
Postuar mė parė nga
Gregu
Kur vendet islamike pretendojn se jane me afer shkences, eshte e habiteshme.
Ne cdo gje mundohen ta ven veten te paret, te miret...
Ja nje pjese historie nga nje diplomat otoman ne Vjene, ambasadori Mustafa Hatti Efendi, i cili ne nje raport qe mban daten 1748, pershkruan nje vizite qe ka bere ne nje observator astronomik, me ftese te perandorit, duke folur per disa prej "instrumenteve te cuditeshme dhe sendeve te mrekullueshme", qe kishte pare aty, ai thot:
Nje nga marifetet qe na treguan eshte ky:
Ishin dy dhoma qe lidheshin me njera-tjetren. Ne njeren prej tyre kishte nje rrote dhe mbi te ishin vendosur dy topa te medhenj kristali. Vete keta lidhen me nje cilinder te zgavert, me te holle se nje kallam, nga ku nje zinzhir i gjate shkon deri ne dhomen ngjitur. Kur rrotat vertiten, nje afsh pervelues kalon neper zinzhir, shkon ne dhomen tjeter, ku shperthen nga toka dhe, nese e prek me dore, afshi te djeg gishtat, duke te shkundulluar te terin. Gjeja me e habiteshme eshte qe po qe se njeriu qe e prek eshte kapur per dore me dike tjeter, dhe ky, nga ana e vet, me nje tjeter, e keshtu me radhe, derisa te formohet nje rreth me nja 20-30 veta, secili nga ata do te ndjeje te njejten percellim ne gishta e ne trup, si dhe i pari. Kete e provuam vete. Meqe ata s'dhane ndonje pergjigje te kuptueshme pyetjeve qe iu beme dhe, duke qene e gjithe kjo nje loje, s'e pam me vend te kerkonim me shume informim.
Nje tjeter shpikje, perbehej nga ca shishka prej qelqi qe, e pam me syt tane se si, edhe pse i goditen me gure e me dru, s'thyheshin. Me pas, pame se si brenda tyre futen ca copa stalli dhe atehere keto shishka te holla sa gishti, qe u kishin qendruar goditjeve me gure, u shkermoqen si te ishin miell. Kur i pyetem se c'kuptim kishte kjo, ata shpjeguan se kjo ndodhe kur qelqin e nxehte e fut menjehere ne uje te ftohete. Ne e gjykuam kete pergjigje te pakuptimte, pjese te dhelperies frenge.
Marr nga libri:
Ku eshte gabuar?
Bernard Lewis
Krijoni Kontakt