bënë rrënimin e tyre dhe në themelet e tyre ngritnin kishat serbe, si psh. të Banjskës, Decanit, të Gracanicës etj." (Dr Jusuf Osmani)
"Sipas historisë Kishtare mbi Ilirikun mësojmë se serbet edhe pas ardhjes se tyre, shumë vonë pranunan krishtërimin, mësohet se diku rreth shekullit XII, pra me këtë shohim se asnjë ndertim, qoft Kishë apo manastir para këti shekulli nuk ka të bëj asgjë më Kishën Serbe,por që janë ndertime Iliro-Dardane të uzurpuara nga ata. "
Dom Aleksander Tanushi, OFM (Orthodoksizmi dhe sllavizmi element tjetërsimi i Kishave Dardano - Shqiptare)
Për egzistimin e kishave të hershme katolike kemi shumë fakte dhe baza , edhe pse , si lexuam më lartë, ne gurthemelin e tyre ose është ndertuar kisha serbe ose xhamia turke.
I dërguari i Selisë Shenjte në Shqipëri, Shtjefen Gaspri në vitin 1671 na benë me dije se në Shkrel ka kisha katolike shqiiptare, për ketë ai thotë se:
" Shkreli ka Kishen e vet kushtuar Shën Prenës dhe se, kujdesin për këtë Kishë e ka prifti i Rrjollit, At Klementi nga Brindisi."
"Gjatë shekullit IV-VI organizimi kishtar në iliri mori hov të madh sa që dihet se vetëm në Dardani (Kosovë, E.R.) u ngritën 5 deri në 7 ipeshkvi. Në kohën e perandorit Justinian (525-565) fillon një epokë e re në jetën e kishës Dardane. Perandori Justinian e riorganizoi kishën dhe në këtë mënyrë krijoi një provincë të re të pavarur kishtare së cilës i dha një rol të rëndësishëm në këtë pjesë të Perandorisë. Perandori Ilir, Justiniani, gjatë vitit 535 e shpalli novelën e XI-të, me të cilën vendin e vet të lindjes, Justinianën e Parë, e shndërroi në qendër të madhe kishtare me një hapësirë të gjerë të territoreve të Perandorisë ku përfshihen: Dardania, Dacia Mediterania, Dacia Ripensis, Mysia, Prima, Prevalitana, Maqedonia e Panonia Secunda.
Në kuptimin e sotëm gjeografik, Justiniana e Parë nën ekzarkatin e saj kishte Serbinë, Sremin Lindor, Bullgarinë Perëndimore, Maqedoninë Veriore, Kosovën dhe Malin e Zi. Më pas, me invadimin e barbarëve (sllavo-avar) në trevat ballkanike do shihet se aso kohe do ndërronte edhe harta kishtare e Dardanisë. Nga kjo kohë do të shohim se kisha e Dardanisë më vonë do të bëhet gjithnjë element më i fortë krishterizues edhe i ardhësve sllavë në Gadishullin Ballkanik që nga shek. VII-X-të."
(Dr. sc. Enver Rexha:Si u shendrruan kishat katolike shqiptare në kisha ortodokse serbe )
Ardhja e sllaveve ne tokat shqiptare është aq e vonshme sa bjen në konflikt me kohen e ndertimit të kishave serbe të cilat nuk mund të quhen të tyre.
Kisha e Manastirit të Decanit është vepra më e madhe që ruan elemente nga ndërtimtaria shqiptaro–dalmate e ardhur nga bregdeti.
Duke u bazuarë në të dhenat e zyres noteriale në Kotorr,njoftohemi se franceskani At Vita Kuci-Cuci i ishte rektor dhe kryeprift në kishen e Shën Maris në Kotorr.Po ashtu është ruajtur e dhëna se Atë Vita-Cuci, me 18 skulptorë e gurëskalitës, ndërtoi kishën e Manastirit të Decanit.
"Car Stefan Dushani filloi rindërtimin e kishës së Deçanit. Ai u detyrua të mbante një njësi ushtarake,sepse vendasit (shqiptarët katolikë) nuk lejonin që mjeshtërit të punonin në faltoren e tyre. (S.Riza: "Shqiptarët dhe serbët në Kosovë")
Në të gjitha vendet anekend Shqiperis së madhe , janë shenjat e vorrezave të vjetra shqiptare,kishave të vjetra shqiptare që figurojnë datat e hershme ne kohen e para ardhjes se sllaveve ne tokat shqiptare.
"Deri në vitin 1219 Kisha ortodokse Serbe ishte nën juridiksionin e Kryeipeshkvnisë së Ohrit, por nga ky vit me iniciativën e shën Savës shpallet e pavarur me seli në Zhic të Rashkës."
(Aleksander Tanushi (OFM): Orthodoksizimi dhe sllavizimi element tjetërsimi i kishave dardano-shqiptare)
Me shpalljen e pamvarur të kishes ortodokse serbe , kjo seli nga Rashka do të bartet ne Pejë ku selia e saj ndertohet mbi kishen dardane .
Nga dokumentet papnore të vitit 1204 përmendet ipeshkvnia katolike e Prizrenit (Prisrensis) dhe e Shkupit, kurse në dokumentet e Papës Benediktit XI me 08.XI.1303, në mesin e 5 famullive katolike që gjëndeshin në mbreterinë e Nemanjideve kemi famullin e Trepcës (de Trepza) dhe atë të Graçanicës (de Grazaniza)."(Aleksander Tanushi (OFM): Orthodoksizimi dhe sllavizimi element tjetërsimi i kishave dardano-shqiptare)
Ardhja e përandorisë osmane në trojet Shqiptare për serbet ishte kulminantja e pushtimit të kishave dardane nga Kisha Ortodokse Serbe. Pasi që shqiptaret në masë të madhe u konvertuan në islamizem, serbet okupuan kishat dhe objektet shqiptare të kultit, të cilat sot pa të drejtë janë pronë e trashigimisë dhe kulturës serbe.
:"bizantinëve nuk u interesonte të vinin në pah lidhjet e atij populli me Selinë e Shenjtë, të cilat nuk u dobësuan asnjëherë në atë kohë. Më 29 janar të vitit 1369 bënë betimin vëllezërit Balsha, duke kaluar në Kishën Katolike."
G.Petrotta në "Katolicizmin në Ballkan", (Albania, vëll. I, fashikull III-IV, maj-gusht, 1928)
Me ketë rast të kalimit të vllezerve Balsha ne iritin katolik ,ndikimi sllav në Shqiperi zvogelohet,ndersa mbrojtja e katolicizmit rritet edhe me shumë.
Duke analizuarë me tutje , ne kemi deshmi dhe të dhena të mjaftuara që deshmojnë se ne të gjitha territoret e Shqiperis së madhe , serbet duke rrexuar kisha të krishtera shqiptare, ndertonin mbi to kisha të sllaveve.Shembull marrim edhe manastirin e shenjterve Mhillit dhe Gabrielit të Prizrenit, ku pa asnjë koncensus gjejmë dëshmi të mjaftuara dhe të sakta se :
"Manastiri është ndërtuar mbi një kishë të vjeter Dardane ,dhe ky ndërtimi është kryer aty dikund rreth vitit 1348-1352. Në kompleksin e Manastirit gjendet Kështjella e Epërme, Kisha e Shën Kollit dhe Kisha e Shenjtorëve. "(S.Nenadoviq-Kosova dikur dhe sot )
Edhe pse ndertimet e kishave serbe mbi kishat e vjetra Dardane u kryen ,prapë se prapë ,mozaiket e ndertimit nuk janë të ngjajshme me mozaiket e Serbisë.Të dhanat arkeologjike deshmojnë se Manastiri i shenjtorve Mhill dhe Gabriel të Prizrenit , kan një mozaik të kundert me atë të Serbis
"...mozaiku, që nuk ka ndonjë paralele me ndonjë mozaik në Serbi, vecse më shumë i ngjan mozaikut në pagëzoren e Katedrales Santa Maria të Firencës (J. Drançolli).
Se kjo ka qenë një kishë shqiptare, kemi edhe faktin se ne mbrendesi të Manastirit gjindet i vorrosur edhe Strazimir Balsha.T¨ë mos dalin tash edhe "shqiptaret" e të thonë se edhe ky ishte serb ose të mos thonë serbet se edhe ky ishte i tyre.
"Që nga nga viti 1372 në kishen e këtij Manastiri ruhet edhe varri i kryezotëriut arbëror, Strazimir Balsha " (G. Tomoviq dhe R. Grujiq).
Ndertimtari dhe ripërtrirësi i tempujve të rrezuara sipas kryepeshkopit Danillo është mbreti i serbve Millutini, i cili duke i pervetsuarë kishat e pastaj duke i rrenuar e ri-ndertuarë ai u mundua që themlet e cdo kishe të vjeter Dardane të i fsheh ose të i ndryshoj.Nje veprim të tillë e bëri poashtu në vitin 1307 ku ky e pervetsoi edhe kishen e Shna Prenes në Prizren. Për Millutinin dhe të bemet e tij ,ne librin e S. Nenadoviq (Kosova dikur dhe sot ) lexojmë se :
“ndërtimtar dhe ripërtërirës të tempujve të rrëzuar dhe të rrënuar”.
dhe më shumë “...e ripërtëriu që nga themelet mbreti Stefan Uroshi...” (Po aty )
Që nga themelet po, sepse themelet nuk mund të ndryshohen , ato janë themele të vjetra të kishes ilire dhe për shkak të këtyre fakteve të rujtura neper kishat katolike shqiptare, Serbia cdo here kishen katolike dhe popllin katolik shqiptar e prifterinjet shqiptar i ka trajtuarë si armiqet me të medhej si në vitin 1913 kur kisha orotodokse serbe e shpall kishën katolike shqiptare e në veqanti atë të Mirditës, Abatin dhe priftërinjtë si armikun më të madh të Serbisë,
Eshte koha që serbet të i kujtojnë edhe thenjet e "dijetarit" të tyre Vuk Karaxhiq i cili në librin e tij "Srbi svi i svuda" nder të tjera për shqiptaret thotë:
"... Shqiptarët në këtë drejtim janë shembull më i afërt se sa Hungarezët e Gjermanët; Ata (Shqiptarët) janë të ritit perëndimorë (e mund të ketë ndoshta edhe të ati lindorë), por të gjithë thirren shqiptarë, dhe të themi se në mes veti pakë urrehen, mirëpo para të huajve sillen si vëllezër, po si të ishin të një riti, dhe po të ishte një i ritit turk (mysliman) për një shqiptarë do të mbyste dhjetë turq edhe po qe ai shqiptarë i ritit krishterë, sikurse një shqiptar i ritit krishterë që do ti vriste dhjetë italian për një shqiptarë të ririt turk."
E më mirë të i largohen thenjes së tij :
"Kudo ku gjendet edhe një serb i vetëm, aty duhet të zejë vend edhe shteti serb"

Duke e mohuar të kaluaren, nuk mund të e kesh as të ardhmen!


Dergoi : Marjan Dodaj

[Rina_87]

Shqiptaret jane popull qe ndertojne (jeten), e fatkeqesisht, ishte katastrofe historike ardhja e nje populli qe vetem shkaterron, vjedh se nuk ka asgje te veten.

Pa u larguar shkiet nga keto vise dhe te vendosen atje nga kane ardhe kurre kjo pjese e botes dhe Europes nuk do te kete prosperitet apo paqe .

Sllavet apo shkiet, e ne vecanti Shkinia eshte kanceri i botes se civilizuar. Shkiet popull i Europes nuk jane, por eshte mallkim i yni konvertimi i tyre ne te krishtere.

P.S. Imagjinoni po te beheshin turqit te krishtere, sot na kishim fol turqisht se do te beheshin europian automatikisht me konvertim.. ja logjika ne europe dhe disa plehrave ekstremiste tek ne

[D&G Feminine]

E kujt eshte ajo piktura? Postimi 15?
Sa me kujtoka filmat vizatimore qe jepte TVSH-ja

[Hillirian-zo]

Ne anen e Djatht Turqelit ne anen e majt Shqipetaret

[Hillirian-zo]

kto nuk jane filma vizatimor por histori qe eshte e pikturuar ne mbrendi te kishes se Binqes, dhe ne berendi te kesaj kishe mund te meditosh fen duke shikuar te shejtit e popullit shqiptar

[Hillirian-zo]

Keto foto jane disa prej pikturave te pikturuara ne brendesi te Kishes se Binces

se harrova pper pak, keto piktura paraqesin debimin e shqiptareve ´´KATOLIK`` per ne Turqi