
Postuar mė parė nga
skampin
Nga Frrok Cupi
Fali Zot, kaq dine!... Kur heroi biblik tha kete fraze te perjetshme, sa te shenjte edhe djallezore, ishte koha kur njeriu dhe vete Zoti nuk dinin shume gjera. Zoti nuk kishte ne dore makinat. Tani njeriut qe "kaq di", Zoti i ka dhene ne dore edhe nje djall qe ecen vete, fluturon vete dhe vret vete. Njeriu i paditur ka ne dore makina- kjo eshte fatkeqesia e dites, jo vete makina. Keta po vrasin veten dhe te tjeret. Gjate korrikut dhe gushtit, cdo dite makina ka vrare me shume se tre njerez ne dite. Dje ishte viktima e fundit, pardje u vrane gjashte djem ne kanionet e Skraparit dhe nje tjeter ne Gjirokaster. Perdite vriten njerez me makine.
I ka vrare makina, apo njerezit i ka vrare njeriu me makinen qe i kane vene ne dore? Makina e ftohte prej metali, akuzohet kot se koti. Dy te tjeret duhen akuzuar: Njeriu dhe Zoti. Studiues nga Bota kane thene se fraza biblike "Fale Zot, kaq di!", tingellon qesharake, madje edhe si mburoje ndaj disa njerezve qe nuk e meritojne dhe qe shkaterrojne jeten e te tjereve. Zoti ka bere nje hile, sipas profetit Jeremiah, shpesh here ndeshkimin e ka dhene "me te rende se vete krimi". 148 vete jane ndeshkuar ne rruget e Shqiperise gjate muajit korrik, vetem pse kane kryer krimin e njeriut qe nuk di shume gje nga bota, por merr ne dore makinen dhe i grah "djallit" qe fluturon e korr ajer. Gjerat qe ndodhin ne kete epoke moderne, po e bejne vete njeriun qe te zemerohet, apo te hidherohet, apo te harroje veten para Zotit. Brenda nje familjeje te tere, para nje jave mbeti vetem njeri i plagosur rende ne rruget e Mallakastes, edhe ky mbeti i plagosur si ne kohe biblike qe te kujtoje varret e kater te tjereve; para pak koke nuk mbeti asnjeri vella qe t'i vere lule tjetrit mbi varr, te dy shkuan me nje makine qe fluturonte neper Velipoje; te dielen nje vit me pare vetem nje femije 11 vjec mbeti nga tere familja qe u shua ne autostrade... Zoti iu ka dhene ne dore makinen, si mund t'i fale me pse jane te paditur?!
Ketej ne kete bote, jane bere se bashku tre fajtore te medhenj; ose bashkefajtore.
Fajtori i pare akuzohet shteti. Eshte apo nuk eshte shteti fajtor per cdo marrezi qe kryen individi, kjo nuk ka shume rendesi. Individi vete, ka te gjitha senset qe te fajesoje shtetin. Madje shteti eshte nje lloj makine qe e ka krijuar njeriu per t'i bere mire dhe keq; me kete qellim e ka ndertuar. Edhe me shtetin, individi sillet si me makinen: E nget, e perdor, e ngarkon me barre per ne shtepi, por edhe i nenshtrohet, i dorezon disa te drejta qe pastaj nuk ka mundesi t'i terheqe. Shteti merr mallkimin e individit edhe pse ky me vullnetin e vet vritet me makine. Shteti, ne kete rast, ka barre te madhe. Vetem ne Shqiperi, shteti ka leshuar rreth 1.5 milione patenta, ose leje perdorimi per makina. Domethene, ne cdo dy vete, njeri mban ne xhep patente per makine. A mund ta pranoje arsyeja njerezore? Me shume se gjysma e popullsise jane ne moshe aq te madhe, ose aq feminore, sa nuk mund te imagjinohen me makine. Mes te tjereve ka te semure, ka te paafte, por ka edhe psikopate apo te cmendur. Sipas shifres, qe nje ne dy vete kane patente makine, i bie qe mes tyre te kete edhe psikopate apo te paafte... Kjo eshte pergjegjesia e shtetit.
Fajtori i dyte eshte Zoti. Zotit i falen ata qe nuk e kane; ndersa ata qe e kane me vete, jane indiferente. Zoti eshte fajtor per parullen "Fale Zot, kaq di!". Kjo i ka vene njerezit ne te njejten shkalle proteksioni, si ate qe e do jeten, ashtu edhe ate tjetrin qe nuk di si ta doje. Fajtor per te dyten here, Zoti behet pse i beri njerezit edhe me crregullime.
Fajtori i trete eshte vete njeriu. Ky eshte fajtor sepse ia beson gjithcka vetem pjeses qe i ka dhuruar Zoti. (Nje marredhenie skllaverie mes krijuesit dhe te birit). Njeriu ka lindur bashke me humorin (te ndryshueshem ose jo), dhe eshte kthyer ne subjekt te ndryshimeve te humorit. Individi, fatkeqesisht e var jeten e vet dhe te tjetrit, ne shilaresin e humorit; si lekundet ky, ashtu lekundet vete jeta. Njerezit e deprimuar perjetojne hidherimin, dhe kete e shoqerojne ose me vetevrasjen, ose me aksidentin. 90 per qind e pacienteve te deprimuar perjetojne ndjenjen e "moskujdesjes se metejshme", sic quhet. Keta nuk kane me interes per jeten; por marrin me vete edhe te tjera jete. Te tjeret nuk jane te afte te provojne kenaqesite e jetes. Nuk i keni degjuar lajmet e hidhura se pas dasmes njerezit iu drejtuan ferrit. Te tjeret e bejne kete pas kenaqesive te tjera: Pasi kane takuar fisin ose te dashuren kur kthehen nga emigrimi, pasi kane kryer nje fejese, pasi kane ngrene nje darke me te gjitha te mirat, pasi kane kaluar nje nate ne Tirane dhe neser nisen per ne fshatin e tyre...Anhedomia, semundja qe nuk perballon kenaqesine e meparshme, eshte nje paaftesi per te kuruar jeten... Njerez te tjere (edhe keta Zoti i ka bere) perjetojne ankth, tmerr ose parashikojne rrezikun; shikojne duart, letrat, filxhanet, fallxhoret. Keta i afrohen rrezikut permes ankthit.
... Kur marrin edhe makinen me vete, behen shume te fuqishem ne luften kunder jetes. Keta jetojne me "flutur ne stomak', sipas shkences se psikologjise te shkencetarit Waldinger; ankthi i merr drejt se keqes.
Tre fajtoret e medhenj behen se bashku dhe i japin makine ketij te fundit: Njeriut. Ky, pastaj, ben cfare i mban kapaciteti.
Krijoni Kontakt