Eva Alikaj: Kujtimet e ëmbla me Ilia Shytin!

[Brari]

gsh

..

Eva Alikaj: Kujtimet e ëmbla me Ilia Shytin!
» Dërguar më: 03/09/2011 - 13:47





Eva Alikaj

E ndiej veten shumë krenare dhe të prekur të flas për aktorin, pedagogun tim të parë dhe mentorin tim në fillimin e aventurës dhe ëndrrës sime më të bukur të jetës, të qenit aktor, artist. E kisha harruar se sa i rëndësishëm ka qenë për mua Ilia… Ashpërsia e jetës më ka detyruar të harroj, të fshij me dhunë shumë momente të rëndësishme.
Kur m'u kërkua të shkruaj për Ilian, në momentin e parë, m'u duk si diçka e largët, që s'ka të bëjë me mua, sikur do zbuloja kujtimet, jo më të mijat por të dikujt tjetër…që nuk e njihja më.
Si fillim, pyeta mamanë time dhe për habi, kujtesa e saj ishte shumë më e mirë se e imja dhe menjëherë fillova të qaja me dënesë. Mbas këtij rrebeshi lotësh, sikur ndjeva një kthjellim të brendshëm dhe gjithçka u kthjellua, sikur të hapej koha dhe rrezatuan rrezet e para të diellit, pas një dimri të gjatë dhe të mundimshëm, tërë këto vite që është një jetë tjetër, që nuk ka të bëjë me jetën time të vërtetë, është kjo për të cilën do të shkruaj…
Korrik 1980. Sapo kisha mbaruar maturën. Mamaja ime, njihte gruan e Ilias, Vefin dhe Ilia një ndër aktorët e asaj plejade, të cilët unë i adhuroja pa përjashtim, pranoi të më dëgjonte.
Unë, digjesha nga dëshira për të aktruar, por dy përpjekje të dëshpëruara në teatrin e shkollës, në gjimnaz më provuan të kundërtën e të qenit e talentuar, asaj që unë ndieja dhe besoja. Si një njeri paksa inteligjent, nuk isha më e sigurt që unë isha vërtetë e aftë për këtë profesion të magjishëm.
M'u dha përsëri papritur kjo mundësi. Nuk më kujtohet se me çfarë ju paraqita për prezantim Ilias, por ai tha që unë isha e talentuar ose që kisha brumë… a diçka të tillë. Maro Mokra, ishte një nga pjesët që më duket se Ilia vetë e zgjodhi për mua. Po hyja në një botë të panjohur që më magjepste.
E kam parasysh Ilian, me sytë e tij të gjallë dhe të zgjuar, kur më demonstronte se si të interpretoja e dëgjoja sikur të fliste në këtë çast para meje frazën: o Maro Mokra! Më duket se ishte poezi e Dritëro Agollit. Nuk e di tamam, se si por di që ai fliste interpretonte dhe mua më zgjohej besimi dhe unë shumë shpejt e bëja atë që më kërkohej!
E shihja, tek sytë e tij që isha aty ku duhej dhe e bëja me shumë lehtësi atë që më kërkohej të bëja. Punonim çdo ditë, disa orë një muaj rresht, deri në 12 të natës dhe ktheheshim në këmbë, sepse nuk kishte autobus, bashkë me mamanë, por di të them që kanë qenë ditët më të lumtura të jetës sime dhe këtë ia di për nder, atij aktori të talentuar, të dashur, të zgjuar që talentin tim e zbuloi që në momentin e parë. Më kujtohet që i thoshte mamasë sime: Eva dëgjon mirë, Eva shikon mirë, tipa si Eva i duhen teatrit! Unë lumturohesha së brendshmi, por isha çuditërisht shumë e përmbajtur dhe thosha me vete, ishalla është e vërtetë!
Ilia Shyti, një zotëri i fisëm dhe i dashur, ai gjyshi i përrallave, që po më përgatiste, po më zbërthente, për të hyrë në atë botë që në atë kohë unë e quaja magjike! Në shtëpinë e Ilias në "Tiranën e Re", punonim në dhomën e pritjes, 5 ose 6 orë në ditë me pushime të shkurtra, sepse pas një muaji, ishte konkursi dhe siç më thoshte Ilia se unë se kisha idenë fare, të tjerët kishin filluar përgatitjen, të paktën 6 muaj ose 1 vit përpara. Çuditërisht, nuk ndihesha e lodhur, përkundrazi, unë isha e lumtur që kisha një mësues të tillë dhe ai ishte po aq i lumtur, që punonte me mua. Ndonjëherë thërriste mamanë time që të më dëgjonte, por shumë rrallë edhe njerëzit e familjes së tij, gjë e cila mua më dukej tmerrësisht e vështirë, sepse unë isha shumë e ndrojtur, por siç thoshte ai: Duhej të mësohesha me jurinë, ndërsa me Ilian, nuk isha e ndrojtur, ai më jepte ndjesinë që ishim të barabartë.
Vetëm…njëherë u keqkuptuam dhe u grindëm… Ai po kërkonte diçka nga unë gjë të cilën në atë moment, vërtet nuk e bëja dot, nuk e interpretoja dot ashtu siç e kërkonte ai, por ai më keqkuptoi dhe tha i zemëruar, do ta bësh apo do ta lësh këtë punë! E ndjeva që u lëndova pa të drejtë dhe i thashë me kryeneçësi: - Do e lë! Ndonëse më digjte shpirti për atë punë! Ishte Ilia që lëshoi pe dhe vazhduam… Atë moment, kuptova që jam kokëkrisur, gjë të cilën e kam vënë re vazhdimisht në karrierën time të mëtejshme.
Nga dita në ditë, Ilia më dëgjonte me shumë kënaqësi dhe e ndieja që filloi të jetë krenar për mua. Më prezantoi me Margarita Xhepën, e cila më dëgjoi dhe më çmoi shumë, pra edhe këtë ia di për nder Ilias që më prezantoi me një ikonë të teatrit tonë.
Në atë kohë, besimi im rritej dita-ditës dhe sytë e Ilias që tashmë ishte bërë si shoku im, shkëlqenin nga lumturia.
E doja atë dhomë të mobiluar këndshëm, atë shtëpi dhe ata njerëz bujar që përbënin familjen e Ilias. Do të veçoja gruan e Ilias, Gjinovefin, për dashurinë që tregonte njëkohësisht edhe për bisedat që bënte Ilia për mua, jo në praninë time dhe që unë i mësoja nga Vefa edhe këto pëshpëritje, ishin të domosdoshme për të rritur besimin dhe forcën tek vetvetja, për t'i hyrë kësaj beteje dhe për ta fituar atë.
Kur punonim, punonim pa pushim dhe rrallë, shumë rrallë, bënim pauza të shkurtra. Herë pas herë, Ilia më ka treguar pikturat dhe vizatimet e tij për aktorët e teatrit. Fliste me shumë pasion dhe dashuri për pikturën, gjë e cila më habiste paksa në atë kohë, sepse zemra ime rrihte vetëm për aktrimin dhe thosha me vete - po pse nuk i mjafton aktrimi?!
Në atë kohë, aktrimi ishte për mua maja e Olimpit, sidoqoftë Ilias nuk i thashë asgjë të këtij lloji se nuk doja ta lëndoja. Në atë kohë, s'doja të lëndoja askënd, aq më pak Ilian edhe për faktin që ai më trajtonte të barabartë.
Ilia ishte njeriu i parë, që më mësoi disiplinën, ja edhe një arsye, pse e quaj mentor. Vite më vonë, atyre qindra pikturave dhe vizatimeve të asaj plejade të shkëlqyer aktorësh, do t'i shtoheshin edhe dy vizatime të mijat. Në njërën nga këto, duke interpretuar Zhuljetën, gjë e cila më çuditi, sepse në ato vite, akoma nuk e quaja veten plotësisht të denjë për atë vend, që unë e idealizoja edhe pse kisha disa vite në Teatrin Popullor, kisha interpretuar me sukses, dhjetëra role, më dukej sikur akoma nuk i përkisja asaj elite artistësh.
Përpiqem të kujtoj dhe përpiqem t'i mbaj lotët, kur mendoj që ai nuk është më, është më e vështirë për mua, se duke qenë larg dhe duke mos e përjetuar momentin e fundit, bëhet më e pabesueshme dhe më duket më e pa drejtë ndarja, që nuk u bë kurrë. Sa fort do doja në këtë moment, ta shihja, ta takoja, ta pyesja, qoftë edhe për rolin e fundit. Jam e bindur, që do më ndihmonte shumë, ai do ishte i vetmi tek i cili do shkoja të kërkoja ndihmë, gjë të cilën e kam bërë edhe disa herë, mbasi e kisha fituar konkursin, kur kam qenë studente dhe kur nuk më ecte ndonjë poezi apo ndonjë fragment. Edhe një herë pasi isha e punësuar në teatër tek Prometeu, iu luta të më ndihmonte dhe si gjithmonë ishte i gatshëm.
Më kujtohet edhe dita e konkursit, Ilia më shoqëroi në teatër, sepse aty bëhej konkursi i dramës atë vit dhe ajo ka qenë dita ime e parë, me tavolinën e kuqe të rrumbullakët të Teatrit Popullor, që ishte për mua aq e adhurueshme dhe mbi të cilën vite me radhë do të viheshin tekstet e dhjetëra e dhjetëra dramave, në të cilat do të luaja vite me radhë pa pushim, në skenën e madhe të atij teatri. Ashtu siç thoshte Ilia, kur më përgatiste dhe që unë e shikoja e çuditur: Eva i duhet teatrit. Ilia, ishte atë ditë po aq i shqetësuar sa edhe unë, nuk më kujtohet se për çfarë folëm, por e ndieja praninë e tij, në çdo moment atë ditë. Ilia, kishte bërë një punë të shkëlqyer me mua, tashmë më takonte mua, ta merrja unë stafetën!
Herën e fundit e kam takuar Ilian, mbasi i kishte ndodhur aksidenti automobilistik. Pas një shkëputjeje të gjatë nga Shqipëria, isha kthyer dhe kisha shumë probleme të miat, por shkova e vizitova Ilian në shtëpi. Tashmë nuk ishte më koha e ëndrrave e iluzioneve, ishte periudha e tranzicionit. Doli me mua dhe më përcolli jashtë shtëpisë, por ishte shumë i vrarë kishte edhe një patericë, në mos gabohem.
Në atë moment, ishim dy heronj, tashmë të lodhur dhe të dërrmuar… Ishte hera e fundit që e pashë Ilia Shytin, profesorin tim…
Ai do të mbetet në jetën time, një nga njerëzit më të rëndësishëm…

..