Origjina e emrit Leka

[Tannhauser]

Nga Maksimilian Lamberc (Leipcig)

tek: Kanuni i Leke Dukagjinit dhe emri Leke ne gjuhen shqipe (1980)


.........

Emri Lekë (tr. e shquar Leka) shqiptaret e sotem e barazojne me Aleksander (Αλεξανδρος). Aleksandri i Madh i Maqedonise eshte quajtur nga intelektualet shqiptare Leka i Madh. Prandaj dhe njesia e sotme monetare e Shqiperise, e prere ne fillim me koken e Aleksandrit te Madh, quhet lek.

Veshtruar nga pikepamja onomatologjike emri Leke nuk ka te beje aspak me Αλεξανδρος ose Aleksandri. Ndonese sigurisht shkurtimet e emrave, emrat zvogelues e perkedheles si kudo edhe ne shqipen ndjekin rruge te cuditshme, megjithate zor se mund te gjase qe Aleksandri ne theksin e vet ne rrokjen e parafundit te kishte lene pas si shkurtim Leke dhe ta kishte bjerre pjesen e theksuar te emrit. Kesaj i shtohet, se dyti qe Aleksandri i madh, ndryshe nga Trajani e Diokleciani, nuk ka lene as gjurmen me te vogel ne poezine popullore dhe ne kujtesen e shqiptareve. Se treti, Leke eshte edhe sot nje emer i gjalle dhe mjaft i shpeshte ne malet e Shqiperise se Veriut, karahas Lik dhe Likë mashk. dhe femerore Like.

Lekë dhe Lik(ë) jane emra te lashte te trasheguar, qe vijne drejtperdrejt nga emrat vetjake ilire Licaea (fem. khs. shqip Like) Licaius Licaus Licca (mashk.) Liccaeus Liccaius Livvavus Licco Licovius shih H. Krahe, Lexicon altillyr. Personennamen, f. 66 vv), te cilet jane deshmuar ne menyre te bollshme nga H. Krahe ne Veneti, Panoni, Dalmaci, Norik.

...........

Nderrimi i/e si te Licca >Lek del gjithashtu te Pirustae Perustae Peraste (H. Krahe, Die alten balkanillyr. geograph. Namen f. 32), Birziminium Bersummo (geog. N. f. 17), Pituntini Petinitis (f. 95). Σιπαρουντον Separi (f. 98) Brindia Βρεντεσιον Brendista (f. 18), Gresa (PN, f. 55) Grishi etj.

[Hyllien]

Nga Maksimilian Lamberc (Leipcig)

tek: Kanuni i Leke Dukagjinit dhe emri Leke ne gjuhen shqipe (1980)


.........

Emri Lekë (tr. e shquar Leka) shqiptaret e sotem e barazojne me Aleksander (Αλεξανδρος). Aleksandri i Madh i Maqedonise eshte quajtur nga intelektualet shqiptare Leka i Madh. Prandaj dhe njesia e sotme monetare e Shqiperise, e prere ne fillim me koken e Aleksandrit te Madh, quhet lek.

Veshtruar nga pikepamja onomatologjike emri Leke nuk ka te beje aspak me Αλεξανδρος ose Aleksandri. Ndonese sigurisht shkurtimet e emrave, emrat zvogelues e perkedheles si kudo edhe ne shqipen ndjekin rruge te cuditshme, megjithate zor se mund te gjase qe Aleksandri ne theksin e vet ne rrokjen e parafundit te kishte lene pas si shkurtim Leke dhe ta kishte bjerre pjesen e theksuar te emrit. Kesaj i shtohet, se dyti qe Aleksandri i madh, ndryshe nga Trajani e Diokleciani, nuk ka lene as gjurmen me te vogel ne poezine popullore dhe ne kujtesen e shqiptareve. Se treti, Leke eshte edhe sot nje emer i gjalle dhe mjaft i shpeshte ne malet e Shqiperise se Veriut, karahas Lik dhe Likë mashk. dhe femerore Like.

Lekë dhe Lik(ë) jane emra te lashte te trasheguar, qe vijne drejtperdrejt nga emrat vetjake ilire Licaea (fem. khs. shqip Like) Licaius Licaus Licca (mashk.) Liccaeus Liccaius Livvavus Licco Licovius shih H. Krahe, Lexicon altillyr. Personennamen, f. 66 vv), te cilet jane deshmuar ne menyre te bollshme nga H. Krahe ne Veneti, Panoni, Dalmaci, Norik.

...........

Nderrimi i/e si te Licca >Lek del gjithashtu te Pirustae Perustae Peraste (H. Krahe, Die alten balkanillyr. geograph. Namen f. 32), Birziminium Bersummo (geog. N. f. 17), Pituntini Petinitis (f. 95). Σιπαρουντον Separi (f. 98) Brindia Βρεντεσιον Brendista (f. 18), Gresa (PN, f. 55) Grishi etj.

Pupupu cfare ndyrsirelleqesh. E ky qe shkruan e quan veten studiues. Prit sa te mbaroj ca pune qe kam ne dore e te jap une poezi edhe per Pirron, edhe per Skenderbeun edhe per Leken e Madh.

[Cimo]

Tannhauserin e kemi nga pakica inekzistente ne Shqiperi ...i vetedeklaruar ...Mos u cuditeni ju ....

Rregullat e forumit jane : Gjuha e forumit eshte Shqipja prandaj nuk duhet te tolerohet ky shkrim...Moderatore ku jeni ????

[Hyllien]

Kush ka qene trim njehere,
Aleksandr'i Madh me vlere
Pirrua me shoke te tjere:(Komandantet legjendare te popullit shqiptar ne kohet e lashta)
Po nga gjithe me i zoti
Skenderbeu-Kastrioti.
O mbret i dashur, ku je ?
KU je, o Skenderbe ?
Si duron e rri nen dhe ?
Qe ditene qe na le.
vendi yne u be raje.
Te lutemi dit'e nate,
n'ate jete ku ke vate,
dergona shpres'e e urate,
qe te mos rrojme si grate.
Te ngrihemi te leftojme,
armiqte ketej t'i xbojme,
te lire, me nder, te rrojme,
memedheun te shpetojme

Pilur-Vuno

------------
Pirro, shqipja arberore,
hape krehet, fluturove,
ne mes te tufanit shkove,
dete e male kapetove,
ne cdo lufte ti fitove,
lufte dite e lufte nate,
me zuar e me romake

Arpice - Margellec

---------------------------------------

Pirrua, nje trim i ndjere,
ne Ledheze ishte lere,
gjak iliri, kombesia,
iperot ka thesprotia
kaha vendi ine, Cameria.
Roma kur ja beri pllane
te vij e t'i zij vatane,
Pirrua blodhi ushtare,
mori flamure me shkabe
kapetoi detin matane.
Ne Rome pallen e xuarr,
romake griu e kuarr
E pataksen Entelija
si gjemim kercit buria
o romak, romak llatini,
keshtu mirrete Ipiri(kemi parasysh IPIR = SHQIPONJE, jo Toke kontinentale qe eshte nje idiotesi greke)
Kur doj shkelje kete prak,
t'u funduar Roma ne gjak
Dhe cdo hasm'e zuzar
e dogj Pirrua me zjarr,
se ish sojit kordhetar,
ish ngaha zemra shqiptar,
Ka klene trim edhe zot
gjak iliri, kah thesprote,
stergjush i ine, CAMERJOT.

-ne Filat

-----------------------------------------------------

Shume burra e mbreter pa kishe,
po si Pirron, burre e mbret s'kishe pare.
Pirro - Burri ne Ledheze leu.
Pirro - Burri jetim na kish mbetur
dhe i varfer ne pike te hallit:
s'ish lipsjar, po ku kish me teper,
s'ja pertonte te mirr me perdhune,
ndonje kaciq, apo njonje ziur,
dhe me shoket aj e piq me hell.
Pirro - Burri nje dite ish i vetem.
Pirro - Burri cish be ae dite ?
Ai ne pill, ne mail e Bozhurit,
nje kaciq e kish vene ne hell,
dhe melshite te gjalla ja haj.
Pirro - Burrit nje ulk ju afrua
dhe ju huadh me kaciq t'e haj.
Pirro - Burri kaciqne e la me hell,
ulkut kamen ja xorri repara.
dora e kame ne gole ja hosi.
Ulku Pirros ne krije ju huadh
Po jetimit ne pike te hallit
shpejt di ipje ne ndihme i vene(legjenda e flamurit tone kombetar, vereni sa mire e dine fshataret historine e Pirro JETIMIT dhe se si i vijne ne ndihme DY SHQIPONJA)
Ja xuarr site ulkut te terbuar,
ja xuarr site e ja kllapurisne
dhe e pllaksen si shirkun be dhe;
si sherku be dhe ulku ra plasur
Pirro - Burri ipjet si di motra
i pergushi me di lot ne si.
Prane tire kaciqin e poqi.
Ipjet hane ne mishin e ulkut,
Pirro - Burri ne mish te kaciqit.
Dita dites Pirro burri rritet,
dita dites i rritet dhe nami
nami rritet, po rritet dhe frika
ne rrezilet komandare vendi,
qe rrezuar ja kishin te jatin
edhe shinin si t'ua duaj qejfi
pa perfillur njerezine e shkrete,
qe per Pirron po kendonte kengen
"Pirro burri ishte ipe e qjellit"
Njerezia e shkrete sa marr vesh
se rrezilet komandare vendi
jetim - Pirron dojin qe ta vrisnin,
na e nisin si vllau ne vllau,
te mbreti i shkodres ata e shpune,
dhe i thone " o mbret i nderuar,
t'u rritet nami e rrofsh e klofsh sa malet,
Kaha Iperoja na te jemi ardhur
te t'besojme ket zok te ipjes,
te na rritet ipje e vertete,
qe rrezilet kundare vendi,
TURP I MADH I DODONES SE SHENJTE,
ne t'i zhdukim ngaha kjo faqe e dheut
dhe me nder e te lire te rrojme"
Mbreti i shkodres si vella vellaun
Pirro - trimin shume mire e rriti(ILIRE + EPirot = e njejta gje vellezer sipas legjendave popullore qe ne shqiptaret kemi dhe ju te ardhurit nga azia doni te pervetesoni duke greqizuar jugun)
ja psoi ki cdo gje qe i duhej
per t'ja zbardhe kudo faqen vendit,
kalofshin kohet te mira e te liga
dhe nje dite pirro - burri kthehet
prap ne Ledhez, ektu ku na leu,
si nje ipje hipur ne maje kalit.
Kali i tij, mre te madhe e kish hjene.
Dukej kali sa mali i Bozhurit;
qafa kalit sa qafa e Dimalit
Bi 'te Pirroja si Mal'e Flamurit,
kurmi i tij arrinte lart ne qiell.
Pirro - Burri, vete ipja e qiellit,
koka jone, ne krahet e tij.
Dhe rrezilet kumandare vendi,
turp i madh per dodonen e shenjte,
ne i zhdukem kaha dheu i IPERIT,
dhe ne ndihme i vajtem kujt desh ndihme
per te mbrojtur nderin dhe lirine.
ne MARGELLEC

Ke libri Peaks of Shala ke sa te duash dhe per Aleksandrin mos u merakos. Veja pak emailin ketit pseudostudiusit.
Falemnderit qe dhe nje here shfaqe paturpesine tende, integritetin ZERO(0) akademik qe absolutizon cdo gje dhe aspiratat e hapura antishqiptare. IPJA do jete pergjithmone shqiptare, perendia gjithmone na ka derguar njerez qe te mbrohemi dhe koha do vije qe kur te jemi ne rrezik perseri do na dergoj nje tjeter Kastriot sic e dergoi ne vazhden e Pirros dhe Lekes.

PS: kjo eshte vetem dicka e vockel nga folklori disa fshatrave ne shqiperi.

[Tannhauser]

Ky pseudostudiues ka nja 40 vjet qe na ka lene shendene mer baloz. Po ku ta dije ti kush eshte Lambertz-i....Eh, them...

Artikulli botohet ne studimin permbledhes ''Studime gjuhesore per nder te Aleksander Xhuvanit'', botim i Akademise se Shkencave te Shqiperise, 1980.

Veja pak emailin ketit pseudostudiusit.

Nuk di ne ate bote ne kane e-mail...

[Hyllien]

Ky pseudostudiues ka nja 40 vjet qe na ka lene shendene mer baloz. Po ku ta dije ti kush eshte Lambertz-i....Eh, them...

Artikulli botohet ne studimin permbledhes ''Studime gjuhesore per nder te Aleksander Xhuvanit'', botim i Akademise se Shkencave te Shqiperise, 1980.



Nuk di ne ate bote ne kane e-mail...

Epo nderro oren atehere , he te keqen se nuk jemi ne 1980 kur Akademia SHqiptare shkruante nen urdhrat e Enver Hoxh turkut, mik i sllaveve dhe grekeve minoritare qe fuste e internonte intelektualet tane, por ne 2006. Mbasi pashe thellesine e studimeve te tije skam nevoje ta dije... absolutizma te tilla jane herezi per nje historian qe pretendon te kete integritet, por ju karrieristet historiane jeni bo si financierat... cdo menyre me bo pare ja vlen te shqyrtohet.
Topin e ke ti ne fushe... k endonje gje me thone kundra popullit shqiptar dhe folklorit te tije se ky Lamberci nuk paska pas asgje i shkreti. Siduket nuk i kane rene ne dore netet Pellazgjike te Karl Reinholdit, apo edhe ato pak botime te cunguara per folklorin krahinor qe ishin botuar qesh nga koha e Zogut.

[Hyllien]

Epo atehere po te mohosh dhe vepren e akademise (te pakten ate historike-linguistike) ngelesh me gisht ne goje mer baloz dhe nuk te ndihmojne as Noctae-t Pellasgicae.

Dhe meqe e referove kete veper, e ke lexuar apo e mesove dhe kete nga Kola. Dhe nese po, c'perfundim nxorre?

Po me mire ti themi keto kur do hap ate temen per Kolen...

Akademia ka pas plot njerez, un nuk mohoj gje, kundershtoj ato njerez qe jane perkthy ne frengjisht e anglisht dhe kane mbeshtetur rreptesisht tezat Europiane duke ju kunderve Giordanos(meqe e ke permend tek tema tjeter), Gattit etj, qe i nxirrnin shqiptaret deri tek Pellazget.
Kola as nuk e kishte idene se ekzistonte Noctes Pelasgicae... ate e ka perkthy Ardian Klosi, qe nuk i para besoj shume versionit te tije, duke qene qe edhe ai eshte i shkolles gjermane. Megjithate kopja integrale gjendet...
Lere Kolen rehat se keto vjersha jane marre tjeter kund, nga njeri qe i fut te gjithe studiuesit e historise se lashte ne rrenje katrore qofte per njohuri gjuhesore e qofte per integritetin e tij prej intelektuali te mirfillite. Libri i Koles eshte nje "introduction", jo maja, po maja e majes se ajsbergut, per ata qe deshirojne te kene njohuri te pergjithshme dhe mos merren me mish mashin historik. Normalisht libri i Koles ka nje vlere monumentale sepse eshte shkruar ne nje gjuhe shume te thjeshte dhe te kuptueshme dhe eshte E LEHTE PER TU LEXUAR(pra aksesibel) nga te gjitha masat qe nuk kane kohe te rrine e gjemtojne traplleqet qe keni krijuar ju keto 200 vjet dhe po krijoni. Ti prandaj e ke inat Kolen, sepse hap nje dritare sado te vogel jo per nje botekuptim tjeter te shqiptarit, sepse shqiptari e di kush eshte, por per nje botekuptim te faktuar sadopak ne literaturen e perdorur nga ai vete, si nje propulsor per shtyrjen e studimeve te metejshme. Kola ka shume gabime ne librin e tije, ku spikasin ato gjeografike... por po e lej me kaq. Ti po deshe hape temen me i mbush vetes mendjen qe je me i zgjut se nje njeri qe vdiq ne kulmin e krijimtarise se tij. Vepra kryesore madhore e Koles me themel dhe me strukture nuk eshte "Gjuha e Perendive", por "Arvanitasit dhe prejardhja e Grekeve", qe dhe aty ai ka shkruar me rezerva se do ja kishin pre koken me pare.

Ndonje gje kishe me thone kundra popullit, se e hape ket teme me gjith zell edhe ngele me gisht ne goje dhe nje here. Un skam kohe se ket teme ta mbush me qindra vjersha te tilla popullore, por qe jane shume te gjata dhe gjuha duhet shkruar sic duhet.

[Tannhauser]

Objekti i temes ishte tjeter. Dhe ate nuk mund ta kundershtosh.

Une Librin e kam gjetur ne greqisht, nje botim i vjeter dhe neqofte se mbaj mend mire (se nuk e kam librin perpara) Kola e perdor per literature.

qe i nxirrnin shqiptaret deri tek Pellazget.

Origjina Pellazgjike u paraqit ne nje moment ku akoma nuk ishte perforcuar teoria indoevropiane dhe njohurite per iliret ishin shume te pakta. Pra meqe nuk dinin se c'fare ishin shqiptaret paraqiten teorine e prejardhjes pellazgjike, e mbeshtetur kryesisht nga Rilindas se De Rada, Vretoi, me te njejtin kuptim sic perdoret per Iliret sot.

Pa le qe shqiptaret dhe greket i konsideronin si pasardhes te pellazgeve. Kjo eshte teoria pellazgjike qe mbronte dhe Kola edhe Rilindasit.

[Hyllien]

Objekti i temes ishte tjeter. Dhe ate nuk mund ta kundershtosh.

Une Librin e kam gjetur ne greqisht, nje botim i vjeter dhe neqofte se mbaj mend mire (se nuk e kam librin perpara) Kola e perdor per literature.

Un se kam marre nga Kola sidoqofte edhe nese ai e perdor.

Origjina Pellazgjike u paraqit ne nje moment ku akoma nuk ishte perforcuar teoria indoevropiane dhe njohurite per iliret ishin shume te pakta. Pra meqe nuk dinin se c'fare ishin shqiptaret paraqiten teorine e prejardhjes pellazgjike, e mbeshtetur kryesisht nga Rilindas se De Rada, Vretoi, me te njejtin kuptim sic perdoret per Iliret sot.

Pa le qe shqiptaret dhe greket i konsideronin si pasardhes te pellazgeve. Kjo eshte teoria pellazgjike qe mbronte dhe Kola edhe Rilindasit.

Gabim. Teoria Pellazgjike e shqiptareve, te pakten me aq sa dime paraqitet qysh me fillimin e vepres Illyricum Sacrum dhe vazhdon qysh ne fillimet e 1800 me arbereshet etj e pastaj vijne keta te vonet, Rilindasit. Subtratumi kishte kohe qe ishte krijuar. Ngaterresa se Greket dhe Shqiptaret jane pellazg vjen nga fakti i ngaterreses se Shqiptaret jane Grek ! sic u quajten arbereshet ne itali dhe sic ngaterrohen dhe sot e kesaj dite. Jo vetem arbereshet e italise por dhe vete shqiptaret e greqise u quajten grek nga nje sere studiesish. Kjo ka pas me teper denominacion KRAHINOR se sa etnik tjeter gje si perdoret tani.

Teoria Indoeuropiane akoma calon, nuk mund te tregoj dot asgje per levizjet e popujve nga Azia ne Europe, ndodh gjithmone e kunderta. Jane bere dhe libra nga nje fare De Cara psh diku nga 1890 qe i ka kushtuar vellime te tera pellazgeve qe i nxjerr diku me baze nga lindja e mesme si popuj Khamitik, e jane hedhur poshte disa here. Un kam dhene nje ilustrim te qarte te levizjeve se popujve tek tema e "Piramides Ilire". Kjo mbeshtetet dhe nga disa studies ne ze Italiane... kuptohet kemi te bejme me epoka ku emri helen, por edhe emri ilir nuk ekzistojne, dhe vijne me vone.

Gjithashtu ekziston nje artikull qe flet per nje kryengritje shume te madhe ne Kosove kundra turqve me emrin "Albanian revolt against Turkey; they claim to be the ancient Pelasgians". Kjo qe shume me para se te vinte pavaresia. Rilindasit tane shkruajten me gjuhen e thjeshte popullore te maleve dhe lumenjve... populli nga ta dinte gjenealogjine e vet kaq mire sa te krijonte nje rrevolte te tere kundra Turkut ?

---
Objekti ? Ja pra baza qe perdor ky Lamberti eshte qe Aleksander eshte emer Grek dhe se Aleksandri nuk mund te jete shqipo sepse nuk ekziston ne folklorin shqiptar. Un solla nje prove qe ekziston, tek Peaks of Shala ke te tjera prova. Se kuptoj car do me. Jo vetem per Leken, por dhe per Pirron te solla dhe per vete emrin IPE, ose Epir(toke kontinentale qe eshte idiotesia me e madhe akademike e shkruajtur ndonjehere, duke qene se legjenda popullore shqiptare e ka te qarte ne koke se kush eshte Ipja). Jo vetem kaq por dhe tek Homeri gjejme dhe emerin HYPERIA, HIPERJA, ajo qe eshte siper, qe hipen, qe rri mbi male, shqiponja pra. Fakti eshte qe ti ket teme e hape me nje qellim te caktuar dhe dole huq.

[Tannhauser]

Me duket si ti po ngaterohesh.

Origjina Pellazgjike qe perkrahej nga Arbereshet (edhe rilindasit arbereshe) edhe Rilindasit e tjere si Vasa, Vretoi etj konsideronte se populli grek popull vella i lindur nga nje pasardhes i perbashket: Pellazget.

Edhe kjo ende kur teoria indoevropiane ishte ne fillim e siper. Populli, nga keta autore mesuan per pellazget. Dhe autoret qe donin te krijonin nje lidhje me nje popull te lashte gjeten pellazget. Dhe keto nga shumica ishin teori.

I vetmi qe u mundua me pune shkencore ishte gjuhetari arberesh qe e ke permendur dhe ti, Kamarda. Ky beri krahasime midis latinishtes, greqishtes dhe shqipes.

Por te them se keto teori filluan te merrnin hov ne formimin e nacionalizmit shqiptar dhe kishin me shume karakter patriotik sesa shkencor. Lexo edhe Skendin 'The Albanian National Awakening' (qe te te them dhe nje fakt, isha nga te paret ne Shqiperi qe kisha kete liber. Por e lexova me nje cik vonese se nuk dija anglisht Nejse...). atehere filluan te merren shkencetaret e huaj me shqiptaret serjozisht duke studiuar gjuhen etj. por dhe me Iliret.

Sa per Kolen, ne te gjitha veprat (une kam lexuar tre, ne origjinal - e jo ne perkthim si ben ti, ne i ke lexuar) ka te njejtin teori. Se shqiptaret dhe greket jane nje, qe te dy pasardhes te pellazgeve.