Femrat shqiptare po martohen me maqedonas
Statistikat zyrtare qė i publikoi Enti i Statistikave tė Maqedonisė bėjnė tė ditur se vetėm gjatė vitit 2010 gjithsej 154 fėmijė janė lindur nga martesat e pėrziera shqiptaro-maqedonase. Nėnėn e kanė shqiptare, ndėrsa babin maqedonas, ndėrsa numri ėshtė simbolik kur babai ėshtė shqiptar dhe nėna maqedonase ku mezi kanė lindur vetėm 24 foshnja. Kjo nėnkupton se femrat shqiptare me tė madhe martohen pėr maqedonasit.
Sipas tė dhėnave nga publikimi i fundit “Lėvizjet natyrore tė popullatės nė Maqedoni” i mbėshtetur nga Enti Shtetėror pėr statistikė del se mbi 100 fėmijė nė Maqedoni vetėm gjatė vitit 2010 janė lindur nga baballarė maqedonas dhe nėna shqiptare.
Kėto tė dhėna dėshmojnė se viteve tė fundit femrat shqiptare me tė madhe martohen me maqedonasit.
Sipas kėtij hulumtimi nga numri i pėrgjithshėm i foshnjave tė lindura nga martesat e pėrziera konstatohet se 154 foshnja janė lindur nga nėna shqiptare dhe babai maqedonas, ndėrsa numri ėshtė simbolik kur babai ėshtė shqiptar dhe nėna maqedonase ku mezi kanė lindur vetėm 24 foshnja njofton e pėrditshmja shqiptare nė Maqedoni “Fakti".
Qė nga viti 2003, nė krahasim me tė kaluarėn, martesat mes shqiptarėve dhe maqedonasve kanė ardhur nė rritje.
Nė vitin 2005 pati 137 martesa tė pėrziera, nga tė cilat nė 16 raste nusja ishte maqedonase, kurse dhėndri shqiptar, dhe nė 121 raste tė tjera nusja ishte shqiptare dhe dhėndri maqedonas; nė vitin 2007 - 188 (19 raste - nusja maqedonase e dhėndri shqiptar dhe 169 e kundėrta), nė vitin 2006 - 246 (19 raste - nusja maqedonase e dhėndri shqiptar dhe 227 e kundėrta).
Por lindja e 154 foshnjave para njė viti nga baballarėt maqedonas e nėna shqiptare ,duket qartė se meshkuj maqedonas preferojnė tė marrin shumė herė mė tepėr nuse shqiptare sesa preferojnė meshkujt shqiptarė tė marrin nuse maqedonase.
Por, megjithatė, edhe kėto shifra, tė martesave tė pėrziera shqiptare e maqedonase nuk janė aspak shprehje e gjendjes sė vėrtetė nė kėtė drejtim nė kėtė vend, pėr tė mos thėnė se kemi tė bėjmė me njė tablo tė shtrembėruar tė realitetit, sepse kėto vitet e fundit ka marrė formė njė dukuri e re.
Shumė burra maqedonas nga zonat rurale tė Maqedonisė janė martuar me nuse shqiptare, por jo nga Maqedonia, por nga Shqipėria, kohėt e fundit sidomos nga zonat veriore tė vendit tone “Statistikat lidhur me martesat e pėrziera, konkretisht mes maqedonasve dhe shqiptarėve nuk e reflektojnė realisht gjendjen lidhur me tendencėn nė rritje tė kėtyre martesave. Shifrat vetėm tregojnė se ka mė shumė nuse shqiptare, por ato, nė fakt, janė shqiptare nga Shqipėria”, vihet nė dukje nė sektorin pėrkatės tė Institutit Shtetėror tė Statistikave tė Maqedonisė.
Sociologia, Rejhan Kadriu pohon se rritja e martesave mes burrave maqedonas dhe grave shqiptare nuk dėshmon se marrėdhėniet ndėretnike nė Maqedoni janė tė pėrsosura pasi nuset nuk janė vendi ynė por shumica nga Shqipėria.
“Pa qenė nevoja tė bėhen shumė studime, do tė konstatosh se mes maqedonasve dhe shqiptarėve mbizotėrojnė, mosbesimi e dyshimi i ndėrsjellė, paragjykimet etnike, fetare, pėr tė mos pėrmendur ato politike; sapo dalin nga qendrat e punės ose shkollat e pėrbashkėta, shqiptarėt e maqedonasit nė Maqedoni futen secili nė botėn e vet, shkurt bėjnė njė jetė larg njėri-tjetrit”, thotė Kadriu duke shtuar se martesat e pėrziera mes shqiptarėve dhe maqedonasve tė vendit jo vetėm qė janė tė pakta, por janė mjaft tė rralla.” Shkaku kryesor i kėsaj dukurie ėshtė pėrkatėsia fetare dhe si shembull sjellin numrin jo tė vogėl tė martesave tė pėrziera brenda njė besimi fetar nė kėtė vend; nė rastin e atij mysliman, midis shqiptarėve, turqve e boshnjakėve, kurse nė rastin e besimit tė krishterė, midis maqedonasve dhe nuseve nga. Pėrkatėsia fetare por edhe statusi social nė kėto raste vendimtar”, pohon, socilogja, Rejhan Kadriu.
Gazeta "Fakti" citon sociologun maqedonas Ilija Acevski, i cili shpreh mendimin se ajo qė duhet tė bėhet, ėshtė qė tė dyja palėt tė heqin dorė nga paragjykimet dhe qė pjesėtarėt e tė dyja bashkėsive etnike ta shohin njėri-tjetrin vetėm qenie njerėzore.
“Sikur tė arrijmė qoftė edhe shifrėn 5 pėr qind sa u pėrket martesave mes maqedonasve dhe shqiptarėve, ky do tė ishte njė tregues i mirė se diēka po lėviz nė drejtim tė tolerancės dhe bashkėjetesės sė ndėrsjellė. Martesat e pėrziera janė treguesi mė real dhe, nė tė njėjtėn kohė, edhe mė i fortė i bashkėjetesės ndėretnike, sesa mund tė jetojnė sė bashku pjesėtarėt e kėtyre dy bashkėsive etnike nė Maqedoni”, thotė ai.
Bota Sot
Krijoni Kontakt