Disa shembuj nga përgjigjet e urta të Profetit dhe sjelljet e tij të mençura

[~Geri~]

I Dërguari i Allahut ishte shembull i mirë për sjelljen dhe përgjigjet e mençura.
Të gjitha veprimet e tij ishin për t’u marrë shembull dhe të gjitha përgjigjet kishin mençuri.
Ja disa prej tyre:

- Një beduin e pyeti të Dërguarin e Allahut: Kur do të bëhet Kiameti, o i Dërguari i Allahut?
- Çfarë ke përgatitur ti për të? – i thotë ai.
- Nuk kam përgatitur shumë falje, agjërime dhe lëmoshë, por e dua Allahun dhe të Dërguarin e Tij.
- Ti do të jesh me atë që do, - i tha Profeti. 292

Shiko se si me këtë përgjigje të urtë, Profeti (salallahu alejhi ue selem) e zhvendosi shqetësimin e pyetësit nga diçka që nuk ka dobi, në diçka që i bën dobi, pa e ndjerë edhe vetë pyetësi. Por nëse Profeti (salallahu alejhi ue selem), për shembull, do t’i kishte thënë: “Nuk e di se kur do të bëhet Kiameti!” Ndoshta për këtë beduin kjo përgjigje do të kishte lënë ndonjë përshtypje jo të mirë, për shkak se ishte një musliman i ri dhe i paditur. Ndaj urtësia e desh që Profeti t’i largohej një përgjigjeje që nuk kishte asnjë dobi për të, në një tjetër që kish dobi për besimin e tij dhe i vlente për botën tjetër, i vlente edhe gjithë umetit pas tij.

I Dërguari i Allahut tha: “Çfarë ke përgatitur ti për të?” dhe kështu beduini u largua nga pyetja e tij dhe mori atë çka i vlente. I bekuar nga Allahu qoft ë ky mësues i madh!



- Kur një beduin urinoi në xhami, shokët e Profetit iu vërsulën, por ai i ndaloi dhe beduini tha: O Zot, më mëshiro mua e Muhamedin dhe asnjë tjetër! Dhe Profeti (salallahu alejhi ue selem) i tha: “E kufi zove shumë (mëshirën)!”293 Në vend që ai të thoshte, p.sh: “Th e diçka pa vlerë!”, tha atë që duhej të thoshte. Ç’edukator i madh!



- Kur një njeri i kërkoi t’i lante borxhin dhe u soll ashpër me të, shokët e Profetit (salallahu alejhi ue selem) u bënë gati ta sulmonin, por ky u tha:
“Lëreni! Sepse ai është në të drejtë e i takon të flasë.” Më pas tha: “Jepini një deve si deveja e tij!
- O i Dërguari i Allahut, nuk kemi gjetur veçse deve më të mirë se ajo e tij!
“Jepjani! Më i miri prej jush është ai që shlyen borxhin me diçka më të mirë.”294

Në fjalët e Profetit (salallahu alejhi ue selem), “Lëreni! Sepse ai është në të drejtë e i takon të flasë”, ka një qetësim të shpirtit të revoltuar, të atij që kërkon të marrë hakun e tij, sepse me këto fjalë ai e kuptoi që i Dërguari i Allahut ia njohu të drejtën. Më pas kur dëgjoi se borxhi i tij u shlye me një deve më të mirë sesa e tija, zjarri i revoltës së tij u shua plotësisht. Ç’sjellje e shembullore e Profetit (salallahu alejhi ue selem)!


Nëse do të donim t’u shkonim pas sjelljeve të Profetit (salallahu alejhi ue selem) dhe përgjigjeve të tij, do të ishim zgjatur së tepërmi dhe do të ishim larguar nga qëllimi i këtij libri.


Një nga historitë më interesante që tregohet për përgjigjet e mençura nga njerëz të urtë, është edhe kjo:Një mbret pa në ëndërr sikur të gjitha dhëmbët dhe dhëmballët i ranë përtokë! Ai pyeti një komentues, i cili i tha: O prijës! E gjithë familja jote dhe të afërmit e tu do të vdesin para teje. Mbreti u dëshpërua shumë dhe pyeti një komentues tjetër ëndrrash. Komentuesi tjetër i tha: O prijës! Mos u shqetëso, sepse ëndrra jote do të thotë se ti do të jesh më jetëgjati në familjen tënde. Dhe kështu mbreti u qetësua.

Nëse i shikon me vëmendje, do të vësh re se të dyja përgjigjet kanë të njëjtin
kuptim, me ndryshimin e vetëm se përgjigjja e parë nuk u artikulua me urtësi,
ndonëse ishte e saktë. Përgjigjja e dytë kishte edhe urtësi, edhe vërtetësi brenda, dhe shiko se çfarë efekti pati!
Nga këtu bëhet e qartë se qëllimi i kësaj teme qëndron te rëndësia e përgjigjeve të mençura dhe ëmbëlsia e ligjërimit, dhe jo te thënia e gjërave të pavërteta dhe servilizmi ndaj së keqes. Është e lejuar që thirrësi të përdorë zgjuarsinë, urtësinë dhe të marrë parasysh pasojat e çështjeve të ndryshme, ndaj mund ta thotë të vërtetën në një pamje më të pranueshme dhe me një artikulim më të zbutur.

[~Geri~]

Larmia në ligjërimin e Profetit, në përshtatje me natyrën e njerëzve


Suneti i Profetit (salallahu alejhi ue selem) na jep pamje reale dhe veprime
praktike se si u ligjërohet njerëzve, si u përshtatet ligjërimi natyrave të tyre dhe
gjendjeve të veçanta që ata kalojnë. Për shembull, kur i Dërguari i Allahut pa
natyrën e dobët të Ebu Dherit, e këshilloi të mos u afrohet posteve drejtuese,
duke i thënë: “O Ebu Dher! Ti je i dobët dhe ajo është amanet...”304


Ndërsa kur Profeti (salallahu alejhi ue selem) vuri re se Halid ibën Uelidi ishte
njeri që kishte forcë dhe dinakëri aty ku duhej, e vendosi si prijës ushtarak dhe
la pas tij njerëz më të lartë, siç qe Ebu Bekri dhe Umeri apo edhe të tjerë. Por
kur Halidi gaboi në vrasjen e disa pjesëtarëve të fisit Beni Huzejme, i Dërguari i
Allahut publikisht tha: “O Zot! Unë para Teje dëshmoj se nuk pajtohem me atë që
ka bërë Halidi!”305 Dhe nuk e shkarkoi nga detyra, pavarësisht nga gabimi, sepse
ai ishte i fortë në luftë kundër armiqve, ndaj edhe mund t’i falej një gabim i tillë.



Kur Profeti (salallahu alejhi ue selem) pa tek Ebu Bekri forcën e besimit,
drejtësinë me njerëzit dhe aft ësinë për të udhëhequr, ia parapërgatiti rrugën për
marrjen e kalifatit. Profeti (salallahu alejhi ue selem) tha: “Allahu dhe besimtarët
nuk pranojnë njeri tjetër veç Ebu Bekrit.”306


Kur Profeti (salallahu alejhi ue selem) pa se si njerëzit shtyheshin për të puthur
gurin e zi në Qabe, i tha Umerit: “O Umer, ti je një njeri i fortë, mos u shty te guri
se i dëmton të dobëtit. Nëse gjen vend bosh, preke atë, në të kundërt trego me dorë
nga ai, përmende Allahun dhe madhëroje Atë.”307


Në një kohë kur Profeti (salallahu alejhi ue selem) e urdhëroi Zejd ibën Thabitin
të mësonte sirianishten,308 ai vetë nuk gjente mundësi t’i mësonte njërit prej shokëve të tij suren El-Fatiha dhe e urdhëroi që në vend të saj të thotë: “Subhan
Allah, uel hamdulilah, ue la ilahe ila Allah, uallahu ekber, ue la haule ue la kuuete
ila bilah.”309
Është e habitshme se si Profeti (salallahu alejhi ue selem) kujdesej të ishte i
përshtatshëm me çdo njeri! Profeti urdhëron dikë që të mësojë një gjuhë të huaj,
pasi tek ai konstaton zgjuarsi dhe aft ësi memorizimi, ndërsa një tjetër e urdhëron
ta madhërojë Allahun thjesht, pa kënduar suren El-Fatiha, sepse ky njeri e kishte
memorien të dobët... Dhe e gjitha kjo për hir të një përkujdesjeje sipas natyrës
së çdo njeriu, një veti kjo që u mungon shumë prej thirrësve dhe edukatorëve
islamë.

Kështu pra duhet të jetë edhe thirrësi islam, njeri që kupton natyrën e atij që
thërret, i aftë të perceptojë atë cilësi, me anë të së cilës do të mundë të nxjerrë
përfitime, ndaj dhe vonohet kur jep një këshillë, e shtyn një çështje për më vonë
dhe nuk jep përgjigje të menjëhershme. E gjitha kjo për t’iu përshtatur natyrës së
çdo njeriu brenda kornizave të urtësisë dhe asaj që është e lejuar fetarisht.

[~Geri~]

Shembuj nga Tradita Profetike


Vetë Profeti (salallahu alejhi ue selem) tregohej i kujdesshëm me njerëzit, sipas
shtresës së tyre shoqërore, siç qe rasti me beduinin që urinoi në xhami dhe shokët
e tij u ngritën për ta ndalur në mënyrë të dhunshme, por ky nuk do të ishte aspak
një veprim i urtë. Ata nuk morën parasysh dy gjëra: së pari, ai ishte një njeri i
paditur dhe, së dyti, gjendej në siklet dhe donte patjetër të çlirohej. Predikuesi
më i mirë dhe njeriu më i urtë, Profeti i Zotit (salallahu alejhi ue selem), i kuptoi
të dyja këto gjëra. Për sa i përket padijes, ajo shërohet me mësim, ndërsa situata e
sikletshme në të cilën ai gjendej, të detyronte që këshilla të shtyhej për më vonë,
derisa të mbaronte së urinuari, pavarësisht faktit se gjendej në xhami. Sepse,
dëmi që do të vinte nga ndërprerja e urinimit, për të do të ishte më i madh sesa
ajo që po bënte. Pa përmendur se ai nuk e kuptonte atë që do t’i thuhej në ato momente. Ndaj dhe i Dërguari i Allahut e trajtoi situatën e tij me kujdes. Ai
fillimisht i ndaloi shokët e tij që të vepronin, i ndaloi t’ia ndërprisnin urinimin,
duke u thënë: “Mos ia ndërprisni urinimin!” Pasi përfundoi një veprim të tillë,
Profeti u zhvendos në trajtimin e origjinës së problemit, që ishte padija e këtij
njeriu. I Dërguari i Allahut filloi ta mësonte këtë njeri me butësi dhe me një qetësi
të habitshme, aq sa beduini tha fjalën e tij të njohur, nga e cila Profeti qeshi. Ai
tha: “O Zot, më mëshiro mua dhe Muhamedin dhe mos mëshiro asnjë tjetër veç
nesh!” Shikoni pra se çfarë rezultati pozitiv, jep kujdesi për situatat e veçanta në
të cilat gjenden njerëzit që ftohen në fe, fitohet dashuria ndaj predikuesit dhe
pranohet ftesa që ai bën.

Një nga shokët e Profetit (salallahu alejhi ue selem), Muauije ibën El-Hakem Essulemi,
gjatë faljes tha disa fjalë, duke mos e ditur që nuk lejohet të flasësh kur je
në namaz. Pasi përfundoi namazi, ai iu afrua Profetit, i cili i tha: “Kjo është falje;
në të nuk lejohet të bëhen fjalë njerëzish.”311

Ky njeri, pasi u largua nga Profeti, foli për atë çka ndjente: “Nuk kam parë para
tij dhe as pas tij mësues më të mirë se ai. Pasha Zotin, as nuk më poshtëroi,
as nuk më goditi dhe as nuk më ofendoi.”312

Por i Dërguari i Allahut, siç ishtei butë me njerëzit e paditur, po ashtu zemërohej kur cenoheshin kufizimet e Allahut nga njerëz të ditur. Abdullah ibën Umeri e ndau gruan e tij kur ishte me menstruacione dhe këtë ia përmendën të Dërguarit të Allahut, i cili u zemërua dhe tha: “Ai duhet ta kthejë dhe ta mbajë deri sa ajo të pastrohet, më pas të presë sa t’i vijnë menstruacionet dhe deri sa të pastrohet; nëse do që gjatë kësaj kohe ta ndajë, atëherë le ta ndajë duke qenë e pastër dhe pa pasur kontakt me të. Kjo është
periudha e pritjes (ideti) që ka urdhëruar Allahu.

[~Geri~]

Profeti merrte parasysh nivelin e besimit të njerëzve

Edhe Tradita Profetike nuk del jashtë metodës kuranore. Në të do të gjejmë
ligjërime që i përshtaten çdo kategorie, sipas nivelit të tyre të besimit. Është e vështirë të pasqyrojmë të gjithë shembujt, por do të mjaft ohemi me disa prej tyre, sa për t’i kujtuar dhe tërhequr vëmendjen.

Profeti (salallahu alejhi ue selem) u drejtohej të krishterëve dhe çifutëve me një gjuhë të ndryshme nga ajo me të cilën u drejtohej mosbesimtarëve kurejsh. Ai u drejtohej çifutëve me domosdoshmërinë për t’iu bindur Teuratit të vërtetë dhe të mos e deformonin atë. Nëse do ta ndiqnin siç duhej, do të kishin besuar. Për shembull, kemi rastin kur çifutët u paraqitën para Profetit (salallahu alejhi ue selem) me një rast kurvërie dhe ai u tha: “Të pyes në emër të Allahut, që zbriti Teuratin te Musai, a kështu e keni ndëshkimin për kurvërinë në Librin tuaj?!”342

Profeti i foli delegacionit të krishterë nga Nexhrani, se Ibrahimi nuk kishte qenë
as çifut dhe as i krishterë, por njësues i Zotit dhe i nënshtruar ndaj Tij. Profeti u pati shkruar: “... Dhe unë ju ftoj në adhurimin e Allahut dhe jo në adhurimin e njerëzve. Ju ftoj të viheni nën pushtetin e Allahut dhe jo nën atë të njerëzve...”343

Shiko se si Profeti në mënyrë të drejtpërdrejtë iu drejtua për ta njësuar Zotin në adhurim, sepse ata e pranojnë që Allahu është një dhe i vetëm.
Shokëve të tij që bënin gjynahe, u fliste për besimin dhe u kujtonte dashurinë e të Gjithëmëshirshmit.
Abdullah ibën Mugafel tregon se një burrë takoi në rrugë një grua që kishte qenë e përdalë në kohën e injorancës, para ardhjes së Islamit, dhe fi lloi të argëtohej me të deri sa zgjati dorën drejt saj dhe ajo i tha: “Mos! Allahu na e largoi shirkun (në një version tjetër: na e largoi injorancën) dhe na solli Islamin.” Burri u kthye, por u përplas me fytyrë pas murit dhe u plagos. Më pas ai shkoi te Profeti (salallahu alejhi ue selem) dhe i tha çfarë i kishte ndodhur. Profeti i tha: “Ti je një njeri që Allahu të do të mirën. Kur Allahu i do të mirën një njeriu, ia shpejton dënimin e gabimit të tij që në këtë botë dhe kur nuk ia do të mirën, ia ruan gjynahun që t’ia japë hakun Ditën e Kiametit si të ishte një mal.”344

Argumenti më i qartë në këtë drejtim janë edhe letrat që i Dërguari i Allahut u
dërgonte mbretërve dhe krerëve të popujve, ku u fliste për besimin dhe hyrjen
në Islam.

Letra që Profeti i dërgoi mbretit pers, Kisra, adhurues i zjarrit, nuk
i ngjante letrës që i dërgoi mbretit të Abisinisë, Nexhashit, që ishte i krishterë.
Letrat e tij janë kaq të njohura, sa nuk është e nevojshme t’i citojmë këtu.345
Një nga momentet më të bukura që ia vlen ta përmendim, është mënyra se si i
Dërguari i Allahut i drejtohej një njeriu që kishte në zemër besim dhe një njeriu
që zemrën e kishte të zbrazët nga besimi. Siç qe rasti në mes të materializmit të Surrakës dhe besimit të Umerit:

Surraka ibën Malik shkoi në ndjekje të Profetit (salallahu alejhi ue selem) në
kohën kur ai po emigronte për në Medine, që të merrte shpërblimin që patën
vënë Kurejshët për kapjen e Profetit... Kur Surraka e mbërriti Profetin, ai i kërkoi të mos tregonte për të dhe Ebu Bekrin dhe do t’i jepte si shpërblim material diçka që në atë kohë më shumë ishte një ëndërr sesa e vërtetë... I Dërguari i Allahut i tha: “Dhe ja unë e parashoh(profetizoj) kur ti të kesh vënë byzylykët e Kisras.”346

Njëherë Umeri hyri në dhomën e Profetit (salallahu alejhi ue selem) dhe vuri re
se hasra mbi të cilën rrinte, i kishte lënë gjurmë në trup. Umerit i erdhi keq dhe filloi të qante, ndërsa Profeti i Zotit i tha:
- Pse qan?
- O i Dërguari i Allahut, Kisra dhe Çezari jetojnë si jetojnë, ndërsa ti je i Dërguari i Allahut dhe...!
- A nuk je i kënaqur që atyre t’u përkasë kjo botë dhe ne bota tjetër?! – i thotë Profeti.347

Përgjigjja që i Dërguari i Allahut i dha Surrakës, ndryshoi shumë nga ajo që
i dha Umerit. Herën e parë ai bëri një premtim që i përket kësaj bote, ndërsa
herën e dytë një premtim që i përket botës tjetër, pse ky ndryshim?! Pse nuk i tha Surrakës se do të hysh në Islam dhe do të kesh si shpërblim Xhenetin?! Pse nuk i tha Umerit se do të jetë prijës i madh dhe pushtetar i fuqishëm që do të ketë në zotërim atë çka sundon sot Çezari dhe Kisra?!
Kjo, sepse i Dërguari i Zotit në predikimet dhe përgjigjet e tij e çonte në mend
nivelin e besimit të atij që i fliste...

Surraka kishte dalë për ta gjurmuar Profetin për pasuri dhe nuk i kushtonte
rëndësi besimit në atë kohë. Për të nuk kishte ndonjë peshë të veçantë Xheneti, ndaj nuk ishte e volitshme që t’i thuhej: Do jesh besimtar dhe do të hysh në Xhenet. Shpirti i tij në atë kohë ishte i dhënë pas kësaj bote, që qe edhe qëllimi tij kur e ndoqi Profetin nga pas. Kështu, Profeti i foli Surrakës duke i premtuar shpërblim material “byzylykët e Kisras”, sepse kjo i përshtatej pikësynimit të tij kryesor në atë kohë dhe Surraka e njihte Profetin (salallahu alejhi ue selem) si njeri të sinqertë dhe i mbante premtimet që jepte.
E ndërsa Umeri kishte një shpirt besimtar, për të kjo botë nuk kishte asnjë vlerë përpara kënaqësisë së Allahut dhe Xhenetit të Tij, ndaj dhe i duhej folur në përshtatje me shpirtin që kishte. Profeti i tha: “A nuk je i kënaqur që atyre t’u përkasë kjo botë dhe ne bota tjetër?!”

Ky shembull vlen si argument i fortë edhe për marrjen parasysh të gjendjes
shpirtërore dhe personalitetit të njerëzve që ft ohen në fe.
Në këtë temë hyjnë edhe muslimanët e rinj, të cilët kanë pak kohë që janë ndarë nga periudha e injorancës para islame. Ligjërimi ndaj tyre nuk mund të jetë i njëjtë me atë që u drejtohet besimtarëve të hershëm e të avancuar në besim apo i njëjtë me ata që janë lindur dhe rritur në Islam, ashtu siç nuk i fl itet njëlloj një fëmije dhe një burri. Dhe kjo sepse besimi dhe dija te njerëzit që sapo kanë besuar, nuk janë të njëjta me ato të besimtarëve të hershëm. Kemi shembuj të ndryshëm të asaj që ka ndodhur në fi llimet e Islamit në Medine, për këtë temë që po trajtojmë.


Maizi kreu një gjynah dhe erdhi te Profeti (salallahu alejhi ue selem). Pasi i tregoi se çfarë kishte bërë, i kërkoi ta dënonte sipas ligjit islam. Islami në atë kohë ishte në fillimet e tij në Medine, por Profeti iu shmang disa herë..., ndonëse Maizi qe tepër i qartë në pranimin e fajit të tij.348 Dhe e gjitha kjo, sepse Profeti (salallahu alejhi ue selem) e vlerësonte situatën e përgjithshme në të cilën kalonte Islami, e vlerësonte gjendjen e besimit në të cilën kalonte një musliman i ri dhe gjynahet që ai bënte.

[~Geri~]

Një i ri erdhi tek i Dërguari i Zotit dhe i tha: “Më lejo të bëj kurvëri!” Njerëzit u
ngritën përreth tij dhe fi lluan ta kritikojnë. Ata shfrynin drejt tij.
Afrohu - i tha Profeti dhe ai u afrua.
Ulu! Dhe djaloshi u ul. A do që një gjë e tillë t’i ndodhë nënës tënde?!
Jo, pasha Zotin, t’u bëfsha kurban!
Edhe njerëzit nuk duan t’u bëjë vaki nënave të tyre. A do që një gjë e tillë t’i ndodhë
vajzës tënde?!
Jo, pasha Zotin, o i Dërguari i Allahut, t’u bëfsha kurban!
Edhe njerëzit nuk duan t’u ndohdë vajzave të tyre. A do që një gjë e tillë t’i ndodhë
motrës tënde?!
Jo, pasha Zotin, o i Dërguari i Allahut, t’u bëfsha kurban!
Edhe njerëzit nuk duan t’u bëjë vaki motrave të tyre. A do që një gjë e tillë t’i
ndodhë hallës tënde?!
Jo, pasha Zotin, o i Dërguari i Allahut, t’u bëfsha kurban!
Edhe njerëzit nuk duan t’u bëjë vaki hallave të tyre. A do që një gjë e tillë t’i ndodhë
tezes tënde?!
Jo, pasha Zotin, o i Dërguari i Allahut, t’u bëfsha kurban!
Edhe njerëzit nuk duan t’u bëjë vaki tezeve të tyre.
Profeti vuri dorën e tij mbi të dhe tha: O Zot, fale gjynahun e tij, pastroja zemrën
dhe ruaja moralin! Më pas ky djalë nuk tundohej më nga një gjë e tillë.360
Profeti (salallahu alejhi ue selem) e kuptoi se në ç’gjendje psikologjike ndodhej
ky njeri. Në të përplasej epshi përvëlues dhe besimi i sinqertë. Në ato momente
ky njeri nuk gjeti zgjidhje tjetër për ta shuar këtë zjarrmi, veçse të kërkonte leje
të përkohshme nga Profeti, që përkohësisht të mos e respektonte ndalesën për këtë gjë dhe më pas të kthehej përsëri në respektimin e saj. Ai erdhi te Profeti
(salallahu alejhi ue selem) dhe i kërkoi leje qartazi që të bënte kurvëri! Por Profeti
(salallahu alejhi ue selem), pasi e kuptoi situatën e tij, nuk iu drejtua me anë të
besimit dhe as nuk e shau e as nuk e përzuri, sepse kishte besim. Ndryshe, do të
kishte bërë imoralitet pa ardhur t’i kërkonte leje Profetit dhe pa e ditur ai; drejt
veprimit që të kërkonte leje, e shtyu besimi. Profeti fi lloi t’i përmendte dëmet
morale që ka ky akt, që një natyrë normale nuk i pranon dhe shpirtrat e dëlirë e
refuzojnë...
Pra, çështja nuk ngelet vetëm tek harami, por ka edhe dëme të tjera, ndaj dhe
Profeti (salallahu alejhi ue selem) i thoshte: Nëse do t’i kërkoj leje Allahut për ty, si
do të mund të marrim leje nga baballarët për bijat e tyre, nga vëllezërit për motrat
e kështu me radhë?! Nëse do të të jap leje për të bërë imoralitet me të afërtat e
atyre njerëzve, a do të ishe i kënaqur që unë t’u jepja leje atyre të bënin të njëjtën
gjë me të afërtat e tua...?! Kur i riu fi lloi të kuptonte se nuk kishte vend për leje,
menjëherë Profeti (salallahu alejhi ue selem) iu kthye Zotit duke u lutur që i riu
të qetësohej, të bëhej i qëndrueshëm, t’i shuhej zjarrmia e epshit dhe t’i rehatohej
shpirti: “O Zot, fale gjynahun e tij, pastroja zemrën dhe ruaja moralin!”

Nëse do të mundoheshim të përmendnim tekste të tjera nga Kurani dhe Suneti,
për të treguar situatat e ndryshme të njerëzve, do të ishim zgjatur së tepërmi, por
një njeriu të mençur i mjaftojnë vetëm disa shembuj

[~Geri~]

Profeti (salallahu alejhi ue selem) e urdhëroi Ebu Dherrin të qëndronte te fisi i tij
dhe të mos emigronte në atë kohë, derisa të dilte fitimtar dhe të ishte i pushtetshëm
në tokë. Dhe kjo sepse Profeti (salallahu alejhi ue selem) vlerësoi kushtet e tij të
veçanta. Ai nuk ishte prej banorëve të Mekës, nuk kishte kush ta mbronte aty dhe
kurejshët mund ta dëmtonin rëndë, ndaj dhe i Dërguari i Allahut ia kërkoi këtë.
Një thirrësi nuk i lejohet gjithashtu që të jetë i pavëmendshëm ndaj pozitës
së njerëzve dhe llojeve të tyre të veçantë. Ai duhet t’i ketë parasysh këto gjëra.
Tregohet se Aishja ka thënë: “Jepuni njerëzve vendin që u takon.”352 Dhe po
kështu Profeti (salallahu alejhi ue selem) ka thënë: “Faluani njerëzve me prestigj
shkarjet e tyre, përveç kur janë të ndëshkueshme (sipas Sheriatit).”353


Ky hadith ka për qëllim se kur një njeri që njihet si i devotshëm dhe me prestigj,
shket në ndonjë gabim, atëherë të mbyllet njëri sy dhe të tolerohet.
Imam Shafi u ka thënë: “Njerëzit me prestigj, të cilët falen për shkarjet e tyre,
janë ata që nuk njihen për ndonjë të keqe e ndonjëri prej tyre shket në ndonjë
gabim.”354

E gjitha kjo tregon qartë marrjen parasysh të situatave nëpër të cilat kalojnë
njerëzit.
Kur Adij ibën Hatim Et-Taij erdhi tek i Dërguari i Allahut, ky e ftoi në shtëpi dhe
i afroi një jastëk ku të mbështetej. Adiji ishte i biri i një njeriu me nam të madh
për bujarinë e tij.355

Qëllimi është të tregojmë se njerëzit me personalitet duhen vlerësuar. Njerëz të
tillë nuk është e udhës të këshillohen përpara të tjerëve, por në veçanti dhe në
mënyrë të tillë, që të mos e shtyjë atë të krenohet me pushtetin e tij apo ta vërë në
veprim kur nuk i pëlqen këshilla. Profeti (salallahu alejhi ue selem) thotë: “Ai që
dëshiron të këshillojë për diçka një njeri me pushtet, të mos e bëjë atë publikisht,
por ta marrë për dore dhe të veçohet me të. Nëse ia pranon këshillën, ky ishte
qëllimi i tij dhe nëse jo, ai e ka kryer detyrimin që ka pasur ndaj tij.”356


Një nga gratë i solli Profetit ushqim, por atë natë ai e kishte radhën për të qëndruar
te një grua tjetër. Gruaja tek e cila Profeti po qëndronte, me dorë i bie dorës së shërbyesit dhe atij i thyhet ena që mbante. Profeti e mori dhe e bashkoi, rivendosi
në të ushqimin dhe tha: “Nëna juaj u bë xheloze!” Ai iu drejtua të pranishmëve
dhe u tha të hanin. Profeti e mbajti shërbyesin aty deri sa mbaruan dhe më pas
mori një enë tjetër dhe mbajti të thyerën.357
Pra, mori një enë të saktë nga dhoma e gruas që e theu dhe ia dha atë gruas që i
përkiste ena e thyer me ushqim.
Ndonëse kjo ngjarje është tepër e rëndomtë, tregon shumë. Tregon lartësinë e
moralit në të cilin gjendej Profetit (salallahu alejhi ue selem) dhe vlerësimin që
kishte për gjendjen e njerëzve dhe situatat kalimtare, në të cilat kalonin. Nëse kjo
ngjarje do të kishte ndodhur me të tjerë njerëz përpara të Dërguarit të Allahut,
do të kishte pasur reagime të ashpra dhe tejkalim në normat e mirësjelljes. Por,
ai ishte i Dërguari i Allahut dhe e kuptoi se në atë moment një nga gratë e tij u bë
aq xheloze, sa nuk qe në gjendje të kontrollonte veprimet e saj, ndaj me mençuri
tha: “Nëna juaj u bë xheloze!”



Njëherë Profeti kaloi pranë një gruaje që po vajtonte një fëmijë të saj dhe i tha:
“Kije frikë Allahun dhe bëj durim!”
Gruaja iu përgjigj: “M’u largo! Sepse ty nuk të ka zënë kjo fatkeqësi që më ka zënë
mua!” Kjo grua nuk e njihte Profetin. Asaj i thanë se njeriu që i foli, ishte Profeti
(salallahu alejhi ue selem). Kur e mori vesh, ajo shkoi te porta e shtëpisë së tij,
ku nuk kishte rojtar, dhe i tha: “Nuk të njihja!” - por Profeti iu përgjigj: “Durimi
tregohet në përplasjen e parë!”358

Pa dyshim që t’i thuash dikujt “M’u largo”, është diçka e rëndë për secilin nga
ne, e jo më kur kjo i thuhet të Dërguarit të Allahut! Por Profeti (salallahu alejhi
ue selem) ishte njeriu më i urtë dhe e kuptoi se në ç’gjendje të veçantë ndodhej
gruaja, pa përmendur që ajo nuk e njihte. Ai u largua nga ajo, madje iu largua
këshillës që duhej t’i jepte, sepse gjendej në një situatë të atillë që nuk mund të
kuptonte dhe të pranonte këshillën. Kur ajo vetë erdhi te Profeti, ndodhej në një
gjendje krejt tjetër psikologjike nga e para, atëherë ai e këshilloi, e mësoi dhe nuk
e kritikoi.

[~Geri~]

MARRJA PARASYSH E NEVOJAVE TË NJERËZVE


Është e domosdoshme që një thirrës i mençur të tregohet i kujdesshëm ndaj
nevojave të njerëzve, si p.sh. ndaj varfërisë, sëmundjeve, martesave etj, e të mos i
anashkalojë ato dhe të jetë i vëmendshëm për këto nevoja që kanë njerëzit.
Njëherë, kur i Dërguari i Allahut po ecte në rrugë, ndeshet me Ebu Hurejrën që
mbante kokën të varur për shkak të lodhjes dhe urisë, dhe i thirri:
- O Ebu Hurejra!
- Po, o i Dërguari i Allahut?
Ebu Hurejra thotë: Profeti ma mori dorën dhe qëndroi. Ai e kuptoi se çfarë kisha,
më mori me vete në shtëpinë e tij, më dha një tas me qumësht, të cilin e piva,
pastaj më tha: “Kthehu dhe pi përsëri, o Ebu Hurejra!”
Një nga dobitë më të mëdha predikative që nxirret nga ky hadith, është edhe
vëmendja që tregoi i Dërguari i Allahut ndaj gjendjes së Ebu Hurejrës dhe mos
injorimi i nevojës së tij.


Një tjetër moment tërheqës është edhe rasti kur një nga shokët e Profetit kishte
pasur marrëdhënie me gruan e tij në muajin e Ramazanit. Profeti (salallahu alejhi
ue selem) e pyeti:
A ke mundësi t’i sigurosh lirinë një skllavi?
Jo.
A mundesh të agjërosh dy muaj pa ndërprerë?
Jo.
A ke mundësi të ushqesh gjashtëdhjetë të varfër?
Jo.
Profeti (salallahu alejhi ue selem) heshti dhe ndërkohë vjen një njeri me një vel
të madh hurmash. Profeti tha:
Ku është i pyeturi?
Unë, këtu.
Merre këtë dhe jepe lëmoshë!
Po a ka njeri më të varfër se unë, o i Dërguari i Allahut? Pasha Zotin, ndërmjet dy
skajeve të qytetit nuk ka shtëpi më të varfër sesa shtëpia ime!
Profeti qeshi aq sa iu dukën dhëmbët e parë dhe tha: “Ushqe me të shtëpinë
tënde.”362


Sa nevojë kemi për ta kuptuar këtë... për këtë vlerësim të gjendjes së njerëzve, ku
atij njeriu, – falë sinqeritetit dhe gjendjes së tij, – gabimi iu kthye në mirësi...!
A ka ndonjë që mendon dhe reflekton?!

Njëherë, kur Profeti (salallahu alejhi ue selem) e kuptoi nevojën për martesë të
një prej shokëve që i shërbente, i tha: “O Rebia, a nuk martohesh?”363

Por, pa dyshim, rasti më i njohur është urdhëresa që Profeti (salallahu alejhi ue
selem) u jepte imamëve për të lehtësuar faljen, duke e arsyetuar me fjalën e tij: “O
njerëz, ju bëheni antipatikë!364
Ai që falet imam me njerëzit, le ta lehtësojë faljen, sepse pas tij falen njerëz të
sëmurë, të dobët dhe nevojtarë.

[~Geri~]

Shiko se çfarë shembulli të bukur, të thjeshtë dhe përmbledhës jep, kur fl et për
bashkëpunimin mes muslimanëve: “Shembulli i besimtarëve në dashurinë,
mëshirën dhe solidaritetin mes tyre i ngjan një trupi të vetëm. Kur një gjymtyrë e
tij ankohet, ligështohet i gjithë trupi i tij, me pagjumësi dhe ethe.”689

Shiko tani fj alët e Profetit (salallahu alejhi ue selem) kur shëmbëllen besimtarin
në fj alët dhe në veprat e tij: “Shembulli i besimtarit i ngjan palmës; ushqehet
vetëm me gjëra të pastra dhe jep vetëm fryte të mira.”690

Profeti (salallahu alejhi ue selem) ua përshkroi shokëve të tij besimtarin, në
dhënien dhe dobinë e tij, me një shembull aktual, me palmën, pemën që jep
frytin e hurmës; një shembull që çdo njeri i mençur, i çdo lloj epoke, e kupton
më së miri.

Tani ktheje shikimin dhe zemrën te një tjetër shembull që Profeti jep, se si
namazi shlyen gjynahet: “Nëse ndonjëri prej jush do të kishte para portës së tij
një lumë, në të cilin do të lahej pesë herë në ditë, a do t’i kishte mbetur ndonjë
papastërti? Shokët iu përgjigjën: Jo. Atëherë ai tha: I tillë është edhe shembulli i
pesë namazeve, me to Allahu i fshin gjynahet.”691
Shiko se çfarë shembulli të prekshëm dha Profeti! I bukur dhe i qëlluar!

[~Geri~]

Hutbja lamtumirës e Muhammedit a.s. në Arafat është fjalimi i fundit i mbajtur nga Muhammedi drejtuar besimtarëve musliman, dhe haxhxhi i vetëm në jetën e tijë. Ky fjalim i fundit ka përmbajtjen si vijon:
O ju njerëz ! Dëgjoni çka do t'ju them, sepse nuk e di se a do t'ju takoj juve në këtë vënd pas këtij viti.
O ju njerëz ! Frikësohuni Allahut dhe respektonie atë. Bëhuni të njerëzishëm e të drejtë ndaj vetës e ndaj të tjerëve. Kjo është dita e flijimeve në emër të Allahut. Me të vërtetë gjaku juaj, pasuria juaj janë të shënjta për ju, derisa të takoheni me Krijuesin tuaj, ashtu siç është e shënjtë kjo ditë në këtë muaj dhe në këtë vënd.



- Ruani, respektoni dhe nderoni vlerën e përsonalitetit njerëzor.
- Njeriu është vepër madhështore e Allahut dhe vaj për atë kush e përçmon nderin dhe dinjitetin e veprës së Allahut.
- Ju o njerëz, pashmangshëm dhe pakthyeshëm do t'i ktheheni Allahut të Amshueshëm dhe Ai do tju thërrasë në përgjegjësi për veprat dhe punën tuaj.
- O besimdrejtë ! Ta dini, ta mbani në mënd, dhe të jeni të bindur, se ka përfunduar koha e mosdijës dhe e traditave të këqia, të cilat aq fatkeqësi i kanë sjellë gjinis njerëzore. Unë ju kam treguar rrugën e shpëtimit të cilës duhet ecur.
- Gjërat të cilat u janë dhënë në amanet, ruani si të juajat dhe kthejini besnikërisht dhe me kohë atij të cilit i përkasin.
- Gjakmarrja është e ndaluar, të gjitha akuzat e këtilla të cilat rrjedhin nga koha e para Islamit, anulohën. Akuza e parë e tillë e cila anulohet, është gjakmarrja e ungjit tim Amir B. Rebi'b Harith B. Abdulmut-talib, të cilin të pafajshëm e mbytën njerëzit nga fisi Hudhejl. Kjo gjakmarrje le të harrohet dhe të gjitha të tjerat në të ardhmën le të falën.
- Fajdeja dhe kamata janë të ndaluara. Huadhënësi nga huamarrësi duhet të marrë vetëm atë që vërtetë ia ka huazuar. Huatë e para të cilat i nënshtrohën këtij vëndimi janë huat e ungjit tim Abbasit, i cili ka pasur mjaft borxhlinj.
- O ju besimdrejtë ! Faljani kamatën borrxhlinjve. Dëgjoni këshillën time dhe pasuria juaj do të shtohet, sepse juve ju mbetet kryegjëja për tregëti dhe punë të ndershme.
- Nëse këtë nuk e bëni dinie se rëndë e keni zemëruar Allahun dhe të Dërguarin e Tij.
- Nëse borrxhliu juaj është në vështirësi, shtyjani afatin e pagimit, ndërsa nëse jeni në gjendje që borrxhin t'ja falni, kjo është edhe më e mirë për ju.
- O ju besimdrejtë ! O ju njerëz ! Frikkësohuni asaj dite e cila me siguri do të vijë, kur të gjithë do të vini para Allahut, i cili është i vetmi gjykatës Suprem, dhe ku ju pret drejtësia apsolute.
- Kur të obligoheni që një borrxh ta paguani me kohë dhe kur të bëni marrëveshje, të gjitha bëni me shkrim, saktë dhe besnikërisht theksoni afatin e pagimit…
- O të vdekshëm ! Duani dhe dëgjoni Zotin. Krijuesin e tërë materjes dhe jomaterjes, i cili krijoi meshkuj dhe femra, prej të cilëve zhvillohet gjinia njerëzore.
- Frikësoniu Allahut, në ndihmën, prehjen dhe mëshirën e të cilit jemi të gjithë të udhëzuar. Ne jemi të vdekshëm të cilët për çdo rast jemi gjithnjë e më afër vdekjes dhe takimit me Të me Allahun e Amshueshëm me Gjykatësin e Drejtë.
- Respektoni farefisin. Besnikërisht përmbushni detyrat dhe obligimet të cilat ekzistojne ndërmjet burrit dhe gruas, ndërmjet prindërve dhe fëmijëve. Fëmia e fiton Xhennetin nën këmbët e nënës së tij.
- Ruaniu prostitucionit, tradhëtisë bashkëshortore dhe xhelozisë. Prostitucioni dhe tradhëtia bashkëshortore janë mëkat i rëndë, ndërkaq xhelozia të çon nga përçarja në martesë.
- Martoni ato të cilat i doni, e kur vullneti i Zotit ju bashkon, atëherë respektohuni, duajuni, në dashuri dhe harmoni.
- O bashkëshortë ! Silluni ndaj grave tuaja me shumë mirësi dhe dashuri…
- O besimdrejtë ! Largohuni nga ngatërresat dhe përgoimi.
- Ata të cilët u bëjnë shpifje grave të ndershme, le të jenë të mallkuar në të dy botrat. Ata të cilët i akuzojnë gratë e ndershme për tradhëti në martesë, ose për amorale, e nuk munden për këtë të sjellin katër dëshmitarë të besueshëm, dënoni me tetëdhjetë dhe asnjëherë në të ardhmën në asgjë mos iu besoni, sepse ata janë njerëz të poshtër dhe të këqinj.
- Nëse ndieni se ndaj grave tuaja është zvogëluar dashuria, mos nxitoni, mëndoni mirë, mbase Allahu ndërmjet këtij sprovimi ju udhëzon në rrugët e fatit të ri të madh, me të cilin dëshiron t'ju përgëzojë. - Mos kërkoni shkurorizim pa shkaqe të arsyeshme, sepse prej të gjitha gjërave që Allahu i ka lëjuar, më së tepërmi e urren shkurorëzimin.
- Gratë tuaja janë dorëzuar në besë të Zotit. Respektonie, o besimdrejtë, atë amanet të Zotit.
- O ju njerëz ! Sot djalli i mallkuar është i dëshpëruar, sepse ka pasur humbje dhe nuk mundet më të ndikoj në ju. Ju megjithatë bëhuni të kujdesshëm që ai i mallkuar të mos ju lajthitë as në gjërat më të vogla.
- O besimdrejtë ! Kur e caktoni dhe e mbani ndërmjet vete trashigiminë, bëhuni të drejtë dhe përmbahuni Librit të Allahut. Ruani pasurinë e të miturve, të paaftëve dhe të marrëve.
- Zoti çdo njeriu i ka dhënë të drejtën e vet, prandaj nuk ka nevojë t'u lihet trashëgimtarëve testament ; ndërsa testament nuk mund tu lihet më tepër se një e treta e pasurisë.
- Fëmija i takon atij në shtratin e të cilit është lindur. Kush pohon se i takon tjeterkujt përveç prindit, atë do ta arrijë mallkimi i Zotit.
- Nuk i lëjohet gruas që të japë diçka nga pasuria e burrit të saj pa lëjën e tij.
- Borrxhin duhet paguar, ndërsa sendin e huazuar duhet kthyer. Dhurata duhet kthyer me dhuratë. Kush hyn dorëzanë për dikë ai obligohet dhe me përgjegjësi për dorëzanin…
- O ju njerëz ! Dëgjoni çka po ju them dhe mbani mënd mirë. Unë po ua lë Librin e Allahut - Kur'anin, i cili nëse i përmbaheni, gjithnjë do t'ju ruajë që të mos e humbni rrugën e drejtë, rrugën e drejtësisë dhe të së vërtetës. Kur'ani është Libër i qartë dhe i shenjtë, vepër e vërtetë e Allahut, Fjalë e Tij, në vërtetësinë e të cilit nuk ka dyshim.
- Pas vetës e keni tërë jetën time, fjalët dhe veprat e mia. Gjithçka që kam folur, punuar jam përpjekur që ato të jenë në përputhshmëri të plotë me urdhërat e Allahut. Ju me të vërtetë nuk do të lajthitni përderisa t'i përmbaheni Kur'anit dhe sunnetit tim.
- O besimdrejtë ! Flitni gjithë të vërtetën e pastër. Urrejtja asnjëherë të mos ju largojë nga rruga e të drejtave dhe drejtësisë. Drejtësia është motra e devotshmërisë. Frikësojuni Allahut ! Ai e sheh punën tuaj.
- O ju njerëz ! E dëgjuat porosinë time, futeni në zemrat tuaja e në jetën tuaj. Të gjithë ata të cilët i kanë dëgjuar fjalët e mia, le t'ua përcjellin atyre që nuk i kanë dëgjuar ! Sepse prej atyre mund të ketë më të kuptueshëm se vetë dëgjuesit.
(Pas një pushimi të shkurtër Pejgamberi a.s. me zë të butë ka thënë)
"O Zoti im ! A e kam përmbushur detyrën time dhe misionin e besuar ?"
- "O i dërguari i Allahut ! Ti besnikërisht e ke përmbushur misionin tënd dhe neve na ke komunikuar çka të ka urdhëruar Allahu" u përgjigjën më se 100.000 haxhinjtë të pranishëm në këtë tubim.
(Atëherë Muhammedi a.s. me zë solemn foli)
O Zoti im, dëshmo (në këtë) !
(Atë ditë Allahu xh.sh. shpalli ajetin e Kur'anit):
"Sot juve ua kam përkryer fenë tuaj, dhe begatinë time ndaj jush e kam plotësuan, dhe jam i kënaqur që Islami të jetë fe e juaj" (El-Maidetu, 3)