
Postuar mė parė nga
Seminarist
1 Monikal, bashke me Petrol, nqs nuk jane i njejti person, nuk kuptojne dot se:
- Ne Apologjine e tij, PN Luarasi nuk shfaqet hic si ortodoks. Nuk do as mend e as laps, vec ne qofsh i paditur, te kuptosh se pergjigja e PN Luarasit konsiston ne parime iluministe (e verteta ben fene dhe jo feja te verteten) dhe protestante (sola scriptura, dmth perdorimi si argument VETEM i Bibles).
- Pn Luarasi ASKUND nuk pretendon se i qendron Besimit Ortodoks, doktrines kishtare dhe te Eterve. Perkundrazi, po ta shohesh me pak vemendje, PN Luarasi ia kunderve argumentin e tij iluminist-protestant GJITHE ortodoksise, duke misheruar ne mentalitetin e Metropolitit Fillaret vete Besimin Ortodoks.
Me fjale te tjera, PN Luarasi i rri kunder Fillaretit sikurse i rri kunder Ortodoksise protestantizmi dhe iluminizmi europiano-perendimor.
Pretendimi se, perderisa PN Luarasi pohon ne 1911 se eshte ortodoks, ai e thote me gojen e vete se eshte ortodoks, nuk dmth asgje. Eshte thjeshte nje pohim qe do ta bente cdo 'ortodoks' dhe me ateisti qofte. Keshtu psh, gjate shek.20, sidomos ne kohe te komunizmit, ne mund te shohim shume personazhe me ideologji ateiste e materialiste, si shume komuniste te njohur, qe kur vjen fjala per Fe, megjithese jane ateiste, pohojne se i perkasin besimit ortodoks!!!!!!
Ky nuk eshte vecse nje nga absurditetet e shek.20!
Si perfundim, ndoshta ne nuk mund te themi me siguri qe PN Luarasi ishte protestant evangjelist, ne sensin e bindjes dhe besimit te ngushte personal vetjak, si nje i ashtuquajtur i Rilindur ne Krishtin, sikurse ndoshta Gjerasim Qiriazi. GJITHESESI, PN Luarasi ndante me protestantet, pervec bashkepunimit, qofte kjo edhe ne aspektin e ceshtjes kombetare te perhapjes se gjuhes, edhe mentalitetin iluminist, nepermjet te cilit, direkt apo indirekt, ai identifikohet me protestantet.
Ne kete aspekt, 'e keqa' dhe 'e meta' e konfliktit per Kishe Kombetare (jo vetem ne rastin e PN Luarasit), eshte se ne krahet e perqafuar si kundershtare, krahu kombetar 'ortodoks' perqafoi variantin iluminist-protestant-komunist-materialist, i cili se kishte per gje te shkelte cfaredo Kanoni kishtar dhe tia nenshtronte ortodoksine cfaredo ideje iluministe-protestante-komunist-materialiste, duke ia lene Besimin e paster ortodoks, qe respekton doktrinen dhe Kanonet kishtare, krahut kundershtar, atij 'grek'.
Ky konflikt rrezikon te vijoje ne te njetat linja edhe 'sot'.
2 Nga ana tjeter, askush nuk mund te thote dhe garantoje se metropoliti Fillaret nuk ka abuzuar me 'pushtetin' shpirteror, per ta perdorur ate per qellime 'politike' te kohes.
Nje metode e tille ka qene e kohes ne fundshekullin 19 dhe fillimshekullin 20-te, sidomos ne betejen e 'Maqedonise', ku beteja kombformuese mes grekeve, bullgareve, serbeve, shqiptareve dhe vlleheve ishte tejet e ashper, ne te cilen figura kishtare ishin pararoje e pretendimeve nacionaliste per sejcilin krah, ku cdo ane shkisheronte dhe mallkonte anen tjeter.
Ne kete mes, shqiptaret dhe vllehet, dy popuj 'pa' Kishe, ishin viktima jo rralle here.
Prandaj, shkisherimi i Fillaretit duhet vene ne kontekstin kohor dhe si i tille ai mund te mbetet nje akt individual i nje metropoliti e asgje me shume. Nje metropolit NUK ESHTE i pagabueshem.
Krijoni Kontakt