Dr Xhekil dhe Mr Hajdi

[The Helper]

Sipas fjalëve të vetë Stivensonit ideja e librit Doktor Xhekilli dhe mister Hajdi, atij i erdhi nga një ëndërr e keqe, nga një makth i frikshëm që e zuri një natë në gjumë. Në të vërtetë një fillesë kaq e çuditshme (ndonëse një rast jo krejt i panjohur) nuk mund të mos nxirrte në dritë një nga librat më të çuditshëm dhe një nga sukseset më të mëdha të letërsisë botërore.

Romani Rasti i çuditshëm i dr. Xhekillit dhe mister Hajdit (që kemi parapëlqyer t’ia lëmë titullin thjesht Doktor Xhekilli dhe mister Hajdi, sikundër ka ndodhur edhe me mjaft përkthime të tjera në vende të ndryshme të botës ), doli nga shtypi më 1886 dhe njohu një sukses të menjëhershëm. Që prej njëqind e dyzet vjetësh, tema e dyzimit të personalitetit të njeriut, që ai ka në qendër, është komentuar në mënyrat më të ndryshme. Natyrisht, në kohën kur ai u shkruajt, psikanalisti i madh austriak S. Frojd është ende stazhier në Paris dhe nuk ka botuar asgjë rreth teorisë së tij të personalitetit, nuk ka folur ende për ekzistencën dhe
ndikimin e ndërsjellët të ndërgjegjes e nënndërgjegjes, ende nuk dihet asgjë se në këtë të fundit përqendrohen e burgosen instinktet e idetë e përzëna të ndërgjegjes, por megjithatë, idetë që ai do të formulojë më pas kanë një lloj lajmëtari të parakohshëm te ky libër i Stivensonit. Të tjerë studiues te ky libër shohin edhe një lloj ndikimi të largët të teorisë së Ç.Darvini. Ky i fundit, me veprën e tij Origjina e llojeve, të botuar më 1859, kishte sjellë prova tepër tronditëse (për kohën) të prejardhjes së njeriut nga majmuni. Natyrisht ishte
suksesi i jashtëzakonshëm i librit, që i shtynte kritikët e kohës të gjenin një shpjegim të besueshëm të fenomenit që ai trajtonte.
Por, për mendimin tonë nuk duhet harruar se dyzimi i personalitetit ishte një temë e rrahur jo pak që në mitologjinë e popujve të lashtë e për më tepër lufta e së mirës dhe e së keqes brenda vetë njeriut, ka qenë një ide tepër e njohur dhe e trajtuar gjerësisht e prej filozofëve të lashtësisë. Ideja e djallit dhe engjëllit, shejtanit e meleqit që ndodhet brenda të njëjtit individ është pjesë e katekizmit të feve monoteiste. Diku nga fillimi i kreut të dhjetë të këtij libri, Stivensoni e përmend edhe vetë një ide të tillë, që siç thotë ai është në origjinë të vetë besimit fetar. Megjithatë, është rasti të theksohet se tema e zgjedhur shpjegon vetëm një pjesë të interesit të madh që paraqet ky libër i Stivensonit. Për ta kthyer atë në një kryevepër të letërsisë botërore duhej edhe forca e madhe e penës së tij, vizatimi magjistral i personazheve dhe skenave dramatike.

Shkarkojeni te plote librin: Science Books