Bazat e Besimit Islam
Ato janė gjashtė parime bazė:
Besimi nė Allahun, engjėjt, Librat, Profetėt, nė Ditėn e Fundit dhe besimi nė Kada dhe Kader (caktimin e Allahut).
Parathėnie:
Dije o ti musliman, Allahu na dhėntė sukses mua dhe ty, se bazat e besimit islam, besimi i grupit tė shpėtuar Ehlu sunnetit dhe Xhematit janė:
Besimi nė Allahun, Engjėjt e Tij, Librat e Tij, Profetėt e Tij, nė Ditėn e Fundit, Besimin nė Paracaktimin i mirė qoftė apo i keq.
Rreth kėtyre bazave argumentojnė tekstet e shumta nga Kurani dhe sunneti si dhe kanė rėnė dakord unanimisht tė gjithė muslimanėt. Allahu thotė:
Nuk ėshtė devotshmėria tė drejtoheni nga lindja apo perėndimi por devotshmėria ėshtė ti besosh Allahut, Ditės sė fundit, engjėjve dhe profetėve. ( 2-177)
dhe thotė:
Ne ēdo gjė e kemi krijuar me kader(pėrcaktim dhe masė tė duhur). ( 54-49 )
dhe thotė:
I dėrguari i besoi asaj qė iu zbrit nga Zoti i tij, po ashtu dhe besimtarėt. Tė gjithė i besuar Allahut, engjėjve tė Tij, librave tė Tij, tė dėrguarve tė Tij dhe nuk bėjnė dallim nė besimin ndaj profetėve. ( 2-285 )
dhe thotė:
Kush mohon Allahun, engjėjt e Tij, librat e Tij, Ditės sė fundit, kanė humbur me njė humbje tė largėt. ( 4-136 )
Transmetohet nė hadithin e saktė nga profeti (paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi tė) se ai ka thėnė:
Imani ėshtė ti besosh Alllahut, engjėjve tė Tij, librave tė Tij, tė dėrguarve tė Tij, Ditės sė fundit dhe ti besosh kaderit i mirė qoftė apo i keq.
Kėto parime madhore, tė cilat quhen shtyllat e besimit, kanė qėnė tė njėjta pėr tė gjithė profetėt dhe sheriatet e mėparshme tė cilat janė zbritur nė librat qiellorė dhe nuk i ka mohuar ato apo njė pjesė prej tyre veēse kush ka dalė jashtė rethit tė besimit dhe ėshtė bėrė mohues siē thotė i Lartėsuari:
Ata qė mohojnė Allahun e tė dėrguarit e Tij dhe duan tė bėjnė dallim ndėrmjet Allahut dhe tė dėrguarve tė Tij dhe thonė: I besojmė disa ndėrsa i mohojmė disa tė tjerė dhe duan tė gjejnė ndėrmejt kėsaj njė rrugė tė mesme. Kėta janė mohuesit e vėrtetė dhe ne kemi pėrgatitur pėr mohuesit dėnim poshtėrues. Ndėrsa ata qė i kanė besuar Allahut, tė dėrguarve tė Tij dhe nuk bėjnė dallim nė besimin ndaj tyre, kėtyre do u japė shpėrblimin e tyre dhe vėrtet Allahu ėshtė Mėkatfalės, Mėshirues. ( 4-150,151,152 )
Kėto parime madhėshtore dhe shtylla tė drejta kanė nevojė pėr shpjegim dhe sqarim gjė tė cilėn do pėrpiqemi ta bėjmė me sa tė kemi mundėsi nė kėtė libėr.
Parimi i parė: Besimi nė Allahun.
Ky ėshtė themeli dhe origina e tė gjithave e cila do tė thotė: Besim i prerė i palėkundur se Allahu ėshtė Zot i gjithēkaje dhe poseduesi i saj, Ai ėshtė i vetmi Krijues, Rregullues i vetėm i gjithėsisė, i Vetmi qė meriton tė adhurohet, i pashoq ėshtė Ai. Ēdo gjė tjetėr qė adhurohet veē Tij ėshtė e kotė dhe adhurimi ndaj tyre ėshtė i pavlerė, thotė i Lartėsuari:
Ky sepse Allahu ėshtė Ai i Vėrteti dhe se ēdo gjė tjetėr qė i lutem pėrveē Tij ėshtė e kotė dhe vėrtet Allahu ėshtė Ai mė i Larti, mė i Madhi. ( 22-62 )
Alllahu ėshtė i cilėsuar me cilėsitė e pėrsosmėrisė dhe pėrshkrimet e madhėrisė i pastėr nga ēdo e metė dhe mangėsi.
Ky eshte teuhidi (njehsimi) me tre llojet e tij:
1. Teuhidin Rrububijeh,
2. Teuhidin Uluhije,
3. Teuhidin nė Emra dhe Cilėsi.
1- Teuhidi Rrububijeh.
Njėsimi nė kėtė tehuhid domethėnė tė aprovosh se Allahu ėshtė Krijusesi i gjithėsisė, Rregulluesi i saj, Ai qė jep jetė dhe vdekje, Furnizuesi, i Plotfuqishmi. Aprovimi i kėsaj ėshtė dicka e ngulitur nė natuyrėn e pastėr njerėzore dhe nuk ėshtė mohuar nga asnjė popull i mėparėshėm.
Allahu thotė:
Nėse pyet kush i ka krijuar do tė thonė Allahu.
Dhe thotė:
Nėse i pyet kush i ka krijuar qiejt dhe tokėn do tė thonė: I ka krijuar i Plotėfuqishmi, mė i Dijėshmi. E si pra, i kthejnė shpinėn? " ( 43-87 )
Dhe thotė:
Thuaju: Kush ėshtė Zoti i shtatė qiejve, i tokės dhe i Arshit madhėshtor, ata do tė thonė: Allahu. Thuaju:" E pse nuk frikėsoheni pra? " ( 23-86,87 )
Ajete tė tilla nė Kuran janė tė shumta ku Allahu pėrmend se si idhujtarėt e aprovojnė rrububijetin (sundimin) e Allahut, veēimin e Tij me tė drejtėn e krijimit, furnizimit, dhėnė jetė dhe vdekje. Kėtė lloj njehsimi dhe egzistencėn e Zotit nuk e ka mohuar pėrveēse nė grup i vogėl njerėzish, shfaqėn haptazi mohimin e egzistencėn e Zotit megjithėse nė vetvetet e tyre e miratojnė tė kundėrtėn dhe janė tė bindur pėr kėtė. Mohimin qė ata shfaqin e bėjnė nga mendjemadhėsia siē tregon Allahu pėr faraonin i cili tha:
Nuk di pėr ju tė adhuruar tjetėr veē meje ( 28-38 )
ndėrsa Musai (paqja qoftė mbi tė) i tha atij:
(Musai) Tha: "Zoti ynė ėshtė Ai qė ēdo sendi i dha formėn e vet, pastaj e udhėzoi atė?. ( 20-50 )
Dhe tha Allahu:
Sundimi i qiejve e i tokės ėshtė vetėm i All-llahut, e ditėn kur ndodh kijameti, atė ditė mohuesit dėshpėrohen.. ( 45-27 )
Pra mohimin e tyre nuk e bazuan nė argumente por thjeshtė nė kryelartėsi siē thotė i Lartėsuari:
Ne nuk kemi tjetėr jetė pėrveē kėsaj bote, lindim dhe vdesim dhe ajo qė na shkatėrron ėshtė vetėm koha.( 23-37,
Mohimi i tyre nuk buronte nga dituria dhe fakte as nuk bazohet nė llogjikė fe apo natyrėshmėri. E gjithė kjo gjithėsi me ēfarė ndodhet nė tė ėshtė tregues i njėsimit tė Allahut dhe rrububijetit tė Tij sepse krijesa patjetėr e ka njė Krijues dhe ndodhitė patjetėr e kanė dikė qė i bėnė ato tė ndodhin.
Thotė i Lartėsuari:
A mos u krijuan nga asgjėja apo ata janė vetė krijues?! A mos ndoshta krijuan qiejtė dhe tokėn?!.( 52-35,36 )
Njė poet ka thėnė:
Nė ēdogjė ka argument qė tregon se Ai ėshtė Njė.
Duke qėnė se ky realitet kėrkon pėrgjigje tė domosdoshme nga mohuesit e egzistencės sė Krijuesit ata u ēoroditėn nė pėrgjigjet e tyre, disa thonė:
Kjo botė ėshtė rezultat i natyrės e cila pėrbėhet nga vetė objektet e krijuara: bimėt, kafshėt, gjėrat e ngurta, kėto pėrbėjnė natyrėn e cila ka krijuar veten!!
Ose thonė:
Natyra ėshtė pėrshrimi i sendeve dhe veēoritė e tyre sipėr shembull: nxehtėsia, i ftohti, lagėshtira, thatėsira, butėsia, ashpėrsia, lėvizja, qėndrimi, zhvillimi, lindja, ēiftezimi etj, kjo ėshtė natyra sipas pretendimit tė tyre e cila i ka krijuar objektet.
Sidoqė tė jetė pretendimi i tyre ėshtė i kotė sepse pėrshembull sipas tezės sė parė natyra del tė jetė krijesė dhe krijuese nė tė njėtėn kohė pra toka ka krijuar tokėn, qielli ka krijuar qiellin, e kėshtu me radhė gjė e cila ėshtė e pamundur. Duke qėnė se krijimi sipas kėsaj teze ėshtė i pamundur atėherė sipas tezės sė dytė ėshtė akoma edhe mė i pamundur sepse pėrderisa vetė gjėja ėshtė e pafuqishme pėr tė krijuar veten atėherė pamundėsia e diēkaje ta krijojė atė gjė ėshtė edhe mė e madhe sepse cilėsia nuk mund tė ekzistojė vetvetiu pėrkundrazi ėshtė e lidhur ngushtė me ekzistencėn e vetė qėnies sė asaj gjėje, si mund ta krijojė?! Pasi qė u vėrtetua se gjėja ėshtė e krijuar rrjedhimisht dhe cilėsia do jetė e krijuar (sh.p.:dhe e kundėrta).
Natyra ėshtė diēka pa shpirt, pa ndienja, ėshtė thjeshtė kompleks objektesh tė ngurta, ndaj si mund tė thuhet se ajo kryen kėto veprime madhėshtore krijuese, tė cilat janė nė kulmin e preēizitetit dhe pėrsosmėrisė krijuese, nė kulmin e urtėsisė dhe pėrputhjes. Ka nga kėta ateistė qė thonė:
Kėto krijesa kanė ardhur si pasojė e rastėsisė qė do tė thotė se atomet, bėrthamat, copėzat janė bashkuar dhe pėrputhur me njėra tjetrėn rastėsishtė duke na formuar jetė, pa patur ndėrhyrje nga Krijuesi, Rregullues dhe pa asnjė urtėsi e lidhje llogjike!
Ky pretendim ėshtė i kotė dhe i refuzar nga llogjika dhe nga natyrshmėria e pastėr njerėzore. Po tė meditosh nė kėtė gjithėsi tė mirėsistemuar me yjėsitė e saj, tokėn, qiellin, krijesat nė to dhe lėvizjet e tyre me preēizitet dhe saktėsi tė jashtėzakonėshme, do tė bėhet e qartė se kjo nuk mund tė ndodhe veēse si krijim i njė Krijuesi tė Urtė.
Ibn Kajjimi ka thėnė:
Pyete mohuesin ēfarė thua nė lidhje me njė anije qė noton nė lumė, duke qėnė e projektuar nė formėn mė tė mirė, duke qėnė e paisur me mjetet mė tė sofistikuara, duke pasur tė pėrcaktuar ēdo gjė nė masėn e duhur dhe nė mėnyrėn mė tė mirė sa qė nuk mund tė vėrehet nė tė asnjė e metė as nė materialin e saj as nė pamjen e saj. Kjo gjithėsi ėshtė nė formėn e njė kopėshti madhėshtor ku gjenden tė gjitha llojet e tė mbjellave dhe fryteve qė i plotėsojnė nevojat njeriut. Ky kopėsht e ka dikė qė kujdeset pėr tė, e mbikqyr, pėrmirėson dhe i kryen ēdo shėrbim tė nevojshėm duke mos ngelur vend pėr tė meta. Mė pas kur vjen koha e tė korrurave i ndan ato sipas vlerės dhe nevojės qė njerėzit ka pėr to duke i dhėnė ēdokujt atė qė i pėrshatet. A mund tė jetė e gjithė kjo rastėsisht pa njė Krijues qė ka bėrė kėtė zgjedhje?! A mund tė jetė ekzistenca e anijes dhe e kopshit rastėsisht pa njė veprues mbikqyrės, rregullues?! Ēfarė tė thotė llogjika jote nė lidhje me kėtė, ēfarė pėrgjigje tė jep dhe drejt ēfarė gjėje tė orjenton?! Ėshtė nga urtėsia e Allahut, Krenarit, tė Urtit qė ka krijuar zemra tė verbėra qė nuk e vėrejnė tė vėretėn, qė nuk janė nė gjendje ti shohin kėto argumente tė qarta dhe tė prera pėrveēse me shikimin e qėnies sė gjallė siē bėjnė shtazėt. Mbaroi fjala e Ibn Kajjimit.
Marrė nga libri el Irshadu ila sahilil itikad faqja 9- 12
Autor
Salih el Feuzan
Pėrktheu
Shuajb Rexha
" O Krijues i qiejve e i tokės, Ti je kujdestar imi nė Dunja e nė Ahiret, mė bėn tė vdes musliman dhe mė bashko me tė mirė! "
Esselamun alejkum we rahmetullahi we berekatuhu.
Krijoni Kontakt