Dy ish-Presidentë dhe figurat më të shquara të shoqërisë civile kritikojnë politikën shqiptare për konfliktet që po mbajnë peng vendin dhe për ndryshimet kushtetuese që i kanë dhënë fuqi absolute kryeministrit
TIRANË - Kriza e thellë politike që ka përfshirë vendin tonë po paralizon pak nga pak, por çdo ditë e më shumë jetën e vendit. Debati politik është përqendruar vetëm tek ngritja apo jo e komisionit hetimor për zgjedhjet e kaluara, ndërsa qeveria dhe parlamenti nuk janë në gjendje që të prodhojnë asnjë ligj të rëndësishëm.
Ndërkombëtarët kanë përgatitur një listë të gjatë me "detyra shtëpie", por shteti shqiptar e ka të pamundur plotësimin e tyre. Aktori i tretë duhet të ishte shoqëria civile, por ajo është ende në gjumë letargjik. Mjafton të shohësh fondet që dha së fundmi qeveria për disa OJF, janë po ato OJF që do të masin korrupsionin në institucionet shqiptare.
Në këtë kuadër, dy Presidentë të Republikës, Alfred Moisiu dhe Rexhep Meidani, si dhe figura të shquara të shoqërisë civile të mbështetur edhe nga kreu i OSBE-së janë mbledhur dje në kryeqytet në një forum për të ndihmuar politikën shqiptare të kapërcejë krizën e rëndë. "Shekulli" boton të plotë forumin e djeshëm:
Alfred Moisiu: Kriza e stërzgjatur institucionale në Shqipëri, nënvleftësimi dhe mosfunksionimi i institucioneve kushtetuese e politike, mungesa e përgjegjësisë politike dhe ligjore për dëmet e shkaktuara në zhvillimet e këtij vendi, bipolariteti politik, përplasjet e egra politike, deformimi i procesit zgjedhor, niveli i korrupsionit dhe mangësitë e mëdha në mirëqeverisjen e vendit dhe të shtetit të së drejtës, ekzistenca e një sistemi drejtësie me shumë mangësi kërkojnë jo vetëm shpjegim e përgjegjësi, por që është më e rëndësishmja, kërkojnë zgjidhje.
Gjendja kritike, të cilën po përjetojmë, është përgjegjësi direkte e politikës vendimmarrëse, por edhe e pjesës qytetare, jopolitike të Shqipërisë, kështu edhe ne nuk jemi pa përgjegjësi.
Ne na takon, që me kurajë intelektuale dhe vullnet të mirë, ta themi hapur fjalën tonë dhe përmes një angazhimi civil e publik më efektiv, të nxisin, të ndihmojnë, të sugjerojmë, por edhe të kërkojmë promovimin e një kulture të re politike, qytetare dhe europiane.
Ne synojmë të bëhemi kontribuues aktiv për korrigjimin e funksionimit të sistemit politik e kushtetues në vend; të japim ndihmën tonë të pakushtëzuar, që vendimmarrja politike në Shqipëri të jetë sa më transparente dhe efektive, sa më e drejtë dhe e arsyeshme.
Pra, ne kërkojmë të kemi një politikëbërje, një drejtim shteti dhe një demokraci reale të standardeve perëndimore, ndryshe nga ajo që kemi pasur këto njëzet vitet e fundit.
Njazi Jaho: Kemi një përgatitje bashkë me profesor Luan Omarin që shfaqin një mendim. Kemi mendimin se platforma e shprehur mundet të rishikohet duke vënë theksin në faktin se detyra e forumit tonë do të ishte kontributi modest në drejtim të sensibilizimit të opinionit të gjerë shoqëror dhe ndërgjegjësimit të tij për të qenë faktor i rëndësishëm për të gjithë ato probleme që përbëjnë shqetësim për vendin dhe shoqërinë tonë.
Forumi, aktualisht në forma të ndryshme, mund të angazhohet dhe të japë kontributin e tij në zgjidhjen e shpejtë dhe të drejtë të disa çështjeve të rëndësishme dhe prioritare. Midis tyre mund të përmendim: Reformën zgjedhore që ka të bëjë kryesisht me përmirësimet në Kodin Zgjedhor.
Aktualisht, urgjente mendojmë se është zgjidhja e ngërçit politik lidhur me zgjedhjet e parlamentare të 28 qershorit 2009, për të cilat është kërkuar hetim parlamentar. Kompromisi i ofruar kohët e fundit nga opozita, siç është konfirmuar nga përfaqësuesit e lartë të PE-së dhe BE-së krijon mundësinë e zgjidhjes së këtij konflikti përmes krijimit të Komisionit Hetimor parlamentar.
Për mendimin tonë, zvarritja e mëtejshme e zgjidhjes së këtij problemi nuk ka asnjë pengesë kushtetuese dhe ligjore. Kjo do t'i hapte rrugë rishikimit të disa dispozitave të Kodit Zgjedhor në fuqi, duke pasur parasysh rekomandimet e OSBE-ODHIR-it dhe disa çështjeve të tjera që ka diktuar praktika. Në këtë drejtim, forumi mund të kontribuonte me sugjerimet e tij drejtuar Kuvendit, komisionit posaçëm që do të ngrihej për këtë qëllim.
Së dyti, në 21 prill të vitit 2008, siç dihet u bënë disa ndryshime Kushtetuese që kishin të bënin me zgjedhjen e Presidentit të Republikës si dhe mocionet e besimit dhe të mosbesimit për Kryeministrin. Vlen të përmendet se mënyra e këtyre ndryshimeve, e nxituar dhe e padebatuar, u bënë objekt kritikash të drejta dhe të argumentuara që atëherë. Këto ndryshime, kemi mendimin se cenuan parimin e ndarjes së balancimit të pushteteve, gjë që mund të shoqërohej me pasoja të dëmshme.
Forumi mund të angazhohej në një studim më të thelluar të këtij problemi dhe përfundimisht mund t'i paraqiste Kuvendit sugjerime të argumentuara.
Alfred Moisiu: Jam dakord me atë që tha zoti Jaho që një nga çështjet më urgjente që mund të japim mendimet tona është çështja e sistemit zgjedhor, sepse jo vetëm është shumë akut, por edhe meqë vijnë dhe zgjedhjet vendore është proces diskutimi i krijimit të Komisionit Hetimor.
Parashikohet, të paktën politikanët tanë janë shprehur, parashikohet ripunimi i Kodit Zgjedhor, i cili vërtetë ka problemet e tij. Por unë jam shprehur, ne nuk e kemi të keqen tek ligjet tona dhe kodet tona, se sa i kemi tek përgjegjshmëria për zbatimin e tyre në jetën praktike.
Megjithatë, të gjithë janë prononcuar dhe thonë që Kodi duhet ripunuar. Unë mendoj që për të qenë më konkret në sugjerimet tona mendoj se ia vlen që të ngremë një grup pune, 2-3 anëtar të forumit, që të japim sugjerime konkrete.
Përparim Kabo: Të dy forcat politike kanë hyrë një teatër absurd ku secili mendon se ka të drejtë dhe pala tjetër mendon se kundërshtari, ose armiku siç e konsiderojnë, është totalisht gabim.
Pra, opozita thotë se pozita i ka të gjitha gabim dhe pozita thotë se opozita i ka të gjitha gabim. Kështu që, faktori i tretë që mund ta shpëtojë shoqërinë shqiptare dhe institucionalizimin shqiptar do të ishte shoqëria civile, e cila për fat të keq edhe ajo nuk është e ndërtuar siç duhet, nuk është në një proces rinovimi dhe kalon një herë nga tregu, një herë nga pushteti.
Mjafton të shikosh fondet që dha së fundmi qeveria për disa OJF, u jep fonde atyre që do të masin korrupsionin në institucionet shqiptare. Mendoni sa të lira do të jenë ato në dhënien e mendimit.
Eduard Zaloshnja: Kur krijohet një forum nga dy ish-presidentët e vendit këtu duhet të ishin të gjitha mediat. Pyetja është se si ne mund të bëjmë një forum që të ketë një mbështetje të gjerë.
Alfred Moisiu: E vlerësoj shqetësimin tuaj. Problemi se si ne do t'i përçojmë këto ide, që ato të përvetësohen jo vetëm nga opinioni publik, por që të ushtrojnë ndikimin e duhur te politikëbërësit tanë, është një problem që këtu te ne përvoja ka treguar që i kanë edhe veshët e mbyllur dhe shikojnë ato çfarë u duhen atyre. Forumi duhet çajë këtë akull që vërtetë të bëhemi të dëgjueshme nga ata që duhet të na dëgjojnë.
Si do që të jetë amnezia e opinionit publik e intelektualeve tanë është një fatkeqësi për vendin. Unë nuk dua të bëj paralelizma të tjera, por marrim fqinjin tonë Greqinë, ju e dini që vjet pati një vrasje aksidentale nga policia dhe për dy muaj rresht. Greqia u trondit nga themelet. Për fat të keq, tek ne ka pasur ngjarje edhe më të rënda që ne i dimë dhe s'ka nevojë t'i përmendim dhe janë kaluar në mënyrë shumë të heshtur.
Këtu nuk dua të them që edhe ne t'i vëmë flakën siç i vunë ata, por që politikëbërësit të mendojnë që nuk janë zgjedhur aty të bëjnë çfarë të duan, por në radhë të parë duhet të bëjnë atë që i duhet këtij vendi.
Rexhep Mejdani: Një problem serioz është mënyra e përafrimit për të ndikuar qoftë në propozimin për zgjidhjen e problemit. Mënyra se si mund të ndikojmë. Këtë shqetësim kam edhe unë, duhet të diskutohet midis nesh për ta gjetur rrugën. Mundet të jemi në një situatë të ngjashme edhe në takimin tjetër.
Duhet të gjejmë rrugën për të rritur ndjeshmërinë. Ndoshta rruga më e mirë do të ishte duke e rritur përfaqësimin në forum, duke ftuar në nivele të ndryshme sipas tematikës. Ndoshta duhet të gjejmë një zgjidhje, dhe zgjidhjen duhet ta gjejmë te sasia.
Ndoshta një pjesë s'janë dakord, por duhet të jenë edhe përfaqësues edhe të partive kryesore politike, të paktën duhet të jenë në ndjekje të bisedimeve tona, sepse duhet të jemi bashkëbisedues me ta dhe aty këtu edhe të ndikojmë për gjetjen e zgjidhjes.
Dashamir Shehu: Kjo është një barkë që e kemi lëshuar në ujë tashmë. Mund të marrë unë në një krah apo në një tjetër, por asnjë nuk e di se si do të shkojë. Unë gjykoj që influenca e forumit qëndron mbi influencën e presidentëve, të një grupi intelektualësh, që presupozohet që do të kenë një lloj ndikimi tek qytetarët, sepse ndryshe i bie si me mbledh një ndërmarrje.
Forumi le të jetë i hapur, por unë gjykoj që kaq sa jemi, duhet të fillojmë të prodhojmë dokumentet e para. Profesori tha që më imediate është kriza politike, përmirësimi i Kodit Zgjedhor.
Nëse forumi në krye të një muaji duke vënë ca njerëz në punë, prodhon një dokument, jo thjeshtë kompromisi politik, por zgjidhjeje për shumë nga këto temat, dokument i cili mund të shërbejë edhe si platformë debati edhe për shumë të tjerë.
Nëse ne në ndryshim nga partitë, të cilat për hir të interesave politike janë të detyruar të shkojnë nëpër skajet e veta ofrojmë një dokument i cili jep zgjidhje, që nuk është e thënë që të domosdoshmërish do të aprovohet, unë gjykoj që forumi për këtë pikë ja vlen. Ne mund të prodhojmë një dokument që mund të jetë më bindës për shqiptarët.
Luan Omari: Profesor Mejdani sugjeroi edhe mundësinë e pjesëmarrjes së politikanëve në këto mbledhje. Unë parimisht kam rezerva për këtë. Nuk përjashtoj mundësinë që në ndonjë mbledhje të veçantë mund të thirren edhe partitë, por që të jenë gjithmonë ata pjesëmarrës ka një rrezik që mbledhjet tona do të shndërroheshin në mbledhje debatesh politike, siç ndodhin në emisionet televizive. Ne shprehim mendimin se detyra kryesore e forumit do të ishte sensibilizimi i opinionit publik.
Për shembull, u propozua nga Presidenti Moisiu që aktuale është përgatitja e ndryshimeve të Kodit Zgjedhor. Ashtu është. Zgjedhjet janë përpara. Nuk ka aq kohë të gjatë. Po del problemi, a na takon ne kjo detyrë që të bëjmë propozime për Kodin? Se mos duket sikur ne po marrim përsipër të zëvendësojmë partitë politike.
Sigurisht për çështje kryesore ne mund të bëjmë propozime, por që ne të marrim përsipër të përgatisim Kod Zgjedhor ne si forum më duket sikur i kapërcen caqet e forumit tonë. Ne mund të bëjmë një propozim se si do të zgjidhet ngërçi politik. Natyrisht, duhet ta themi mendimin tonë, por duhet të jemi shumë të matur, por që mos dukemi se po marrim anën e ndonjë pale.
Zamira Çavo: Nuk do të kthehemi në forume politike. Nuk do të zëvendësojmë as institucione shtetërore. Nuk do të na duhen edhe masat në sasi për t'i sjellë dhe për të debatuar në forum. unë nuk mendoj që forumi do të zgjidhë nga pikëpamja institucionale problemet e krizës, por do të japë një mundësi zgjidhjeje për partitë dhe për organizmat ndërkombëtare përmes opinioneve që ne do të sjellim në forum.
Rexhep Mejdani: Më kujtohet ajo historia e xhybes së Nastradinit. Nastradini kur shkoi në një dasmë ishte pa xhybe dhe e lanë në fund. Shkoi, mori xhyben dhe e vunë në krye. Kjo është akoma psikologjia në Shqipëri dhe është psikologji ballkanike.
Pra, nëse s'e ke atë pushtet më dhe po të jemi ne të dy, por do të jenë kryesorët e shtetit dhe të partive, mediat do të shkojnë drejt tyre. Kështu që mos besoni shumë vetëm në krijimin e një forumi me pak emra dhe qoftë kjo edhe me dy presidentë. Duhet gjetur një zgjidhje tjetër për depërtimin dhe ndikimin.
Dashamir Shehu: Po qe për xhybe, ne kemi dy, sepse ju jenit xhybet tona. Plus që jemi edhe vetë se e kemi nga një copë xhaketë. Unë nuk di të ketë OJQ në Tiranë që s'ka sajuar ndonjë profilaksi për gratë dhe të mos jenë 30 kamera.
Këtë e kishim zgjidh kollaj. Përveç nesh mund të shtohen të tjerë. por gjithsesi dokumenti jonë krijon një opinion. Mundet që në konkurrencën e ideve ta fitojmë ne betejën se i kemi duart më të lira. Por duhet të fillojmë të prodhojmë. Profesori thotë që nuk duhet të bëjmë kod. Sigurisht që s'kemi pse bëjmë kod nen për ne, por ama 3-4 gjëra kryesore se ku ka çeduar Kodi shqiptar deri më sot, ne këtë interpretim mund ta japim.
Rexhep Uka: Politika ka humbur kredibilitetin dhe kjo është më kryesorja. Forumi ka një lëndë të parë të jashtëzakonshme.
Raporti i demokracisë me demagogjinë në Shqipëri është prishur. Më shumë se ç'ka nevojë për demokracia, Shqipëria s'ka nevojë për asgjë tjetër. Në vend të demokracisë na kanë hedhur një liri bruto, e cila absolutisht nuk punon për qytetarët, por po punon për politikën.
Nëse edhe ky forum bëhet gomisteri, instrument i politikës dhe t'i shërbejë politikës për t'i zgjidhur problemet emergjente, atëherë na rroftë më mirë të shkojmë në shtëpi. Jam i bindur që askush këtu s'ka këtë mendim.
Prandaj do të thosha që duhet të përcaktojmë mirë statusin tonë. Ajo që ne duhet të mbrojmë më shumë është qytetari. Një nga detyrat tona është t'i hedhin dritë qytetarit, të marrë pjesë në demokraci. Duhet të kuptojë që ka njerëz që i dalin në mbrojtje. Jam shumë dakord dhe s'ka gjë më të madhe se sa kriza e sotme. Besoj se ajo krizë s'është aq e lehtë.
Aleksandër Biberaj: Shqipëria mbetet sërish në një nivel demokracia, që realisht përpara 20 vitesh, se tani jemi në dhjetor, askush prej nesh që kemi marrë pjesë në atë lëvizje nuk e ka menduar se Shqipëria do të ecte kaq ngadalë. Sepse, pas 20 vitesh po të mos kesh institucionalizuar zgjedhje të lira dhe të ndershme do të thotë që ka shumë probleme. Unë personalisht jam akoma pjesë e politikës dhe shpresoj të rikthehem.
Edhe formalisht jam anëtar i Kryesisë së PD-së, se ka një vit e gjysmë që nuk mblidhen forumet. Kështu që, vazhdon të ketë ajo Kryesi mandat. Lëvizjet e mëdha do t'i bëjë reformimi i dy partive kryesore ose dalja e partive të reja.
Republika që ne ndërruam në dhjetor të 1990 për mua e ka mbaruar misionin e vet në një mënyrë jo shumë të suksesshme se nuk kemi zgjedhje të lira dhe të ndershme, nuk kemi demokraci brenda partive, nuk kemi ndarje institucionesh, kemi korrupsion të jashtëzakonshëm. Kemi abuzivizëm.
Alfred Moisiu: Do të ketë vështirësi, janë dy forca kryesore. Por, fakti është që deri tani na kanë prodhuar kriza. Ne kemi intelektualë, duhet t'iu japim atyre perspektivën që të mund të shfaqin mendimet e tyre, por edhe të shohin dhe shpresën e të ardhmes së këtij vendi.
Unë gjykoj që ne të vëmë në dukje disa probleme të sistemit zgjedhor. Për shembull, unë gjykoj nga përvoja e deritanishme e jona, ne kemi pasur probleme me organizimin e zgjedhjeve, kemi pasur probleme me zhvillimin e zgjedhjeve. Por, problemi më i vështirë me sa duket është administrimi i zgjedhjeve dhe aty ndodhin dhe këto gjëra që kanë krijuar dhe krizën.
Në këtë aspekt mendoj se mund të japim sugjerimet tona të cilat politika mund t'i marrë dhe mund të mos i marrë parasysh. Hapi i parë që duhet bërë është si ne e gjykojmë, si duhet përmirësuar dhe si duhet arritur përmirësimi i votës së qytetarit shqiptar.
Po të shikosh kemi dhe ndonjë shembull jo të mirë. Zgjedhjet në Kosovë, pavarësisht se u bënë shumë mirë, me shpejtësi shumë të madhe, por nuk e di puna e administrimit si do të dalë. Se rreziku është që ne ndikohemi negativisht dhe ka shembuj për këtë punë.
Aleksandër Biberaj: Ka kaluar virusi matanë.
Alfred Moisiu: Puna është si do ta korrigjojmë këtë virus, të mos e lejojmë këtë virus. Në radhë të parë do të korrigjojmë veten tonë. Unë gjykoj që të hartojmë një material se ku duhet vënë gishti për të përsosur administrimin e votës së qytetarit.
Për mendimin tim, këtu është dhe arsyeja kryesore e kësaj krize që nuk po merret vesh se ku është fundi se çfarë thuhet sot nuk thuhet nesër, çfarë thuhet nesër nuk e thonë pasnesër dhe nxjerrin argumente dhe kundërargumente si e si për ta shtyrë.
Cili është qëllimi? Dihet tani, njëri tani do të mbajë pushtetin me çdo kush, tjetri do ta marrë me çdo kusht. Sigurisht, politika këtë ka synim, pushtetin. Koncepti i demokracisë.
Ne kemi shumë mangësi. Është thënë dhe stërthënë që ligjet i kemi në rregull, se na ndihmojnë dhe të tjerët për të bërë ligjet, por kur vjen puna tek zbatimit, ne e dimë shumë mirë se si është zbatimit. Zbatimi ka të bëjë me përgjegjësinë.
Njazi Jaho: Nuk jam optimist për partitë politike dhe s'mund të jem. Kam bërë një studim të ngritjes së komisionit hetimor parlamentar dhe kam bërë një studim të karakterit kushtetues dhe ligjor.
Në përfundim kam thënë se nëse politika do t'u besonte specialistët dhe do të vilte mendimin e tyre, nuk do të duhej një vit e gjysmë, por do të duhej një orë e gjysmë për të zgjidhur problemin.
Nëse do të vazhdojë kjo krizë dhe nuk do të kapërcehet me vullnetin e partive politik,e çështjen e zgjedhjeve të 8 majit unë i shoh të komplikuara. Legjislacioni nuk përmirësohet brenda 15 orëve apo 1 muaji. Çfarë mund të ndodhë?
Muaji dhjetor mbaroi. Unë mendoj që do të ketë vështirësi jo të pakta, por të jashtëzakonshme që mund të kapërcehen me vullnet të jashtëzakonshëm. Ndryshe boshllëqet do të reflektohen në mënyrë të ndjeshme në zgjedhjet e 8 majit.
Çështja e përmirësimeve të Kodit Zgjedhor dhe konkluzionet që do të japë hetimi do të duan kohë. Është e vërtetë që tek ne shkeljet nuk janë pasojë e ligjeve të këqija, por e vullnetit të keq. Aktualisht edhe në Kodin që kemi dhe ne sot ka 2-3 dispozita antikushtetuese. A mund të lihen këtë në këmbë dhe sa mund të lihen?
OSBE-ODHIR dhe Komisioni i Venecias që në vitin 2004 ka bërë rekomandimin se është shkelje e parimit të pavarësisë që partitë politike të heqin gjyqtarë nga zgjedhshmëria e tyre, nga Kolegji Zgjedhor. Në 6 vjet, në çdo rekomandim thuhet se kjo cenon parimin, por ne nuk e heqim, nuk e marrim në shqyrtim. Pse? Se ka interesa të ngushta partiake.
Nëse partitë politike do të zgjidhin me shpejtësi rrufeje krizën dhe me përpjekje të jashtëzakonshme mund të themi se zgjedhjet e ardhshme do të kenë leverdinë për të arritur standarde, në të kundërt zgjedhjet e majit do të jenë më të këqija se zgjedhjet e 28 qershorit.
Rexhep Mejdani: Ne e kemi infrastrukturën zgjedhore e kemi akoma që mund ta ndeshësh në ndonjë vend të Afrikës. Nuk ka në Europë komisione që ndërtohen nga partitë politike. Është një histori me të cilën jam marrë të gjithë kohën, arrita ta fus në Kushtetutë në 1998, në KQZ.
Me reagimin e ashpër të PD dhe dorëzimin e OSBE-së, arritën që të na marrin Komisionet e Zonave dhe të Qendrave të Votimit. Në vend që të ishin në institucione kushtetuese, kaluan në institucione partiake, deri sa edhe KQZ është bërë partiak.
Nëse ne do të vazhdojmë pa e rregulluar këtë fakt, që është një nga faktet më të turpshme në vendet demokratike në Europë, pra të largohemi përfundimisht nga përfaqësimi në komision të partive politike kanë të drejtën të marrin pjesë vetëm si vëzhgues, ne do të kemi po të njëjtat probleme dhe është histori shumë e vjetër, histori që të tjerët e kanë kapërcyer.
Arritëm ta bindnim kryesinë e PS-së dhe në atë kohë zotin Edi Rama që të deklarohesh për komisione jopartiake, në momentin e fundit ndryshoi. Do të thotë që atje kishte të interesuar që të llogarisnin që përmes këtyre partiakëve të rregullonin problemet e veta.
Edhe kur e morëm ligjin spanjoll të përfaqësimit rajonal kishte një element tjetër, që ishte shumë i rëndësishëm, ishte shorti për përcaktimin e anëtarëve të komisioneve, bëhesh me short.
Kishte një listë intelektualësh, mësuesish, inxhinierësh, nga e gjithë Spanja, ishin në kompjuter dhe në momentin që afrohesh procesi zgjedhor, me një short nga kompjuteri dilnin emra dhe ato dërgoheshin në komisione.
Pra, ishte një gjë që nuk lidhej me partitë politike, por ishte brenda një strukture zgjedhore e pavarur nga partitë politike, ndërkohë që partitë politike kishin të drejtën e vrojtimit.
Çudia më e madhe, edhe në zgjedhjet në Palestinë, partitë politike ishin vetëm vrojtuese, ndërsa komisionet zgjedhore ishin vetëm qytetar dhe shumica ishin mësues. Jemi shumë larg asaj që duhej të ishim.
Kreu i OSBE-së: Unë shikoj iniciativën si një veprim shqiptar dhe patriotik. Kështu duhet të jetë në fakt, një veprim që të ndihmojë Shqipërinë të zhvillohet në ritme më të shpejta dhe në rrugën e duhur.
Kjo po krijohet në një mënyrë shumë modeste, me prezencën e dy presidentëve dhe të një grupi intelektualësh me eksperiencë në fusha të ndryshme. Është diçka që po kryhet në një mënyrë moderne dhe realiste, dhe mendoj se ky është një mesazh për gjithë vendin.
Në deklaratë përmenden jo vetëm parimet, por edhe çështjet kryesore që duhen zgjidhur dhe përmirësuar. Mendoj që është e rëndësishme që çdo çështje të diskutohet hap pas hapi, në mënyrë që zëri juaj të dëgjohet qoftë edhe në politikë.
Luan Omari: Jam dakord për të bërë një material për të tërhequr vëmendjen në disa gjëra që duhen korrigjuar në Kodin Zgjedhor, se si do të bëhet kjo punë e shikojmë.
Problematika aktuale sipas forumit civil
Qeverisja legjitime. Legjitimiteti buron nga zgjedhjet, të cilat fatkeqësisht në Shqipëri vijojnë të jenë të kontestuara.
Përfaqësimi politik. Shqipëria ka nevojë për një përfaqësim më kushtetues, sistem zgjedhor më përfaqësues, largim nga monopoli i liderëve partiakë për të emëruar parlamentin, shanse për kandidatët e pavarur dhe partitë e vogla, aplikim të drejtës së votës për të gjithë qytetarët, administrim të ndershëm të procesit dhe standarde maksimale zgjedhore.
Për një parlament funksional. Parlamenti ka nevojë për rishikim në strukturën organizative, janë hedhur ide mbi ndërhyrje kushtetuese që lidhen me kalimin në sistem me dy dhoma si dhe për saktësim të mëtejshëm të kompetencave parlamentare në raport me pushtetet e tjera kushtetuese.
Institucioni i Presidentit. Shqipëria ka nevojë për një kryetar shteti kushtetues, që zgjidhet nga qytetarët dhe respektohet si simbol i unitetit të popullit.
Një shoqëri dhe një shtet i së drejtës. Shqipëria ka nevojë për një politikë që merr përgjegjësi për sukseset, por edhe që mban përgjegjësi për gabimet e saj.
Një sistem gjyqësor funksional dhe i pavarur. Drejtësia në Shqipëri vijon të jetë një hallkë e dobët e pushteteve kushtetuese.
Informim publik transparent dhe profesional. Shqipëria ka media ditore shumë më tepër se disa shtete të mëdha, por sasia e tyre vjen në kontrast me cilësinë e saj.
Roli civil dhe intelektual. Një shoqëri në tranzicion e ka të pamundur suksesin nëse nuk krijon një shoqëri civile aktive dhe të përgjegjshme, një opinion publik kurajoz dhe qytetar.
Një polici efektive dhe të pavarur. Me gjithë arritjet në fushën e sigurisë Policia e Shtetit ndjehet nën presionin e pushteteve politike të radhës.
Një administratë të pavarur. Legjislacioni në Shqipëri kërkon administratë të pavarur, por dita ditës ne shohim që administrata u shërben dhe keqpërdoret nga mazhorancat e radhës.
Një sistem arsimor konkurrues e cilësor. Shqipëria rrezikon të zëvendësojë modelet piramidale në ekonomi me modelet piramidale në arsim.
Denis Dedej/Shekulli
Përgjigju Duke Cituar
Postuar më parë nga SERAFIM DILO
Krijoni Kontakt