Lasgush Poradeci

[Billy Joe]

e perkthyer.

Tu oggi non ridi, non piangi,
Stai lontano, serena,
Nel tuo animo mantieni
Una colpa eterna.

Un amore raggiante,
Come soffiò il vento,
L'hai preso all'istante,
L'hai lasciato per sempre.

Ti scaldasti alla meglio
Ne tanto, ne poco,
Non t'illuminò a fondo
La bianca fiamma.

Mi sfolgorò e frantumò e squagliò
Povero me, il fuoco!
Penzolante io sciagurato,
Sull'orlo del sepolcro!

E non mi duole affatto
Una morte viva,
Allora piansi lacrime di sangue
Come in una fiaba.

Allora patii amaramente,
Fino al precipizio,
L'orrore che mi prese
Per l'amore!

Per l'amore, o Dio!
Che fa crollare un uomo,
Quel che mai osò,
La donna mai.

Che nasce del tutto illuminata,
Bella in assoluto,
Con la luce mirata,
Dalla tua luce!

Che ride e piange e freme,
E non trova riposo,
E freme e rode e sbuffa,
E non muore in eterno.

Lasgush Poradeci.

[Billy Joe]

DRITË FSHEHTËSIJE

O greminë! O fusha pllajash! O shkëmbinj! O brigje t’artë!
O ju qíej shkretëtirash tej-për-tej aq të këqyrshmë!
Ti përflakje mëngjezore! Harg ylberi-i shtatëngjyrshmë!
Botë yjsh! O botë hënash! Botë djejsh me gji të zjarrtë!

Bjenë fellë mënt’ e mija dhe çuditen dyke pyetur:
Në lëvisni-a në përdridhi, në valoni-a në këndoni,
Në me sulmë të vërtikshme çmëndurisht ju fluturoni,
E prej sysh më bjenë lotë posi helm e plumb i tretur.

………………………………………………………….
Po të mos të kisha njohur në mjerim të jetës Tinë,
Bukuri! tmerisht e dashur, llaftari! tmerisht e bukur;
Po të mos të kisha parë - ah, stoli ndaj më je dukur!
Dritë-e fshehtë-e zemrës s’ime që më fal përjetësinë:

Sì do mund t’i dlirnja vallë kupëtimit t’im të ngushtë
Grop’ e shesh e krast’ e male, pasqyrim nër vala detesh,
Dritën që buçet sëfshehta përmes ditësh edhe netesh,
Dh’ata yj që më shëkojnë posi mijë sy të prushtë?

Lasgush Poradeci
Athinë 1917

[Ke-ler]

DRITË FSHEHTËSIJE

O greminë! O fusha pllajash! O shkëmbinj! O brigje t’artë!
O ju qíej shkretëtirash tej-për-tej aq të këqyrshmë!
Ti përflakje mëngjezore! Harg ylberi-i shtatëngjyrshmë!
Botë yjsh! O botë hënash! Botë djejsh me gji të zjarrtë!

Bjenë fellë mënt’ e mija dhe çuditen dyke pyetur:
Në lëvisni-a në përdridhi, në valoni-a në këndoni,
Në me sulmë të vërtikshme çmëndurisht ju fluturoni,
E prej sysh më bjenë lotë posi helm e plumb i tretur.

………………………………………………………….
Po të mos të kisha njohur në mjerim të jetës Tinë,
Bukuri! tmerisht e dashur, llaftari! tmerisht e bukur;
Po të mos të kisha parë - ah, stoli ndaj më je dukur!
Dritë-e fshehtë-e zemrës s’ime që më fal përjetësinë:

Sì do mund t’i dlirnja vallë kupëtimit t’im të ngushtë
Grop’ e shesh e krast’ e male, pasqyrim nër vala detesh,
Dritën që buçet sëfshehta përmes ditësh edhe netesh,
Dh’ata yj që më shëkojnë posi mijë sy të prushtë?

Lasgush Poradeci
Athinë 1917

Nejse,ky te le fare pa fjale,te mek!!!

[Xhuxhumaku]

Shërbyesja e Lasgush Poradecit: Sherret me të shoqen për të dashurat

Shërbyesja e Lasgush Poradecit: Sherret me të shoqen për të dashuratTIRANE - Përveç të bijave, miqve të besës apo atyre “të dërguarve”, mikeshave të kohëve të fundit, e gjithë ç’kanë dalë deri më sot nga vitet e jetesës së Lasgush Poradecit në Pogradec, hynte e dilte me lirinë e askujt tjetër në kullën e tij edhe dikush tjetër.

Për Efigjeni Vakon, çupkën e vogël që u rrit në shtëpinë e tij, nuk është shkruar deri më sot. Ajo ishte pas çdo arne të kanatjereve të poetit, pas të vetmit kostum të vjetruar 30-vjeçar që qëndronte përherë i pastër. Ishte gjithnjë aty kur Poradecit i tekej në mes të të ftohtit për trahana apo për lakror me dy petë. Efigjeni, apo siç i thërriste shkrimtari Jefkë, ishte e vetmja që kishte lejen për t’i thirrur Llazar.

Priste e përcillte të gjithë që hynin e dilnin, di prej tij, ndryshe nga ditarët e poezitë, detaje nga jeta e përditshme. Nervozizmin, acarimet, sherret e shtëpisë. Nuk e ka të lehtë t’i tregojë, ngase i duket se me këto punë duhet të merren njerëzit “e mençur”, siç në fakt kanë bërë.

Refuzon bindshëm deri sa kujtimet, e shkuara, e rrëmbejnë, dhe nis e tregon aq sa mundet. Me përparësen ende të pahequr, dhe me mendjen nga lakrori që ka lënë në furrë, ashtu siç fundja i ka kaluar e gjithë jeta, zbulon pak e nga pak kujtimet e jetës krah poetit. Nga ato kujtime që shkrimtarët vetëm mund t’i krijojnë, ndërsa ajo i ka jetuar. Kujtime që të bijat nuk e kanë të lehtë t’i ndajnë me të tjerët. Edhe pse, në fund, ai ishte edhe njeriu i izoluar me huqet e veta, siç shumëkush mund të jetë, ashtu siç ishte edhe poeti i madh që është gdhendur përmbi 3 metra në bronz në qendër të Pogradecit, aty ku shëtiste përditë.

“E shoqja ishte grua shumë e mirë. Të dy, sa herë ziheshin, më vinin mua të isha gjyqtare. Po dija unë se ç’ishin gjyqet. Kë të ndihmoja, Lagushin a Nafien?! Bënin gjyqe për t’u ndarë se Nafia nuk dinte të bënte lakror me saç. Janë ndarë me gjyqe kushedi sa herë. Nafia ishte 20 vite më e re se Lasgushi, e megjithatë vdiq shumë kohë përpara tij”- thote ajo.

Nuk ziheshin vetëm për lakrorin, apo jo?
Po, zënkat ishin të ndryshme. Nafia ka ngelur shtatzënë 17 vite pas martesës, kohë shumë e gjatë. E në këto vite i thoshte ngaherë të shoqit “Europa të ka dëmtuar Llazar”. Edhe për këtë bënin gjyqe.

Pse i dinte Nafia historitë e rinisë së tij?
Ai vetë ia kishte treguar, ndaj edhe ajo bëhej shumë xheloze. Më thonte edhe mua ndonjëherë: Eh moj Jefkë, s’e di ti se ç’ka bërë ky moj, s’e di. I gërthiste shpesh për këto punë.

Të gjithë e dinin atëherë ndonjë dashuriçkë të poetit?
Ka ardhur njëherë në shtëpi Kostandin Taso ta pikturonte, dhe mbi kokë të krevatit të Llazarit sheh një pikturë, natyrë e qetë. Po këtë mo Lasgush ku e ke gjetur, e pyet. “Ia ka dhënë ajo, ia ka dhënë dashnorja”, ia priste Nafia. Dhe në fakt pikturën ia kishte dhënë Androniqi Zenko, me të cilën Llazari ka qenë i fejuar.
(Marre nga Une Gruaja/Panorama)

(er.nu/BalkanWeb)

[Xhuxhumaku]

Shërbyesja e Poradecit: Sherret me të shoqen për të dashurat
13 tweet
Kuriozitete e Dielë, 3 Mars, 2013 | 16:08 pm

Poradeci me familjen

Pervec te bijave, miqve të besës apo atyre “të dërguarve”, mikeshave të kohëve të fundit, e gjithë ç’kanë dalë deri më sot nga vitet e jetesës së Lasgush Poradecit në Pogradec, hynte e dilte me lirinë e askujt tjetër në kullën e tij edhe dikush tjetër.

Për Efigjeni Vakon, çupkën e vogël që u rrit në shtëpinë e tij, nuk është shkruar deri më sot. Ajo ishte pas çdo arne të kanatjereve të poetit, pas të vetmit kostum të vjetruar 30-vjeçar që qëndronte përherë i pastër. Ishte gjithnjë aty kur Poradecit i tekej në mes të të ftohtit për trahana apo për lakror me dy petë. Efigjeni, apo siç i thërriste shkrimtari Jefkë, ishte e vetmja që kishte lejen për t’i thirrur Llazar.

Priste e përcillte të gjithë që hynin e dilnin, di prej tij, ndryshe nga ditarët e poezitë, detaje nga jeta e përditshme. Nervozizmin, acarimet, sherret e shtëpisë. Nuk e ka të lehtë t’i tregojë, ngase i duket se me këto punë duhet të merren njerëzit “e mençur”, siç në fakt kanë bërë.

Refuzon bindshëm deri sa kujtimet, e shkuara, e rrëmbejnë, dhe nis e tregon aq sa mundet. Me përparësen ende të pahequr, dhe me mendjen nga lakrori që ka lënë në furrë, ashtu siç fundja i ka kaluar e gjithë jeta, zbulon pak e nga pak kujtimet e jetës krah poetit. Nga ato kujtime që shkrimtarët vetëm mund t’i krijojnë, ndërsa ajo i ka jetuar. Kujtime që të bijat nuk e kanë të lehtë t’i ndajnë me të tjerët. Edhe pse, në fund, ai ishte edhe njeriu i izoluar me huqet e veta, siç shumëkush mund të jetë, ashtu siç ishte edhe poeti i madh që është gdhendur përmbi 3 metra në bronz në qendër të Pogradecit, aty ku shëtiste përditë.

“E shoqja ishte grua shumë e mirë. Të dy, sa herë ziheshin, më vinin mua të isha gjyqtare. Po dija unë se ç’ishin gjyqet. Kë të ndihmoja, Lagushin a Nafien?! Bënin gjyqe për t’u ndarë se Nafia nuk dinte të bënte lakror me saç. Janë ndarë me gjyqe kushedi sa herë. Nafia ishte 20 vite më e re se Lasgushi, e megjithatë vdiq shumë kohë përpara tij”- thote ajo.

Nuk ziheshin vetëm për lakrorin, apo jo?

Po, zënkat ishin të ndryshme. Nafia ka ngelur shtatzënë 17 vite pas martesës, kohë shumë e gjatë. E në këto vite i thoshte ngaherë të shoqit “Europa të ka dëmtuar Llazar”. Edhe për këtë bënin gjyqe.

Pse i dinte Nafia historitë e rinisë së tij?

Ai vetë ia kishte treguar, ndaj edhe ajo bëhej shumë xheloze. Më thonte edhe mua ndonjëherë: Eh moj Jefkë, s’e di ti se ç’ka bërë ky moj, s’e di. I gërthiste shpesh për këto punë.

Të gjithë e dinin atëherë ndonjë dashuriçkë të poetit?

Ka ardhur njëherë në shtëpi Kostandin Taso ta pikturonte, dhe mbi kokë të krevatit të Llazarit sheh një pikturë, natyrë e qetë. Po këtë mo Lasgush ku e ke gjetur, e pyet. “Ia ka dhënë ajo, ia ka dhënë dashnorja”, ia priste Nafia. Dhe në fakt pikturën ia kishte dhënë Androniqi Zenko, me të cilën Llazari ka qenë i fejuar.

(Marre nga Une Gruaja/Panorama)



miqve të besës apo atyre “të dërguarve”, mikeshave të kohëve të fundit, e gjithë ç’kanë dalë deri më sot nga vitet e jetesës së Lasgush Poradecit në Pogradec, hynte e dilte me lirinë e askujt tjetër në kullën e tij edhe dikush tjetër. Për Efigjeni Vakon, çupkën e vogël që u rrit në shtëpinë e tij, nuk është shkruar deri më sot. Ajo ishte pas çdo arne të kanatjereve të poetit, pas të vetmit kostum të vjetruar 30-vjeçar që qëndronte përherë i pastër. Ishte gjithnjë aty kur Poradecit i tekej në mes të të ftohtit për trahana apo për lakror me dy petë. Efigjeni, apo siç i thërriste shkrimtari Jefkë, ishte e vetmja që kishte lejen për t’i thirrur Llazar. Priste e përcillte të gjithë që hynin e dilnin, di prej tij, ndryshe nga ditarët e poezitë, detaje nga jeta e përditshme. Nervozizmin, acarimet, sherret e shtëpisë. Nuk e ka të lehtë t’i tregojë, ngase i duket se me këto punë duhet të merren njerëzit “e mençur”, siç në fakt kanë bërë. Refuzon bindshëm deri sa kujtimet, e shkuara, e rrëmbejnë, dhe nis e tregon aq sa mundet. Me përparësen ende të pahequr, dhe me mendjen nga lakrori që ka lënë në furrë, ashtu siç fundja i ka kaluar e gjithë jeta, zbulon pak e nga pak kujtimet e jetës krah poetit. Nga ato kujtime që shkrimtarët vetëm mund t’i krijojnë, ndërsa ajo i ka jetuar. Kujtime që të bijat nuk e kanë të lehtë t’i ndajnë me të tjerët. Edhe pse, në fund, ai ishte edhe njeriu i izoluar me huqet e veta, siç shumëkush mund të jetë, ashtu siç ishte edhe poeti i madh që është gdhendur përmbi 3 metra në bronz në qendër të Pogradecit, aty ku shëtiste përditë. Efigjeni, si jeni njohur me Lasgushin? Ishim komshinj, kishim njohje të vjetër familjare. Unë isha më e vogla e shtëpisë kur hyra në shtëpinë e tij për të ndihmuar në ç’ju nevojitej. Isha vetëm 11 vjeçe kur kam shkuar për herë të parë, pastaj kam vijuar për më shumë se 20 vite ta ndihmoj. Meqenëse e shoqja e tij, Nafia, ka qenë gjithmonë pa qejf nga ana shëndetësore, kishin nevojë qoftë për të gatuar, apo për gjëra të tjera. Ajo vinte nga familje aristokratësh dhe nuk dinte të gatuante mirë. Ç’kujtoni nga koha kur hytë në shtëpinë e tij? Po, kujtimet janë edhe më të hershme, sepse ne gjithnjë shoqëroheshim nga historitë e Lasgushit. Edhe ime motër, Rita Vako, na tregonte se si Llazari dilte me llastiqe dhe demek të vriste zogj. Vinte në shtëpi e thoshte vrava kaq zogj, po ai s’kishte vrarë asgjë se s’i vriste dot. Hipte në man rrinte aty, mendonte. Me të tilla histori unë jam rritur, deri sa shkova në moshën që të kuptoja e të krijoja kujtimet e mia. Na tregoni disa prej tyre… Unë i kam shërbyer Llazarit gjithnjë në kohën kur të bijat iknin në Tiranë, sepse edhe Nafia vdiq në moshë fare të re. I bëja ndonjë tërhanë, ndonjë petkë, ndonjë cironkë të qëruar. I lanja këmishat, i arnoja kanatieret apo të gjitha ç’kishte. Llazari hante gjithmonë shtrirë, qëndronte në krah të djathtë i shtrirë në dyshek dhe aty hante, bashkë me macen e qenin, Cucin. Hante me sytë nga dritarja. Merrte gotën e verës, hidhte pak verë, ndërsa shumicën e gotës e mbushte me ujë, kështu i dukej se pinte verë gjatë gjithë kohës. Aq mundësi kishte, nuk kishte para. Verë kishte sa për të ngjyrosur ujin. Ka qenë gjithnjë shumë keq nga ana ekonomike. Çfarë i pëlqente të hante? I pëlqente korani ose belushkat, por nuk kishte para t’i

Burimi: http://www.panorama.com.al/2013/03/0...#ixzz2MZD0LPJr

[sirena_adria]

KRIJIMTARIA QË LA PAS

35 vite nga vdekja e shkrimtarit Lasgush Poradeci

Llazar Gusho i njohur me pseudonimin Lasgush Poradeci, lindi në Pogradec më 27 dhjetor 1899 dhe u shua në Tiranë më 12 nëntor 1987. Veprimtaria e tij krijuese e cek atë si poet, shkrimtar dhe përkthyes.

Pseudonimi letrar me të cilin njihet, vjen nga rrudhja e emrit të tij përfshirë atësinë, Llazar Sotir Gusho (La-S-Gush) dhe si mbiemër ka përdorur endonimin e vendlindjes, Poradeci.

Lasgush Poradeci u lind në një familje me tradita atdhetare. Në moshën 10-vjeçare prindërit e dërguan për të vazhduar studimet në Manastir dhe më vonë në Athinë, ku mbaroi liceun.

Më 1921 ai shkoi në Rumani, për të ndjekur studimet e larta. Duke qenë pa bursë dhe pa asnjë ndihmë, ai u detyrua të punonte dhe njëkohësisht të studionte. Në Bukuresht ai u lidh me Lëvizjen Atdhetare të Kolonisë Shqiptare, u miqësua me Asdrenin e atdhetarë të tjerë shqiptarë dhe u zgjodh edhe sekretar i përgjithshëm i Kolonisë. Në verën e vitit 1924 Qeveria e Fan Nolit i dha bursë dhe kështu arriti t’i përfundojë studimet e larta në Grac (Austri) në Fakultetin e Filologjisë Romano-Gjermane.

Për dallim nga poetët e Rilindjes, që me gjithë origjinalitetin e tyre kishin tipare të përbashkëta, poetët e shquar të periudhës së Pavarësisë Noli, Fishta, Poradeci, Migjeni, janë krejtësisht të ndryshëm nga njëri-tjetri si nga formimi, nga prirja e tyre, ashtu edhe nga interesat e synimet.

Lasgush Poradeci e jetoi Rilindjen ne periudhën e shpërthimit të kryengritjeve të mëdha për liri. Në veprën e këtij liriku të madh të letërsisë sonë jetoi shqetësimi atdhetar i mbrojtjes së kombit dhe të traditës së Rilindjes, ashtu sikurse edhe dëshira për triumfin e pikëpamjeve demokratike, shqetësimi për një emancipim të përgjithshëm kulturor e shpirtëror të shoqërisë shqiptare.

Ai është nga lirikët tanë më të mëdhenj, i cili u shqua për sensibilitetin dhe ëmbëlsinë poetike me të cilën i këndoi Shqipërisë dhe dashurisë.

Në vitin 1933, u botua vëllimi i tij i parë “Vallja e yjeve”, dhe më 1937 u botua vëllimi i dytë “Ylli i zemrës”.

Pas Luftës së Dytë Botërore Lasgush Poradeci e vazhdoi veprimtarinë krijuese, por u mor edhe me përkthime. Ai shkroi, veç të tjerash, poemat “Eksursioni teologjik i Sokratit”, “Mbi ta”, “Kamadeva”, baladat për Muharrem e Reshit Çollakun. Gjithashtu, përktheu disa nga kryeveprat e letërsisë botërore si “Eugjen Onjegin” të Pushkinit, lirikat e Lermontovit, të Bllokut, Poemat e Hajnes, të Majakovskit e Mickieviçit, lirikat e Gëtes dhe Hajnes, poezi të Lanaut, Brehtit; Hygos, Mysesë, Bajronit; Shellit, Bërnsit, të Emineskut etj.

Më 12 nëntor të vitit 1987, Lasgush Poradeci, vdiq, duke lënë pas një krijimtari të bukur, e cila kishte fituar zemrën e lexuesit dhe kishte tërhequr vëmendjen e disa studiuesve të shquar të kulturës sonë si Eqrem Çabej, Skënder Luarasi, Mitrush Kuteli, Sabri Hamiti, Ismail Kadare etj.


Konica.al

https://konica.al/2022/11/35-vite-ng...gush-poradeci/

[sirena_adria]

Cilat ishin amanetet e poetit të madh kombëtar, e bija e Lasgush Poradecit rrëfehet në ‘Esencë’: Për babanë u hesht 50 vjet

Ai është një emblemë e poezisë tonë, një personalitet që i dha aq shumë letrave shqipe, por nuk mori sa duhej në këmbim. Lasgush Poradeci është pa dyshim një prej emrave që ka ngjallur debat ndër vite, për poetin brilant por edhe për faktin që krijimtaria e tij nuk u pozicionua si duhej.


Ai është një emblemë e poezisë tonë, një personalitet që i dha aq shumë letrave shqipe, por nuk mori sa duhej në këmbim. Lasgush Poradeci është pa dyshim një prej emrave që ka ngjallur debat ndër vite, për poetin brilant por edhe për faktin që krijimtaria e tij nuk u pozicionua si duhej.

Sot, figura e tij komplekse kujtohet me admirimin e munguar ndër vite por edhe me krenarinë për një emër që dha aq shumë me përulësi të madhe. E bija e tij, Marie Gusho erdhi në “Esencë’ për një rrëfim të veçantë për gjërat që kanë mbetur ende pa thënë dhe për figurën e babait të saj me të cilin ajo ishte shumë e lidhur.

Ndërsa kthehet pas në kujtime, rrëfimin e nis me historinë e dashurisë së dy prindërve të saj dhe magjisë së letër këmbimeve të tyre. Një ditar që ai mbante në gjuhën gjermane, mes shumë gjuhëve që njihte, për të mos u kuptuar nga të tjerët. Një marrëdhënie e fortë që ekzistoi mes tij dhe qenit të dashur Cucit. Ishte një moment kur ai ndaloi përgjithnjë së shkruari, por krijimtaria e tij që familja e solli nga Pogradeci në kushte shumë të vështira sot ruhet në arkivin e shtetit.

E bija thotë se sa herë flet për të atin, nuk i duket se e bën mjaftueshëm dhe ka ende diçka më shumë për të thënë gjithnjë. Por ky rrëfim në ‘Esencë” ishte një dëshmi emocionale e një vajze që të atin e kishte idhull dhe njëherësh duhet të mësohej të jetojë me prindin dhe poetin, dy dimensione tek një njeri që e bën eksperiencën e jetës dhe emocionet të përveçme.


Shqiptarja.com

https://shqiptarja.com/lajm/cilat-is...-hesht-50-vjet



Esencë - Nga Anila Çela

Report TV - 31 Mars, 2023

https://www.youtube.com/watch?v=ywc6Z-puuBM

Cilat ishin amanetet e Poetit Të Madh Kombëtar, e bija e Lasgush Poradecit: Për babin u hesht 50 vjet