Rreth identifikimit pėrmes kombit ka keqkuptime tė mėdha, qė mė sė shumti shfrytėzohen nga qendrat e neglizhencės abrahamike. Qė tė hymė direkt nė temė: nė mesin tonė shumė prej atyre qė kanė njohuri elementare e nganjėherė edhe gjysmake rreth historisė tonė, mburren me faktin se shqiptarėt gjithėmonė u identifikuan si "shqiptarė", ndėrsa tė tjerėt u identifikuan me fe. Thuhet se nė mesjetė po t'a pyesje njė francez, anglez apo gjerman se ēfarė ėshtė, ai do tė pėrgjigjej se ėshtė "kristian", kurse po ta pyesje shqiptarin ai do tė pėrgjigjej "jam shqiptar".
Shtrohet pyetja se sa anketa janė mbajtur nėpėr fshatrat franceze apo arbėreshe tė mesjetės qė tė na jepet njė pasqyrė e saktė, se si identifikoheshin njerėzit nė atė kohė? Mbase asnjė anketė, sepse nuk ishte koha e anketave atėherė, ishte mesjetė. Prandaj ne nuk mund tė kemi njė ide se sa arbėrorė dhe sa francezė identifikoheshin me komb, e sa tė tjerė nga tė dy palėt identifikoheshin me fe. Prandaj nuk mund tė mbėshtetemi nė njė konstatim tė kėtillė, pėr tė ndėrtuar njė bazė mbi tė cilėn mburremi, sepse thjesht do tė mburremi kot.
A mjafton kjo qė tė jesh shqiptar?
Identiteti e bėn kombin, dhe jo identifikimi. Se psh nėse dikush quan veten "bixhimun", dhe nuk arrin tė shpjegojė se ēka ėshtė bixhimuni, atėherė ai njeri nuk e din ēka ėshtė.
Nėse ngrihesh nga gjumi si arab, lan duart e sytė si arabė, han mėngjes si arab, vje dreka, dhe pėrsėri arab, han darkė si arab, bie me flejt si arab, dhe nė fund i thua vetes shqiptar, atėherė ēfarė u dashka ky emėrtimi shqiptar? Vetėm si stoli?
Edhe nė kėtė rast, kush i thotė vetes shqiptar duhet tė dijė se ēka ėshtė shqiptari. Ēka quajmė shqiptar?
Nėse i krahasojmė nga ana sasiore, identifikimi ėshtė baraz me njė kokėrr zalli, kurse identiteti ėshtė njė oqean. Identifikimi ėshtė njė emėr, me 3, 4, hajde deri nė 20-30 shkronja por nuk shkon mė shumė se kaq. Kurse identiteti ėshtė njė pasuri e pafund. Ka dallim ta quash veten me njė emėr dhe ta dish se ēka je. E para ėshtė identifikim, e dyta ėshtė identitet. E para s'ka vlerė pa tė dytėn.
Por, gjithashtu emri shqiptar nuk ėshtė stoli. Ėshtė emri apo identifikimi qė na lidh me identitetin shqiptar, pra me krejt atė pasuri qė i takon kombit tonė.
Fetarėt, janė tė dhėnė me mish e me shpirt pas fesė sė tyre, qė nė fund tė fundit nuk ėshtė tjetėr veēse kultura kombėtare ose e ēifutėve (krishterimi) ose e arabėve (islamizmi). Kjo ėshtė detyra numėr njė, e cilėsdo fé abrahamike.
Zakonisht pas luftės sė fundit nė Kosovė, nė ekstremizėm fetar kanė kaluar njerėzit me komb tė pėrzier. Kush ka babė e nanė shqiptarė, i mjafton identiteti shqiptar, por edhe e respekton atė. Tė tjerė qė kanė njė prind shqiptar kurse tjetrin goran a boshnjak a turk a arab etj. nuk kanė se si tė identifikohen me komb, sepse kanė kombin e pėrzier. Atyre ju nevojitet njė identitet qė i bashkon dy prindėrit e tij, prej tė cilėve ka lindur edhe vetė. Ky identitet ėshtė ai fetar. Pėr tė pasur njė identitet tė fortė iu duhet tė kalojnė nė ekstremizėm, tė zbatojnė Kuranin pikė pėr pikė.
Kėta njerėz sulmojnė identitetin shqiptar pa pikė mėshire. Kjo shihet nė urrejtjen e thellė qė kanė pėr ēdo gjė pagane, qė nė fakt ėshtė pasuria kryesore qė na lidh me ilirėt (pėrveē gjuhės), sulmojnė shqiptarėt nė baza fetare (Skenderbeu etj), tregojnė afinitet tė panevojshėm me turq e me arabė, kur dihet se sė paku turqit ende sot e kėsaj dite nuk ua kanė lejuar shkollat shqipe atyre 5 miljonė shqiptarėve, qė ndoshta nė kėtė moment janė bėrė turq, madje e fallsifikojnė edhe historinė se demek Perandoria Osmane qenka sjellur mirė me shqiptarėt, se turqėt paskan ardhur kėtu pėr tė na pajisur me hareme dhe pėr tė na mbajtur nė hallvė e sherbet, dhe shkilet haptazi mbi gjakun e gjithė atyre shqiptarėve qė derdhėn gjak pėr 5 shekujt parreshtur asnjė vit. Ne nga ana jonė duhet t'i kuptojmė, sepse secili komb sulmon tjetrin, kjo jetė ėshtė luftė. Nė kėtė rast kombi arab po sulmon kombin shqiptar.
Pėr tė mos rėnė nė sy si anti-shqiptarė, nevojitet identifikimi si shqiptar. Po vijmė tek fjalėt qė i thamė nė fillim, se ka njerėz qė vetėm emrin e kanė shqiptar, dhe pėr t’a kompenzuar iu duhet tė bėrtasin pa rreshtur “jam shqiptar”. Kėta identifikohen si shqiptarė, dhe kėtė e kanė jo vetėm stoli, por edhe mburojė pėr kamuflim. Pėr kamuflim nuk pėrdoret vetėm emėrtimi shqiptar por edhe figurat kombėtare, tė cilat janė shqiptarė, dhe kėta i marrin si shembull kinse paskan qenė muslimanė dhe se paskan luftuar pėr kauzėn e tyre.
Njė Isa Boletin i shekullit tė kaluar dallon shumė nga njė adoleshent i depresionuar i ditėve tė sotme qė shkon tė xhumave nė xhami. Dallon si nata me ditė. Isa Boletini nuk kishte nevojė tė thotė "jam shqiptar", por e tregonte me vepra.identitetin e vet. Tė tjerėt i shihnin veprat e tij dhe menjėherė e kuptonin se ėshtė shqiptar. Nuk i kushtonte shumė rėndėsi identifikimit por identitetit.
Ai e bėri njė gjynah tė madh sipas Kuranit. Ai iu pėrul flamurit shqiptar, e puthi dhe e adhuroi. Kjo e bėn atė shqiptar tė vėrtetė, por e nxjerr nga radhėt e muslimanėve.
Po mirė, pse u dashka patjetėr tė jesh musliman?
Shqiptarėt ishin kėtu prej mija vitesh, pavarėsisht se si u quajtėn. Ishin pellazgė tė parahistorisė, ilirė tė antikės, arbėrorė tė mesjetės, dhe vetėm nga shekulli 18 e kėndej si pėr inat tė fesė islame qė e ndalon totemizmin, kėta u quajtėn me emrin e totemit tė tyrė, shqiptarė. Bij tė shqipes, adhuruesė tė shqiponjės.
Pra gjatė gjithė ekzistencėn tonė ne paskemi qenė, tė pavarur nga feja, po e vė theksin nga feja e huaj, atėherė nuk na duket e nevojshme qė tė pėrzihen kėto kultet vdekjes nė kulturėn shqiptare.
Dita e premte ėshtė pėr tė shkuar nė pishinė, e jo nė xhami. Bile pėr ata qė shkojnė nė xhami kam njė propozim qė nė vend tė atyre lėvizjeve tė pakuptimta nė xhami, mė mirė tė regjistrohen nė kursin e aerobikut, se bile muskujt i ushtrojnė.
Shqiptari i vėrtetė i vjel mollėt pėr t’i ngrėnė. Muslimani i vjel mollėt se pale mos po gjen ndonjė “Allah” aty brenda, e ta fotografojė e ta shfaqė nė internet si ‘mrekulli’ tė Allahut.
Krijoni Kontakt