Kushtetuta e 98-s nuk funksionon per shqiptaret. Sjell edhe kriza institucionale

[Reschen]

Shqiptaret e thjeshte qe jetojne ne Shqiperi nuk e ndiejne peshen e krizave qe sjell kushtetuta e vitit 1998 por fjala vjen po marr vetem nje rast kur keta shqiptare ndiejne se vota e tyre ndryshon shume aspekte ne kushtetute, hartuesit e saj Sabri Godo, Arben Imami, Skender Gjinushi e co i kane hequr te drejten popullit me hartimin e kesaj kushtetute per referendume me ane te nenit 150-151.

Per me shume lexoni intervisten e nenkryetarit te KLD zotit Kreshnik
Spahiu


Te ndryshojme Kushtetuten e shekullit te kaluar

Nga Kreshnik Spahiu

Ndonese kane kaluar vetem 12 vjet nga miratimi i ligjit themeltar te shtetit, inkoherenca dhe problematikat e kane zhvleftesuar ate si te ishte nje shekull me pare. Krenaria dhe pamfleti i reklamuar si manifesti i se ardhmes se shqiptareve eshte bere disa here objekt ndryshimesh dhe debatesh politike. Per 12 vjet rresht shume dispozita te kesaj kushtetute kane krijuar kriza institucionale. Menjehere me zgjedhjet problematike te vitit 1997 interesi i qeverise se re u fokusua ne hartimin dhe miratimin sa me te shpejte te nje projekti te ri kushtetues i cili u pasua me debate te ashpra politike, pa konsensusin e opozites se atehershme si dhe mos marrjen pjese ne referendum te elektoratit te djathte. Projekt kushtetuta u kompozua nen trysnine e rrethanave dhe krizave politike dhe pas nje analize disa vjecare manifeston qarte synimin e atehershem dhe mbrojtjen e interesave politike te ish kryeministrit Nano dhe ish presidenti Meidani dy ish lidere te se njejtit kamp politik. Ky dualizem apo "diversitet" institucional u reflektua edhe ne kushtetute duke miksuar dhe alternuar nje perzierje te pakuptimte te vete sistemit politik parlamentar nepermjet infiltrimit te kompetencave gjysme presidenciale. E gjithe kjo fryme thellesisht politike reflektohej ne ligjin themeltare te shtetit a thua sikur Nano dhe Meidani do te ishin te perjetshem ne funksionet e tyre. Te berit ligje dhe akte nenligjore ne favor apo disfavor te drejtuesve te institucioneve eshte nje fenomen i njohur ne vendin tone por miratimi i nje kushtetute me optike te shkurter ishte me pasoja per te ardhmen e shtetit juridik ne vend. Pas 12 vitesh bashkejetese me normat e kushtetutes se 98 mund te dyshojme se hartuesit e kanuneve ne Shqiperi kane qene me largpames, me te drejte, me me integritet, me te pavarur dhe pa synime personale kur kane hartuar normat kanunore se sa lideret politik qe hartuan kushtetuten e vitit 98. Kanuni mbijetoj ne shkuj ndersa kushtetuta vec nje dekade dhe brenda se ciles ajo ka prodhuar disa kriza. Diferenca ne kualitetin e tyre eshte e pa krahasueshme per shkak te ekzistences dhe mos ekzistences se qellimeve politike te hartuesve. Ne Shqiperi zhvillohen prej vitesh debate nese ligji apo moszbatimi i ligjit eshte sfida e kohes. Ne rastin e Kushtetutes jane te dyja ceshtjet. Mungesa e vullnetit politik shpesh shfrytezon hapesirat dhe normat per te krijuar kriza dhe vakuume institucionale. Avokati i popullit
Per te qene sa me bindes ne kete analize po e fillojme nga praktika e fundit e mos zgjedhjes se avokatit te popullit ku prej disa kohesh ky institucion kushtetues ka vakuumin e vendit vakant te titullarit dhe nuk plotesohet per shkak se kerkohen 84 vota ne kuvend apo 3/5 e deputeteve.
Procesi Ligjvenes Nje sere ligjesh organike apo Kode nuk miratohen duke paralizuar drejtperdrejte reformen ne sistemin e drejtesise. Gjykatat administrative nuk krijohen dhe vendi po humbet miliona dollar donacione nga programi i sfidave te mileniumit per mos venie ne funksionim te ketyre gjykatave. Projekt ligji mbahet 2 vjet I pezulluar per shkak te mos dhenies konsensusit nga opozita. Projektligje te domosdoshem per funksionimin dhe organizimin e institucioneve nuk miratohen per shkak te kerkesave kushtetuese te nje votimi te cilesuar duke fillua nga projektligji "Per funksionimin dhe organizimin e Keshillit te Larte te drejtesise", projektligjin "per gjykaten e Larte", "Ministrine e Drejtesise", per "Administraten gjyqesore", per " organizimin dhe funksionimin e Konferences Gjyqesore", per "administrimin e buxhetit gjyqesore", per disa ndryshime ne Kodin e procedures Penale dhe Civile, Kodin Penal....etj. Se fundmi nje sere institucionesh si Avokati i Popullit, Komisioni i sherbimit civil, konferenca gjyqesore, Keshilli i Larte i Drejtesise, Sherbimi Informative Shteteror jane futur ne nje rreth vicioz dhe ne pengesa reale ku me shume e ku me pak analoge me disa institucione te tjera kushtetues qe sipas nje kronologjie kohore do perpiqem qe ne pafundesine e tyre te vazhdoj ti rendis.
Gjykata Kushtetuese Gjykata kushtetuese si garant i respektimit te Kushtetutes e cila ben dhe interpretimin e saj ka perjetuar nje zinxhir krizash dhe problematikash te hidhura pas "eres se kushtetutes se re". Themelimi i saj pas " eres se re" filloj me nxjerrje te dhunshme policore nga ambientet e godines se ish kreut te kesaj gjykate Prof. dok. Rustem Gjata njerit prej zerave me te njohur dhe akademikeve te mire njohur te se drejtes. Zgjedhja e gjyqtareve te rinj te asaj gjykata u be shpesh mbi kritere te forta politike dhe duke injoruar standardet kushtetuese dhe profesionale te kandidateve. Me pas kjo gjykate u perfshi ne nje proces shqyrtimesh dhe kerkesash te pafundme te zgjedhjeve parlamentare te vitit 2001 te cilat u konsideruan masivisht nga nderkombetaret si te manipuluara por qe ne disa aspekte perfshine dhe eklipsuan gjykaten Kushtetuese e cila pesoj nje krisje te rende te besimit deri ne ate nivel sa konsensusi politik krijoj kolegjet zgjedhore disa trupa me gjyqtare nga nivelet e tjera "cuditerisht" por te detyrueshme per shkak te humbjes se besimit dhe impaktit negativ qe u krijua nga ceshtjet e gjykuara per disa mandate deputetesh. Sipas kushtetutes perberja e Gjykates Kushtetuese duhet te perseritet cdo 3 vjet ne nje te treten e saj por nje parim i tille nuk u respektua. Ende debatet vazhdojne ne perzgjedhje, procedure, proces dhe zevendesimin e gjyqtareve te rinj te gjykates kushtetuese dhe prej nje viti kjo eshte krye lajm i mediave ne vend.
Gjykata e Larte Gjykata e Larte ne te gjithe periudhat u konceptua pergjithesisht si nje gjykate politike duke prishur cdo lloj balance te sistemit gjyqesor dhe duke tejkaluar edhe standardet me minimale te funksionimit te shtetit ligjor. Ne 80% te perberjes se saj ajo u krijua dhe u dominua nga jurist jashte sistemit te karrieres duke i lene vetem nje perqindje ne pakice ish gjyqtareve. Debati ende vazhdon duke krijuar edhe ne kete proces vakuumin kushtetues dhe antagonizmat institucional mes Presidentit, shumices parlamentare dhe opozites. Perpjekjet vazhdojne ne permiresim te procesit qofte nga ana e presidentit ne perzgjedhjen apo qofte nga ana e Kuvendit ne krijimin e mekanizmave transparent nepermjet seancave degjimore per te skanuar ata qe do te mandatohen per 9 vjet ne krye te sistemit. Te gjitha jane te domosdoshme dhe shpesh rikthehemi ende ku ishim. Ne proces shmanget debati i perzgjedhjes mbi standardin profesional pasi qartazi Kushtetuta e 98 krijoj frymen e ndertimit politik dhe jashte karriere te kesaj gjykate. Sa do te perpiqen aktoret politik te permiresojne procedurat do te jemi edhe pas 20 vitesh ne te njejten situate nese ne nuk zgjedhim nje model te ri si ne France, Spanje, Portugali etj.
Keshilli i Larte i Drejtesise Keshilli i Larte i Drejtesise ne keto 12 vjet eshte perfshire dha ka qene i kontestueshem per probleme te pafundme kushtetuese dhe te shkaktuara nga ligji themeltar i 98. Problemet kushtetuese te Keshillit te Larte te Drejtesise u konstatuan qofte ne organizim, funksionim por dhe ne perberje. Keshilli i Larte i Drejtesise u perfshi prej disa kohesh ne debatet politike te perzgjedhjes se anetareve te Komisionit Qendror te Zgjedhjeve, nje kompetence kjo teresisht politike per qeverine e gjyqesorit e cila u shfuqizua per shkak te disa ndryshimeve kushtetuese. Zgjedhja e konsideruar prej analisteve ne menyre te njeanshme te disa anetaresh te KQZ shkaktoj nje vale reagimesh te cilat gjykohen se ndikuan ne zgjedhjet politike te atyre viteve. Ne perberjen e Keshillit merrnin pjese 11 gjyqtare per shkak te vakuumit dhe paqartesive kushtetuese te zgjedhjes se anetareve nga Kuvendi. Problemet e shkaktuara nga vakuumi kushtetues ende vazhdojne per vaktin e mos zgjedhjes se 5 anetareve te rinj ne KLD pasi konferenca gjyqesor nuk funksionon dhe nuk ekziston nje infrastrukture kushtetuese dhe ligjore per ta vene ne levizje si institucion.
Konferenca Gjyqesore Konferenca Gjyqesore prej 5 vitesh funksiononte me nje statut si te ishte nje shoqate jo qeveritare OJQ, me pas nga 2005 deri ne 2008 me nje ligji i cili u deklarua antikushtetues nga Gjykata Kushtetues dhe tashme pjese e debatit te gjyqtareve per ta legjitimuar me mjetet dhe menyrat e mbetura te cilat ne mungese te nje apo disa dispozitave kushtetuese per kete institucion po thjesht ne nje perifrazim tangjent ku nuk parashikohen kompetencat, perberja, drejtim dhe asgje cka mund te krijonte bazen juridike per degezimin e normave te cilat ndoshta do te debatohen shume gjate. Vonesa ne funksionimin e kesaj konference gjyqesore krijon efekte zinxhire ne mos mire funksionimin e sistemit gjyqesor.
Komisioni Qendror i Zgjedhjeve Komisioni Qendror i Zgjedhjeve ndoshta shume i diskutuar dhe organ i ekspozuar ne realitetin shqiptare ndoshta per shume kend eshte harruar qe 2 vjet me pare ishte institucion kushtetues por tani nuk eshte me pasi vete aktoret politik e pranuan se ishte nje deshtim i plote ne menyren se si e kish parashikuar kushtetuta e 98 dhe qe me konsensus u shperbe duke prodhuar nje krijese te re e cila nuk gjen me misherim ne ligjin themeltar.
Kuvendi Kuvendi perbehet nga 140 deputete, te zgjedhur me sistem proporcional me zona zgjedhore shume emerore. Menyra dhe procedurat e perzgjedhjes jane parashikuar ne nenin 64 te Kushtetutes. Ky model u aplikua per here te pare ne zgjedhjet e 29 qershorit 2009 pasi vete kuvendi i Shqiperise e konsideroj te deshtuar modelin kushtetues mazhoritar te korrektuar duke e ndryshuar ate 2 vjet me pare. Deshtimet e modelit kushtetues te zgjedhjes se Kuvendit i kane shkaktuar vendit nje kosto shume te larte ne funksionimin e shtetit dhe proceset e integrimit. Nese modeli I ri proporcional ishte me i mire mbetet ende per tu pare dhe s'eshte cudi te kete serish tendenca ndryshimi. Kriteret dhe rregullat per zbatimin e sistemit tashme dihen se jane bere te kontestueshme dhe eshte e dukshme se partite parlamentare kane qendrim te njejte per ti ndryshuar dhe permiresuar nepermjet Kodin zgjedhor.
Keshilli i Ministrave Keshilli i Ministrave perbehet nga Kryeministri, zevendeskryeministri dhe ministrat. Organizimi dhe funksionimi parashikohen ne kushtetute por jo te pakta jane rastet e krizave te cilat kushtetuta e 98 nuk mund ti parandalonte. Kulmin e kolapsit qeveritar do ta kishim ne virin 2004 kur ish kryeministri Fatos Nano vazhdoj te qeveriste pa disa ministra ndonese nuk merrte dot votebesimin per ta ne Kuvend. Asokohe pati dhe interpretime te cuditshme te qeverisjes me zevendesministra. Presidenti etj.... Ketij kalvari te gjate institucionesh natyrisht mund ti shtohen dhe menyra e zgjedhjes se Presidentit apo kompetencat e tij e cila u ndryshua 2 vjet me pare si dhe shume aspekte te tjera te kushtetutes te cilat ose kane prodhuar krize ne vend ose jane te pazbatueshme. Le te themi qe shume organizata politike, shoqerore, jo qeveritare apo individe te ndryshem kane tentuar te realizojne referendum ne vend per ceshtje te ndryshme. Askush nuk ka arritur tu jap pergjigjen se pse nuk realizohen referendum ne Shqiperi. Eshte koha qe publiku duhet te dije veshtiresine reale. Kushtetuta eshte hartuar ne nje menyra te atille ne nenin 150 dhe 151 qe populli te mos kete mundesine per referendum dhe te mos e realizoj ate pasi kjo me sa duket ka qene synimi i inspiruesve te Kushtetutes se 98 qe askush praktikisht te mos realizoj dot ndryshime kushtetuese nepermjet votes popullit por vetem nepermjet amendimeve te cilat kerkojne 2/3 e votave ne kuvend dhe qe praktikisht per disa dekada asnje force politike nuk do te kete mundesine per ta pasur si kuorum dhe "komoditet". Gjithsesi juristet duhet respektojne kushtetuten si detyrim per shtetin juridik, por si qytetare ne nderojme dhe duhet te reflektojme nga iluministet qe hartuan kanunin i cili mbijetoje disa shekuj per shkak se ata nuk kishin si synim mbajtjen dhe ruajtjen e pushtetit.

koha jone

[Reschen]

Kur krizat insitucionale apo defektet ne kushtetuten e 98-s pushtojne parlamentin, qeverine, opoziten dhe cdo institucion , merreni me mend se cfare peshash mbajne njerezit e thjeshte mbi veten e tyre.
kerkohet shtet ligjor, Kushtetuta tu sherbeje njerezve dhe jo qeveritareve dhe opozitareve, kerkohet integrim te Shqiperise ne BE por me sa duket gjithshka mbulohet nen tymnajen e kerkesave popullore per kushtet me elementare si uje, drita, legalizim tokash etj etj

[Reschen]

Kjo eshte kerkesa me serioze qe kam lexuar ndonjehere nga nje drejtues institucioni te larte.
Sa njerez te tille gjinden ne Shqiperi?

Ketu ne kete teme kerkoj mendimin e atyre qe dine ta lexojne kushtetuten por qe kane edhe njohuri nga kushtetuta te shteteve te tjera ne BE apo ne ndonje vend tjeter te perparuar

[Reschen]

Ku qendron boshlleku qe i heq popullit te drejten e referendumit? Kerkoj ndihmen tuaj

Pjese e shkeputur nga intervista e K.Spahiut: Le te themi qe shume organizata politike, shoqerore, jo qeveritare apo individe te ndryshem kane tentuar te realizojne referendum ne vend per ceshtje te ndryshme. Askush nuk ka arritur tu jap pergjigjen se pse nuk realizohen referendum ne Shqiperi. Eshte koha qe publiku duhet te dije veshtiresine reale.Kushtetuta eshte hartuar ne nje menyra te atille ne nenin 150 dhe 151 qe populli te mos kete mundesine per referendum dhe te mos e realizoj ate pasi kjo me sa duket ka qene synimi i inspiruesve te Kushtetutes se 98 qe askush praktikisht te mos realizoj dot ndryshime kushtetuese nepermjet votes popullit por vetem nepermjet amendimeve te cilat kerkojne 2/3 e votave ne kuvend dhe qe praktikisht per disa dekada asnje force politike nuk do te kete mundesine per ta pasur si kuorum dhe "komoditet

KUSHTETUTA E REPUBLIKËS SË SHQIPËRISË - Tetor 1998

--------------------------------------------------------------------------------
PJESA XI - REFERENDUMI

Neni 150
1. Populli, nëpërmjet 50 mijë shtetasve me të drejtë vote, ka të drejtën e referendumit për shfuqizimin e një ligji, si dhe t'i kërkojë Presidentit të Republikës zhvillimin e referendumit për çështje të një rëndësie të veçantë.
2. Kuvendi, me propozimin e jo më pak se një së pestës së deputetëve ose me propozimin e Këshillit të Ministrave, mund të vendosë që një çështje ose një projektligj i një rëndësie të veçantë të shtrohet në referendum.
3. Parimet dhe procedurat për zhvillimin e referendumit, si dhe vlefshmëria e tij parashikohen me ligj.

Neni 151
1. Ligji i miratuar me referendum shpallet nga Presidenti i Republikës.
2. Çështjet që lidhen me tërësinë territoriale të Republikës së Shqipërisë, me kufizimin e lirive dhe të drejtave themelore të njeriut, me buxhetin, taksat e detyrimet financiare të shtetit, me vendosjen dhe heqjen e gjendjes së jashtëzakonshme, me deklarimin e luftës dhe të paqes dhe me amnistinë nuk mund të shtrohen në asnjë referendum.
3. Referendumi për të njëjtën çështje nuk mund të përsëritet përpara se të kenë kaluar tre vjet nga zhvillimi i tij.

[Brari]

nuk kan si bejn kushtetute ca matufe si godua.. apo qelbaniker si gjinushi apo nje aktor qe edhe se mbaroj juridikun.. nuk e kuptoj se nuk lejohet kryengritja e armatosur.. ne nji shtet qe ka vuajtur aq shume nga diktatura..
aktori tash i ka kuptue gjerat..por.. mijra bij nenash.. i kositi kallashi i zan caushve.. e ata nuk i kthen kush me ne jete..

dhe kallashi vazhdon te kosite akoma..

[Reschen]

Fm Brari

Do kisha deshire qe ne kete teme te jepte mendimin edhe Albo-ja e ndonje tjeter. Fjala i ngelet diaspores sepse zeri i Kreshnik Spahiut eshte i vetem ne boten e informimit shqiptar.

[Reschen]

Pune te mbare o parlamentare

'Beqja', Omari: Me 70 vota nga 140, vendimi është i pavlefshëm

Denis Dedej | 25/10/2010 | Lajm i fundit | 32 KOMENTE | SHARE | - +

TIRANE- Konstitucionalisti Luan Omari e cilëson si të pavlefshëm votimin e raportit të Këshillit të Mandateve për papajtueshmërinë e mandatit të deputetit socialist, Ilir Beqja. Në një prononcim të dhënë për gazetën "Shekull", juristi i njohur, i cili ka qenë anëtar i Komisionit të Venecias dhe madje për një periudhë kohe, edhe një nga tre nënkryetarët e tij, ka analizuar debatin që lidhet me çështjen "Beqja". "Duhet gjysma + 1 e deputetëve. Nëse ka pasur të pranishëm 140 deputetë, do të duheshin 71 vota. Pra me 70 vendimi i është pavlefshëm dhe i pazbatueshëm", -deklaroi Omari.


Juristi i njohur kërkoi nga politika shqiptare që të shikojë çështjen e ngritur. Madje ai kërkon ngritjen e një komisioni që do të verifikonte vlefshmërinë e vendimit. "Duhet të shikohet. Duhet të ngrihet një komision. Nuk ka një praktikë për këtë punë. Vetëm në Shqipëri ndodh kjo punë, që të vidhet vota në mes të parlamentit", sugjeroi konstitucionalisti. Për të, duhet të gjendet një mënyrë vetë nga deputetët, të dy palët për të zgjidhur çështjen e krijuar. Sipas tij, kjo punë që po ndodh nuk është hera e parë që bëhet, ka 4-5 raste që po ndodh, jo vidhet vota, jo nuk vidhet vota. "Të shikohet, të rregullohet sistemi elektronik. Në kuvend ka tabulate, që është prania e 140 deputetëve, të ngrihet komision dypalësh dhe të hetohet. Vetë parlamenti duhet të gjejë një mënyrë për të dalë nga kjo situatë. Kjo gjë nuk është e parë asgjëkund, është tërësisht shqiptare",- tha Luan Omari.


Për sa i përket raportit që do të shkojë në Gjykatën Kushtetuese, konstitucionalisti është i mendimit se nëse Partia Socialiste ka ankesa për mënyrën e votimit ajo duhet t'i adresojë ato në Gjykatë përmes provave. Sipas tij, Gjykata Kushtuese do të ketë një provë që kanë qenë kaq deputetë dhe nëse ka prova të mjaftueshme që kanë qenë 140 deputetë, atëherë është e qartë çështja. Ai thekson se duhet që PS të japë provat, që nuk është shumica që ka votuar dhe është më pak se shumica. Në të gjitha rastet, juristi vlerëson se procesi ankimimit duhet të funksionojë në bazë të provave.
Krahas mosmarrjes së votave të mjaftueshme, gjatë procesit të numërimit, deputeti i grupit parlamentar Socialist, Fatmir Toçi, nuk mundi të votonte, megjithëse ishte prezent, për shkak të një problemi që lidhej me elektronikën, siç u justifikuan punonjësit e Kuvendit. Për konstitucionalistin është e nevojshme që të merren masa për të ardhmen, se këto gjëra nuk janë të parashikuar dhe vetëm në Shqipërinë ndodhin të tilla probleme. "Këtë gjëra nuk i ka rregullorja. As jashtë shtetit nuk merren me këto probleme. As në Kushtetutë nuk shikohen këto gjëra, këto hollësira. Nuk janë gjëra këto. Duhet të paktën të merren masat për të ardhmen. Sot shumica nesër mund të jetë pakicë dhe mund ta pësojë ajo. Çdo palë është e interesuar që ta zgjidhë normalisht. Këto janë gjëra që kanë ndodhur në Shqipëri dhe nuk kanë ndodhur gjëkundi, këtu duhet gjetur ilaçi. Ilaçi mund të jetë duke ndryshuar ligjin, rregulloren, sistemin elektronik, të gjitha këto gjëra", sugjeron ish-anëtari i Komisionit të Venecias nga viti 1998 deri në vitin 2006, për dy mandate rresht.


Rregullimi
"Kjo punë që po ndodh nuk është hera e parë që bëhet, ka 4-5 raste që po ndodh, jo vidhet vota, jo nuk vidhet vota. Të shikohet, të rregullohet sistemi elektronik. Në kuvend ka tabulate, që është prania e 140 deputetëve, të ngrihet komision dypalësh dhe të hetohet. Vetë parlamenti duhet të gjejë një mënyrë për të dalë nga kjo situatë. Kjo gjë nuk është e parë asgjëkund, është tërësisht shqiptare",- tha Luan Omari.



Masat
"Duhet të paktën të merren masat për të ardhmen. Shumica sot nesër mund të jetë pakicë dhe mund ta pësojë ajo. Çdo palë është e interesuar që ta zgjidhë normalisht. Këto janë gjëra që kanë ndodhur në Shqipëri dhe nuk kanë ndodhur gjëkundi, këtu duhet gjetur ilaçi. Ilaçi mund të jetë duke ndryshuar ligjin, rregulloren, sistemin elektronik, të gjitha këto gjëra",- sugjeroi konstitucionalisti i njohur shqiptar.

[Reschen]

A nuk ju ben pershtypje kjo teme apo u mesuam te shkelim edhe pak ato vlera qe kane shqiptaret

Kur Fatos Nano qeveriste me zevendesministra e bente cfare donte edhe me buxhetin e shtetit e me kushtetuten, ishte po ajo kushtetute e 98-s qe nepermjet boshlleqeve te saj i dha te drejte te vendoste vete ketij lideri F.N se cfare te bente me shqiptaret.

Dje 70 deputete te gjithe socialiste nuk qene pjesmarres ne heqjen e mandatit te Ilir Beqjas dhe kesaj rradhe eshte opozita qe ka marre ne dore mosnjohjen e parlamentit, te asaj kushtetute qe e hartuan socialistat dhe nuk po paraqes ketu sa ane negative paraqet opozita me mospjesmarrjen e saj ne parlament.

Roli i deputetit eshte te kryeje sa me mire detyrat qe i jepen si i zgjedhur i pare atyre qe e kane votuar. Deputeti i sherben popullit dhe kushtetutes por sic duket shume socaliste kercenohen me heqje mandatesh(jane deklaruar shume socialiste per pjesmarrje ne parlament jo aq shume per respektim te kushtetutes dhe ligjeve por edhe per copen e bukes qe ushqen familjet e tyre) dhe largim nga partia sikur ndodhi per tre dekadeshin e kaluar te mes shekullit te kaluar

[Reschen]

Ilir Beqja “i heq mandatin” mazhorancës

Nga Tema

Mandati i deputetit të socialistit Ilir Beqja do të jetë në dorën e Gjykatës Kushtetuese. Me 70 vota pro dhe 67 kundër Kuvendi ka arritur dje të miratojë një nismë të mazhorancës kundër deputetit socialist të Shkodrës. Por votimi i djeshëm ka treguar tkurrjen e votave të kampit qeverisës duke e lënë qeverinë “pa mandat” me një numër minimal votash që s’mjaftojnë për të cilësuar mazhorancën, vetëm 70, kur minimalisht duhen 71. Tkurrja e votave erdhi pas votës kundër të ish.deputetit të PD-së Paulin Sterkaj, deputetit të larguar nga LSI, Dritan Prifti dhe deputetit të PDU-së, Shpëtim Idrizi. Gjithashtu dy vota abstenim, një e PDU-së dhe një e LSI-së, të dyja aleate të PD-së e çuan mazhorancës qeverisëse në 70 vota dje në Kuvend. Nga ana e saj opozita u shfaq kompakte. Ajo ka marrë tashmë dhe një kundërpërgjigje konkrete ndaj PD-së duke kërkuar mandatet e 5 deputetëve të saj. Me firmat e më shumë se 35 deputetëve, PS-ja ka dorëzuar në Gjykatën Kushtetuese kërkesën për interpretim të neneve 69, 70, 71 dhe 72 të Kushtetutës, ku flitet për papajtueshmërinë e mandatit të deputetit me një sërë postesh të larta të shtetit. Një nismë e tillë, është ndërmarrë nga socialistët për të qartësuar edhe pozicionin e 5 deputetëve demokratë, që kandiduan në zgjedhje duke mbajtur poste në pushtetin lokal.

Debati për Beqjan

Votimi erdhi pas një debati të gjatë në parlament. Kërkesa e firmosur nga disa deputetë të PD-së u kontestua fuqishëm nga deputetët socialistë, të cilët votuan për herë të parë në Kuvend nga nisja e këtij sesioni. Para se deputetët të vendosnin për mandatin e tij deputeti socialist deklaroi se nuk ka shkelur betimin e tij. Në lidhje me relacionin që PD kishte përgatitur për imunitetin e tij, Beqja tha se ndaj tij ka pasur goditje dhe baltosje, por “këto nuk do të më ndalojë të eci përpara”. Duke deklaruar se, “është i sigurt të ecë së bashku me Ramën” dhe se këtë zgjedhje e bën për të mirën e Shqipërisë, ku rritet vajza e tij. Deputeti Beqja theksoi edhe njëherë se akuzat e ngritura ndaj tij bëhen për kohën kur nuk ishte deputet, ndërsa shton se, “PD nuk i do biznesmenët në politikë”. Menjëherë pas fjalës së Beqaj, erdhi dhe reagimi i kryeministrit Berisha, i cili tha se “qeveria nuk diskriminon bizneset”. Berisha akuzoi ndër të tjera Beqajn se në të njëjtën kohë që ai mbante konferencë, kompania e tij fitonte tendera. Sipas kryeministrit kompania e Beqajt ka fitur 3 tendera, jo sipas meritës. “Në tenderat që ke fituar tek Ministria e Kulturës, tek Ministria e Brendshme, para zgjedhjeve janë këto. Por nuk përjashtohet mundësia që edhe aty në Këshill të Ministrave apo përreth tij, nuk ka rëndësi absolutisht, sepse i ke fituar mbi bazën e procedurave, por moral duhet të kesh ama dhe tu thuash atyre kolegeve të tu dhe shqiptareve, që këta pushtetarë nuk e kanë në moralin e tyre diskriminimin, siç ndodh tek ju. Që të gjithë tenderat e Bashkisë i fitojnë katër firma e që vetëm dy kompani nga 500 marrin 70% të vlerës së ndërtimit”, tha kreu i qeverisë. Deputeti socialist Blendi Klosi është hedhur në mbrojtje të kolegut të tij.“Beqja është me të drejtën e ligjit. Kjo që po bëhet ndaj tij është një fushatë shpifjeje me qëllim mbulimin e akuzave që po i bëhen Berishës”, the Klosi duke akuzuar më tej qeverinë si më të korruptuarën në historinë e shtetti shqiptar. Por dhe ndaj Klosit, kryeministri kishte një replikë duke i kujtuar tenderat që daja i tij biznesmen ka marrë nga qeveria.

Raporti, argumentet pro dhe kundër

Në emër të Këshillit të Rregullores, Mandateve dhe Imuniteteve, deputeti demokrat Viktor Gumi, prezantoi para deputetëve raportin e tij të firmosur nga relatorët, Eduard Halimi i PD-së dhe Damian Gjiknuri i PS-së. Në qëndrimin e anëtarëve të Këshillit, përfaqësues të maxhorancës, shprehet se "Kushtetuta nuk e lidh papajtueshmërinë me ushtrimin e mandatit apo me bërjen e betimit. Kushtetuta e lidh papajtueshmërinë me mandatin, i cili, sipas saj, fillon ditën që është zgjedhur deputeti në përputhje të qartë me përcaktimin e bërë në nenin 71, pika 1 të saj". Ndërsa sipas nenit 70, pika 3 të Kushtetutës, një deputet nuk mund të përfitojë fonde publike, sepse deputeti është pushtet, është autoritet dhe me autoritetin e tij ai nuk mund të përfitojë dhe të abuzojë. "Sipas gjithë dokumentacionit zyrtar që shoqëron kërkesën dhe atij të përcjelle këtij Këshilli, rezulton e qartë se deputeti Ilir Beqja, pasi ka marrë mandatin e deputetit nga KQZ, ka përfituar nga Bashkia Durrës tenderin me 97.7% të vlerës së fondit limit. Rezulton e qartë sipas dokumentacionit se shoqëria ku ka qenë dhe vazhdon të jetë edhe sot aksioner me 51% të aksioneve, z. Beqja ka ushtruar veprimtari fitimprurëse që burojnë nga pushteti vendor, pikërisht Bashkia Durrës, e cila drejtohet po nga forca politike që i përket z. Beqja, përgjatë gjithë periudhës, duke përfituar parashikuar në shumën 24. 240. 000 lekë", thuhet në qëndrimin e maxhorancës në raport. Ndërsa anëtarët e Këshillit të Rregullores, përfaqësues të opozitës, në kundërshtim me qëndrimin e shumicës, shprehen se "deputeti Ilir Beqja nuk e ka shkelur Kushtetutën". "Për aq kohë sa deputeti nuk ka ushtruar funksionin e ligjvënësit, ai nuk mund të jetë në kushtet e një konflikti interesi qoftë edhe në nivelin kushtetues. Prandaj, kjo çështje nuk mund të merret e mirëqenë thjesht me një fjali që shkruhet në Kushtetutë. Deputeti e fillon ushtrimin e detyrës të tij pas bërjes së betimit dhe deputeti Beqja është betuar më 25 shkurt 2010, ndërsa lidhja e kontratës së kompanisë së tij me Bashkinë Durrës është kryer përpara kësaj date dhe kjo nuk përbën shkelje të nenit 70, pika 3 të Kushtetutës". "Rezulton e qartë se pas datës 25 shkurt kur deputeti Beqja ka bërë betimin, kompania ku ai bën pjesë si ortak nuk ka lidhur asnjë kontratë që buron nga pasuritë e shtetit ose të pushtetit vendor", thuhet në qëndrimin e opozitës në raportin e Këshillit të Rregullores.

[Reschen]

Mandati i deputetit Beqja, debati i plote në Kuvend

Rozeta Rapushi

Parlamentit i mbetet ne dore, te votoje ose jo per te derguar ne Gjykate Kushtetuese, kerkesen per heqjen e mandatit te deputetit socialist, Ilir Beqja, per shkelje te Kushtetutes. Nderkohe qe sipas qendrimit dhe relacionit te mazhorances, e cila ka dhe shumicen e votave ne Kuvend, ceshtja pritet qe t'i kaloje per interpretim dhe vendim, Gjykates Kushtetuese. Pas mbledhjes se zhvilluar me dyer te mbyllura, Keshilli i Rregullores, Mandateve dhe Imunitetit, ia la ne dore Kuvendit, te votoje per kete ceshtje. Mazhoranca ne relacionin e saj, thekson faktin se mandati i deputetit socialist eshte ne kundershtim me Kushtetuten. Jo pak diskutime pati ne mbledhjen e djeshme, ku opozita pretendon se rasti i Beqjes, nuk eshte ne ato raste qe mund te perfshihet ne papajtueshmerine e funksionit te deputetit me aktivitetet private. Deputeti socialist, anetar i Keshillit, Damian Gjiknuri tha se "Beqja, nuk ka shkelur Kushtetuten dhe nuk eshte ne konflikt interesi, per aq kohe sa nuk ka bere betimin dhe ushtron funksionin e ligjvenesit". Pavaresisht perplasjes se opsioneve ne mbledhjen e djeshme te Keshillit, u degjua edhe vete deputeti i PS-se, Beqja, i cili theksoi serish se ka vepruar vetem ne baze te ligjit dhe ne asnje rast nuk e ka shkelur Kushtetuten. "Jam i bindur, qe veprimi im eshte i drejte ne perputhje me ligjet dhe Kushtetuten. Sigurisht fillimi do jete ne seance te enjten e ardhshme, me pas, e kam thene, i mirepres ne Gjykaten Kushtetuese", u shpreh Beqja pas mbledhjes. Por akuzat e bera ndaj tij ne mbledhje, kane qene jo pak te renda, si perfitim i shumave te medha te fondeve ndonese kishte marre prej kohesh mandatin e deputetit nen siglen e PS-se, nga zgjedhjet e 28 Qershorit 2009. Sipas procedures dhe vendimit te marre dje ne Keshillin per Rregulloren, Mandatet dhe Imunitetet, tashme i mbetet Kuvendit, qe me vote te percaktoje, nese do ja kaloje apo jo per vendim, Gjykates Kushtetuese ceshtjen e heqjes se imuniteti te deputetit socialist Beqja. Ky i fundit akuzohet se ka perfituar ne shkelje flagrante me kushtetuten, fonde publike ndonese ishte deputet. Mazhoranca pretendon se Beqja ka shkelur Kushtetuten, pikerisht nenin 70 te saj, ku thuhet se: "Deputetet nuk mund te kryejne asnje veprimtari fitimprurese qe buron nga pasuria e shtetit ose e pushtetit vendor dhe as te fitojne pasuri te ketyre. Per cdo shkelje te paragrafit 3 te ketij neni, me mocion te kryetarit te Kuvendit ose te nje se dhjetes se anetareve te tij, Kuvendi vendos per dergimin e ceshtjes ne Gjykaten Kushtetuese, e cila konstaton papajtueshmerine". Gje e cila pritet te ndodhe javen e ardhshme, pasi mazhoranca eshte e bindur ne kete shkelje dhe do t'ia dergoje Kushtetutes, per te konstatuar kjo gjykate me pas, papajtueshmerine ose jo te Beqja ne kete rast. PD: Beqja nuk ka shans te shpetoje mandatin Mazhoranca zbulon votat e saj pro, per ta derguar ne Gjykate Kushtetuese, ceshtjen e heqjes se mandatit te deputetit socialist, Ilir Beqja. Nje prej anetareve te Keshillit per Rregulloren, Mandatet dhe Imunitetet, Eduard Halimi, tha dje pas mbledhjes se zhvilluar per kete ceshtje, se Beqja ndonese ne ushtrim te mandatit te deputetit, ka perfituar nje tender tek bashkia e Durresit, me vleren 97.7%, e perkthyer ne leke, 240 milione. "Zoti Beqja, nuk ju pergjigj pyetjes qe i beme ne, se si i ka perfituar, me arsyetimin sipas tij sepse nuk dinte se cfare kishte kryer shoqeria ose cfare kishte bere shoqeria. Nderkohe qe, ai, eshte ortak mazhoritar me kompanine e cila ka perfituar prej kesaj periudhe shumen prej 240 milione lekesh", tha dje Halimi. Sipas tij ne mbledhje u gjykua, se provat jane te qarta, evidente dhe qendrimi i deputeteve te mazhorances eshte, qe ndodhen para nje shkeljeje te hapur te Kushtetutes. Halimi theksoi se Kushtetuta nuk le as edhe nje ekuivok, per rastin e shkeljes se saj dhe e vetmja alternative, eshte heqja e mandatit te deputetit Beqaj. "Edhe nese zoti Beqja, do te largohet sot nga shoqeria, perseri Kushtetuta nuk i le asnje hap, as edhe nje hapesire tjeter, as edhe nje kompromis tjeter, pervecse heqjes se mandatit", tha Halimi. Sipas deputetit demokrat, do te jete Gjykata Kushtetuese, e cila do te ndaje nese Beqja e ka shkelur Kushtetuten apo jo dhe fakti se kur i ka marre parate me vone apo me heret, eshte shkelje apo jo.

Pjese nga pyetjet e deputeteve, ndaj Ilir Beqes:

Eduard Halimi: Ju thate se keni qene nje nga ortaket e kompanise. Keni qene dhe jeni nje nga ortaket e kompanise, apo jeni ortaku mazhoritar i kompanise?
Ilir Beqja: Une jam nje nga ortaket e kompanise dhe zoteroj 51% te aksioneve sic eshte edhe ne website-in e QKR-se. Jam nje nga ortaket dhe zoteroj 51% te kompanise.
Eduard Halimi: Ju keni perfituar para nga fonde publike nga 1 shtatori 2009 deri ne Maj 2010? Para publike? Keni marre leke ju vete?
Ilir Beqja: Nga 1 shtatori 2009 deri ne 1 maj 2010 une si Ilir Beqja para publike kam marre ato para qe nga 25 shkurti e ne vijim kam marre nga funksioni i detyres se deputetit. Une si Ilir Beqja... si Ilir Beqja... para publike.
Eduard Halimi: Si ortak mazhoritar ne kompani? Sa keni marre?
Ilir Beqja: Si ortak mazhoritar, sipas vleresimit tuaj ne kete kompani, une kam perfituar nga dividenti i kompanise deri ne 31 dhjetor 2009, sepse sot qe ne flasim, per vitin 2010 une nuk jam ne gjendje te them se kush eshte aktiviteti financiar i kompanise pasi ai percaktohet ne 31 dhjetor 2010 dhe pastaj certifikohet ne periudhen mars-prill sipas detyrimeve ligjore dhe fiskale.
Euard Halimi: Une kam ketu faturen e dates 21 maj kur kompania ne te cilen ju jeni 51% aksioner ka marre 95 milione leke. i keni marre ju apo nuk i keni marre ju? 25 maj 2010? E vertete kjo apo eshte e rreme?
Ilir Beqja: Atehere po jua perseris: ajo fature eshte fature e vertete, e sakte. Eshte fatura me te cilen eshte paguar puna e kryer kompania In-Tech nga Bashkia e Durresit nepermjet thesarit te Republikes se Shqiperise. Por, po jua perseris edhe sot qe ne flasim nga i gjithe aktiviteti ekonomik i kompanise qofte me kliente publike apo private deri me sot nuk kam marre asnje qindarka, sepse ende deri me sot nuk eshte vleresuar kush eshte fitimi i kesaj kompanie. Lidhur po me kete fature dua t'ju them qe puna eshte kryer sic eshte e vertetuar ne dokumente qe jane ne zyren e Thesarit te deges se Durresit, pra te Ministrise se Financave. Puna eshte kryer perpara 25 shkurtit, por per probleme te buxhetit te Bashkise se Durresit, pagesa e dyte eshte bere ne muajin maj, sepse vetem ne daten 27 prill 2010 prefektura e Durresit i ka dhene mundesine Bashkise se Durresit te beje shlyerje per vitin 2010 dhe une, po te doni, kam kopje te ketyre dokumenteve qe mund t'i merrni zyrtarisht ne Prefekturen e Durresit dhe ne Bashkine e Durresit.
Eduard Halimi: Ne daten 17 shkurt 2010 ju keni dorezuar nje situacion te punimeve ne Bashkine e Durresit, me 17 shkurt 2010, nje jave para se te futeshit ne Parlament, qe ne mos gaboj une tregon punimet e kryera deri ne daten 17 shkurt ose deri ne daten 15 shkurt. Ju keni perfituar 146 milione leke. Ne daten 21 maj ju keni dorezuar perseri nje situacion punimesh, e cila pasqyron punen e kryer nga data 10 shkurt deri ne daten 10 maj dhe me pas ne daten 21 maj keni marre 95 milione leke per punen e kryer nga 10 shkurti deri ne 10 maj. Pyetja ime eshte a ka ofruar kompania juaj sherbim nga 10 shkurti deri ne 10 maj apo e kam gabim une?
Ilir Beqja: Atehere edhe njehere me duhet te bej te qarte qe une jam ortak i asaj kompanie, por nuk jam administrator i kompanise, nuk kam qene asnjehere qe nga dita e themelimit ne vitin 2001 dhe deri me sot. Nuk kam qene as ne shtator as ne vijim, qe do te thote se veprimet juridike te kompanise behen nga administratori, madje sic eshte ne statutin e kompanise te dorezuar ne QKR "ortaku Ilir Beqja" edhe pse ka 51% nuk ka ne statut asnje te drejte qe te vendose per kompanine: te lidhe apo jo kontrata me ente publike apo private apo me shuma te ndryshme. Pra, i gjithe administrimi i kompanise eshte pergjegjesi e administratorit te kompanise dhe keto jane te percaktuara qarte edhe ne ligjin "Per shoqerite tregtare" qe funksionon ne Shqiperi. Se dyti, une nuk jam ne gjendje te them sot per nje situacion qe ju thashe eshte aktivitet i administratorit, por ju them me siguri qe e gjithe puna e kryer ne Bashkine e Durresit eshte realizuar perpara dates 25 shkurt. Ju thate qe kemi dorezuar nje situacion ne 17 shkurt, nuk besoj te jete keshtu, sepse mesa di une keto dokumente jane dorezuar qe ne muajin janar. Ne 17 shkurt eshte arketimi i pageses pare. Eshte nje fature e dorezuar ne mos gaboj ne ditet e para te shkurtit. Ne 17 shkurt eshte arketimi nga Bashkia e Durresit nepermjet thesarit tek In-Tech Plus. Dua t'ju them dhe nje gje tjeter. Ne dokumentin qe ju ka sjelle Ministria e Financave keni pare qe ende per pune te vitit 2009, pra per kontrate te lidhur edhe perpara se te fillonte fushata zgjedhore, por edhe per pune te kontrates se dyte ka ende para te papaguara, sepse keto jane rregullat e zbatimit te kontratave ne Shqiperi qofte me ente publike, qofte me ente private. Eduard Halimi: Edhe njehere qe une te jem i qarte. Jo juve, por kompania juaj In-Tech ka ofruar sherbim per Bashkine e Durresit nga data 10 shkurt deri ne 10 maj apo jo?
Ilir Beqja: Po jua them me sa kam une dijeni si ortak, sepse ju thashe une nuk jam pjese e administrimit te perditshem te kompanise, te gjithe punen qe ishte detyrim per te zbatuar nga ajo kontrate, kompania e ka kryer para dates 25 shkurt.

Koha jone