Kush ishte Hosni Mubarak
Ish-Presidenti i Egjiptit, Hosni Mubarak ka qeverisur prej vitit të largët 1981 dhe u dorëhoq nga posti i tij me 11 shkurt 2011, pas kryengritjeve masive.
Mubarak ishte Presidenti i tretë dhe më jetëgjatë i Egjiptit. Omar Suleiman, zv/Presidenti i sapoemëruar i vendit njoftoi dorëheqjen e Presidentit në një komunikim të shkurtër në televizionin shtetëror, vetëm pak orë pasi Mubaraku kishte lënë Kajron së bashku me familjen e tij dhe ishte akomoduar në një resort në Sharm El-Sheikh.
Dorëheqja e Mubarakut pasoi 18 ditë protesta masive kundër sundimit të tij 30-vjeçar, dhe erdhi vetëm një ditë pas fjalimit të tij surprizues se refuzonte të tërhiqej duke i bërë sfidë si popullit ashtu edhe qeverive perëndimore.
Mubarak pasoi ish-Presidentin e suksesshëm Anuar Sadat, i cili u vra me 6 tetor 1981, teksa ndodhej në një paradë ushtarake për të përkujtuar luftën arabo-izraelitë të vitit 1973. I lindur në vitin 1928 në Munofiya në deltën e Lumit Nil, Mubaraku shfaqi prirje Ushtrisë. I diplomuar në Akademinë e Forcave Ajrore, ai do të shërbente si drejtues i kësaj akademie nga viti 1966 deri në 1969.
Në vitin 1972 Sadati e emëroi Komandant të forcave të Armatosura; më pas do të merrte Titullin e Kalorësit nga Presidenti i ndjerë për kontributin e Forcave Ajrore gjatë konfliktit me Izraelin. Në vitin 1975 Sadati e emëroi Mubarakun në postin e zv/presidentit dhe i dha mundësinë të shijonte postin politik në një anëtari të lartë të Partisë Kombëtare Demokratike në pushtet.
Nuk ishte e qartë se pse Sadati zgjodhi Mubarakun, edhe pse shumë mendojnë se ishte një farë lloj shpërblimi për efektshmërinë si Komandant i Forcave Ajrore. Interesante është se Mubaraku para se të bëhej President mbante postin e zv/Presidentit, teksa pas pasi u bë President nuk pranoi të kishte zv/Presdent deri në vitin 2011, kur emëroi në këtë post kreun e shërbimit Iinformativ, Omar Suleiman.
Izolimi i Egjiptit
Kur Mubaraku mori pushtetin, Egjipti ishte izoluar nga vendet arabe dhe myslimane, shumica e të cilëve kishin shkëputur marrëdhëniet diplomatike pasi Sadati firmosi një traktat paqeje me Izraelin në vitin 1979. Një nga humbjet më të mëdha diplomatike ishte dëbimi i Egjiptit nga Liga Arabe, dhe transferimi i selive të Ligës nga Kajroja në Tunizi.
Mandati i parë i politikës së jashtme të Mubarakut fokusohej në ri-futjen e Egjiptit në Ligën Arabe dhe rivendosjen e marrëdhënieve me lojtarët kyç në rajon. Suksesi i tij i parë kishte të bënte më ndërtimin e një marrëdhënie me liderin arab me shumë influencë, Sadam Hysein, President i Irakut, vendi i të cilit ishte përfshirë në një luftë të përgjakshme me Iranin.
Egjipti firmosi si aleat i Irakut në këtë konflikt teksa ndihmoi Bagdadin me asistencë ushtarake. Ndërkohë që përfundonte lufta Iran-Irak në vitin 1988, Egjipti kishte dalë nga izolimi. Në vitin 1990, më një lëvizje të drejtuar nga Iraku dhe Jemini, selitë e Ligës Arabe u rikthyen në Kajro.
Por, afrimi me Ligën Arabe ishte tepër jetëshkurtër teksa Egjipti kundërshtoi ashpër invazionin irakian në Kuvajt në gusht të vitit 1990. Mubaraku i kërkoi Sadam Hyseinit të tërhiqte trupat nga Kuvajti, dhe pasi Bagdadi nuk pranoi, Egjipti iu bashkua koalicionit të udhëhequr nga SHBA-ja në përpjekje për të dëbuar trupat irakiane nga Kuvajti.
Rritja Ekonomike
Roli ushtarak dhe logjistik i Egjiptit në Luftën e Parë të Gjirit bëri që Kajroja të fitonte simpatinë e Uashingtonit, i cili në këmbim ushtroi presion mbi vendet e G8 për të fshirë një pjesë të mirë të borxheve të jashtme të Egjiptit.
SHBA-ja rriti ndjeshëm ndihmat ndaj Egjiptit gjatë viteve 1990 duke ringjallur edhe bisedimet strategjike Uashington-Kajro. Bisedimet përfunduan me krijimin e një aleance strategjike mes dy vendeve.
Një nga objektivat kryesorë të kësaj aleance ishte angazhimi i Egjiptit në procesin e paqes në Lindjen e Mesme. Gjatë viteve 1990, Egjipti u bë ndërmjetësi kryesor për paqe mes Izraelit dhe shteteve Arabe, përfshirë edhe Palestinën. Në vitin 1994, Jordania ndoqi shembullin e Egjiptit dhe nënshkroi traktatin e paqes me Izraelin.
Në këta vite, resorti i Sharm EL Sheikh-ut, i cili shtrihet në brigjet e Detit të Kuq në majë të gadishullit Sinai, një zonë e pushtuar nga Izraeli në vitin 1967 dhe i rikthyer tek Egjipti gjatë viteve 80, u bë mikpritës i shumë samiteve të paqes. Ky resort u kthye në “Kamp Davidin Arab”.
Në vitin 2008 Mubarak arriti të qetësojë gjakrat mes Hamasit dhe Izraelit. Qeveria e Mubarakut gjithashtu luajti rol në pajtimin kombëtar palestinez, me anë të ndërmjetësimit për bisedime mes Hamasit dhe Fatahut.
Ndërkohë vijimësisht nuk është parë me sy të mirë nga vendet arabe dhe myslimane embargoja që Egjipti i ka vendosur Rripit të Gazës në marrëveshje me Izraelin. Pas incidentit të 31 majit, kur çështja u ndërkombëtarizua më tek, edhe Perëndimi i ka kërkuar Kajros ta zbusë embargon. Kushtet ekonomike në Gaza vijojnë të jenë ekstremist të vështira.
Masat energjike
Teksa politika e jashtme e Mubarakut dominoi gjatë në Lindjen e Mesme, gjendja brenda konakut të tij ishte qartësisht e ndryshme. Mubaraku refuzoi të shfuqizonte një dekret ushtarak, në fuqi që prej vrasjes së Sadadit, i cili lejonte forcat e sigurisë të arrestonin civilë dhe ti gjykonin në gjykata ushtarake. Dekreti është në fuqi sot e kësaj dite.
Grupet opozitare thonë se dekreti i ka mundësuar qeverisë të godasë shprehjen politike.
Në qershor të vitit 1995, Mubaraku i shpëtoi një atentati që kishte si objektiv autokolonën e tij, teksa merrte pjesë në Samitin e Organizatës së Unitetit Afrikan në Etiopi. Qeveria akuzoi grupin al-Gama'a al-Islamiyya për atentatin dhe me të mbërritur në Kajro, Mubaraku filloi arrestimin e qindra personave, gjë që solli reagimin e organizatave të të drejtave të njeriut. Edhe reformat politike lanë shumë për të dëshiruar, teksa në vitin 2005 Egjiptianët për herë të parë kishin mundësi të votonin për shumë kandidatë në zgjedhjet presidenciale.
Varfëria dhe korrupsioni
Me gjithë masat e marra vitet e fundit nga qeveria Mubarak, miliona persona jetojnë akoma në varfëri dhe në kushte të vështira ekonomike. Kritikët e sistemit ngulin këmbë se Mubaraku dhe i biri i tij, Gamali favorizojnë një grup biznesmenësh në Partinë Kombëtare Demokratike.
Për sa i përket korrupsionit, mund të thuhet se gjatë epokës Mubarak ka lulëzuar në Egjipt, teksa në vitin 2006 Egjipti renditej si shteti i 105 në botë më pak i korruptuar. Ndërsa në vitin 2008 në pozicionin e 115, duke konkurruar me Burkina Fason dhe Djiboutin. Finlanda kryesonte listën si vendi më pak i korruptuar. Papunësia në Egjipt shkoi nga 2,5 milionë në vitin 2003 në 1.9 milionë në vitin 2008.
Liria e Medies
Mubaraku u kritikua shumë edhe për sa i përket goditjeve që i dha shtypit vendas. Në shtator të vitit 2007, shumë gazetarë opozitarë u arrestuan për “dëmtim të interesit publik” ngase sipas gjykatës e kishin cilësuar partinë në pushtet si diktatoriale.
“Në këtë vende është tepër normale që gazetarët të arrestohen teksa biznesmenët dalin nga burgu”, thekson Ibrahim Eissa, editor i gazetës “al-Dustour”, i arrestuar në vitin 2008. Edhe gjatë kryengritjeve të fundit, të cilat lanë pas mbi 300 viktima, pati denoncime herë pas here për keqtrajtimin dhe arrestimin e gazetarëve vendas e të huaj.
Krijoni Kontakt