Programi i kandidatit Lulzim Basha per Tiranen

[Brari]

medaur..

ke sjell poezi te Dukes.. marre hua tek stacioni..

Duka eshte polpotist khmer rruzh..
eshte nje ultra stalinist qe enderron gjera te tmerrshme..
psh ne poezit e tij ai fantazon qe te cohet enveri e shefqet peci e te tjere nga VARRI.. e ta grijne ne mitraloz rinine shqiptare e pikerisht forcen politike qe e con shqiperin perpara..PD-ne..

Kush pelqen poetin Duka dhe e cfaq kte pelqim sben tjeter vec tregon se dhe ai eshte nje perbindesh qe enderron si Duka..

Duka eshte ne kto vite ushqimi shpirteror i kulisherise kanibale e i gardes se tyre te vjeter te etur per gjak e masakra..

Duka dhe Dukoizma ne ambjentet e tyre intime e shajne Enverin..

E di pse e shajne..

Sepse ja ven fajin atij pse ai nuk i zhduku fare krejt popullin shqiptar qe nuk ishte si lloji i ketyre e se po ti kisj zhdukur nuku do kish se kush te dale kontra PPSH e se nuku do kish kontigjenta njerzor per te formuar parti demokratike..

Ki eshte llajtm.utivi i Dukes Ed Rucit Milos e Gjinushit e erioneve..
Ky m.ut-iv i shpuri tek dyert e Kryeministrise te terbuar e xhindosir.. ne 21 janaR..

pRANDAJ ESHTE I MADH lUL bASHA.. SEPSE MBROjti te ardhmen e Shqiperise ne 21 janar.. e se e rrezoj ME VOTE nga bunkeri komisarin e Dukes e te krejt kanibaleve.. djallin Ed milo ruc..

Berishen do e kritikoj qe.. ioshalla te degjoj.. se ku ka probleme..

Do desha qe 1 plak ne Shqiperi ne momentin kur kaplloqja i thot te shkoj ne Azil.. ai ti bej nje xerr me duart qe i dridhen nje numri te telefonit te shtetit.. dhe kaq.. dhe ai numri.. urgjent ti shkoj plakut ne shpi e me makine ca djem te fuqishem ta ngrejne plakun me gjith lecka e ta instalojne ne nji dhom te kendshme te nje azili te kendshem.. e aty ti vije supa e ngrohte e ti lahen teshat e ti buzeqeshin punojset e azilit e po ky numer..pra kjo zyre tja beje plakut letrat pa qen fare nevoja qe plaku te bredhe si sizifi.. zyr me zyr e tmerr ne tmerr..

kte e kerkoj nga berisha e shpresoj se.. mund ta beje..

kurse nga dubajistet e duka istet e kanibalet ed milo ruciste nuk presin asgje te mire..

a mkuptoooveeee..


..

[medaur]

medaur..

ke sjell poezi te Dukes.. marre hua tek stacioni..

Duka eshte polpotist khmer rruzh..
eshte nje ultra stalinist qe enderron gjera te tmerrshme..
psh ne poezit e tij ai fantazon qe te cohet enveri e shefqet peci e te tjere nga VARRI.. e ta grijne ne mitraloz rinine shqiptare e pikerisht forcen politike qe e con shqiperin perpara..PD-ne..

Kush pelqen poetin Duka dhe e cfaq kte pelqim sben tjeter vec tregon se dhe ai eshte nje perbindesh qe enderron si Duka..

Duka eshte ne kto vite ushqimi shpirteror i kulisherise kanibale e i gardes se tyre te vjeter te etur per gjak e masakra..

Duka dhe Dukoizma ne ambjentet e tyre intime e shajne Enverin..

E di pse e shajne..

Sepse ja ven fajin atij pse ai nuk i zhduku fare krejt popullin shqiptar qe nuk ishte si lloji i ketyre e se po ti kisj zhdukur nuku do kish se kush te dale kontra PPSH e se nuku do kish kontigjenta njerzor per te formuar parti demokratike..

Ki eshte llajtm.utivi i Dukes Ed Rucit Milos e Gjinushit e erioneve..
Ky m.ut-iv i shpuri tek dyert e Kryeministrise te terbuar e xhindosir.. ne 21 janaR..

pRANDAJ ESHTE I MADH lUL bASHA.. SEPSE MBROjti te ardhmen e Shqiperise ne 21 janar.. e se e rrezoj ME VOTE nga bunkeri komisarin e Dukes e te krejt kanibaleve.. djallin Ed milo ruc..

Berishen do e kritikoj qe.. ioshalla te degjoj.. se ku ka probleme..

Do desha qe 1 plak ne Shqiperi ne momentin kur kaplloqja i thot te shkoj ne Azil.. ai ti bej nje xerr me duart qe i dridhen nje numri te telefonit te shtetit.. dhe kaq.. dhe ai numri.. urgjent ti shkoj plakut ne shpi e me makine ca djem te fuqishem ta ngrejne plakun me gjith lecka e ta instalojne ne nji dhom te kendshme te nje azili te kendshem.. e aty ti vije supa e ngrohte e ti lahen teshat e ti buzeqeshin punojset e azilit e po ky numer..pra kjo zyre tja beje plakut letrat pa qen fare nevoja qe plaku te bredhe si sizifi.. zyr me zyr e tmerr ne tmerr..

kte e kerkoj nga berisha e shpresoj se.. mund ta beje..

kurse nga dubajistet e duka istet e kanibalet ed milo ruciste nuk presin asgje te mire..

a mkuptoooveeee..


..

Une qesha me humorin e vjershes ..pse nxehesh kaq shume or burre...une sthashe qe ka apo jo te drejte...Sala ta degjoje edhe popullin nga pak jo vetem Ridvan Boden e Jozefina Topallin..

[Brari]

me poezite e dukes qeshin idiotet ose khmer rruzhet..

idioti qesh sepse nuk kupton se endrra e dukes.. eshte.. te ket mundesi.. ti japin nje burg te madh.. e aty te fusi gjith votuesit e pd-se me ne krye berishen e duka me mitraloz ti grije .. e te kenaqet..

kurse ata qe nuk jan idiote por khmer rruzhe.. i kenaq ajo cka synon me poezite e tije shoki duka..

eshte e qarte qo pune o medaurr..

..

[medaur]

me poezite e dukes qeshin idiotet ose khmer rruzhet..

idioti qesh sepse nuk kupton se endrra e dukes.. eshte.. te ket mundesi.. ti japin nje burg te madh.. e aty te fusi gjith votuesit e pd-se me ne krye berishen e duka me mitraloz ti grije .. e te kenaqet..

kurse ata qe nuk jan idiote por khmer rruzhe.. i kenaq ajo cka synon me poezite e tije shoki duka..

eshte e qarte qo pune o medaurr..

..

o braro futja 1 kamomil se je nxeh keq..

[drague]

ato trotuaret duhet te lirohen.

eshte bo Tirona si Bombei.

Ps. mire Brari flen me teseren e PD po ju kush jeni ?Anononimus

[mia@]

basha e nisi duke prishur jo duke rregulluar.
ai premtoi hapjen e vendeve te reja te punes, ne te kundert ai ka per te nxjere qindra shitesa ambulante te papune.
na u turperokan tironsit nga shitsat ambulante kur dihet qe rreth qendres se botes wall street, new york, punojne mijera shitesa ambulante.

Ata shitesit ambulant ishin tmerri im vjet ne Shqiperi. Qe te dera e shtepise fillonin. Ishte e pamundur te shpetonin femijet e mi pa blere ndonje loder sa here qe dilnim. Dilja nga parku Rinia me femijet ne kembe dhe vetem stres provoja se nuk loznin por e kishin mendjen te lodrat qe shiteshin perreth e te rrugicat e parkut. Ka lezet ketu. Nuk ka as lokale prane parqeve e jo me shites ambulant.

[Brari]

ka nje plus basha..

ai ka shum ne fakt.. por un ja vleresoj ate qe ai ka jetu ne holland.. dhe ka pa si organizohet qyteti.. si vleresohet kembesori..bicikletisti..bari..lulet..ajri e tjerat..

kam shum besim se dicka me u bo mir..

mia.. po cke dashur ne tirane..

pse i kini lene qytezat tuaja ku banonit ne koh te enverit e i jini qep tiranes..

ju keshilloj te ktheheni atje prap..

atje jini dikushi..
ne tiran jini miza..

..

[Brari]

rd

--

Intervista



Projektet e para të ndryshimit të madh në Tiranë. Brenda 15 nëntorit Sheshi Skëndërebj do të ketë një fytyrë tjetër. Tre projekte për parkime nëntokësore me kapacitet prej 4 mijë automjetesh dhe zgjidhje e problemit të trafikut


Bulevard i ri dhe shesh i gjelbërt


- Zoti Basha, emisionin e fundit që ju ishit mbërritët 5 minuta me vonesë për arsye të trafikut. Kam përshtypjen se trafiku vijon të jetë po kaq problematik në Tiranë, sot kamera jonë ka shëtitur në kryeqytet rreth orës 14:56. Çfarë po ndodh realisht me trafikun në Tiranë?


Jam plotësisht i informuar për gjendjen e trafikut në Tiranë, sepse edhe vetë vazhdoj të përballem me trafikun dhe nëqoftëse Kryetari i Bashkisë apo më përpara ministri i Brendshëm me eskortë policie kanë probleme me trafikun, mendoni se çfarë problemesh kanë qytetarët e thjeshtë, ata që përdorin automjetet e tyre private, ata që përdorin mjetet e transportit publik ku problemi i trafikut shumëfishohet, sepse këto mjete ecin më ngadalë, ndalojnë në stacione, por e njëjta gjë vlen edhe për këmbësorët apo çiklistët e qytetit të Tiranës, të cilët janë të paktë, por që shpresoj të jenë më të shumtë me planin e masave që Bashkia e Tiranës po vë në jetë. Problemi i trafikut është një nga problemet më të mëdha në qytetin e Tiranës dhe ky nuk është vetëm një problem komoditeti.


- Dhe do të vijë duke u rënduar kur numri i makinave në Tiranë do të vijojë të shtohet zoti Basha, sepse ne jemi nën mesataren ballkanike të posedimit të makinave...


Problemi i trafikut është një problem shumë i madh dhe nuk është një problem komoditeti siç mund të perceptohet nganjëherë me të padrejtë. Në radhë të parë është një problem ekonomik, çdo njësi kohore shtesë, çdo orë, çdo minutë që një qytetar kalon në trafik, se sa normale është një kosto ekonomike për qytetin është një kosto ekonomike për ekonominë e qytetit dhe natyrisht është një kosto ekonomike për vetë qytetarin në kuptimin e automjetit të vet privat, apo në kuptimin e kohës së tij apo në kuptimin e vonesave që ky sjell në regjimin e përditshëm, qoftë ky aktivitet familjar për të çuar fëmijët në shkollë apo për t'i marrë nga shkolla, akoma më shumë kur është një aktivitet që lidhet me performancën ekonomike të qytetarit, pra është një problem i madh ekonomik. Trafiku është një problem i madh ambiental, sepse jo vetëm nëpërmjet ndotjes së tepruar që ndodh kur makinat mbeten në vend numëro, por edhe nëpërmjet ndotjes akustike dhe e gjitha kjo përkthehet në stres tek qytetarët, përkthehet në humbje kohe, përkthehet në një problem ekonomik. Pra, është një nga problemet më kryesore të kryeqytetit. Si i tillë ka një vëmendje kryesore të Bashkisë së Tiranës dhe timen si Kryetar Bashkie. Në fushatën elektorale unë premtova një përqasje të shumëfishtë në problemin e trafikut. Së pari, një përqasje duke i hapur rrugë investimeve të mëdha të mbetura peng të luftërave politike.


- Ç'do të thotë investime të mëdha?


Të tilla si Unaza e Madhe e Tiranës, të tilla si investime strategjike në transportin publik, pra një rikonceptim i transportit publik në Tiranë, ku unë kam mbrojtur dhe sot po vë në jetë planin tim për t'i dhënë Tiranës linjat e tramit si transport me kapacitete të larta, me eficencë të lartë apo me cilësi të lartë shërbimi.


- Linjat apo tramin?


Me linjat e tramit kam parasysh dhe shërbimin e tramit. Së treti, pajisjen e Tiranës me vendparkimet në të gjitha nivelet nëntokësore, mbitokësore, apo me kate dhe trajtimin e çështjes së parkimit si një çështje akute, por po kështu si një çështje afatgjatë, ku investimi do të jetë i tillë që të marrë parasysh të ardhmen e qytetit.


- Ku do të parkoni, mbi trotuare zoti Basha, siç ndodh sot rëndom?


Këto që përmenda më sipër janë tre nga fushat kryesore, por ka dhe fusha të tjera, ku ndërhyrje urbane jo të shtrenjta, sigurisht jo të lira do të krijojnë mundësinë për një trafik më të lirë, për një lëvizje më të lirë dhe unë kam prezantuar së fundi disa prej këtyre ndërhyrjeve siç është rrethrrotullimi i Doganës, ndërhyrja e përkohshme në rrethrrotullimin e Doganës apo siç janë zgjerimet e disa akseve të tjera rrugore në Tiranë. Por sigurisht dhe skema e përgjithshme e trafikut, sepse nuk mjafton të kesh rrugë të mjaftueshme, duhet të kesh dhe një skemë të zgjuar trafiku. Këto janë ndërhyrjet në këto nivele që unë parashikoj, që do të sjellin lirimin e trafikut. Tani disa prej tyre do të sjellin efekt pothuajse të menjëhershëm.


- Cilat janë këto ndërhyrje dhe për sa kohë do të ndihet kjo?


Disa prej këtyre ndërhyrjeve do të kenë efekt të menjëhershëm, disa të tjera nuk do të sjellin ndryshim brenda natës, sepse vetë forma e ndërhyrjes, investime të mëdha do të kërkojnë kohën e tyre. E rëndësishme është sot, që trafiku dhe forma e trafikut si një problem ekonomik shëndetësor, stresi, një problem i çdo qytetari të Tiranës pa dallim rangu ekonomik, pozitës shoqërore apo vendit ku jeton në Tiranë, është një nga problemet kryesore të Bashkisë Tiranë dhe ne kemi filluar punën tonë për të ndërhyrë në të gjitha nivelet.


- Duket se zemra e trafikut në Tiranë është bllokimi i Sheshit "Skënderbej". Sheshi "Skënderbej është konceptuar nga projektuesit italianë me kryqëzimin e të gjitha rrugëve që shpërndahen nga Tirana në qytetet e krahinave të ndryshme të vendit, Dibrës, Kavajës, Elbasanit, Durrësit, sipas emrave që mbajnë. Aktualisht sheshi është bllokuar, Unaza e Vogël nuk është ndërtuar, çfarë do të ndodhë realisht me trafikun në këtë drejtim?


Unë e kam shpjeguar dhe më përpara, me marrjen e detyrës së Kryetarit të Bashkisë vura re me keqardhje të madhe se projekti i sheshit siç ishte konceptuar jo vetëm nuk e zgjidhte, por e rëndonte problemin e trafikut për kryeqytetin. Dhe kjo ishte pasi ishte injoruar tërësisht radha e punës, ajo që ju përmendët, ekzistenca e arterieve të tjera të trafikut si për shembull, Unaza e Vogël, apo eventualisht Unaza e Ndërmjetme siç quhet, thjesht me një të rënë të lapsit, duke eliminuar edhe zgjidhje të zgjuara të projektit që ekzistonin edhe më përpara siç ishte një tunel nëntokësor në aksin Veri-Jug apo një parkim nëntokësor pranë Muzeut Kombëtar, duke i injoruar këto me ekzekutimin e projektit. Projekti siç ishte nisur përveç shkeljeve të tjera ligjore, sepse shkelte vetë parimin e dekretuar nga vetë paraardhësi im kur ishte ministër Kulture të ndërhyrjes monumentale të sheshit. Pra, sillte siç e panë qytetarët e Tiranës, siç e shikojnë edhe sot e kësaj dite, sepse sheshi akoma është i bllokuar, por jo për gjatë, sillte një ngërç të madh të trafikut dhe i përcillet ky ngërç të gjithë qytetit. Nuk është problemi se ngërçi është i përqendruar vetëm në qendër, ngërçin e trafikut në Sheshin "Skënderbej" e përjetojmë nga Kinostudio deri në Kombinat, nga Selita në Bregun e Lumit, prandaj duke pasur parasysh këto probleme dhe duke drejtuar sytë nga e ardhmja, sepse mund të rrimë me orë të tëra të themi se çfarë ndodhi gabim. Ne ndërmorëm një numër vendimesh.


- Që janë...


Vendimi i parë është rivendosja e trafikut në Sheshin "Skënderbej" deri në finalizimin e një projekti të qëndrueshëm në përputhje të plotë me legjislacionin dhe në përputhje të plotë me natyrën monumentale të sheshit dhe të aksit kryesor të kryeqytetit.


- Projekti ishte aprovuar zoti Basha, ishte projekt i studios belge, i cili ishte aprovuar dhe me një përfaqësues të mazhorancës?


Ka një problem me projektin që ju sapo përmendët. Problemi kryesor është pikërisht injorimi i parametrave të trafikut dhe problemi i dytë është që aprovimi final që do të vinte nga institucionet përkatëse qendrore nuk erdhi pikërisht se një nga kriteret elementare të aprovimit ishte përputhshmëria me atë ligj që vetë paraardhësi im e ka kaluar kur ka qenë ministër i Kulturës, që është mbrojtja e sheshit si monument kulture. Ndërkohë që sheshi i konceptuar në atë formë, në atë mënyrë, nuk do të mbronte atë parim minimal që e kishte dekretuar vetë.


- Pra, ju po thoni që projekti i aprovuar do të ndryshojë?


Projekti nuk është i aprovuar, për këtë arsye projekti nuk u aprovua. Ju e dini që edhe prefekti edhe qeveria insistuan, por çfarë ka ndodhur?


- Po financimi i deritanishëm zoti Basha?


Financimi i deritanishëm do të ruhet dhe asnjë euro e hedhur deri tani nuk shkon dëm, sepse punimet e deritanishme janë punime nëntokësore, kryesisht ripërtëritje e infrastrukturës nëntokësore, e cila për herë të fundit ishte ndërtuar në vitet 1988-1989 dhe punime të tjera nuk shkojnë dëm.


- Pra jeni i sigurtë që asnjë nga paratë e hedhura në këtë projekt që ju sot e quani jo funksional nuk ikin kot?


Hapi tjetër, për t'ju përqendruar fillimit të pyetjes tuaj, është trajtimi i sheshit.


- Jeni i sigurtë që paratë e hedhura në këtë projekt nuk ikin kot?


Sapo jua thashë, besoj se një herë fjala e Kryetarit të Bashkisë mjafton. Së dyti, është trajtimi i projektit të sheshit në kuadër të zgjidhjes së problemeve dhe jo krijimit të problemeve. Pra, inxhinierëve do t'i lihet kohë pikërisht për atë që ata kërkuan të studiojnë, nevojën e një tuneli apo zgjidhjen tjetër brenda sheshit. Nevojën për të përshtatur lëvizjen jashtë sheshit dhe pastaj për të ardhur në konkluzionin nëse sheshi është i përshtatshëm për të ndaluar plotësisht trafikun e makinave dhe çfarë do të thotë kjo për pjesën tjetër të qytetit ku duhet ndërhyrë. Apo nuk është i përshtatshëm për këtë ndërhyrje në këtë kuadër sheshi duhet të rikonceptohet në një mënyrë tjetër.


-Ju po i lini të dy versionet edhe që ai të jetë një zonë kombësore dhe një zonë me makina?


Këto janë vendime, të cilat nuk duhet të kenë një karakter paraprirës, kokëfortë dhe politik ne do i lemë ekspertët të gjykojnë. Pikërisht mungesa e kohës ka sjellë mungesën e gjykimit kjo është e kaluara, kurse unë jam i përkushtuar për të ardhmen.


-Kush po e studion....


Të njëjtët inxhinierë që kanë qenë dhe më përpara të të njëjtave firma konsulente po konsiderojnë opsione që u propozuan po që nuk u konsideruan. Ndërkohë, trafiku do të rikthehet në Sheshin "Skënderbej" sipas një skeme të hartuar nga ekspertët më të mirë të trafikut dhe pjesët e tjera të sheshit do të rehabilitohen në mënyrë që në periudhën mes arritjes në përfundimit të punimeve finale të sheshit dhe të sotmen, qytetarët të mos përballen as me stresin e trafikut, as me pamjen estetikisht të papranueshme për kryeqendrën e shqiptarëve.


-Kur do të hapet sheshi për trafikun?


Punimet kanë nisur me një intensitet të plotë, plani i punës parashikon përfundimin e fazës së asfaltimit brenda 2-javëshit të parë të nëntorit. Ndërkohë që, paralel me këtë po ecën puna për anën estetike që është kryesisht bimësi, gjelbërim dhe anë të tjera të estetikës së sheshit.


-Pra, ju po thoni që brenda 15 nëntorit, sheshi do të jetë i hapur për trafikun e makinave?


Ky është plani i veprimit.


-Kur do të jetë i përfunduar, megjithatë që ju e quani pjesa estetike e sheshit?


Tani, afati që unë i kam dhënë të gjithë bashkëpunëtorëve të mi dhe kontraktorëve në shesh është 31 tetori, natyrisht unë nuk marr parasysh kontigjencat gjithçka mund të ndodhë. Ne dhe kur rindërtojmë kuzhinën e shtëpisë nganjëherë ka vonesa të paparashikuara, jo më kur bëhet fjalë për volume kaq të mëdha ndërtimi. Unë po përmend 15 nëntorin si datën e rikthimin e trafikut në shesh dhe jo shumë kohë pas kësaj përfundimin estetik të anëve të tjera të sheshit.


-Po vë re në qoftë se ky është projekti që Bashkia ka ofruar, pra, prishet një pjesë e sheshit, shatrivani në qendër kjo hapësirë është me gjelbërim?


Po.


-Pra, bashkohet lulishtja prapa "Skënderbeut" së bashku me pjesën e sheshit me gjelbërim, pra, hapet një pjesë e mirë me gjelbërim?


E gjithë pjesa mes Muzeut Kombëtar dhe Bankës së Shqipërisë i nënshtrohet një pjesë me pemë dekorative.


-Pra me gjelbërim të lartë jo të ulët?


Të paktën me lartësinë 3 metra e sipër.


-Ndërhyhet në pjesët e tjera të sheshit, për shembull në lulishten prapa Pallatit të Kulturës?


Jo, për momentin jo do të ketë një ndërhyrje atje. Ajo që bëhet është rehabilitimi i zonës përpara ndërtesës së Operas dhe Baletit.


-Ç'do të bëni aty?


Do të ketë një modifikim estetik edhe ajo me gjelbërim do të ketë një rivendosje të shkallëve jo në formatin e mëparshëm, por një format të mjaftueshëm për të lejuar një akses komod në institucionin e Operas dhe Baletit.


-Është bërë projekti?


Është bërë dhe është projekti që po zbatohet aktualisht nga kontaktorët.


-Sheshi "Skënderbej" dhe në të gjithë perimetrin do të lëvizin makinat?


Ky është projekti, i cili po zbatohet për momentin.


-Do të ketë lëvizje, të cilat do të ndiqen në formën e një unaze apo siç ka qenë më parë?


Jo, do të ketë modifikime në skemën e trafikut me qëllim që sheshi të shërbejë si një valvul, e cila shpërndan në mënyrë sa më të njëtrajtshme trafikun në pjesët e tjera të qytetit, i cili ka një natyrë koncentrike, ka rrathë që i largohen qendrës dhe në rast se qendra nuk funksionon, kjo i përcillet dhe këtyre rrathëve.


-Ju thatë që ky është një projekt i përkohshëm. Çfarë do të ndodhë me projektin final?


Dy do të jenë konsideratat kryesore, e para, do të jetë zgjidhja teknike. Para se të kalojmë tek zgjidhja estetike duhet t'i japim një zgjidhje të kënaqshme të qëndrueshme në vite në mënyrën sesi do të funksionojë sheshi. Në qoftë se do të themi se, në shesh nuk do të kemi trafik duhet të jemi 100% të sigurtë që kjo nuk përcjell stres në trafikun e qytetit bashkë me koston që lidhet me këtë stres. Unë nuk e përjashtoj si mundësi, por është një mundësi që duhet të mbështetet plotësisht në parametrat teknikë dhe në qoftë se këto parametra teknikë ekzistojnë, në qoftë se përmes disa ndërhyrjeve në qytetin e Tiranës është e mundur që sheshi të jetë i lirë nga trafiku, absolutisht kjo mundësi do të konsiderohet.


-Kush do e thotë...


Specialistët e trafikut konsulentët që janë marrë më përpara. Ne nuk e nisim nga zero, ne kemi një bazë ku për fat të keq vendimmarrja ka qenë e gabuar. Projekti për një tunel nga Banka e Shqipërisë deri tek Pallati i Kulturës ka ekzistuar në projektin fillestar, projekti për një parking deri në 1200 mjete kapacitet janë braktisur edhe një herë nuk dua të fokusohem tek e kaluara, por duhet ta dini që ky ka qenë pjesë e projektit që është paraqitur. E rëndësishme është që në të ardhmen, pasi të kemi studiuar nëse duhet të ndërhyhet në këto raste do të merren vendimet e duhura dhe këto vendime patjetër do të kenë formën e tyre estetike.


-Edhe një pyetje brenda kësaj logjike. Gjithë ajo lulishte që po ndërtohet do të ruajë thellësinë e lulishtes para "Skënderbeut" apo do të jetë në disnivel?


Jo, do të jetë me një kuotë pasqyrë do të jetë e lartë saç është pjesa historike pas monumentit të "Skënderbeut". Do të ketë një ngritje minimale prej 1.5 metrash.


-Studimi i sheshit do të jetë vetëm studimi i sheshit apo do të prekë dhe Bulevardin?


Kjo është e dyta që doja t'ju përmendja, sheshi duhet parë në ansambël dhe asambli është i gjithë Bulevardi aksi Veri-Jug i Tiranës, ky aks është një aks historik është një aks i papërfunduar. Kjo është një nga projektet kryesore që unë kam shpallur gjatë fushatës elektorale, është pjesa e cila përmbyll këtë aks historik dhe i jep qytetit frymëmarrjen për zhvillim në një zone të Tiranës, që nuk ka përjetuar zhvillim apo ka përjetuar zhvillim shumë të pakët dhe të parregullt, si rezultat i mungesës së infrastrukturës. Në rast se ne këto akse në tërësi i trajtojmë veç e veç, natyrisht nuk i bëjmë asnjë shërbim as anës praktike as anës estetike. Prandaj, koha që do të merret për të projektuar aksin e ri Bulevardin nga Stacioni i Trenit deri tek Lumi i Tiranës. Ne kemi finalizuar detyrën e projektimit për këtë aks të ri të qytetit, i cili përbëhet nga Bulevardi i ri Stacioni i Trenit Lumi i Tiranës me një gjatësi 1.8 kilometra drejt Lumit të Tiranës në hapësirën mes Urës së Brarit dhe Urës së Kamzës dhe më tej, zgjatimi nga Lumi i Tiranës deri në rezervuarin e Paskuqanit ku ne planifikojmë sigurisht me Komunën e Paskuqanit dhe Këshillin e Qarkut që qeverisjen qendrore të materializojmë një park të dytë të Tiranës. Një mushkëri të dytë për qytetarët e Tiranës.


-Bulevardi i Tiranës nga Treni është 2 kilometra i gjatë dhe shtohen dhe gati 2 të tjera pse do të duhet një bulevard kaq i gjerë kur qyteti është zhvilluar me këtë sipërfaqe të gjerë?


Qyteti në këto 20 vite është zhvilluar shumë më shumë sesa 50 vite në kaluara. Në vitin '90 ishin 240 mijë, sot, ka rreth 650 mijë banorë të paregjistruar po ne besojmë se ka 700 mijë banorë faktik që flenë në Tiranë.


-Bulevardi do të ndërtohet nga investitorë apo nga Bashkia e Tiranës?


Aktualisht ne jemi në tratativa të paktën me 3 institucione financiare për të financuar këtë pjesë të qytetit, bulevardin e ri, Unazën e Madhe dhe rikualifikimin urban të Lumit të Tiranës.


-Sa kushton?


S'mund t'i themi gjërat aforfe. Ka mbaruar detyra e projektimit për një konkurs ndërkombëtar, ku do të jenë të pranishëm firmat më të mëdha të arkitekturës botërore dhe ne këtë projekt do ta zhvillojmë me transparencën më të plotë ndaj publikut. Por, më shumë se kaq, para se këto firma të marrin dhe të shqyrtojnë, të japin mendimin e tyre dhe të përzgjidhet projekti fitues i Tiranës, ne do t'i japim mundësinë qytetarëve të kryeqytetit të japin të gjitha sugjerimet e tyre qofshin këta studentë të Urbanistikës apo qytetarë të thjeshtë, se çfarë duan apo presin ata nga ky aks i ri i zhvillimit të qytetit.

Për këtë arsye, unë përfitoj nga rasti t'i drejtoj një thirrje të drejtpërdrejtë sot qytetarëve të Tiranës, që nëpërmjet adresës së Bashkisë në internet, nëpërmjet Facebook të Bashkisë apo timin personal, apo nëpërmjet letrave drejtuar kryetarit të Bashkisë të japin mendimet e tyre se, çfarë duan apo presin nga ky aks i ri i zhvillimit të qytetit. Nga korridori i gjelbërt i Tiranës nga Stacioni i Trenit deri tek Bregu i Lumit dhe gjithë aksi i Bregut të Lumit nga Ura e Brarit deri në Urën e Kamzës. Ju siguroj që, sugjerimet tuaja do të jenë pjesë e konsideratave dhe do t'i paraqiten firmave që do të konkurojnë.


-Zoti Basha, sa kushton ky projekt përfshirë dhe shpronësimet dhe gjurmët?


Pjesa e gjurmës është shumë e përshtatshme, sepse parashikohet lëvizja e Stacionit të Trenit dhe gjithë aksi deri në përfundim të shinave të trenit do të luajë dy funksione. Së pari, do të jetë shtrati, ku do të zhvillohet Bulevardi dhe në këtë pjesë do të projektohet një nga linjat e tramit me piknisjen në Laprakë, aty ku do të vendoset edhe stacioni i ri hekurudhor dhe terminali i autobusëve të Tiranës. Në këtë zonë, pronë deri pak ditësh e Ministrisë së Financave për të ndërtuar Doganën e Re të Tiranës, fatmirësisht do të nisë një investim i përbashkët i Bashkisë së Tiranës dhe qeverisë për terminalin e ri të pasagjerëve për autobuzët e Veriut, Perëndimit dhe të Jugut.


-Nga rruga e Kamzës dhe deri në Tiranë me se do të vijnë pasagjerët e trenit dhe të autobuzëve?


Siç u thashë, ky është një stacion i përbashkët i trenit dhe i tramit i autobuzave urban dhe autobuzave interurban. Pra, kjo do të jetë një mbledhës i trafikut interurban dhe shpërndarjes së trafikut urban.


-Do të jetë fushë e hapur?


Do të jetë një terminal i parametrave moderne, për të cilin do të kërkojmë edhe bashkëpunimin e sektorit privat. Do të përdorim një skemë të investimit nga Bashkia si investitor, si pronar i truallit, natyrisht edhe nga hekurudha shqiptare dhe nga sektori privat për të krijuar kushte më komode për pasagjerët që vijnë dhe ikin nga Tirana.


-Nuk besoj, se ju keni gjetur llambën e Aladinit. Të ndërtosh një terminal të ri, Bulevard të Ri, Unazën e Re, aks në gjithë gjatësinë e Lumit të Tiranës kërkon të paktën me qindra milionë euro?


Të jeni të sigurtë, që këto projekte kanë një vlerë financiare tërësisht të përballueshme nga buxheti dhe instrumentat e tjerë financiarë të Bashkisë së Tiranës në partneritet me qeverinë qendrore. Dhe të jeni të sigurtë, që ashtu si në projektet e tjera, për të cilën kam folur nga detyra të tjera, edhe tani unë i mbështes të gjitha projeksionet e mia mbi realizëm. Unë dua në radhë të parë të kërkoj pjesëmarrjen e qytetarëve në fazën e hartimit të projekteve dhe në radhë të dytë, t'i garantoj ata se secili prej projekteve që kam premtuar është në rrugë të zbatimit.


-Ku do t'i gjeni të ardhurat?


Ju nuk duhet t'i shikoni këto si harxhime, por si investime. Harxhimi i parave është një koncept i cunguar në qoftëse ju flisni për investime, sepse me të vërtetë në fazën e parë hidhen para për të ndërtuar, po ajo çka ndërtohet, sjell një vlerë të shumëfishtë në ekonomi. Dhe kjo është arsyeja pse instrumentat financiarë të ndërtimit që nga Bankat e Zhvillimit që nga bonot e zhvillimit, mjetet e drejtpërdrejta buxhetore vazhdojnë të investojnë. Askush nuk investon projekte infrastukture apo kush bën kështu e ka gabim për qëllime thjesht sociale, por investohet, sepse investimet në infrastukturë sjellin në mënyrë të përsëritur dhe të shumëfishtë përfitime për ekonominë. Në qoftëse një bankë investon për një rrugë të re e ka të garantuar që si rezultat i kësaj rruge të re, ekonomia do të rritet dhe të ardhurat e investitorit do të rriten për investitorin që ta paguajë kredinë.


-Duhet të jemi pak realistë.


Kjo është një Tiranë, e cila beson në ëndrrën e vet europiane dhe është e vendosur të lëvizë përtej stanjacionit. Kjo është një Tiranë qytetarësh dhe për qytetarët dhe në këtë kuptim e gjithë energjia do të përqendrohet në këto projekte.


-Mos më thoni që trami do të ketë këtë formë (shfaqet foto ilustruese)


Ajo që mund t'iu them është që Tirana do të ketë tram dhe që ne brenda dy javësh përfundojmë detyrën e projektimit për punimet civile të tramit.


-Ku do të shtrihet?


Brenda dy javësh ne do të shpallim përpara tregut të konsulentëve botërorë kërkesën tonë për të nisur projektin e ndërtimit të linjës së shinave të tramit dhe të linjës elektrike që do ta furnizojë.


-Ku do të jetë gjurma e tramit?


Gjurma e sipërme është ajo që lidh Stacionin e ri të Trenit dhe të Autobuzëve urbanë dhe interurbanë, me piktakimin e kësaj gjurme në Bulevardin e ri. Fillon nga Bulevardi i ri deri në Sheshin "Nënë Tereza" dhe natyrisht mund edhe të mos mbarojë deri aty. Kjo do të jetë objekt diskutimi nga inxhinierët, ndërsa tjetra është linja e premtuar Kinostudio-Kombinat dhe përveç kësaj ajo që do të studiohet është një linjë trami rretheqark Unazës ekzistuese.


-Sa kushtojnë 3 linja trami?


Ju e keni mendjen vetëm tek kostot, unë e kam mendjen te përfitimet. Por, meqë pyesni, unë iu them që ne po kërkojmë të projektojmë një linjë trami, punime civile që të jetë plotësisht e përballueshme nga mjetet tona financiare dhe aftësitë tona huamarrëse dhe që të gjenerojë interesa të mjaftueshme që sektori privat, koncesionarët për ta marrë në operim dhe për ta operuar. Ndërtimi i punimeve civile do të jetë nga Bashkia, ndërsa operimi i tij është i hapur për formulë koncensionare.


-Ndërtimi besoj se është më i rëndësishmi. I keni lekët?


Do t'i kemi.


-Ku?


Në Shqipëri, ka rrugë të ndërtuara dhe që po ndërtohen, të cilat po të niseshim me pyetjen, ku do t'i gjeni lekët? Nuk do të ishin ndërtuar kurrë, duke përfshirë këtu edhe Rrugën e "Kombit".


-Keni premtim nga zoti Berisha për financim në këto projekte?


Kam angazhimin e plotë të institucionit qeverisës për të mbështetur projektet e Bashkisë së Tiranës. Kjo mbështetje do të jetë parimore në kuptimin që do të investohet në çdo projekt zhvillimor të Tiranës siç është edhe trami i Tiranës.


-Të transferosh Stacionin e Trenit, të ndërtosh të gjitha këto, ju mendoni se mund të bëhen brenda një mandati?


Jo. Unë besoj se Unaza e Madhe është një projekt që do të kërkojë më shumë se një mandat. Sikundër besoj që Stacioni i Trenit do të jetë një projekt me një jetëgjatësi 10-15 vjeçare i përkohshëm para se të vendoset konfigurimi i hyrje-daljeve të qytetit, i cili me siguri do të kërkojë një terminal tjetër, një terminal të lindjes, por një projekt 10-15-vjeçar i vendosur në njollën që sapo përmenda do të zgjidhë disa probleme njëherësh. Së pari, do të zgjidhë problemin akut të interurbanëve, të autobuzëve apo furgonëve që përplasen lagjeve të Tiranës e bllokojnë trafikun.


-Pra nuk do të lejohen të hyjnë në qytet?


Mendoj, që është më mirë ta themi në kuptimin pozitiv. Këto mjete transporti publike që vijnë nga qytete të tjera do të kenë më në fund hapësirën ku mund të zhvillojnë shërbimin e tyre, dhe kjo hapësirë do të jetë vendi, ku shërbimi do të vazhdojë nëpërmjet mjeteve të transportit publik të Bashkisë së Tiranës në territorin e Bashkisë së Tiranës siç ndodh kudo në qytetet europiane.


-Te ky terminal do të grumbullohen të gjitha lëvizjet e Tiranës, përfshirë transportin e Juglindjes?


Ky investim do të shfryjë momentalisht nevojën për të akomoduar mjetet që vijnë nga Perëndimi, Veriu dhe Jugu, ndërkohë që do të krijohen mundësi të tjera me terminale apo pikë hyrje të tjera në qytet dhe po diskutohet një pikë hyrje tjetër nga Veriu, por nuk bëhet fjalë për një plan afatgjatë, por ne nuk mund të ngelim peng i dëshirave tona afatgjata për të moszgjidhur problemet e sotme të qytetarëve. Pikërisht plani që po vemë në lëvizje do të zgjidhë problemin akut që qytetarët kanë sot për të hyrë e për të dalë nga tre drejtimet kryesore, do të krijojë mundësinë për krijimin e dy projekteve të tjera të rëndësishme, bulevardit dhe tramit. Në të njëjtën kohë, nuk pengon në asnjë formë dhe mënyrë vizionin tonë për t'i dhënë një zgjidhje afatgjatë problemit, ku do të shihet edhe studimi i aksit të hyrjes nga Veriu.


-Përse do të bëni një terminal të përkohshëm me një ide 10-15-vjeçare dhe jo një terminal permanent?


Unë thashë që, terminali i propozuar do të shërbejë për 10-15 vitet e ardhshme, por ky terminal nuk ka pse të paragjykohet. Këtu mund të projektohet një projekt 50-vjeçar, ama këtë nuk mund ta paragjykojmë në këtë moment. Kjo do të vendoset kur plani i plotë urbanistik i Tiranës dhe në veçanti plani i infrastukturës së Tiranës të na japë përgjigjet për pyetjet që ne shkëmbejmë.


-Aksi i ri i Bulevardit do të parashikojë ndërtime moderne?


Ky do të jetë objekt i një studimi. Mua më pëlqen edhe arkitektuara tradicionale edhe ajo moderne, e rëndësishme është që të jetë ndërtesa e duhur në vendin e duhur dhe kjo mund të arrihet nëpërmjet angazhimit të inxhinierëve më të mirë, në mënyrë transparente dhe jo klienteliste.


-Do të jenë ndërtime publike në të dy anët e bulevardit apo do t'i lejohet hapësira biznesit?


Të dyja. Në detyrën e re të projektimit, kemi parashikuar Pallatin e ri të Drejtësisë, kemi parashikuar një holl koncertesh multifunksionalitet edhe për operën edhe për sinfoninë edhe për koncerte të tjera pop rock. Po kështu, kemi parashikuar një ndërtesë me funksione publike, e cila mund të luajë rolin e një ministrie apo Bashkisë së Tiranës, kemi parashikuar një Galeri Artesh dhe kemi lënë vend edhe për zhvillime të tjera që mund të jenë administrative kulturore, por edhe sportive në natyrë. Dhe me gjithë këto kemi hapësira edhe për sektorin privat, qoftë për hapësira rezidenciale.


-Pse nuk lini një vend për Parlamentin e ri?


Sepse ka një vendim në fuqi, të cilin unë jam i detyruar ta respektoj.


-Që ju pëlqen apo jo?


Mendimet e mia për këtë unë i kam shprehur qartë, po kështu kam shprehur qartë edhe pikëpamjen time, se nuk ka gjë më të dëmshme se sa të shprehesh apo të ngrihesh kundër parametrave të shtetit ligjor, kur je kryetar i Bashkisë së kryeqytetit.


-Parku i Paskuqanit që parashikuat do të jetë nën juridiksionin tuaj apo do të mbetet jashtë vijës së verdhë të Tiranës?


Unë i kam kërkuar Kryeministrit Berisha sot, me një letër transferimin e këtij rezervuari dhe territorit shoqërues dhe disa pronave të tjera, aktualisht jo nën administrimin territorial të Bashkisë së Tiranës të kalojnë në administrimin joterritorial të Bashkisë së Tiranës. Pra, aty ku territori i pronës është jashtë administrimit të Bashkisë së Tiranës, ne kërkojmë administrimin e këtyre pronave, po natyrisht sipas ligjeve në fuqi. Kjo pronë, sot ndodhet në administrimin e Komunës të Paskuqanit, por ne kërkojmë administrimin joterritorial të kësaj zone, të cilën dëshirojmë ta kthejmë në një park të gjelbërt për qytetarët e Tiranës dhe të Paskuqanit.


-A do të kandidoni ju për nënkryetar ose Sekretar të Përgjithshëm të PD, nisur nga fakti që në votimin e fundit për Kryesinë e Partisë ju ishit numri një i listës, pra njeriu që kishit marrë më shumë vota?


Unë jam i vendosur të fokusohem plotësisht siç kam premtuar gjatë fushatës elektorale, që çdo minutë të kohës time të përkushtohem tek kjo betejë e imja për një qytet më të mirë, që është beteja e çdo qytetari të Tiranës. Në kuadër as nuk do të garoj as nuk do të pranoj të kandidoj për asnjë nga pozicionet drejtuese në Partinë Demokratike.


-Keni vendosur të mos garoni për asnjë nga postet drejtuese në PD?


Pikërisht.


Marrë me shkurtime nga emisioni "Opinion", i gazetarit Blendi Fevziu

[DYDRINAS]

Tirana, integrim social apo dizintegrim

Opinion e Premte, Tetor 7th, 2011

FATOS LUBONJA

Para disa ditësh lexova një lajm mbi studimin që kishte bërë një OJQ shqiptare rreth integrimit social – ekonomik të ardhësve në qytetin e Tiranës. Studimi ishte ndërtuar mbi një pyetësor rreth çështjesh të tilla si banimi dhe legalizimi, shërbimet, arsimi, punësimi, gjendja ekonomike, cilësia e jetës, angazhimi dhe përkatësia në komunitet, raporti me institucionet vendore. Sipas lajmit, të dhënat e studimit kanë sjellë në përfundimin se banorët tiranas që kanë mbi 10 vjet që jetojnë në kryeqytet, kanë një këndvështrim të ngjashëm rreth çështjeve të rreshtuara më sipër me banorët që kanë jetuar në Tiranë para vitit 1990. (Nuk di pse në vend se “banorët”, në njoftim thuhej “rezidentët”.) Shkurt, pra, sipas këtij studimi, kush vjen në Tiranë, ka nevojë për dhjetë vjet që të ndjehet tiranas.
Kaq ishte lajmi që më ngacmoi jo edhe aq pse m’u duk si një nga ato punët sipërfaqësore që kryejnë rëndom OJQ-të shqiptare për të nxjerrë ndonjë lek, por sepse, përfundimi m’u duk si pa qëllim. Pra, nuk kuptova pse duhej ky studim. Ashtu siç lexohej lajmi dukej sikur bëhej fjalë se këtyre ardhacakëve, që të integrohen, d.m.th. të ngrihen në nivelin e lartë të kryeqytetasit, u duhen të paktën dhjetë vjet. Ndërsa për mua, çështja që shtrohet sot për tiranasit është krejt tjetër. Ajo ka të bëjë më së pari me pyetjen: çfarë do të thotë sot të ndjehesh “i integruar” në kryeqytetin tonë? Dhe kësaj i shtohet pyetja: a është e mundur që brenda dhjetë vjetësh, një njeri apo familje që ka ardhur në Tiranë të ndjehet njëlloj si qytetarët e vjetër të Tiranës? Ndoshta po, por në këtë rast duhet thënë: aq më keq për ardhësit.
E them këtë pasi si qytetar i vjetër i Tiranës e që jeton e ndjek me vëmendje jetën e bashkëqytetarëve të vet, mund të them se përjetimi im është se qyteti është bërë thuajse i pabanueshëm qoftë në kuptimin e atyre që do t’i quaja nevoja primare të jetës, që kanë të bëjnë me raportin tonë me ajrin, gjelbërimin, ujin, rrugët, peizazhin urban etj., qoftë përsa u përket atyre nevojave që nënkupton “integrim social”, që kanë të bëjnë me atë se sa ndjehemi pjesë e një komuniteti të caktuar, ku hyn edhe raporti ynë me institucionet vendore të qytetit. Me një fjalë të vetme, do të thosha se si qytetar i Tiranës, ndiej jo integrimin, por pikërisht dizintegrimin. Nëse studimi i OJQ-së në fjalë ka arritur në këtë konkluzion edhe për ardhësit që kanë kaluar dhjetë vjet qëndrim, atëherë mund të them se ka arritur në një konkluzion të saktë. Përndryshe, është një vër në ujë. Në fakt, ajo çka do të kërkoja sot nuk është një studim mbi atë se sa kohë duhet që të ndjehen ardhësit të integruar, por një studim serioz mbi dizintegrimin social të tiranasve, mbi shkaqet dhe pasojat e mbi atë se çfarë duhet bërë (e sa kohë mund të na hajë kjo) për të filluar procesi i integrimit të qytetarëve të Tiranës në qytetin e tyre që në një farë mënyre, ashtu siç është bërë, kërkon t’i dizintegrojë e t’i flakë jashtë banorët e tij. Një studim që të merrej me atë se sa është rritur numri i të sëmurëve nga kanceri, i të sëmurëve nga mushkëritë, apo ai i të sëmurëve psikikë. Një studim që të merrej edhe me atë se si ndërtuesit që deri dje kanë shkatërruar kryeqytetin me betonizim, sot po na dërgojnë vazhdimisht e-mail-e ku na bëjnë publicitet në forma të ndryshme, duke na thënë: Tirana është bërë e pabanueshme, ju keni nevojë të dilni prej saj dhe të blini vilat që ne po ndërtojmë për ju në rrethinat e saj – që, tek e fundit, do të rezultojë edhe në një shkatërrim të rrethinave.
Gjithsesi, kur flas për dizintegrim social të komunitetit të tiranasve, e ndiej se më së pari më duhet të hap një parantezë që të çon në periudhën komuniste. “Pse, a kishte komunitet tiranasish atëherë?” – mund të shtrohet me të drejtë pyetja. Si qytetar i Tiranës them se shteti komunist, në një farë mënyre, duke uzurpuar të gjitha atributet e jetës publike, i shkatërroi komunitetet e vjetra e të reja të Tiranës dhe kjo që po jetojmë sot është edhe pasojë e asaj periudhe. Por jo vetëm. Përsëri si qytetar i vjetër i Tiranës, mund të them se në Tiranë mbetën, sado-kudo, ato të quajturat lagje apo mëhalla ku njerëzit kishin jetuar prej vitesh, mbeti një lloj solidariteti i lagjes/mëhallës, mbetën marrëdhëniet e njerëzve që e njihnin njëri-tjetrin prej kohësh, që i kishte lidhur një kopsht, apo një shkollë, apo një fushë sporti me të tjerët. Është e vërtetë se institucionet vendore, aq të rëndësishëm për të ngjizur komunitetet, u imponuan nga lart dhe qytetarët nuk i ndjenin si të tyret; është e vërtetë po ashtu se regjimi mbolli një mosbesim të thellë te njeriu, që nuk e ndihmon sociabilitetin, por megjithatë, mund të them se, ashtu si doli, Tirana në vitet ‘90 i kishte mundësitë urbane që të zhvillonte ato elemente komunitare që i kishte ruajtur apo zhvilluar sadopak në komunizëm. Mirëpo në vend të kësaj filloi një shkatërrim që solli edhe një dizintegrim të paparë social. Faktorët qenë të shumtë, pa dyshim, duke filluar që nga emigracioni i një pjese të mirë të tiranasve e duke vazhduar me dyndjet e ardhësve që u shoqëruan me një urbanizim të egër, me një masakër urbane me zaptime pronash publike e me privatizime abuzive në krye të të cilave u vunë institucione shtetërore që në vend se të bëheshin demokratike, në kuptimin që tiranasit t’i ndjenin si të tyret, filluan, në bashkëpunim me gjithfarë horrash, të ardhur e tiranas, të grabisnin hapësirat publike, të shkatërronin kujtesën historike e me radhë e me radhë, çka, tek e fundit, ka rezultuar në shkatërrimin e çdo ndjenje komuniteti midis tiranasve, duke e bërë tiranasin sot të ndjehet më shumë se kurrë i vetmuar në hallin e tij, pa ndjenjë komuniteti, pa ndjenjë se ka komshinj që mund t’i gjenden në një hall, pa institucione që mund t’i shërbejnë, pa shkolla e kopshte të atilla që të ndjehet i sigurt se po edukojnë qenie njerëzore të shekullit XXI.
Nuk po zgjatem në këtë histori depresive për të cilën kam shkruar shumë. Përkundrazi, në këtë shkrim dua të sugjeroj diçka me idenë se nuk është kurrë tepër vonë, madje edhe duke pasur parasysh faktin se sot kemi një kryetar bashkie të ri dhe një grup që po punon për planin urbanistik të qytetit. Ndoshta – them akoma – mund t’i lexojnë këto rreshta edhe nën dritën e katastrofës që kemi të gjithë përpara syve e nuk do të më përqeshin – siç kam frikë – duke thënë me njëri-tjetrin me cinizëm se çka po them janë broçkulla të një jokompetenti (“urbanist popullor” më përqeshte dikur ish-kryebashkiaku), pasi çka përshkruaj janë fenomene të kapitalizmit kudo në botë.
Madje, për ta sqaruar më mirë se ç’dua të sugjeroj, po sjell shembuj pikërisht nga bota. Po e filloj me përvojën e Enrique Penalosa, kryebashkiak në
fillimvitet 2000 i kryeqytetit të Kolumbisë, Bogota, i cili është bërë i famshëm sot për projektin e tij. Në një kryeqytet dhjetë milionësh të mbytur nga një trafik kaotik e nga një problematikë e krahasueshme në shumë aspekte me Tiranën, Penalosa u nis nga ky parim: “Ne kemi nevojë të ecim ashtu sikurse zogjtë kanë nevojë të fluturojnë. Ne kemi nevojë të qëndrojmë së bashku me njerëz të tjerë. Ne kemi nevojë për të bukurën; për kontakte me natyrën. Kemi nevojë, mbi të gjitha, të mos ndjehemi të përjashtuar. Kemi nevojë edhe të ndjehemi në një farë mënyre të barabartë”. Mbi këtë parim, pra, ai krijoi një projekt qyteti relacional me një impakt të jashtëzakonshëm në botë. Së pari, ai ngulmoi se ekziston një konflikt midis vënies së qytetit në funksion të makinave dhe vënies së qytetit në funksion të njerëzve (e kush më shumë se ne tiranasit e provon këtë konflikt mbi kurriz?). Kështu, Penalosa i braktisi projektet e rrugëve të mëdha në periferi (kujtoni se ne po bëjmë një të tillë) duke i përdorur burimet financiare për të realizuar parqe të mëdha, pista biçikletash dhe “autostrada këmbësorësh”. Ndërkaq, për të përballuar nevojën e transportit, ai u mbështet mbi transportin publik, të cilin e bëri shumë të shpejtë dhe cilësor. Po ashtu, ai zgjeroi trotuaret duke krijuar në to hapësira të mëdha publike dhe pista biçikletash. Kujtoj se Bogota është një qytet të varfërish (siç jemi ne) e kjo punë e kryebashkiakut mund të duket si një luks që e kanë qytetet e pasura perëndimore, veçanërisht apo nordike. Por, sipas Penaloses, pikërisht në një qytet të varfërish, siç është Bogota, sociabiliteti është një nevojë bazike, që madje ai mund të lehtësojë edhe probleme të varfërisë e deri të reduktojë kriminalitetin. Si pasojë e vënies në jetë të këtij projekti urban, që i nxori si të thuash njerëzit në rrugë si këmbësorë që takohen me këmbësorët, si popullsi që lëviz me biçikletë (nga vetëm 0,2%, pas gjashtë vjetësh numri i tyre arriti në 5%), në Bogota u pakësua në një të tretën numri i aksidenteve automobilistike dhe ra ndjeshëm edhe niveli i vrasjeve. Sot, disa nga arritjet e tij janë të pakthyeshme dhe shembull për gjithë botën. Të njëjtën filozofi ka aplikuar kryebashkiaku i njërit prej qyteteve europiane më të njohur, Parisit. Parisianët kishin arritur një pikë të tillë lodhjeje nga zhurmat, ndotja e ajrit, bllokimet e trafikut, saqë mbështetën planin e kryebashkiakut Bertrand Delonow për t’i rimarrë rrugët. Administrata arriti deri atje sa mbuloi me rërë rrugën “Pompidou”, arterie e rëndësishme qarkullimi makinash dhe vendosi aty çadra nëpër hapësira ku mund të pihej një birrë e të bëheshin aktivitete të ndryshme. Asfalti, pra, u kthye në rërë plazhi me sheshe të vogla, me hapësira për të kërcyer. Delanow, po ashtu, e përmbyti qytetin me qindra mijëra biçikleta që përdoren falas. Për të vazhduar me shembuj gjithmonë në frymën e filozofisë së kryebashkiakut të Bogotas, kujtoj se në Suedi, administrata publike blen terrenet rreth qytetit, që i deklaron zona ku s’mund të ndërtohet.
E di që dikush do të më thotë: çfarë po na thua, me kë po na krahason? Por nuk mund të mos mendosh se Tirana i ka pasur këto mundësi dhe i ka humbur e po i humbet me një shpejtësi dramatike. Dhe nuk mendoj se kjo ndodhi pasi ardhësit ishin katundarë e injorantë që donin të banonin ngjit e ngjit në ato kosheret gjigante të bletëve, apo se ishin të etur për makina e i urrenin biçikletat, deri edhe barin – siç thonë disa. Jo, ardhësit në Tiranë ndërtuan shtëpi me oborr ku mbollën edhe pemë në stilin si kishin banuar në fshat. I bënë të mëdha vërtet, të shëmtuara, e pa infrastrukturë, por, sipas meje, masakrën kryesore e bënë “të diturit” e qytetit. Ishin ata që kryen betonizimin e qytetit duke përdorur, sigurisht, edhe një lavazh trush, por, mbi të gjitha, duke përdorur forcën e pushtetit, të parasë së zezë e korruptive, e pandëshkueshmërinë nga ligji. Kësisoj, Tirana u shndërrua në një qytet në funksion të makinave e të pasurimit të një pakice që sot ua ka bërë të pamundur jetën qytetarëve jo thjesht në kuptimin fizik, por, mbi të gjitha, në kuptimin e zhveshjes së qytetarëve thuajse nga çdo mundësi relacionale, sociabiliteti. Një qytet, pra, ku vetëm për atë që quhet integrim social nuk mund të bëhet fjalë.
Duke mos dashur ta mbyll këtë shkrim me pesimizëm, po e mbyll duke uruar që teknikët e Bashës që po punojnë për planin urbanistik t’i njohin e studiojnë ca më shumë përvojat që përmenda, në mënyrë që të mund të rikuperojnë ç’mund të rikuperohet në qytetin tonë të masakruar barbarisht nga njerëz shumë të këqij.

panorama

[Brari]

mafia e betonit.. gjeti pa beri..

po te kish tirana e viteve 80-ta nje komunitet qytetar qe do e donte ta mbroje.. tiranen.. ahere mafia e pas 90 nuku do kish forc te beje kte qe beri..

pra tirana e enverit..ishte nje koloni e kapterr-rërise enveriste e ardhur mbas dizet e 44-45-ses.. e me vone.. per ta mbajtur nen hyqem.. tiranen.. pra nje tirane ku banori i vjeter ishte nje kulish i rrahur e i trembur..
dhe i rrahuri e i tremburi nuku ka kolone as karakter..
eshte nje zhapik i pershtatur..
kjo zhapikeri.. nuku kish as bithe as ko.qe e as gjunjë.. qe ti qendroje ballas masakres qe dukej ne horizont ne fillimet e 90-tes..
i njejta gje mund te thuhet per cdo qytet te shqiperise..

nejse kjo eshte tem ne vehte..


tani ska dreq qe e rregullon tiranen..

po te benem une krieminister.. e rregulloj..

po them disa pika te pllanit tim sekret prej 101 pikesh qe ujdis tiranen..
mo u tregoni agjensive te spiunazhit..
mbajeni sekret brëna per brëna forumit..
vet pllani eshte ne nje kasaforte i fshehur ne gerxhet e malit te Sopotit..

ja disa nga pikat e pllanit..

pika 17 psh..

ne tirane do jetojne vetem 250 mij banore..

pika 23..

qytet i tiranes do quhet vetem cfar eshte zon e banuar brenda unazes se sotme..

pra hapsira brenda.. zog ziut e brenda.. 21 dhjetor e brenda.. stadium dinamo e brenda.. libri universitar e brenda.. lice artistik e brenda.. ur-lane rrug elbasani e brenda.. bryli te unaza ke ministria jashtme e brenda.. vazhdon rrug bardhyli e brenda.. medrese e brenda ..stacion treni e brenda.. polikum e brenda e erdhem ne zog zi.. perseri..
kaq..
cfar eshte jasht kesaj hapsire.. do kete keto pasoja..

-cfar eshte ndermarrje prodhuese do vihet ne pune..
cfar eshte shkolle kopesht cerdhe institucion kulturor e shkencor apo shteteror do mbetet e do restaurohet..
gjithcka tjeter do c-rrenjoset.. e do mbillet bar e pemishte ullishto vreshto lulishte.. kendo sportiste ..

me ata brenda hapsires cdo benet..


pikat 44 dhe 70 e sqarojne..

..

po me kamzen e bathoren?

per kto eshte pika 75 qe thote..

ne kamz do kete vetem universitet bujqesor.. konvikte studentesh menxa biblioteka e cfar i duhet kti institucioni..si psh stalla parcela laboratore etj..

gjith tjeret me kamione..nga kan ardhur me te drejten ti marrin dhe tullat me vehte.. ne se u duhen..

spo zbuloj me pika te pllanit..

.