Jetimet dhe perkujdesja per ta
Hutbe nga Sedat G. Islami
Vėllezėr besimtarė!
Feja Islame ka vlerėsuar, njohur dhe ruajtur tė drejtėn e tė dobėtėve, miskinėve, fukarave, tė vejave dhe jetimėve. Sa mirė do tė ndikonte pėrkujdesi ynė pėr ta e sidomos pėr jetimin, qė ka humbur njėrin apo te dy prindėrit. Ai ka nevoje me se shumti pėr pėrkujdesjen dhe mbikėqyrjen tone ngase ne shtėpi nuk ka dore qe e pėrkėdhel dhe zemėr qe e mėshiron, dhe nėse dikush nuk e edukon gjersa ėshtė fėmijė, ai do te rritet i mishėruar me tipare te ulta morali; shoqėrinė do ta shikoje me sy urrejtės, ngase ajo e harroi, apo e pėrbuzi, nėnēmoi dhe anashkaloi ēėshtjen e tij. Kėshtu ai, ne vend se te jete i dobishėm pėr shoqėrinė e tij, ai do te jete mjerim, shkatėrrim dhe imazh i keq pėr tė.
Muslimanė tė nderuar!
Islami i ka kushtuar rėndėsi te madhe ēėshtjes se jetimit nga aspekti i edukimit, trajtimit dhe sigurimit te ekzistencės se tij, ne mėnyrė qe ai te jete njė element dobiprurės pėr shoqėrinė; te kryeje obligimet ndaj saj dhe te jete pėrgjegjės pėr veprimet nė raport me tė.
Islami ka urdhėruar qe jetimi te respektohet e assesi te mos shqetėsohet. Thotė Allahu: Pra, mos e pėrul jetimin!. (ed Duha, 9).
Mospėrkujdesjen pėr jetimin e ka bėrė si njė shenje qe tregon se ai njeri e ka pėrgėnjeshtruar Ditėn e Llogarisė. Thotė Allahu: A e ke parė ti (a e sheh) atė, qė pėrgėnjeshtron pėrgjegjėsinė dhe llogarinė nė botėn tjetėr? Po ai ėshtė qė e pėrzė nė mėnyrė tė vrazhdė bonjakun. (Maun, 1-2)
Nė Kuran, paralel me urdhrin pėr besim tė pastėr nė Allahun dhe bamirėsinė pėr prindėr, ka ardhur edhe urdhri pėr pėrkujdesjen pėr jetimin. Thotė Allahu: Adhurojeni All-llahun e mos i shoqėroni Atij asnjė send, silluni mirė ndaj prindėrve, ndaj tė afėrmve, ndaj jetimėve, ndaj tė varfėrve, ndaj fqiut tė afėrt, ndaj fqiut tė largėt, ndaj shokut pranė vetes, ndaj udhėtarit tė largėt dhe ndaj robėrve. All-llahu nuk e do atė qė ėshtė kryelartė dhe atė qė lavdėrohet . (en Nisa, 36)
Pejgamberi, alejhis selam ka pėrmendur njė mori hadithesh pėrkitazi me jetimin, qe i tillė ishte edhe vet, alejhis selam, ne te cilat sa porositė, kėshillon dhe urdhėron pėr bamirėsi ndaj jetimit, po aq edhe garanton shpėrblime pėr kėtė gjė. Mjafton shpėrblim pėr ne shoqėrimi i tij ne Xhennet, siē thotė vet ai, alejhis selam: Unė dhe kujdestari (i mirė) i jetimit do te jemi sė bashku nė Xhennet kėshtu, duke bėrė me shenje me gishtin tregues dhe atė tė mesėm dhe duke i ndarė pak. (Transmeton Buhariu)
Nė hadithe tjera pėrmenden gjera te mrekullueshme pėr atė qė pėrkujdeset pėr jetimin, dhe kėrcėnime pėr atė qė nuk pėrkujdeset pėr tė, e prej tė cilave ne do tė veēojmė:
- Vlera e atij muslimani apo muslimaneje, qe marrin nė pėrkujdesje dhe mbikėqyrje ndonjė jetim ėshtė sikurse vlera e njė besimtari shume te devotshėm, qe falet natėn e agjėron ditėn dhe qė del pėr tė luftuar nė rrugėn e Allahut. Ja teksti:
Ai qė ndihmon gruan e vejė dhe meskinin ėshtė sikurse muxhahidi nė rrugėn e Allahut, ose sikur ai qė agjėron ditėn e falet natėn. (Buhariu)
- Prej tė parėve qė do tė hyjnė nė Xhennet do tė jenė ata qė pėrkujdesen pėr jetimet. Thotė Pejgamberi, alejhis selam:
Unė thotė Pejgamberi, alejhis selam do tė jem i pari qė hapi derėn e Xhennetit kur ja njė grua nxiton:
Ēfarė ke dhe kush je ti e pyes.
Thotė: Unė jam grua, qė kam ruajtur disa fėmijė qė mė patėn mbetur jetimė. (Hadithin e ka pėrmendur Ibni Haxher ne Fethul Bari)
- Pejgamberi, alejhis selam ka cilėsuar si mėkat mospėrkujdesjen pėr jetimet e ka thėnė:
O Allah! Unė e cilėsoj si tė keqe dhe mėkat shkeljen apo anashkalimin e tė drejtės sė dy tė dobėtėve: jetimit dhe gruas. (Hadith ka graden e hasen-it. Shih: Silsiletus sahihah, 1015)
- Nė njė hadithi tė regjistruar nga Buhariu dhe Muslimi e tė transmetuar nga Ebu Hurejre, Muhammedi, alejhis selam ngrėnien e pasurisė sė jetimit e kishte radhitur nė mesin e 7 mėkateve qė shkatėrrojnė njeriun e kishte thėnė: Largohuni nga shtatė mėkatet shkatėrruese: (nė mesin e tyre numėroi edhe) ngrėnia e pasurisė sė jetimit.
Robėr tė Allahut!
Tė drejtėn e jetimit pėr pėrkujdesje dhe mbikėqyrje e kane vėrtetuar Kurani dhe Sunneti. Kur Pejgamberin, alejhis selam e pyeten pėrkitazi me ēėshtjen e jetimit, Allahu shpalli nė Kuran: Dhe tė pyesin ty pėr bonjakėt. Thuaj: Po ti ndihmoni nė punėt e tyre ėshtė mė mirė, e nėse i pėrzieni (pasurinė e tyre me tuajėn), ata janė vėllezėrit tuaj. All-llahu di tė dallojė qėllimkeqin nga qėllimmirin. E sikur tė dėshironte All-llahu do tju rėndojė. All-llahu ėshtė mė i fuqishmi, mė i urti. (el Bekare, 220)
Allahu aludoi nė tė drejtėn e patjetėrsueshme tė jetimit pėr pėrkujdesje e tha: Le tė frikėsohen ata (nė prag tė vdekjes) sikur tė linin pas vete pasardhės tė paaftė pėr tė cilėt kanė dro (si do tė jetė gjendja e tyre) le ti ruhen All-llahut (dėnimit tė Tij) dhe le tju thonė (jetimėve) fjalė prindore. (en Nisa, 9)
Nėse dikush ka ne pėrkujdesje ndonjė jetim le tė jetė i sjellshėm me tė nė ēdo gjė, madje edhe nė tė folur. Kur ta thėrras le ta thėrras me emra pėrkėdhelės, si: O biri im!, ashtu siē i thėrret fėmijėt e tij.
Frikėsojuni Allahut o besimtarė dhe bėhuni tė njerėzishėm ndaj jetimėve dhe tėrė nevojtarėve. Pėrkujtoni ditėn qė do tė dilni para Tij, atė dite kur ēdo kush, pa asnjė padrejtėsi, do tė shpėrblehet pėr atė qė ka bėrė.
Vėllezėr muslimanė!
Frikėsojuni Allahut dhe dijeni se Allahu do ta llogarisė ēdokėnd qe ka shkelur te drejtėn e jetimit, ka keqpėrdorur pasurinė e tij dhe ka shfrytėzuar atė nė gjėra qė nuk janė tė ligjshme pėr tė. Allahu urdhėron e thotė: Provoni bonjakėt derisa tė bėhen pėr martesė, e nėse vėreni te ta pjekuri, atėherė dorėzonju atyre pasurinė e tyre. Mos e hani atė duke shkapėrderdhur dhe duke u ngutur para se tė rriten ata. Kush ėshtė i pasur le tė ruhet (shfrytėzimit tė pasurisė tė jetimėve), e kush ėshtė i varfėr, le tė hajė me maturi. E kur tju dorėzoni atyre pasurinė e vet, dėshmoni atė (qė ju dorėzoni). Mjafton qė All-llahu ėshtė llogaritės. (en Nisa, 6)
Krahas kėsaj, nė Kuran, ėshtė pėrmendur edhe ndėshkim i madh pėr ata qė keqpėrdorin pasurinė e jetimit. Thotė Allahu: Ata qė e hanė pa tė drejtė pasurinė e jetimėve, nė tė vėrtetė ata hanė atė qė mbush barkun e tyre zjarr dhe do tė futen nė zjarrin e xhehennemit. (en Nisa, 10)
Edhe Pejgamberi, alejhis selam e ka cilėsuar tė tillė ngrėnien e pasurisė sė jetimit, siē pėrmendėm mė lartė, e ka thėnė:
Largohuni nga shtatė mėkate shkatėrruese! Cilat janė ato?-pyetėn njerėzit. Tha:
Ti bėsh Allahut shok,
Magjia,
Mbytja nė mėnyrė mizore,
Ngrėnia e kamatės,
Ngrėnia e pasurisė sė jetimit,
Ikja nga fushėbeteja, dhe
Shpifja pėr gratė besimtare tė ndershme dhe tė mbrojtura nga mėkatet. (Transmetim unanim)
O Allahu ynė! Na bė bamirės pėr jetimėt!
O Allahu ynė! Na bashko nė Xhennet me tė dashurin Tėnd, Muhammedin, dhe tė gjithė pejgamberėt, alejhimus selam, dėshmorėt dhe tė sinqertit, ngase ata me tė vėrtetė janė shokė tė mirė!
O Allahu ynė! Na udhėzo ne dhe udhėzo me ne, na bė pionier tė dritės islame dhe prijės tė tė devotshmėve!
O Allahu ynė! Na mundėso qė tė kėshillohemi me fjalėn Tėnde, ta pasojmė atė dhe tė jemi prej atyre qė flasin dhe veprojnė drejt!
O Allahu ynė! Dėrgo pėrshėndetjet mė tė ngrohta pėr Pejgamberin tonė, Muhammedin, familjen, shokėt dhe mbarė pasuesit e tij!
Amin! Amin! Amin!, dhe lutja jonė e fundit ėshtė: Falėnderimi i takon Allahut, Zotit tė botėve!
Krijoni Kontakt