HEKURI I ZBRITUR | THE SENT DOWN IRON


Hekuri ėshtė njė nga elementet e theksuara nė Kur’an. Nė Suren Hadid, qė d.m.th Hekur, ne jemi tė informuar:



“Ne e kemi zbritur edhe hekurin qė nė tė ka forcė tė fortė dhe dobi pėr njerėz…” (Kur'an, 57:25)



Shufėr hekuri



Fjala "anzalna," e pėrkthyer si “zbritur” dhe e pėrdorur nė ajet pėr hekurin, mund tė mendohet se ka njė kuptim metaforik pėr tė shpjeguar se hekuri ėshtė dhėnė qė njerėzimi tė pėrfitoj. Por, kur marrim parasysh kuptimin e drejtpėrdrejtė tė fjalės, qė ėshtė, "zbritje fizike nga qielli", si nė rastin e shiut apo rrezeve tė Diellit, ne kuptojmė se ky ajet pėrfshin njė mrekulli shkencore shumė tė rėndėsishme. Kjo, sepse gjetjet moderne astronomike kanė zbuluar se hekuri qė gjendet nė botėn tonė ka ardhur nga yjet gjigante nė hapėsirėn kozmike. 38



Jo vetėm hekuri nė tokė por edhe hekuri nė tė gjithė Sistemin Diellor vjen nga hapėsira e jashtme, pasi qė temperatura nė Diell ėshtė e papėrshtatshme pėr formimin e hekurit. Dielli ka temperaturėn e sipėrfaqes prej 6,000 gradė Celsius, dhe temperaturėn e bėrthamės prej rreth 20 milion gradė Celsius. Hekuri mund tė prodhohet vetėm nė yje shumė mė tė mėdha se Dielli, ku temperatura arrinė nė disa qindra milion gradė Celsius. Kur sasia e hekurit tejkalon njė nivel tė caktuar nė njė yll, ylli nuk mund ta mban mė tej, dhe pėrfundimisht shpėrthen nė atė qė quhet “nova” ose “supernova”. Kėto shpėrthime i mundėsojnė hekurit tė hidhet nė hapėsirė. 39



Njė burim shkencor ofron informacionin vijues mbi kėtė temė: Ka gjithashtu dėshmi pėr raste tė supernovave mė tė vjetra: Nivelet e ngritura tė hekurit-60 nė fundet e thella tė detėrave janė shpjeguar si shenja se njė shpėrthim supernove ka ndodhur brenda 90 vjet drite tė diellit, rreth 5 milion vite mė parė. Hekuri-60 ėshtė njė izotop radioaktiv i hekurit, i formuar nė shpėrthimet e supernovas, i cili kalbet nė njė gjysmė jetė prej 1.5 milion vitesh. Njė prani e shtuar e kėtij izotopi nė njė shtresė gjeologjike tregon nukleosintezėn e fundit tė elementeve qė janė afėr nė hapėsirė dhe transportin e tyre tė mėtejshėm nė tokė (ndoshta si pjesė e grimcave tė pluhurit). 40




Surja " Hadid" ėshtė e 57-ta nė Kur’an. Vlera numerike e fjalės “al-Hadid” nė Arabisht ėshtė 57. Vlera numerike e vetėm “hadid” ėshtė 26. Siē mund tė shihet nga tabela periodike anash, 26 ėshtė numri i atomit tė hekurit. Me ajetin e shpallur nė Suren Hadid, Allahu i Plotėfuqishėm tregon se si ėshtė formuar hekuri, dhe me kodin matematikor qė pėrmban ajeti Ai na zbulon njė mrekulli shkencore.



E gjithė kjo tregon se hekuri nuk ėshtė formuar nė Tokė, por ėshtė bartur nga Supernovat, dhe ėshtė “zbritur”, siē shpallet nė ajet. Ėshtė e qartė se ky fakt nuk mund tė ketė qenė i njohur nė shekullin e 7-tė, kur u shpall Kur’ani. Megjithatė, ky fakt ėshtė i rrėfyer nė Kur’an, Fjala e Allahut, i Cili pėrfshinė ēdo send nė dijen e Tij tė pafund.