Brain Gain Albania

[Kryeplaku]

Janë shkruajtur edhe artikuj të tjerë në shtypin shqiptar mbi këtë çështje, por do kisha edhe unë dëshirë të shtoj dy fjalë meqënëse gazetarët e tjerë janë shqetësuar me detajet e realizimit të këtij projekti dhe jo me domethënjen. Ky keqinterpretim i Brain Gain Albania shpjegohet nga dy aspekte, njëri individual dhe tjetri struktural. Aspekti individual ka të bëjë me dëshirën e dikujt për t’u përfshirë në proçesin që thith trurin e huaj në Shqipëri –ose me dufin e tij ndaj një shteti që nuk arriti ta thithi atë personalisht dhe ti japi atij një karrige përbri të “privilegjuarve” që mbërrijnë çdo vit në aeroportin Nënë Tereza dhe nga aty papritmas mbijnë si kërpudhat në administratën publike, në selinë blu, në selinë rozë po edhe në gjykatën e lartë. Kurse aspekti struktural është disi më i komplikuar dhe ky artikull nuk do mundej kurrsesi ta shqyrtojë tërësisht. Do duhej një libër i tërë t’iu shpjegosh njerëzve se ajo që ata janë mësuar të quajnë demokraci është një sistem i lirisë së individit që koinçidon me lirinë e tregut. Meqënëse rregullat e tregut nuk vendosen në Tiranë por në gjithë botën ajo që arrin në Tiranë është vetëm nje flluskë që zakonisht fryhet e stërmadhohet nga të thithurit e Brain Gain Albania. Institucionet e tregut zëvendësojnë institucionet e shtetit, materializmi kthehet në moralizëm. Vetë demokracia në fund humbet moralin.


Kjo lloj “demokraci flluskë” nuk është demokraci e popullit por demokraci e PD-ës, e PS-ës dhe e të gjithë partive me radhë. Është një demokraci e imponuar nga lartë poshtë. Një demokraci pasive dhe parazite. Demokracia dhe politikat e saj imponohen në vend që të vendosen nga vetë qytetarët. Qytetari nuk ka gojë por ka veshë e sy. Tani qytetari shqiptar ka në dispozicionin e tij, njëzetekatër orë në ditë dhe shtatë ditë në javë, mediat e PD-ës apo PS-ës që i recitojnë atij leksionet e individit dhe të materializmit, që çuditërisht kanë kaluar në publikun e gjerë nën mesazhin e demokracisë. I diplomuari i radhës, i shkollës me famë botërore, vesh kostumin e tij të shtrenjtë dhe Roleksin –që mund t’ia kenë bërë dhuratë në selinë blu apo rozë– dhe me gjuhën e tij elitiste e habit qytetarin e shkretë në emisionin e orës dhjetë. Demokracia recitohet si moral pa moral. Si një proçes pa shpirt që ekziston vetëm për të numëruar votat në mënyrë të drejtë. Dhe në fund detyrat ndahen për militantët, specialistët dhe qytetarët.


Xhaxhi Berisha dhe xhaxhi Rama, nën mbrojtjen e xhaxhi Samit, i drejtohen qytetarit: “I want you”. Mesazhi zakonisht shkruhet në gjuhën elitiste –ose thjesht Anglisht– si e si për të eliminuar sa më shumë shqiptarë që të jetë e mundur. Meqënëse të diplomuarit e universiteteve amerikane apo britanike, e flasin Shqipen elitiste më mirë se të tjerët, ata janë edhe më të thithurit e Brain Gain Albania. Vetëm se këtu ekzitson një absurditet, njerëz që braktisin Shqipërinë me mendje që të mos kthehen më (kjo duket edhe nga fakti i martesave me qytetarë të huaj por edhe nga emrat e huaj që iu ngjisin fëmijëve, dhe që në pasaportat shqiptare tashmë shkruhen në mënyrën drejtshkrimore të Anglishtes apo Italishtes) hajnë portën surratit nga elitistët evropian apo amerikan dhe në fund në vend që të luftojnë format e elitizmit kthehen vetë në avokatë të elitizmit shqiptar. Të gjithë kur arrijnë në Tiranë deklarojnë se janë kthyer për Shqipërinë, vetëm se kësaj radhe kanë ndryshuar emra dhe identitet dhe flasin një gjuhë që qytetari i zakontë vështiorësohet të kuptojë.


Brain Gain Albania është një formë elitizmi dhe larjeje truri sipas formulave anglo-amerikane ku qytetarët ndahen në kategori dhe aftësitë paguhen në mënyrë jo të barabartë. Në faqen zyrtare të kryeministrisë, z. Berisha shprehet sinqerisht se Thithja e Trurit është një nga përparësitë themelore të qeverisë së tij. Po aq i sinqertë është edhe z. Rama kur reklamon edhe ai Thithjen e Trurit në emër të kryebashkisë. E citoj faktin se të dy politikanët janë të sinqertë, sepse edhe Thithja e Trurit është nje projekt që i ndihmon politikat e tyre dhe nuk i kundërvihet. Njerëzit që do lëjnë Londrën apo Brukselin për Tiranën, janë zakonisht njerëzit që do gjejnë Londrën dhe Brukselin në Tiranë. Janë politikanët absurd e të ardhmes absurde shqiptare. Janë ata që elitizmi anglo-sakson i përzën çdo vit nga SHBA-të dhe Mbretëria e Bashkuar –dhe megjithatë ata pranojnë me gëzim të madh të bëhen pjesë e elitës shqiptare dhe të flasin Shqipen e bastarduar nga elitizmi.


Kryeministri pohon se do i jepet prioritet atyre që janë diplomuar nga shtetet më të mira të Evropës, dhe si kundërthenje thotë se do përfshihen edhe ata që janë diplomuar nga Shqipëria. Por vet shprehja “shtetet më të mira të Evropës” përmban një elitizëm që përfshirja edhe e të diplomuarve nga Shqipëria nuk e ndreq dot. Kjo e dyta bile është edhe detyrim që nuk ia vlen të përmendet, se nuk është logjike një shtet të akreditoj universitete diplomat e të cilave nuk i njeh ose nuk i merr në konsideratë gjatë proçesit të punësimit. Do doja vërtet ta pyes kryministrin se cilat na qënkan shtetet më të mira të Evropës, dhe me çfarë kriteri i ndanka ky këto shtete. Nëse dikush ka mbaruar për arkeologjinë greke në Athinë, dhe dikush tjetër për arkeologjinë vikinge ne Oslo, cilit do i japi prioritet ministria e arsimit? Në çfarë baze do jepet ky prioritet, në bazën që Norvegjia qënka shtet “më i mire” se Greqia? Po nëse dikush tjetër është diplomuar mbi Historinë Osmane në Stamboll, do duhet atij t’ia zej vendin njëri që paska studjuar historinë e Lëvizjes Çartiste në Londër? Po nëse dikush ka studjuar inxhinieri bërthamore në Kijev? Po një shqiptar që ka katër lokale në Korfuz megjithëse nuk ka kryer as arsimin e mesëm? Është ky i fundit një njeri pa vlera?


Pyetjet mbi Brain Gain Albania nuk mbarojnë, sepse ajo që disa quajnë Thithje e Trurit vetëm tru nuk ka. Aq më tepër kur ky projekt nuk i drejtohet të huajve por i drejtohet shqiptarve. Brain Gain lindi në vendet anglo-saksone si nevojë për të seleksionuar emigrantët dhe për t’i ndarë ata në kategori, ku njërës i tregohet “respekt” ndërsa kategoria tjetër shporret andej nga erdhi. Kështu, disa nga të shporrurit shqiptar të këtyre shteteve tani na thirren që të zbatojnë logjikën e shporrjes midis shqiptarve. Kryeministri i radhës nuk i thotë shqiptarve “kthehuni të gjithë”. Ai thotë kthehuni vetëm ju që keni fituar master dhe doktoratë në shtetet “më të mira”. Ai është i sinqertë në thirrjen e tij, por nuk sqaron se kush na qënkan këta shqiptarët që ndjekin doktorata në shtetet “më të mira”. As nuk jepet shpjegim sesi bëhet ndarja e bursave nga ministria e arsimit, nga fondacionet e tipit Soros, apo përfaqësitë e huaja në Tiranë.
Thithjes së Trurit i është treguar vëmendje nga shumë emigrantë jashtë vendit, jo sepse ata vdesin për t’u kthyer në Shqipëri por sepse në vendet ku ndodhen nuk realizojnë dot ëndrrat e tyre. Gjuha e elitistëve si Gianfranco Fini në Itali iu kujton këtyre shqiptarve se janë të huaj atje dhe nuk mund te presin mrekullira që të ndodhin. Nga ana tjetër, reklamat nacionaliste brenda Shqipërisë krijojnë konfuzione, dhe të përjashtuarit e shoqërisë shqiptare ndjehen si të përfshirët e kombit shqiptar. Kështu përjashtimi iu dhemb më pak në Shqipëri sesa në Itali. Por rezultati është po i njëjti. Ata që nuk përfitojnë nga politika, nga tregu, apo nga lidhjet familjare, mbeten të përjashtuar nga shoqëria. Në rastin shqiptar këta njerëz janë shumica.


Shumica e shqiptarve mund ta kenë siguruar ushqimin dhe strehimin sot, siç do reklamonte dikush, por mënyra sesi arrijnë të mbijetojnë është një histori më vete. Për sa kohë rregullat e lojës vendosen nga dikush tjetër, shqiptarët shijojnë çdo ditë pasigurinë dhe padrejtësinë. Brain Gain nuk synon t’i japi esence demokracisë shqiptare. Brain Gain është një marifet që njerëz me inetligjencë dhe aftësira të ndryshme, në vend që të përdorin këtë inteligjencë për përmirësimin e shqiptarve, ta përdorin atë për mbrojtjen e interesave të partive shqiptare dhe elitave që ato përfaqësojnë. Këta njerëz nuk thirren në Tiranë për të ndryshuar rregullat e lojës. Këta njerëz thirren në Tiranë që të zbatojnë formula të huaja, të cilat në fund padrejtësinë dhe shtypjen e prezantojnë si legjitime. Kjo inteligjenci e huaj kërkohet të sjelli në Tiranë konceptin e statistikave, tregut dhe materialit, konceptin e efikasitetit dhe detyrimeve ndërkombëtare. Kjo inteligjenci nuk ka asgjë për të thënë për moralin dhe identitetin shqiptar sepse ajo vet ka nje moral dhe një identitet të huaj. Duke mos prekur çështjen e moralit, identitetit dhe mirëqënjes, këta njerëz duket sikur thonë se të njëjtat skema që iu ushtrohen amerikanëve, për shembull, do kishin të njëjtat rezultate edhe nëse iu imponoheshin eskimezëve apo somalezëve. Por ç’e do që historia ka treguar të kundërtën. Prandaj dhe kolonizatorët evropian të Amerikës e gjetën zgjidhjen midis gjenocidit të indigjenëve. Këta të fundit nuk ishin në gjendje t’iu shisnin Evropianëve gjëra që s’iu takonin, në kundërshtim me kryeministrin shqiptar që iu shet Evropianëve ujin dhe atmosferën shqiptare që atij, apo deputetëve që votojnë pro shitjes, nuk iu përkasin personalisht. Sigurisht, që në këtë veprim të tij nëse kryeministi has ndonjë kundërshtim nga punonjësit e shtetit që janë thithur midis Brain Gain Albania, ky kundërshtim bazohet në çështje efikasiteti dhe jo në çështje morali apo realizmi. Se i vetmi moral dhe realizëm që specialistët e Brain Gain janë mësuar të zbatojnë është materializmi. Vetë politika e kombeve tashmë është kthyer në çështje tregjesh dhe materialesh.


Të diplomuarit nga jashtë thirren në Tiranë për të folur një gjuhë të huaj. Një gjuhë të larguar nga populli shqiptar. Një gjuhë teknike pa esencë. Një gjuhë “objektive”, që në fund shpreh vetëm elitën shqiptare. Këta specialistë nuk thirren që të ndyshojnë rregullat e lojës, sepse rregullat e lojës janë vendosur para atyre nga ata që ftojnë këta të diplomuar në Shqipëri. Këta specialistë mbërrijnë në Tiranë me qëllimin që t’i japin një gjuhë shkencore një sistemi politik. Duke zbatuar recetat shkencore këta nuk ndyshojne shumë nga ish-tellallët e “realizmit socialist”. Fati i shqiptarve tashmë është kthyer në shkencë. Por këtë shkencë vetëm shqiptarët nuk e krijojnë.


Brain Gain kërkon të sjelli në Tiranë shkencëtarët dhe specialistët e demokracisë flluskë. Specialistët dhe politikanët, krahë për krahë, do na reklamojnë demokracinë për popullin, por në mungesë të popullit. Thithja e Trurit predikon teknikën e rregullt mbi popullin e ç’rregullt. Teknikat dhe recetat pritet të ndryshojnë popullin në mënyrë autoritare. Por nëse diçka nuk shkon mire gjatë zbatimit të këtyre teknikave, atëhere duhen ndryshuar specialistët dhe emrat e deputetetëve –jo mentaliteti dhe vetëbesimi i shqiptarve. Këta ideatorë e shkencëtarë njëkohësh, sjellin idetë evropiane dhe amerikane mbi një popull që nuk e di se ç’po i ndodh. Këta nuk krijojnë mundësi dialogu e debati. Çdo gjë është e shkruar dhe e shpjeguar në marrëveshjet dypalëshe të Shqipërisë me BE dhe me Shtetet e Bashkuara. Ne tani thjesht duhet të gjimojmë standarded. Vet inteligjencia e të diplomuarve jashtë kthehet në inteligjnecinë e standardeve. Ata predikojnë standarded e BE ashtu siç gjyshërit e tyre predikonin Kuranin, Biblën, apo Manifestin Komunist. Vetëm se predikimi ka një të keqe, iu kërkon njerëzve të besojnë diçka në mënyrë që të kontrollojë sjelljet dhe veprimet e tyre. Pikërisht, shqiptarët tashmë janë nën kontroll. Ata besojnë vetëm ç’ka iu predikohet nga elita shqiptare e cila është një organ i huaj në shoqërinë shqiptare. Thithja e Trurit kështu nuk ndihmon në përmirësimin e realitetit shqiptar. Është thjesht një mënyrë përzgjedhjeje dhe seleksionimi midis së cilit një sistem i padrejtë vetmbrohet dhe mbijeton.



Erjus Mezini
Gazeta Sot
25 Dhjetor 2010