Kalifati Osman

[_Mersin_]

KALIFATI OSMAN

Shekulli i shtatë hixhri (ose i 13 diellor) ishte shumë i zymtë për muslimanët në përgjithësi. Në të njëtin moment, kur kishin pësuar pushtimin nga ushtria më e egër dhe e pa mëshirshme, Mongolët nga lindja, përjetonin edhe vuajtjet që u shkaktonin ushtritë e mbetura të kryqzatave në bregun e Palestinës. Mongolët i dhanë fund dinastisë Abasite e cila kishte sunduar për një kohë shumë të gjatë dhe që kishte qenë jo pak e lavdishme.

Ajo që ua vështirësonte edhe më shumë gjendjen muslimanëve ishte dobësimi i principatës ose shtetit Ejubit. E cila kishta marrë mbi supet e saj mbrojtjen e muslimanëve dhe të botës muslimane pas çlirimit të Kudsit në kohën e Salahudinit.

Kështu që sundimet e muslimanëve kishin filluar të binin ose në dorën e idhujtarëve mongol nga lindja, ose në dorën e kryqëzatave të krishtera nga perëndimi, që të dyja nuk kishin shumë dallim me njëra-tjetrën për nga krimet që bënin.

Armiqtë e islamit dhe munafikët, por edhe shumë njerëz të thjeshtë filluan të besonin se kapitulli i islamit u mbyll dhe dielli i islamit s’do të lindë më kurrë. Mirëpo do shohim se ka ndodhur e kundërta.

Historianët thonë se ishin dy shkaqe shumë të mëdha të cilat ndikuan në ringritjen e islamit dhe në krijimin e hilafetit të ri.

-Shkaku i parë ishte: “ Nëse mongolët fituan në fushën e betejs ndaj muslimanëve, islami fitoi ndaj tyre në fushën e besimit. Në më pak se 50 vjet mongolët e pranuan islamin dhe filluan të luftoni për të dhe jo më kundra tij dhe e përhapën atë në mesin e popullit të tyre”*

-Ndërsa shkaku i dytë ishte: “Pricipata ose shteti i Memalikëve, i cili pasoi shtetin Ejjubit në Egjipt në vitin 648/1250, ishte shtet ushtarak shumë i fuqishëm,të cilin e drejtonin gjeneralët e kësaj ushtrie nga memlukët”. *

Memalikët ishin ushtarë turq dhe armen të cilët kishin arritur postet më të rëndësishme në ushtri, në kohën e sundimit ejjubit. Më në fund arritën që të merrnin pushtetin dhe nxorën nga mesi i tyre sulltanë dhe mbretër shumë të fuqishëm. Memalikët ishin ata të cilët e ndalën hovin dhe egërsinë e mongolëve në betejën e Ajn xhalutit, 658/1260, po ashtu i dhanë fund edhe kështjellës së fundit të kryqzatave në Akka 692/1292, e cila ishte qëndresa e fundit e tyre në lindjen e mesme.

Origjina e osmanllinjve.

Historianët thonë: “ Perandoria Osmane ishte shteti më i madh dhe më i qëndrueshëm, që kanë ngritur turqit. Në të njëjtën kohë ajo është perandoria më e madhe në shekujt e islamit. Qendra e saj ishte azia e vogël, që ndodhesh në skajin veri perëndimor të botës islame të asja kohe. Pastaj u zgjerua në të tre kontinentet ( Azi,Europë, Afrikë)

Perandori, e cila la gjurmë të rënda në historinë e botës në përgjithësi dhe në historinë islamne në vecanti.

Lind pyetja. Si arritën turqit osmanë të ndërtojnë diçka të tillë?

Kush janë dhe nga erdhën ?

Shumë pyetje na vijnë ndërmend kur i kujtojmë dhe flasim për osmanllinjtë, sidomos në historinë tonë shqiptare ndaj,të cilës është shpifur shumë dhe është manipuluar sëtepërmi.

Dhe na del për detyrë që përpara se të flasim për shtetin e tyrë, luftërat që bënë, ndikimin që patën në historinë botërore dhe atë europiane në veçanti, na del si detyrë tiu përgjigjemi këtyre pyetjeve.

Shumica e historianëve thonë që origjina e tyre është nga azia qëndrore dhe që kanë emigruar në grupacione të ndryshme drejt perëndimit, derisa përfundimish qëndruan në afërsi të Detit Kaspik dhe në territoret që ndodhen mes këtij liqeni dhe shtrirjes së veri-lindore të Persisë,kjo ndodhi afërsisht në shek e VI të e.s.

Feja islame ka arritur te këta fise që në kohën e dinastisë Muavite, por që nuk e kishin pranuar plotësisht atë. Pranimi i plotë i fesë islame nga ana e tyre ka ndodhur në fillim të dinastis Abasite, ku edhe u afruan shumë me pushtetin.

Dihet afrimiteti i madh që ka pasur Halifi Abasit Mu’tasim, i cili me anën e tyre i dha fund ndikimit pers në pushtetin e tij. Persët kishin arritur të afroheshin shumë në pushtetin abasit në kohën e Me’munit dhe ishin faktorë i rëndësishëm në jetën politike dhe përbënin një rrezik për Mu’tasimin. Por ky i fundit me anën e turqëve i dha fund ndikimit të tyre.

Nga fundi i shek.të 5 h / 11m, ndodh një shpërngulje e re e turqëve, të cilët njihen me emrin Selxhukë me në krye Tugrul beu.

Selxhukët i dhanë fund principatës së Behavinëve në Bagdad dhe e çliruan Halifetin Abasit nga prapësitë e tyre. Gjithashtu selxhukët e zbrapsën ushtrinë bizantine dhe e zbutën ndikim e kryqëzatave të dyta europiane në vendet islame. Kjo ndodhi pas një humbje të thellë të ushtrisë bizantine përpara selxhukëve.

Beteja e Madhikredit njihet si një ndër betejat më vendimtare në historinë e selxhukëve. Betejë e cila ndodhi më 26 gusht të vitit 1071. Selxhukët ishin nën komandën e sulltan Elb Erselan,ndërsa ushtria bizantine udhëhiqej nga perandori Romanosi i IV, i cili u zu rob.

Kjo beteje e dobësoi shumë Bizantin, sepse perandorit iu dha liria në këmbim të 1.5 milion dinarve dhe u detyruan të nënshkruanin një armëpushim 50 vjeçar në mes bizantit dhe selxhukëve. Gjithashtu bizanti u detyrua që të njihte autoritetin selxhuk në trojet të cilat i aneksuan selxhukën nga perandoria bizantine.*

Ky ishte fundi i tyre në Azi dhe fillimi i fundit të tyre në Europë.



Si lindi perandoria osmane? (Hilafeti Osman)

Rreth vitit 622h/1224m ushtria tartare në komandën e Xhingis Kanit iu drejtua perëndimit dhe kishin synim Hilafetin Abasit. Dhe prej atyre që emigruan përpara evazionit tartar ishte dhe një grup turqish, të cilët banonin në krahinën e Huvarizmit. Emigruan në drejtim të perëndimit derisa arritën në azinë e vogël,në afërsi të territoreve të selxhukëve romak( kështu njiheshin tokat e selxhukeve qe u aneksuan nga perandoria bizantine).

Kjo ka ndodhur afërsisht në vitin 1250.

Kryetari i tyre ( Artugul) hyri në lidhje me sulltanin e selxhukëve (Alaudin) ,i cili i pranoi ata në territoret e tij dhe i vendosi në kufi me Bizantin dhe ia dhuroi po thuajse të gjitha krahinat e Ankarasë. Kur mongolët arritën në kufinj të selxhukëve komandanti Artugul i qëndroi në krah sulltanit Alaudin, ndihmë e cila i dha Alaudinit fitoren dhe shpëtimin e shtetit të selxhukëve.

Pas vdekjes se Artugulit në vitin 688h/1288m , komandën e mori i biri i tij Osmani, i cili ishte një djalosh shumë i dashur me njerëzit për rreth dhe që gëzonte një rrespekt të madh nga Sulltani Alaudin. Mirëpo kjo shkaktoi një zili të madhe në mes të ministrave të sulltanit.

Pas vdekjes se sulltanit Alaudin, trazirat filluan të shtoheshin dhe shteti i selxhukëve u dobësua së tepërmi. Mirëpo Osmani e shfrytëzoi këtë rast, u shkëput nga sundimi selxhuk dhe filloi ti merrte territoret e tyre njëri pas tjetrit.

Në këtë mënyrë mori fund sundimi selxhuk në azi të vogël dhe lindi shteti i ri Osman. Kjo ka ndodhur në vitin 700h/1300m.

Kështu lindi shteti i ri, të cilët e quajtën veten e tyre Osman. Qëllimi i vetëm i sulltanit Osman ishte Islami, me të punonin dhe për të luftonin.

Zgjerimi i shtetit të tyre.

Përpara këtij shteti të sapo lindur rruga për zgjrimin e tij ishte e hapur. Nuk kishte asgje që e pengonte seriozisht zgjerimin e tij. Edhe perandoria e Bizantit që përbënte një rrezik serioz për këtë shtet, në këtë kohë ajo përjetonte momentet më të këqia në historinë e saj, sepse ishte lodhur aq shumë nga kryqzatat, saqë njëra nga kryqëzata e pushtoi edhe vetë Kostandinopojën.

Një faktor tjetër në dobësimin e saj ishin edhe luftërat e brendshme.

Historianët përmendin, që edhe vetë Kostandinopoja u pushtua nga kryqëzatat dhe nuk arriti të çlirohesh prej tyre vetëm se pas 60 vjetësh 602h/1204m. Në këtë kohë, kur Osmani, sulltani i shtetit të sapo lindur, vendosi ti drejtohesh Kostandinopojës e gjeti rrugën të hapur.

I biri i tij Orhani, arriti ta zgjeronte shtetin e tij, deri sa arriti të merrte Nikean* dhe e nënshtroi plotësisht azinë e vogël ( Turqia e sotme). Ai gjithashtu arriti të depërtonte nëpërmjet ngushticës së Dardanelit( turqisht: Çanakkale Boğaz ) * në territoret e Maqedonisë,megjthëse ai nuk kishte si synim Europën. Orhani i ndali ekspeditat e tij ushtarake, sepse i duhesh të sistemonte dhe të rregullonte sistemin qeverisës të vendeve që kishte çliruar dhe që i kishte pjesë të shteti të tij. Reforma më e madhe e tij ishte reforma që bëri në ushtri. Ai formoi një ushtri të rregullt dhe të sistemuar që është e njohur me emrin Jeniçerët ( inkisharije).

Ai arriti që të ndërtojë reparte të posaçme për këta ushtarë dhe caktoi gjeneralët e tij më të aftë dhe hoxhallarët më të mirë për pregatitjen e tyre ushtarake dhe shpirtërore.

Këta arritën të bëhen ushtarë shumë të fuqishën fizikisht dhe shumë të paisur nga ana moralo-fetare. Njerëz që ishin të bindur ndaj urdhërave të Zotit dhe komandantëve të tyre.

Kjo ushtri e sapo formuar nuk kishte asnjë synim tjetër, vetëm se mbrojtjen e Islamit dhe të popullsisë islame.

I pari që e përdori plotësisht këtë ushtri ishte sulltan Murati i I.

Sulltan Murati i I ishte i biri i Sulltan Orhanit. Murati i I ishte një ushtarak shumë i pregatitur dhe trim, i cili vendosi ti shpallte luftë të gjithë Evropës. Kjo si shenjë hakmarrje ndaj Evropës për kryqëzatat e saj drejt botës islame. Mirëpo megjithëse Europa këtë luftë e kishte humbur, nuk reshtë së shfaquri armiqësi ndaj botës islame. Vazhdimisht bënte komplote dhe intriga në dëm në myslimanëve në përgjithësi dhe Osmanëve në veçanti.

Përveç kësaj sulltan Murati i I ishte edhe i paisur me një kulturë të lartë islame dhe kishte një dashuri të zjarrtë ndaj islamit. Ai vendosi që të gjithë pushtetin që kishte ta përdorte në mbrojtje të fesë islame dhe në përhapje të saj në vendet, që feja islame nuk kishte depërtuar.

Tashmë dihet dhe është e mirënjohur dashuria që kanë turqit për fenë. Saqë klasifikohen si populli me dashurinë më të lartë të ndjenjave fetare. Ata njihen edhe si komb trim dhe i fortë. Dashuria që kishin për fenë islame, i bëri ata që ta njihnin këtë fe më sëmiri. Kulturën e tyre fetare e shohim edhe në luftërat që ata kënë bërë edhe se si ata i kanë trajtuar robërit e luftës.

Prandaj edhe motoja e tyre në çdo fushë të jetës ishte islami. Këtë e kanë dëshmuar si miqtë e tyre, ashtu edhe armiq që ata kishin.

Ushtria e tij kapërceu ngushticën e Dardaneleve, ashtu si babai i tij më parë, dhe e çliroi qytetin e Edirnesë dhe e bëri kryeqytet të perandorisë. Kjo ka ndodhur në vitin 765h/1362m. Në këtë mënyrë ai e zhvendosi pushtetin e tij nga Azia në Evropë, në mënyrë që ti tregonte Evropës pushtetin dhe forcën që kishte dhe ti jepte një mësim të mirë për armiqsitë që ajo kish. Po ashtu kjo ndikoi edhe si dobësim moral për Evropën.

Tokat e çliruara nga Sulltan Murati përfshinin të gjithë Ballkanin, po ashtu e ngushtoi edhe rrethin e Kostandinopojës dhe e detyroi perandorin e saj të paguante xhizjen.

Mirëpo për fat të keq Sulltan Murati vritet në betejën e Fushë-Kosovës,në atë kohë kur ushtria e tij pothuajse e kishte marrë Sofjen.

Lindi koha e Sulltan Bajazidit.

Sulltan Bajazidi ishte njeriu më i përshtatshëm për ta zëvendësuar Sulltan Muratin e I. Ai i ngjante plotësisht në çdo veprim. Ai ishte luftëtar trim dhe shumë i zoti. Luftërat që ai bëri i dhanë shumë famë, saqë filluan ta thërrisnin “ VETËTIMA”.

A e imagjinoni se çfar arriti pas vdekjes së babait të tij? Ai i çliroi plotësisht tokat e Greqisë, ku përfshihen edhe Maqedonia me Shqipërinë. Pothuajse i gjithë Ballkani hyri në sundimin e tij.

Ndërsa perandorinë Bizantine e detyroi që të hiqte dorë nga çdo e drejtë territoriale, përveç Kostandinopojës.

Forca dhe pushteti që arriti sulltan Bajaziti, bëri që të mos e lejonte perandorin e Bizantit të ndërtonte një kështjellë që kishte synim ta përdorte kundra myslimanëve.

Kjo e shtoi urrejtjen e Evropës ndaj tij. Papa i shpalli luftë dhe filloi të ftonte gjithë Evropën në luftë kundra myslimanëve, ashtu siç bënë edhe në vitin 489h/1095m.

Thirrjes së tij iu përgjigjën Franca, Gjermania , Polonia dhe shumë të tjerë.

Në vitin 799h/1396m ndodhi përplasja e Bajazidit me ushtrinë evropiane. Beteja u zhvillua në Nikopolis, ku Bajaziti i rrafshoi pothuajse plotësisht. Evropa shijoi një humbje të hidhur. Të gjithë Evropën e kaploi frika dhe të gjithë mendonin se si do të ishte e Ardhmja e Europës.

Ndërsa Kostandinopoja,pothuajse kishte rënë përpara ushtrisë së Bajazidit. Pikërisht në këtë kohë ndodhi ajo që s’pritej.

Sulmi i Tartarëve.

Pikërisht në këtë moment triumfi dhe ngritje të Osmanllinjve, në jug të shtetit të tyre shfaqet një rrezik. Sulmi i dytë i tartarëve, me në krye Timur Lank. Ai sulmoi vendet perse, Irakun dhe disa krahina të Sirisë. Pastaj iu drejtua veriut,shtetit Osman.

Kjo gjë e detyroi Bajazidin të ndalonte përparimin e tij drejt Evropës, po ashtu hoqi edhe rrethimin që i kishte bërë Kostandinopojës, dhe u nis të përballej me armikun.

Në vitin 805h/1402m, në afërsi të Ankarasë ndodhi beteja ndërmjet Bajazidit dhe Timur Lankut. U zhvillua një betejë shumë e fuqishme për disa ditë me radhë. Fitorja ishte në krah të tartarëve. Sulltan Bajazidi u zu rob, ku thuhet se e futën në një kafaz dhe filloi ta shëtiste nëpër qytete të ndryshme. E torturuan aq shumë, saqë vdiq nga këto tortura.

Mirëpo kjo humbje nuk ishte fundi i Osmanllinjëve. Përkundrazi, u ringritën shumë herë më të fuqishëm sesa Osmani, Murati apo Bajazidi. Pas largimit të Timur Lankut nga tokat islame familejs Osmane iu desh të përjetonte afërsisht 10 vjet,përçarje dhe luftëra për pushtet. Mirëpo deshi Allahu që kjo periudhë të kalonte shpejt dhe myslimanët të ringriheshin përsëri edhe më të fortë sesa ishin.

Rënia e Kostandinopojës.

Perandoria Osmane përjetoi dy periudha nga krijimi i saj deri te çlirimi i Kostandinopojës.

Periudha e parë ishte shkëputja e Osmanit nga Selxhukët në vitin 700h/1300m dhe deri te humbja e Bajazidit në vitin 805h/1402m.

Ndërsa periudha e dytë ishte, ringritja e Osmanllinjëve 816h/1412m dhe deri te çlirimi i Kostandinopojës.

Siç e thamë më lart, pas humbjes së Bajazidit dhe largimit të Timur Lakut, familja Osmane përjetoi një periudhë të vështirë. Fëmijët e Sulltan Bajazidit, filluan të luftonin më njëri tjetrin për pushtet. Në këtë kohë del në skenë Sulltan Muhammedi, i cili nuk sundoi më shumë se 10 vjet. Mirëpo në këto 10 vite dha shumë për shtetin dhe vendin e tij.

Ai ndoqi politikën e paqes me çdo armik. Ai nënshkroi një marrëveshje paqeje me Perandorin e Kostandinopojës. Gjë të cilën perandori e mirëpriti, se ishte shumë i lodhur nga sulmet e njëpasnjëshme të Sulltan Bajazidit. Ndërsa Selxhukëve, iu njohu sovranitetin në të gjitha tokat që zotëronin dhe i ndërpreu të gjitha hasmëritë që kishin pasur më parë.

Kjo gjë e ndihmoi që të sheshonte problemet e brendshme që kishte në sulltanatin e tij.

Sulltan Murati i II

Pas vdekjes së Muhammedit, pushtetin e trashëgoi i biri Murati i II.në vitin 825h/1421m. Ishte koha kur perandoria Osmane e kishte marrë veten nga rënia që pësoi. Sulltan Murati i II i ktheu të gjitha tokat që i kishin marrë Selxhukët. Sulltan Murati e forcoi edhe një hërë shtetin e tij ashtu siç ishte më parë, dhe me ushtrinë e tij iu drejtua Evropës.

Mirëpo Evropa nuk e kishte harruar humbjen dhe turpin që kishte nga beteja e Nikopolis. Ata formuan një ushtri të madhe ku bënin pjesë në të të gjithë shtetet e Ballkanit, kryesisht hungarez, serb dhe bullgar. Në fillim përparuan në disa territore që i zotëronin Osmanllinjtë, derisa u takuan me ushtrinë e Sulltan Muratit. Të dy ushtritë u takuan në vitin 849h/1444m, pasi korri një fitore të madhe, arriti të shkonte deri te lumi Danub. Allahu e mëshiroftë, se me të vërtetë ia ktheu nderin dhe lavdinë islamit.

Pas vdekjes së sulltan Muratit të II në Edirne në vitin 856h/1451m i la djalit të tij i njohur me emrin Muhammed Fatihu, një shtet superfuqi për kohën.

Clirimi i Kostandinopojës.

Qëllimi kryesori i Muhmmed Fatihut ishte çlirimi i Kostandinopojës. Qytet i cili kishte qenë në vëmendje të myslimanëve që në kohën e Muavijes r.a. e deri në kohën kur erdhi sulltan Muhammedi. Shumë prej sulltanëve të kësaj perandorie e kishin sulmuar disa herë Kostandinopojën dhe të gjithë kishin dëshirën që të ishin çliruesit e saj, e përse jo? Për çlirimin e saj kishte përgëzuar Pejgamberi a.s.duke thënë “ Do të çlirohet Kostandinopoja, prijësi më i mirë është prijësi i asaj ushtrie dhe ushtria më e mirë është ajo ushtri”.( Ahmedi)*

Sulltan Muhammed Fatihu.

Ardhja e sulltan Muhammedit të II erdhi në të njëjtën kohëm me çlirimin e premtuar. Ai vendosi ta çlironte atë dhe tia aneksonte vendeve të botës islame. Ky nuk ishte qëllimi i vetëm i tij. Ai synonte edhe shumë procedura dhe reforma të mëdha për botën e atëhershme.

Synimi kryesor i tij ishte çlirimi i Kostandinopojës, e përse jo!? Ajo ishe qendra e armiqve të islamit. Cdo sulm ndaj botës islame aty e kishte zanafillën dhe çdo armik i myslimanëve aty gjente strehim. Ajo ishte armiku numër një i islamit dhe myslimanëve.

Nuk harrohet që Kostandinopoja e shkeli marrëveshjen me muslimanët në vitin 768h/1366m. Ajo iu bashkëngjit planit të Evropës,mirëpo sulltan Bajazidi i theu ata.

Sulltanët e perandorisë Osmane nuk e harronin dot tradhtinë që u kishte bërë Kostandinopoja në vitin 846h/1441m,e cila i përdori mbretërit e Ballkanit të ngrinin krye kundra Osmanëve. Vetëm se Allahu ishte me myslimanët dhe i dha ndihmën e tij sulltan Muradit të II.

Sulltan Muhammedi donte ti jepte fund kësaj fortese, e cila i kishte sulmuar herë pas herë pabesisht. Ai donti ti jepte fund edhe perandorisë së Bizantit dhe të vazhdonte çlirimet e tij në pjesën europiane. Ai vazhdoi të planifikonte më së miri këtë betejë. Së pari bëri një armëpushim me mbretërit e Ballkanit për një periudhë tre vjeçare. Pastaj rregulloi dhe siguroi kufijtë e tij veriorë. Pastaj formoi një ushtri me 60 mijë ushtarë të përgatitur dhe iu drejtua Kostandinopojës. Megjithëse ushtria e cila mbronte Kostandinopojën nuk ishte më shumë se 8000 ushtarë, ajo ishte e siguruar dhe rrethuar me mure shumë të larta. Po ashtu ishte e rrethuar edhe nga deti në tre anë të saj. Bizantinët kishin shpenzuar shumë për sigurinë e kryeqytetit të tyre dhe ky ishte shkaku i vonesë së rënies së saj nga sulmet e mëparshme. Të gjitha dinastitë myslimane e kishin rrethuar Kostandinopojën, por më kot. Koha e çlirimit të saj do të vinte shumë vonë.

Tani çdo gjë ishte ndryshe. Koha dhe gjendja e kostandinopojës kishte ndryshuar. Më shumë ndryshoi kur qytetin e rrethoi sulltan Muhammedi në vitin 858h/1453m.

Në këtë kohë, në arenën e luftës kishte dalë baroti, i cili i bënte muret jo shumë të sigurt për qytetin. Dijetarët musliman të asaj kohe kishin arritur ta përdornin më së miri atë. Ata kishin krijuar një artileri me topa shumë të fuqishëm. Po ashtu edhe flota islame tashmë ishte më e fuqishmja dhe sundonte po thuajse në të gjithë detet që njihte koha. Flota dhe ushtria e sulltan Muhammed Fatihut e rrethoi qytetin për 6 javë me radhë. Ushtria bizantine megjithëse ishte e vogël në numër, bëri një qëndresë shumë të madhe në mbrojtje të qytetit.

Pas gjashtë javësh, bie Kostandinopoja. Sulltan Muhammedi (Fatihu) futet në të si fitues dhe çliruesi i saj.

Ai ia ndërroi emrin qytetit dhe e quajti ( Islam Bol) ( kryeqyteti i islamit) Ai në kishën më të madhe të qytetit fali dy rekate të çlirimit dhe falënderim ndaj Zotit. Këtë kishë e bëri xhami. (Aja Sofia)*

Me të krishterët nuk u soll siç silleshin ata me myslimanët, por iu dha liri të plotë në fenë e tyre dhe në jetën e tyre. Po ashtu ai e lejoi edhe Patriarkun ortodoks që të ushtronte të gjitha funksionet e tij ashtu siç kishte pasur më parë. Ky ishte morali islam.

Mëshira e fitimtarit.

Filozofi i njohur francez, Volter, e përshkruan kështu fitoren e myslimanëve në kostandonopojë. “ Osmanët nuk u sollën keq me të krishterët ashtu si pretendojmë ne. Ajo që duhet theksuar është se asnjë popull i krishterë nuk i lejon myslimanët që të ndërtojnë xhami në vendet e tyre. Mirëpo ata bëjnë të kundërtën. Osmanët lejuan grekët që të ngrinin patriarkanën e tyre. Sulltan Muhammed Fatihu, i lejoi ortodoksët që ta zgjidhnin patriarkun e tyre me anë të votës. Pasi u zgjodh patriarku, sulltan Fatihu i dorëzoi shkopin e patriarkatës, i veshi atij mantelin dhe i vendosi unazën patriarkut dhe shpalli legjitimitetin e tij. Gjë që e bëri patriarkun ortodoks të thotë: “ Ndihem i turpëruar nga ky nderim që më bëhet. Këtë vepër se kanë bërë perandorët tanë me ata që ishin përpara meje”. *

Ky ishte qytetërimi islam. Kjo ishte liria e fesë dhe të drejtat e njeriut në botën islame. Në kundërshtim me të krishterët. Krishterët në luftërat e tyre ndaj myslimanëve kanë djegur të njomin me të thatin. Si në luftërat e kryqëzatave ashtu edhe në luftërat e Andaluzisë. Po ashtu edhe në kohën e sotme, sjelljet e të krishterëve ndaj myslimanëve s’kanë ndryshuar. Ata vrasin të pafajshëm, dhe shkatërrojnë faltoret e myslimanëve, dhe nuk mbaj as fjalë e as besë.“Si (mund të kenë besë) ata të cilët nëse ju mundin, nuk përfillin ndaj jush as farefisni e as marrëveshje” Teube 8

Sultan Fatihu nuk u mjaftua me kaq. Ai shkoi drejt perëndimit deri sa arriti detin Adriatik. Pastaj u kthye në lindje, ku i mundi Selxhukët dhe i dha fund hilafetit Abasit.

Pas sultan Fatihut erdhi i biri i tij, sultan Selimi. Ushtria e tij e mori gadishullin arabik plotësisht. Pastaj iu drejtua egjiptit, ku i nënshtroi Memlukët në perandorinë e tij. Në Egjipt ai gjeti edhe Halifen e fundit të Abasitëve “ Mutevek-kil ala-llah III”[1]dhe i kërkoi që të lëshonte Hilafetin e tij dhe të njihte Hilafetin Osman, gjë të cilën e pranoi.

Rënia e Perandorisë Osmane.

Me kalimin e kohës, kalifati Osman u shndërrua në shtet Osman. Dhe qëndroi në këmbë deri në vitin 1342h/1923m. Derisa e shfuqizoi Mustafa Qemali. Ai e zhvendosi kryeqytetin në Ankara dhe në vitin 1342h/ 3 mars 1924m ndaloi përdorimin e gjuhës arabe. Dorë në shkatërrimin dhe rënien e Perandorisë Osmane kanë edhe hebrenjt, por të mos zgjatemi në këtë temë.

Arritjet më të mëdha të Hilafetit Osman.

- Çlirimi i Kostandinopojës, që ishte përmbushja e ëndrrës së myslimanëve.

- Qëndrimi burrëror i Sulltan Abdul Hamidit ndaj çifutëve, ku u bë një pengesë serioze për ngritjen e shtetit hebre në Palestinë.

- Perandoria Osmane u bë e pa kapërcyeshme për Evropën e cila synonte pushtimin e tokave islame. Duke filluar me Sulltan Selimin i cili i pengoi portugezët të pushtonin gadishullin arabik dhe shtetet e tjera evropiane të pushtonin Afrikën e veriut.

- Perandoria Osmane e vonoi së tepërmi rënien e vendeve islame në dorë të kolonizatorëve evropian.

- Mbrojtja dhe kujdesi i madh që tregoi Perandoria Osmane ndaj vendeve të shenjta. (Mbrojtja e gadishullit arabik nga Sulltan Selimi e deri te mbrojtja e Palestinës nga Sulltan Abdul Hamidi)

- Osmanët ishin simbol bashkimi i myslimanëve. Mirësinë më të madhe ata e kanë në mbrojtjen e islamit dhe të myslimanëve. Dashuria që kishin për këtë fe e ngriti edhe këtë shtet në këmbë.









Padrejtësia më e madhe që i ka bërë historia kësaj perandorie është se quajnë atë Perandoria Osmane dhe jo kalifati Osman. Kjo sepse historia e saj u shkrua dhe u përhap nga armiqtë e saj, si nga Evropa, ashtu edhe nga arabët. Gabimi më i madh i historianëve arab të cilët u rritën dhe u edukuan nga evropianët është, se ata e quanin sundimin Osman pushtim të vendit të tyre.

Historia e këtij Hilafeti meriton të ri interpretohet.



* - Bazuar ne librin “Perandoria Osmane,ngritja dhe shkaqet e renies se saj”

Me autor : Dr.Ali Muhamed Muhamed es-Sal’labi.