Waffen-SS (gjermanisht pėr "Forca tė Armatosura SS", ishte krahu luftarak i Schutzstaffel ("Squadronet mbrojtėse") apo SS, i cili ishte njė organ i Partisė gjermane naziste.Waffen-SS pati veprimtari gjatė Luftės sė Dytė Botėrore dhe u rrit nga tre regjimente nė me shumė se 39 divizione, tė cilat shėrbyen sė bashku me ushtrinė e rregullt, por nuk ishte zyrtarisht pjesė e Wehrmacht. Edhe pse kontrolli operacional i Waffen-SS i ėshtė dhėnė pėr tė Komandės sė Lartė tė ushtrisė, nė tė gjitha aspektet e tjera ata shtetėtore mbetėn nėn kujdesin e SS Reichsfuhrer-SS Heinrich Himmler (Krahu i hekurt i SS). Kėto njėsi ishin njė instrument i politikės sė zbatimit politik Nazist. Ishte vullneti i Adolf Hitlerit qė Waffen-SS ti integrohej ushtrisė. Nė vitin 1940 Hitleri dha leje pėr formimin e divizionit parė Waffen SS nga jo-gjermane dhe qė atėherė deri ne pėrfundim te luftės sė dytė botėrore 25 nga 38 divizionet e SS ishin divizione te huajsh. Waffen SS u formuan nga vullnetarė tė huaj apo rekrutė, dhe 60% e anėtarėve tė SS ishin jo-gjermanė.
Pas luftės, nė gjyqet e Nurembergut, Waffen-SS u dėnua si njė organizatė kriminale me lidhje thelbėsore me Partinė Naziste dhe pėrfshirje nė krimet e luftės dhe Holokaustit. Pėrjashtim bėri rekrutėt e betuar pas 1943, pėr shkak tė nėnshtrimit tė tyre ne ranget e SS ne mėnyrė tė pavullnetshme.
SS Wiking
Nė fund tė vitit 1940u organizua njė ndarje shumėkombėshe nė radhėt e SS, Divizioni SS Wiking ishte i pari divizion i pėrbėrė nga qytetarė jo-gjermanė. Organizimi dhe komanda e kėtij projekti i ėshtė dhėnė Brigadeführer Felix Steiner. Shtajner organizoi ndarjen vullnetare, dhe sė menjėherė propozoi rritjen e numrit tė njėsive tė huaja. SS Wiking u angazhuar pėr tė luftuar disa ditė pas fillimit tė pushtimit tė Bashkimit Sovjetik (Operacioni Barbarossa), duke shfaqur nė vetvete njė aftėsi luftarake mbresėlėnėse. SS Wiking u bė njė model pėr atė qė mundi tė arrijė pėrmes rekrutimit tė kujdesshėm dhe trajnimit. Megjith idenė e njė divizioni tė huaj SS Wiking kurrė nuk arriti tė tejkalojė 40% trupa tė huaj, duke u mbėshtetur kryesisht nė oficerė, nėnoficerė dhe specialistė teknike gjermanė si pjesa mė tė madhe e fuqisė sė saj.
Menjehere vullnetare daneze, belge, norvegjeze, suedeze, finlandeze dhe holandeze filluan tė angazhohen pėr tė luftuar ne krah te SS. Nė pėrgjithėsi keto forca vullnetare provuan vlerėn e tyre, pavarėsisht numrit tė tyre tė kufizuar. Himmler urdheron krijimin e formacionet tė reja, por ato duhet te ishin tė komanduara nga oficerė dhe nėnoficerė gjermanė. Duke filluar nė 1942-43, formacionet tė reja vullnetare u krijuan nga kroatė, letonezė, estonezė dhe ukrainasi. Himmler urdhėroi te krijohen divizione te reja Waffen SS te formuara nga njerėzit jo-gjermane. Nė disa raste simbolet e SS nė jakė ishin te ndaluara, pasi disa prej kėtyre formacioneve u lejuan te veshin shenjat kombėtare te vendit qe perfaqesonin. Gottlob Berger kerkoi edhe siguroi kontrollin e plote te ketyre divizioneve mercenare.
Disa njesi mercenare u shquan ne luftim ama kjo nuk mund te thuhet per te gjitha. Disa njesi ishin te trajnuara keq edhe nuk arriten rezultate e preferuara luftarake. Vullnetare Spanjolle edhe Franceze ishin prezente deri ne betejen e fundit per te ruajtur Rajhun deri ne vitin 1945. Gjithashtu Divizionet e huaja paten edhe njesi te cuditeshme sic ishin forcat e lira Angleze te komanduara nga John Amery icili ne fund te luftes u denua nga qeveria Angleze per tradheti.
Pėrveē te siper permendurve kane ekzistuar edhe njėsi SS qe njiheshin si 'legjionet komplet te huaja tė pėrbėra kryesisht nga indiane, arabė, Tatarė/Cossaks midis tė tjerėve. Nė fakt, ka pasur edhe njėsi, tė tilla si SS Sturmbrigade Dirlewanger ku u pranuan edhe te ashtuquajturit popuj te persekutuar si homoseksualėt, jevgjit dhe tė burgosurit politikė. Perfundimisht shumica (~ 60%) e ushtareve te SS ishin vullnetarė dhe nuk ishin gjermanė etnikė.SS Waffen lejo te ruheshin traditat dhe besimet fetare me uniforma tė specializuara dhe emblema, si dhe duke lejuar rite fetare qe nuk ishin Kristiane per anetaret e feve te tjera.
Vendet Balltike (Kruesisht Letonia dhe Estonia) nuk u konsideruan si divizione te mirefillte sepse nuk perfituan trajnim nga ushtria Gjermane por u deturuan ti bashkangjiten SS. Legjionet Balltike me vone nuk u cilesuan si divizione te SS nga forcat Amerikane edhe si rrjedhoje nuk u persekutuan. Vete qeverite e vendeve Balltike i konsiderojne keto vende si luftetare lirie.
Lista e perbere nga kombesia edhe njesia perkatese:
- Shqipėri: 6500 nė Divizionin 21 SS
- Belgjikė: 13,000 flemisht nė Div 5 SS, 27 Div SS..
- Belgjikė: 6,000 Ualluns 5 Div SS, 28 Div SS..
- British Commonwealth (anglisht): 100 nė Freikorps Britische
- Bullgaria: 700 nė Reg Bulgarisches.
- Kroaci (pėrfshin muslimanėt boshnjakė): 20.000 ne Div 7 SS, 13 SS Handschar Div, 23 Div SS...
- Danimarkė: 6.000 nė Frikorps Danmark, 11 Div SS.
- Estonia: 30.000 ne Div SS 20-tė.
- Finlanda: 1.500 nė Batalionin vullnetar.
- Francė: 9.000 ne Div 33 SS.
- Gjeorgji: 3.000 nė SS-Waffengruppe Georgien
- Hungaria: 40.000 ne Div 25 SS, 26 Div SS.. dhe 33 Div SS.
- India: 2.500 nė 950 Freiwilligen Indische Infanterie Regjimentit ose "Tiger Honneur"
- Itali: 10.000 ne Div 29 SS.
- Letoni: 60,000 nė Legjionin e Letonisė.
- Hollanda: 25.000 ne Div 23 SS, 34 Div SS..
- Norvegjia: 6.000 ne Div 5 SS, 6 Div SS, 11 Div SS...
- Vullnetarėt Portugalisht bashkangjitur, kryesisht, nė Divizionin spanjoll Blue (250 Divizioni kėmbėsorisė)
- Russian (Belarusian): 15.000 Div 29 SS, 30-Div SS..
- Russian (Kozak): 40.000 ne Div 1 Kozak.
- Russian (Turk): 10.000 Ostürkische nė SS, Tatarische SS
- Rumania: 6.000 nė Waffen-Grenadierregiment der SS (1 rumun)
- Serbia: 15,000 nė Trupat Vullnetare
- Spanja: 18,000 nė Divizionin Blue dhe nė fazat e mėvonshme tė luftės (pra Beteja e Berlinit) nė dy kompani tė ndara - Spanische-Freiwilligen-Kompanie der SS 101 dhe SS 102.
- Suedia, Zvicra dhe Luksemburgu: 3.000 5 Div SS, 11 Div SS..
- Ukrainė: 20.000 ne Div 14 SS.
Krijoni Kontakt