Nė kėtė temė do trajtohet rėndėsia e Dhjatės sė Vjetė Vjet dhe c’farė mbajmė sot tė krishter prej saj.
Nė fjalėn e mbajtur nė mal, Zoti siguroi dėgjuesit e vet se nuk erdhi qė tė shuajė Dhjatėn e Vjetėr (Ligjin ose Profetėt), por qė ta plotėsoi dhe ta pėrmirėsoi. Duke thėnė kėto nėnkupton atė element nė tė cilin referohet nė fjalimin e tij; dhe kjo ėshtė vetėm ligji moral dhe jo historia ose pjesa ekzekutive. Sepse as sakrificat e demave shtoi, as histori krijoi a posteriori pėr Adamin ose Abrahamin ose Mojsiun. Dhjata e Vjetėr pėrbėhet nga tre elemente kryesore, historia, ligji moral dhe ligji ekzekutiv. C’do element u pėrballua nga Zoti dhe nga apostujt ne mėnyrė tė ndryshme.
Historia ngeli sic qe. Kjo ėshtė e kuptueshme. Tė anullohen ndodhira ose te shuhen ėshtė dicka jonormale, tė krijohen mė vonė ėshtė fallcifikim dhe mitomani.
Ligji moral u pėrmirėsua. Poligamia u bė monogami, u ndalua vrasja e mosrespektuesit pėr cėshtje besimi, aspekti politik dhe shtetėror i besimit u zhduk, u ndalua dėnimi me vdekje pėr tradhėtinė martėsore dhe c’do dėnim i kesobote u ndalua. Kisha e Krishterė nuk ka burgje, nuk ndėrmerr ekzekutime, nuk ka polici dhe ushtri, nuk mbledh taksa.
Pjesa ekzekutive e ligjit u ndalua plotėsisht. Nuk bėhen as sakrifica kafshėsh, as rrethprerje, dhe as Dhjata e Vjetėr ėshtė burim i mėnyrės sė adhurimit. Edhe ato elemente qė ishin tė dyfishta, dmth pėrmbanin edhe aspektin moral edhe atė ekzekutiv sic qe psh e Shtuna, dhe i panjohura jashtė Izraelit ndalim i incestit, u ndaluan si pjesė ekzekutive dhe u mbajtėn dhe u permirėsuan si pjesė morale. Keshtu psh e Shtuna qė ishte edhe ekzekutive si festė por edhe si element moral si pushim, u ndalua si pjesė ekzekutive dhe u zėvendesua me njė ditė tjetėr.
Ndalimi i incestit pushoi si element ekzekutiv por u vazhdua si ligj moral me anė tė tė cilit ndalohet njė devijim biologjik qė ka pasoja fatale trashėgimie. Dhe ne fakt vetėm ky ligj u la i hapur (per masa mė tė rrepta) pikėrisht sepse me kalimin e shekujve shtohen tė metat e trashėgimisė biologjike.
Nga historia pra e Dhjatės sė Vjetėr ne kohėn qė nė fuqi ėshtė Dhjata e Re nuk mohojmė asgje. Dhe s’kemi pse tė bėjmė dicka tė tillė. Dhe nuk do ishte e mundur dicka e tillė. Ligjin moral tė Krishterėt e kemi sigurisht mė tė mirė. Kur paraardhėsi i Krishtit, Boozi i shenjtė u martua me Ruthin, ėshtė e kuptueshme se atė ditė tė gėzimit gratė e tjera tė tij nuk u gėzuan aspak. Kjo nuk ul shėnjtėrinė e Boozit. Qė Davidi kishte 500 gra, as shėnjtėrinė e tij e as aftėsinė e tij hyjnore pėr profeci ul. Por nė jetėn e krishterė kėto janė tė papranueshme, krime tė rėnda. Pra shumė mė i mirė ligji moral i krishterė nė Dhjatėn e Re.
Edhe rethprerja apo sakrifikimi i kecrave apo i demave nė kishė janė gjėra tė papranueshme sot. Pjesa ekzekutive e Dhjatės sė Vjetėr ėshtė plotėsisht e pushuar. Dhe nuk mund tė ushtrojė asnjė ndikim nė mėnyrėn e krishterė tė adhurimit tė Perėndisė. Dhe nė qoftė se ndonjėri bėn dicka tė tillė nuk mund tė kapet prej dėshmisė sė Dhjatės sė Vjetėr se ėshtė pjesė e Biblės se Kishes. Nė tė njėjtėn mėnyrė nuk mund tė martohet me dhjetė gra “ne bazė tė Biblės” gjė qė e bėjnė mormonėt.
Dhjata e Vjetėr ėshtė pjesė e Biblės, Shkrimit tė Shenjtė, vetėm pėr historinė e saj, brėnda sė cilės ėshtė dhe zbulesa e Perėndisė, [Bse ėshtė njė[/b], se nuk ka nevojat njerėzore, se krijoi ėngjėjt dhe gjithcka, se interesohet per sjelljen e krijesės sė Tij ne tokė, njeriut, se shpėrblen ose dėnon veprat e tij, se i pergatit shpetimin.
Pa historine e Dhjatės sė Vjetėr, Dhjata e Re do ishte njė pėrgjigje nė njė pyetje tė panjohur, mbyllje e njė teksti tė humbur, epilog i njė historie tė panjohur, letėr e dėrguar nė njė marrės qė nuk ekziston, citim nga njė libėr qė nuk ėshtė shkruajtur, njė gjė pa vlerė sikur tė tė falin vetėm kėpuc pėr kėmbėn e djathte.
Postuar mė parė nga chino
Pėrgjigju Duke Cituar
Krijoni Kontakt