Der Spiegel me nota te zymta per Shqiperine

[Anesti_55]

REPORTAZHI I PLOTE I ‘DER SPIEGEL’: Shqipëria e ndarë kërcënohet nga revolta paralizuese
Nga Jan Puhl, DER SPIEGEL

Përpara ndërtesës së Komisionit të Zgjedhjeve në qendër të Tiranës, demonstruesit mbajnë pankarta të mëdha të bardha ku bëhet thirrje për ndihmë: “Ku është Europa?”
Janë mbështetësit e Edi Ramës dhe janë të zemëruar. Zgjedhjet lokale u zhvilluan katër javë më përpara, por ato sërish janë të pranishme mes shqiptarëve. Rama u rizgjodh kryebashkiak i Tiranës më 8 maj, por me vetëm 10 vota përpara. Më pas KQZ bëri një rinumërim dhe krejt papritur Rama ishte në disavantazh me 81 vota me kundërshtarin e tij, Lulzim Bashën e Partisë Demokratike në pushtet. Rama e çoi çështjen në gjykatë, por apeli i tij u rrëzua në fundjavë. Tashmë avokatët e tij po përgatisin një tjetër padi.
Edi Rama është një dymetrosh me një mjekër me hije. Është kreu i Partisë Socialiste, partisë më të madhe të opozitës. Zyra e kryebashkiakut nuk ka qenë e mjaftueshme për të për një kohë të gjatë, ai shpreson të bëhet kryeministri i vendit, një nga më të varfrit në Europë. Meqë humbja e fortesës së tij do të thotë fundi i ambicieve, ai është i bindur se armiku i tij kryesor, kryeministri Sali Berisha, ka manipuluar rezultatin.
Rama thotë se qëllimi i Berishës është që të asgjësojë ekuilibrat demokratikë në vend dhe parashikon një revoltë popullore që mund të paralizojë vendin.
Berisha duhet ta marrë seriozisht këtë kërcënim pasi Shqipëria është thellësisht e ndarë në kampe pro- Ramës e Berishës. Në zgjedhjet e fundit, simpatizantët e dy partive u përplasën. Një kandidat i PD u qëllua, jashtë shtëpisë së një kandidati të PS shpërtheu një eksploziv. Tensionet politike në Tiranë bënë që presidenti i BE, Jose Barroso, të anulonte një udhëtim të planifikuar në Tiranë.

Shqipëria është një vend anëtar i NATO-s dhe dëshiron të bashkohet me BE, por pikëpyetjet që rrethojnë zgjedhjet për kryebashkiak në Tiranë, kanë reduktuar shanset që kjo ëndërr të bëhet realitet në ndonjë të ardhme të afërt. Gjithandej në Ballkan, qeveritë po ndërmarrin hapa të dhimbshëm për tu marrë seriozisht si anëtarë potencialë të BE-së: Serbia po punon për pajtimin me Kosovën, Maqedonia kërkon të lërë mënjanë përplasjet e vjetra me Greqinë dhe Kroacia ka nxjerrë para gjyqit kriminelët e saj të luftës.
Më shumë se 20 vjet pas rënies së Perdes së Hekurt, vetëm Shqipëria është prapa. Shumë vëzhgues e konsiderojnë vendin një fortesë të trafikut të armëve, drogave dhe femrave, dhe shtëpinë e gjakmarrjes. Për më tepër, beteja mes Ramës e Berishës ka penguar çdo progres politik për dy vite.
Rama kërkon të flirtojë me idenë se ai nuk është një politikan. Ai e ka lyer zyrën e tij me të kuqe të zezë dhe në mur varet një pikturë në vaj e një bukurie të brishtë. Përpara se të zgjidhej për herë të parë në vitin 2000, ai jetonte në një ekzil bohemian në Paris. Ai ishte piktor i suksesshëm me ekspozita në Nju Jork, San Paolo e Frankfurt.
Më pas ai i hodhi sytë nga qyteti i tij i lindjes, i lënë pas dore, i rrezikshëm dhe i pluhurosur, dhe me kujdes e zbukuroi këtë xhungël post- komuniste. Ai dhe miqtë e tij lyen apartamentet e zymta me ngjyra të ndezura- portokalli, e kuqe, e verdhë dhe blu. “Ngjyrat ishin një sinjal se ne kërkonim të ndryshonim diçka,” thotë Rama.

Për një moment dukej sikur po funksiononte. Vendet perëndimore e vlerësonin populistin ekscentrik si dikush që mund të realizonte plane të guximshme. Në internet disa fansa madje i dhanë edhe titullin “Kryebashkiak i Botës”. Dhe në Shqipëri Rama konsiderohej si një outsider që konfrontohej me korrupsionin e klasës politike.
Këto ditë, nuk mund thuash se Tirana është e bukur, por është e gjallë. Blloku, një lagje e mbyllur dikur për nomenklaturën, është një qendër e mbushur me restorante e bare. Parqet janë të pastra, rrugët kryesore janë të sapovijëzuara dhe Sheshi Skënderbej, më i madhi në Tiranë, po rinovohet me fonde nga Kuvajti. Edhe pse popullsia është rritur nga 220 mijë në 1.5 milion në 20 vite, sërish ai konsiderohet një qytet i sigurt.
Shumë nga kjo i atribuohet Ramës, por prej disa kohësh reputacioni i tij është dëmtuar. Rënia e tij nisi në zgjedhjet e qershorit 2009. Në atë kohë, Partia Demokratike e Berishës, në koalicion me parti të vogla, fitoi 70 nga 140 vende në parlament. BE nuk i kundërshtoi zgjedhjet dhe Rama u ndje i tradhtuar në fitoren e tij. Socialistët bojkotuan parlamentin për muaj të tërë. Çdo të premte, ai dërgonte protestuesit përpara zyrës së kreut të qeverisë.
Në janar 2011 shpërthyen krismat kur një protestë kundër një skandali korruptiv të zv/kryeministrit u nxeh shumë. Garda republikane e Shqipërisë hapi zjarr ndaj protestuesve jashtë zyrës së Berishës, duke vrarë katër mbështetës të Ramës. Kur prokurorja kërkoi të arrestonte gjashtë oficerë, Berisha e quajti atë “prostitutë rrugësh” dhe urdhër arrestet nuk u zbatuan për javë.

Rivaliteti mes dy burrave nxjerr në pah problemin e Shqipërisë. Elitat politike nuk janë të përgatitura për të pranuar humbjet në votime dhe organet demokratike të shtetit nuk kanë autoritetin e duhur.
“Është faji i Saliut” ishte i vetmi sllogan që kryebashkiaku përdori në fushatën e tij. Në fakt Rama nuk ka një platformë politike për të folur, gjithçka ka është vetja e tij dhe urrejtja për Berishën. Ai është kthyer në një lloj politikani që dikur e urrente. Siç thonë kritikët e tij, ai ka stampuar autoritetin në parti, ka zhdukur debatin dhe i sheh gjërat vetëm bardh e zi.
Fatos Lubonja nuk është i çuditur me kthimin e artistit në një demagog. “Ne ishim miq,” thotë ai. “Dhe që atëherë i kam thënë se ai është i rrezikshëm”.
Lubonja pi çaj në një lokal në Sheshin Skënderbej. Autori ishte disident gjatë diktaturës komuniste të Enver Hoxhës, që u lidh me Jugosllavinë, Bashkimin Sovjetik dhe më pas Kinën përpara se ta çonte Shqipërinë në izolim të plotë në vitin 1978.
13 vitet që ka kaluar në një kamp pune të Hoxhës, e kanë bërë Lubonjën më të prirur për tu sëmurur, por e kanë bërë edhe më të fortë. Ai kollitet shumë dhe bën shumë gjeste. “Rama e Berisha, që të dy janë të mbështetur nga klika oligarkësh,” thotë ai, duke i përshkruar ata si biznesmenë të korruptuar që kontrollojnë industrinë e ndërtimit dhe median. “Beteja e tyre është betejë për territore,” shton ai. “Në 20 vite të rënies së komunizmit ne kemi ndryshuar një lidership të degjeneruar për një tjetër, vetëm se ky i sotmi është i veshur më mirë.”
Po pse shqiptarët bien dakord më këtë? Një arsye mund të jetë se ish- vendi komunist nuk ka një imazh pozitiv për BE-në. “Fqinjët tanë janë italianët me kryeministrin e tyre të korruptuar e të pavlerë dhe nga ana tjetër ne kemi grekët e falimentuar,” thotë Lubonja. Ai gjithashtu mendon se shqiptarët kanë një kulturë demokratike pak të zhvilluar.
Në të vërtetë, shqiptarët kurrë nuk ia kanë dalë të identifikojnë veten me shtetin. Otomanët pushtuan Shqipërinë e sotme deri në Luftën e Parë Botërore. Vendi ishte dëshpërimisht i varfër, dhe 90 përqind e popullsisë ishte analfabete deri në shekullin e 20-të. Krenaria kombëtare ishte një luks që vetëm një grusht intelektualësh të klasit të mesëm në Tiranë e Shkodër mund ta përballonin.

Shumë shqiptarë akoma ndjejnë se lidhjet e tyre më të forta janë me familjet dhe fshatrat ku kanë lindur. Kjo shpjegon se përse ata në pushtet në radhë të parë mendojnë për miqtë dhe klanin e tyre. Në Luftën e Dytë Botërore, ushtritë e huaja në mënyrë të vazhdueshme marshuan në vend dhe një lëvizje e nëndheshme komuniste erdhi në pushtet në vitin 1944. Lideri i saj, Hoxha, vrau rreth 6 mijë njerëz në vendin e tij dhe dhjetëra mijëra u arrestuan. Ai vdiq në vitin 1985.
Pas vitit 1989, Shqipëria u zhyt në anarki. “Askund tjetër nuk e ka shkatërruar komunizmi kulturën politike siç ka bërë këtu,” thotë Lubonja. “Për shqiptarët, shteti nuk ka vlerë. Ose do e mbrosh veten kundër tij, ose do e shfrytëzosh”. Autori nuk është optimist për të ardhmen. “Kemi një mentalitet autoritar dhe nuk jemi në gjendje të pranojmë kompromisin,” thotë ai.
Ato pak investitorë që kanë ardhur në Shqipëri, nuk kanë alternativë veçse të përshtaten me ambie, nuk pranoi të jepte emrin e tij për shkak se biznesi i tij mund të dëmtohej. “Ti ke një shans këtu vetëm nëse je me ata që janë në pushtet,” thotë ai. “Nuk ka rëndësi nëse quhet Berisha ose Rama. Ata marrin një copë në çdo marrëveshje të madhe. Shteti mund të blihet”.

Biznesmeni i është përgjigjur kësaj klime duke punësuar vetëm gra. Është një praktikë që përdoret shpesh nga investitorët në Afrikë. Eksperienca atje ka treguar se gratë janë më pak të korruptuara, punojnë më shumë dhe e trajtojnë më mirë paranë.
Ai ka pesë vite këtu dhe dëshiron të qëndrojë. “Vendi ka potencial,” thotë ai. Biznesmeni beson tek të rinjtë, që duan ato gjëra që i kanë të tjerët në Europë: prosperitet, një karrierë dhe demokraci. Shumë shqiptarë janë arratisur nga vendi në fillim të viteve ’90 për të punuar në Greqi, Itali e SHBA dhe shumë prej tyre nuk janë rikthyer.
“Ata kanë sjellë këtu standardet evropiane dhe janë të dëshpëruar për mënyrën se si prindërit e tyre bëjnë politikë,” thotë biznesmeni. “Ata po rebelohen.” Ata po protestojnë kundër lidhjeve të ngushta mes politikës, biznesit dhe krimit të organizuar dhe kundër një sistemi ekonomik ku lidhjet personale janë më të rëndësishme se kualifikimet në punë.
“Rama e Berisha nuk mund të luajnë lojërat e tyre të vogla përjetësisht,” thotë biznesmeni. “Ka shumë të rinj pa perspektivë në Shqipëri, të paktën po aq shumë sa ishin në Egjipt”.

Si gjithmone lobi gjerman i vizion plusit vazhdon te jete ne detyre.(Një biznesmen gjerman, që foli për SPIEGEL në Tiranë)Ky bisnesmeni na besoka tek te rinjte si Edvini?!!!Por gazeta nuk vazhdon te na flase perato veti e vlera qe e karakterizojne kete te" ri", qe kerkon mandatin e katert te bashkise nje miljoneshe.Politikatet nderkombetare mplaken vetem me dy mandate, ky i joni dhe me te katertin na mbetet i "ri" . hajde gallate hajde."Ku eshte europa "thote gazetari, por paska harru se prezenca e diplomacise gjermane nuk ka munguar kurre ne shqiperi dhe per me teper zonja Merkel ka qene aktive ne politiken shiptare.Jo thote autori , une besoj tregtarin gjerman?Ka te drejte duhet te jeshe tregetar qe te jesh i ndershem, me falni dhe gjerman.Hikere pirdhu.

Çdo të premte, ai dërgonte protestuesit përpara zyrës së kreut të qeverisë.

Per me teper i conte pica dhe qofte dhe shprhej se ishin ne greve urije.Haaaaahhaa hajde gazete hajde.Une di qe ne c'do te premte shkohet ne kishe e jo ne greve, nese shpreson per te drejten.

Biznesmeni i është përgjigjur kësaj klime duke punësuar vetëm gra. Është një praktikë që përdoret shpesh nga investitorët në Afrikë. Eksperienca atje ka treguar se gratë janë më pak të korruptuara, punojnë më shumë dhe e trajtojnë më mirë paranë.

Haaaaaaa ha, ketu ngjaka si dy pika uji me Edvinin qe e mbushi bashkine me gra, por sorry me duket se me misse. Pash zotin a ka ndonje te na sjelle nje pamje te punetoreve qe ka punesuar ky kopili gjermanise?Haaaahhaa , horri horit i ngja!

“Ka shumë të rinj pa perspektivë në Shqipëri, të paktën po aq shumë sa ishin në Egjipt”

Qenka lodhe me jevga e ka ra ne gaxhije kokrra e germanit, haaaaaaa hajde sulltan hajde.Vallain qenka gazete serioze.

Lideri i saj, Hoxha, vrau rreth 6 mijë njerëz në vendin e tij dhe dhjetëra mijëra u arrestuan. Ai vdiq në vitin 1985.

Po tashti, hajde te veme ne pushtet bijte e nipat e tij, horrat ushtarak qe rrethonin dhe mbronin ate, zot i madh por mos ndoshta gazetari qe ka bere artikullin eshte ndonje nostalgjik i popitikes ruse ne gjermanine lindore? I bej thirrje nje shqiptare ne gjermani, gjejeni dhe futini nje shpute ketij palle, qe te vije ne dine. Hajde gazete hajde.Vallain cilesore kjo!!!!!!!!!!!!

Po kete perse nuk e shkruan del shpigen?....."forcat e policisë ushtruan kontroll në banesën e Armand Pezës, ku, pasi hynë aty, panë një arsenal të tërë armësh, të cilat nisnin që nga automatikët, snajperët e deri te granatahedhësi. Gjithashtu, u zbulua dhe një sasi e madhe pluhuri, i cili pas analizave u vërtetua se ishte 200 gr kokainë dhe 20 kg përzierës për heroinë. I gjithë ky arsenal ishte i fshehur në banesën e vjetër të Myslym Pezës, në të cilën jetonte nipi i tij Armand Peza. ,mos ndoshta nuk eshte e vertete.

[baaroar]

Decentralizimi i vërtetë i pushtetit vendor në Shqipëri është mëse i mjaftueshëm krahasuar me 'kantonizimin' për krijimin e një klime biznesi shumë më të mirë se ajo që është sot aktualisht.
Ekonomitë shtete ekzistuese të 'kantonizuara' që ti përmend, janë rrjedhojë e një sfondi të mëparshëm politik, social, etnik etj.
Më thuaj një rast që një njësi fillestare qeverisëse gjithpërfshirëse shpërbëhet me qëllimin që njësitë e fragmentuara të konkurojnë njëra tjetrën?

[the admiral]

Admiral, nuk kam dashur te te deformoj fjalet, por ashtu e kuptoj diskutimin qe ke bere. E paskam kuptuar gabim, me vjen keq.

Tani, sic e sheh ne tri artikuj kemi shume teori te ndryshme. Diku thuhet qarte qe Dubai u zhvillua megjith naftes, para naftes, dhe do vijoje te zhvilloeht pas naftes. Diku tjeter qe Dubai u zhvillu fale naftes. Pra, duhet te pranojme q enuk ak konsensus mbi kete ceshtje.

Keshtu, nuk kemi si ta verteteojme se cili ka te drejte: qe ta vertetonim do duhet te kryenim nje eksperiment, te mernim nej Dubai pa nafte dhe nej UAE te centralizuar por me nafte, dhe te shihnim cili do ecte me mire. Une per rsye teorike jam i bindur qe UAEja e centralizaur do kish degraduar ne niveline Arabise Saudite, me nafte por represive dhe e varfer (hiq eliten, kuptohet).

Nje UAE e qenderzuar nuk do kish lejuar kurre princin e Dubait te eksperimentonte me Zonen e Lire Ekonomike. Do thuash ti: perse nuk e beri kete eksperiemnt para bahskimit Princi? Kantonizimi nuk GARANTON qe do zhvillohesh, por maksimizonPROBABILITETIN qe do zhvillihesh (per te tu pergjigjur me Etiopine): suksesi erdhi 'vone' per Dubain, por nen qendezim sdo kish ardhu rkurre. Kaq mudn te presim nga sistemi yne politik.

Por nga shembulli prakitk nuk kemi si e vrettojme. Kjo pune zgjidhet teorikisht. Dhe nese argumenti im nuk te bind, dhe nese shohin q enuk ak konsesnus tek ekspertet, do duhet ta leme debatin, se me shuem se kaq nukkemi c'debatojme.

OK. ke te drejte.
une me date 28 do jem ne dubai (e kam seriozisht),
do pyes direkt sheikun se si filloi te zhvillohej dubai (ketu natyrisht po bej shaka).

[Zoti Basha]

Decentralizimi i vërtetë i pushtetit vendor në Shqipëri është mëse i mjaftueshëm krahasuar me 'kantonizimin' për krijimin e një klime biznesi shumë më të mirë se ajo që është sot aktualisht.

Qe do dnihmonte shume jam dakort, por qe do ishte 'e mjaftueshme' nuk jam dakort. Duam te zhvillohemi me shpejt, apome ngadale? Nejse, edhe kjo do ishte e mirepritur.

Më thuaj një rast që një njësi fillestare qeverisëse gjithpërfshirëse shpërbëhet me qëllimin që njësitë e fragmentuara të konkurojnë njëra tjetrën?

Ketu te jap 100% te drejte: nuk njoh asnje rast. Qeverive nuk u pelqen konkurenca, por monopoli dhe keshtu nuk kane per te rritur kurre konkurencen vete.

Kjo nuk do te thpote qe ne nuk mund te perpiqemi, apo jo?

[Zoti Basha]

OK. ke te drejte.
une me date 28 do jem ne dubai (e kam seriozisht),
do pyes direkt sheikun se si filloi te zhvillohej dubai (ketu natyrisht po bej shaka).

Aaaa, prandaj e kishe debatin me zemer

[BlueBaron]

Mr. Basha.


Per mendimin tim, suksesi i kantonizimi qe aq shume e ke me qejf varet nga natyra dhe kultura e popullit ku aplikohet. Aktualisht shteti i vetem kantonal eshte Zvicra.

UAE eshte shtet federal. Pasuria eshte e perqendruar ne duart e pak njerezve dhe ne 2009 perjetoi nje krize financiare. Cdo banor i UAE duhet te paguaj 400k USD per te shlyer borxhin e Dubait.

Pra, skusesi i vetem i kantonizimit eshte Zvicra. Nje popull i etnive te ndryshme qe jetojne ne harmoni te plote.


A do te ecte ky model me Shqiperine ??? Po nuk e provove nuk e di pergjigjen. Por une mbetem i mendimit qe nuk mund te kete sukses. Disa zona te vendit mund te bejne akoma me perpara, ndersa disa te tjera mund te varferohen akoma me shume ...

[Zoti Basha]

Ajo eshte ideja, qe te mos kemi nje stil dhe model per gjithe shqiptaret. Nuk kemi pse bejmete njetin gabim te 7 milionte, por mund te provojme 7 sisteme njeheresh. Sigurisht, disa ne mos shumica do dalindeshtime, se kjo eshte natyra e vete-permiresimit te sistemit: trial and error. Pon sa me shume ta kaloje koha, aq me shume do zhvillohet shqiperia e kantonizuar.

Dhe kantonizimi eshte i vetmi sistem i cili zbatohet lehte kudo. Eshte shuem natyraldhe i lehte: gjithe pushtetin ne tirane ia kalojem bahskise. Kaqe thejshte, nuk eshte ndonje shkence e madhe.

Nejse uroj te kemi shansin ta provojme. Realisht ne shqiptaret e meritojme zhvillimin dhe paqen pas historise qe kemi vuajtur.

[the admiral]

une ne pergjethsi nuk jam kundra kantonizmit. do isha pro nje veteadministrimi territorial, nese psh do te kishim nje bashkim te shqiperise me kosoven, por qe kjo te aplikohej vetem ne shqiperi, do isha shume skeptik.
jam shume dakord me ate qe tha bluebaron me siper:
nje gje e tille do bente qe disa rajone do "izoloheshin" do varferoheshin dhe do mbesnin shume mbrapa. pastaj mos te ankohen tiranasit kur te transferohet e gjithe malesia atje e te behet e gjithe tirana bathore.
shqiperia nuk eshte homogjene ne asnje aspekt.
cfare mund te presesh nese le qe te veteadministrohet pjesa verilindore e shqiperise?
do shihnim kukes, puke, tropoje e peshkopi qe fundosen, dhe tirane e durres qe ecin perpara.
do ndodhte nje boshatisje te disa qyteteve dhe nje mbipopullim i disa te tjereve.

sdq keto jane te gjitha hipoteza kot.

[Zoti Basha]

Nese kukesi dhe puka do merrnin masa idiote realisht do ndohte kjo qe thua. Por une nuk besoj. Une besoj qe perkundrazi tirana dhe durresi do nisnin te harxhonin pare pa kufi, e ne pak vite do venin ne nivelin e greqise, ndersa zonat e verfra do vriosnin mendjen si e si te terkhiqnin kapital te huaj.

Nese do qe ndryshimet krahinore te mbeten ashtu sic jane, centyralizo pushtetin: normalk qe po ndoqen te gjithe nje politike, ai qe ka nisur me lart do perfundoje me lart,dhe ai qe nis ivarfer do perfundoje i varfer. E vetmja shprese e zonave te varfra eshte te kene liri te ekperimentojne. Se sa dojene te afta te perfitojne nag kjo liri, ajo pastaj eshte pune tjeter. Por se paku te mbajne pergjegjesi per veten e vete.

[BlueBaron]

Pse mos t'a konsiderosh Shqiprine te tere ne nje kanton te madh. Stimulim i forte i ekonomise ne zonat e prapambetura ekonomike. Zero taksa dhe stimulim investimit me kredi afer shifres zero. Stimulim i angazhimit te forces puntore vendore. Perparesi portit te Shengjinit, pasi zona veri-verilindore eshte ajo me e varfra.

Keto mund t'i beje vetem nje qeveri qendrore duke shfrytezuar te ardhurat globale. Nje qeveri lokale nuk do te kishte kurre fondet e mjaftueshme dhe do te falimentonte totalisht.


Marim shembullin Kukesi si kanton dhe kerkon te stimuloje ekonomine. Ul taksat vendore, zeron taksat e energjise dhe pergjysmon taksat mbi fitimin e sigurimin. Per mendimin tim e ka te veshtire te mbijetoje edhe duke i pasur taksat ne nivelet normale. Nqs aplikon ulje do te shkonte drejt zones se kuqe, nqs s'do te kishte burim alternativ te ardhurash.