Before many years, when existed less linguistic and archaeological elements, the researchers of Ancient Thrace drew the conclusion that what saw in this region round the means of first millenium B.C. and little later, and which reminded them Mykinaiko culture, were residues of past.
They supposed that these residues or "reminders" of Mykinaikis season in Greece can be the result of likely, even if delayed, effect of Mykinaikon centres to North.
Particular importance it is the fact that between the Anatolia and in South-eastern Europe, included the also basin of Caucasus-Black sea, emerged a relatively unified ritual and mythological symbolism, which is also proved by basic objects and by commons of animal faces : the double pelekys and cross they were connected with the adoration of Mother-view as well as with the adoration of deads. Sometimes and the form was in a feminine way portrayed with the form of cross.
The Thrace maintained for a long time the ancient semantics of this mainer mythological clusters of adoration of region: the birds and the deers, the feminine figures, the horse and the chariot, the bull, etc.
Big importance they were the monuments that are dated until first millennium B.C., as the megalithika monuments in first half the millennium and the dome and the vaulted graves in second half.
Entire the megalithikos culture it is possible to be interpreted only with the significance of adoration of Helium.
The all architecture of burial can explain itself with the idea of Big Mother of - view and Son - her Ancestor of (King of Priest of - god).
The monuments do not testify a delayed rebirth of Mykinaikon of traditions in countries who wasn't Mykinaikes but show the Thracian culture of second millenium B.C. which continued his blossoming and in first millenium B.C. and partly still later, in centuries A.D. the season where the Thrace knew the first Greek poets and writers, the population of these territories had reached in the decisive form of his religious thought, his religious glory and historical behavior.
In the centuries that followed this intellectual life, as, eg, the culture as a type of historical behavior, did not change substantially.
Simply it was adapted in the earthly-minded conditions of life that they changed at the duration of season of Iron.
His surface or insufficiently absorbed elements were rejected. Were maintained, however, the deepest layers of relations between the people, the society and the nature.
All show that the period between sixteenth and eleventh century B.C. was the big season of phase of stabilization of connected elements of cosmogony, mythology and religion in the core of Thracian dissemination, i.e., southernly Danube, in the basin of Propontidas, in the northern western Asia Minor and in certain islands of Aegean.
Ndryshuar pėr herė tė fundit nga fegi : 05-12-2010 mė 15:51
Shtjefėn Gjeēovi u lind nė Janejvė, mė 12 korrik tė vitit 1874. Pas mėsimeve tė para, nė vendlindje, dėrgohet pėr shkollim tė mėtejshėm nė Kolegjin Franēeskan tė Troshanit. Mė tej, pas mėsimeve liceore e filozofike nė Bosnjė, kryen studime teologjike nė Kuvendin Franēeskan tė Kreshevės.
Zmadho fotografin�
Shtjefėn Gjeēovi: Hulumtuesi diturak i mitologjisė iliro-shqiptare
Duke kuturisur nė viset e Albanologjisė, nė kėrkim tė diēkaje tė pėrbashkėt pėr lėvruesit e kahershėm tė letėrsisė e kulturės shqiptare, pikas me kėnaqėsi qė mė parėsorja nė kėtė rast, ėshtė prirja e tyre gjurmuese e hulumtuese nė moēmėritė tona mitologjike. Nė kėtė aradhė kėrkimtarėsh tė zellshėm, Shtjefėn Gjeēovi zė njė vend me vlerė tė veēantė.
Falė pėrēapjeve tė para pėrmes shkrimesh tė shumta nė shtypin e kohės sė vet, ai nisi tė mblatojė njė vepėr vetjake, kryesisht me karakter tė spikatur kulturologjik, siē shfaqet tek Agimi i Gjytetnisė e, nė tė njėjtėn kohė, u mor me njė mori gjurmimesh e hulumtimesh arkeologjike, tė cilat u kurorėzuan me studimin e vyer: Trashigime thrako-ilirjane.
Shtjefėn Gjeēovi u lind nė Janejvė, mė 12 korrik tė vitit 1874. Pas mėsimeve tė para, nė vendlindje, dėrgohet pėr shkollim tė mėtejshėm nė Kolegjin Franēeskan tė Troshanit. Mė tej, pas mėsimeve liceore e filozofike nė Bosnjė, kryen studime teologjike nė Kuvendin Franēeskan tė Kreshevės. Fill pas kėsaj, fillon shėrbesa si famullitar nė Pejė, nė Laē e mandej nė Gomsiqe tė Mirditės, ku nis sakaq veprimtaria e tij e dendur si qėmtues folklori e i "dishmimeve tė tė vjetėrve" tė vet.
Me pėrkushtim imtėsor, falė gjurmimeve e gjetjeve arkeologjike tė zbuluara nga ai vetė, ashtu sikurse zbulonte e mblidhte, si bleta pjalmin, trashėgiminė e visarit tė vyer folklorik, Gjeēovi diturak grumbulloi nė famullinė mitike tė Gomsiqes njė mori tejet tė larmishme veglash e enėsh, monedhash e objektesh tė qėmtuara nėpėr tumulat (varret) ilire. Kur i shkoi njė vizitė nė Gomsiqe, Konica pati rastin tė shihte nga afėr frytet e punės shumėvjeēare tė Gjeēovit nė fushėn e kėrkimeve arkeologjike dhe ja se si shprehet pėr atė koleksion objektesh tė ēmuara: "Mbaj mėnt, veēan, njė enė tė vogėl, tė quajtur lacrumatorium, lotore, asish qė tė vjetrit, nė besim se tė vdekurit qajnė tė shkuarit e jetės sė tyre, i mbulojin nė varr bashkė me tė vdekurin qė ky tė kish se ku t'i mblidhte lottė." Me siguri qė ky thesar ka qenė i pasur e i ēmuar po tė kemi parasysh disa dėshmi, sipas tė cilave thesari i Gjeēovit u vizitua e u vlerėsua shumė lart edhe nga arkeologė a etnologė tė pėrmendur nė botė si Ugolini, Maruki, Nopēa, etj. Kėtė gjė e thekson edhe studiuesi Anton Ēeta nė kumtesėn e tij: "Kultura shqiptare nė periudhėn e Rilindjes".
Kėshtu, Gjeēovi u pėrpoq ta ndriēojė botėn e lashtė ilire e thrake me tėhollinė e punimeve: Trashigime iliro-thrakase, duke i krahasuar doket e zakonet e tė parėve tanė dhe gjetjet e shumėllojshme arkeologjike me ato greko-romake si dhe tė popujve tė tjerė tė Ballkanit. "Herėt-herėt, shkruan ai, i zbukurojshin vorret me shtylla, me trungj, me kamė guri e kso tjerash, e kto mnyrė e doke i kishin pasė edhe nierzė tė mire sikuerse na e ban dishmi Shrimi shejt: Jakobi e pat da me shej vorrin e Raheles. Malcorėt e Mi-Shkodrės i zbukurojnė vorret me rrasa e kryqa gurit, e, a mi rrasė qi e mlon vorrin a rreth kryqash i njeshin armet e fishektoret te nxjerrme nė gur..."
Krahas kėtij shqyrtimi, Gjeēovi rreket tė shkoj diturisht edhe mė larg, kah zbėrthimi i shumėfishtėsisė simbolike tė disa objekteve, pėr njė pėrcaktim edhe mė tė saktė mitologjik, teksa shton: "Kto shźje a titulla quheshin Matceva prej Hebrejsh, e prej Grekėsh Sele, a se shtylla, trūngj, kamė guri, pyramida a edhe gurė tė mdhaj e tė dhźnun kater skepesh, e kta gurė kjenė majtė [Vini re!] pėr hyj prej nierzsh me tė gjitha shźjet tjera...".
Duke shkoqitur gojėdhana e legjenda tė moēme, Gjeēovi thekson se si shumė hyjnive tė lashta nuk u ėshtė shkulur ende "rraja nene prej tokės Shqypėtare, bie fjala Emni i tė Madhit Perėndi Jehova i Hebrenjve gjithnduer emnash bajti, ... veē: Hy, Zojėz, Ejt, Gjues prej Shqyptarėsh, sidomos nder malcijnat t'ona...". Edhe lindja e Hyut shtjellohet pėrmes Kronit, i biri i Uranit (...). Emri i Kronit e ka rrėnjėn tek gjuha shqipe "e don me thane Mbret a Kryekunoruem", saktėson Gjeēovi. Dhe pėr tė qėnė sa mė bindės thėrret sėrishmi nė ndihmė legjendat e stėrlashta, ku falė edhe pėrkimeve tė pacėnueshme toponimike, ja se si thuret natyrshėm rrėfenja mitologjike: "Pėr nderė tė Kronit shqypėtarėt ngrźhen nji Kėshtiel nė majė tė Gurit tė Kuq, i cilli gjindet nė fushė tė Finikut, ku u gjźte edhe gjyteti i Kronit. Sot n'at vend asht fshati qi quhet Krongji, nė rrethinė tė Delvinės. Permbi fshatin Krongji gjinden germadhat e motnueme tė kohės sė Pellazgjve. Zoti (Zeusi) pra, mbas gojėdhanet Epirote nuk u lind nė Dodonė, nė pallat tė Kronit, por nė Palavli kū ishin tė banat (stanet) e Kronit e prej kėndej u dergue neper Butrint me lundėr e nė Kretė." ...
Gjeēovi i palodhur, pėrfundoi edhe punėn mė tė arrirė, mbledhjen e ligjeve tė maleve, tė pėrfshira nė Kanunin e Lekė Dukagjinit. Tė gjitha ato norma zakonore qė kishin patur fuqi ligjore pėr aq e aq kohė, ai i plotėsoi dora-dorės me durim, pėr tė nxjerrė sa mė qartė nė pah mėnyrėn se si rregulloheshin marrėdhėniet shoqėrore, morale a ekonomike dhe ato mes njerėzve nė familje, bajrak, fis e shoqėri, duke theksuar qartas disa ideale shpirtėrore e estetike tė stėrgjyshėrve tanė, pasqyrė e etikės sė tyre tė lartė, tė ruajtur gjer nė ditėt tona nė virtytet e epėrme tė besės, burrėrisė, mikpritjes e bujarisė.
Mirėpo veprimtaria diturake e Gjeēovit nė lėmin e Albanalogjisė, nuk mund tė linte nė harresė nektarin fillestar popullor.
Botimet e shpeshta sidomos nė tė pėrkohshmen Albania dėshmojnė dukshėm prirjen e tij tė rrallė si mbledhės sqimatar i letėrsisė gojore, ku spikatin pėrralla, thėnie, fjalė tė rralla e fjalėzime tingullore nga lojna fėmijėsh, por sidomos kėngė e valle popullore, pasi siē shkruante rreth dyqind vjet mė parė dijetari e folkloristi i mirėnjohur gjerman Johann Gottfried Herder: "...Tė gjithė popujt kėndojnė... Kėngėt qė kanė janė arkivat e tyre, thesari i shkencės dhe i religjionit, i teogonisė dhe i kozmogonisė, i bėmave tė stėrgjyshėrve dhe i ngjarjeve qė kanė mbushur gjallmimin e tyre, janė pasqyrimi i zemrės e tabloja e jetės familjare nė kob e nė gėzime, qė nga djepi e gjer nė varr...".
E shikuar nė kėtė kahje, sidomos nė kontekstin mė tė rishtė ballkanik, veprimtaria albanologjike e Shtjefėn Gjeēovit, krahas prurjeve mė tė arrira tė shumė diturakėve tanė tė pėrmendur nėpėr kohėra, pėrfton edhe mė tepėr vlerė e shėnon njė trashėgimi mėse tė vyer qė pret tė pasurohet nga brezi nė brez dhe tė pėrcillet krenarisht mė tej./shekulli/
Ndryshuar pėr herė tė fundit nga fegi : 05-12-2010 mė 16:22
Imazhin e kalorėsit sqaron mezena fjalė si tė thotė 'njė kalorės'. Mezena trak (mezenai nė tekst) ėshtė pothuajse identik me emrin (epitet) e hyjni Messapian e (Iuppiter) Menzana, "perėndi kalė" tė cilat ishin sakrifikuar kuaj. Ajo gjithashtu korrespondon me porositė shqiptare, mezi ('njė hamshor') dhe mənz Romainan ('njė hamshor'). Ky i fundit ėshtė Dacian, nė origjinė nga * pėrmirėsua IE (i) - "njė kalė". Mezena trak dhe Menzana Messapian - nga IE * mendiana tė thotė 'njė kalorės'.
Kete Linkun me Gjersishte.
Idenė e vjetėr e njė lidhje tė ngushtė me sa duket mes trak dhe ilir ėshtė kapėrcyer tashmė. Studimet e reja (Vl. Georgiev) tregoi se dallimet midis kėtyre gjuhėve janė tė rėndėsishme dhe se ata nuk mund tė bėjnė sė bashku nė tė pėrbashkėt 'Thraco-ilire "njė grup.
Ka tri paralele toponymic cila, megjithatė, nuk janė vetėm Thraco-ilire:
- E trak emrin lumit Asamus dhe Asamum VN nė Dalmaci nga IE ak'am * -. Krahaso, megjithatė, tė para-greke ("Pelasgian") asįminthos 'a (gur) vaske', e-Old kėnduar asman. "Njė gur, njė qiell ', etj
- Trak emrin e lumit Nestos dhe ilire emrin e lumit Nestos (nė Dalmaci). Krahaso, megjithatė, nė rusisht nga balltike) lumi emrin (Nesla nga njė Nestlā * vjetėr, IE * Ned-TLA, nga IE rrjedhin NED - nė kėnduar-Old -. Nadi "njė lumė, njė aktuale '.
- Trak emrin e lumit Hebros dhe ilire emrin e lumit Hebros (nė Shqipėri). Krahaso edhe bullgare (nga trak) Ibər emrin e lumit, tė Serbisė emrin e lumit Ibėr (ndoshta me origjine ilire), emri i lumit rus IBR, i cili ėshtė padyshim e-sllave origjinė jo.
* * *
Ka paralele tė vetme me indo-evropiane gjuhė tė tjera si Tokharian ri (A), riye (B) 'njė qytet "dhe Trake - bria. Pėrfundimi i pėrgjithshėm pėr natyrėn e gjuhės trake ėshtė:
2.2. Trak dhe shqiptar
- E Dįton trakė (Dįtos) dhe njė 'vend data shqiptare "njė vend, nga IE dhətā *.
- E trak personal emrat Drenis dhe dre shqiptare (Gegh), 'Dreni njė "dre.
- Elementi i dytė nė vend tė emrave thrakas Basi-bunon, Kasi-bunon dhe kasolle, 'shqiptar' e njė bariu bunė ėshtė por ka paralele mė shumė si dhe nga Ballkani perėndimor.
- E trak - buris (- boris) nė emrat personal tė Muka rrodhe-(ėshtė), - boris, etj dhe njė 'njeri burrė shqiptar "nga IE bh * nuk-s. D. Dechev, megjithatė, vuri nė dukje praninė e elementit tė njėjtė nė Celtic dhe personale emrat Lidyan.
Ndryshuar pėr herė tė fundit nga fegi : 06-12-2010 mė 07:24
1. Gold protome of Pegasus from the area of the village of Vazovo-5th - 4th century BC; Gold protome of Pegasus from the area of the village of Vazovo-5th - 4th century BC;
Regullat e Postimit
Pėrgjigju Duke Cituar
Krijoni Kontakt