Piramida..

[Brari]

Dhëndri i Enver Hoxhës:

Shembja e Piramidës, absurditet

27/09/2010 - 13:13



Rezarta Delisula

Piramida" vepra e ndërtuar në vitet '86-'88 si Muze i Enver Hoxhës, ka sjellë përplasje të mëdha jo vetëm idesh, por edhe parash. Ndërsa punimet për kthimin e Piramidës në një teatër të madh me 500 kanë nisur prej muajsh, Kryetarja e Parlamentit Jozefina Topalli e shtyrë nga propozimi i një grupi deputetësh hodhi idenë e shembjes së Piramidës dhe ndërtimit në vend të saj të Parlamentit të ri të Shqipërisë, godinë e cila do të përkonte me 100 vjetorin e shpalljes së Pavarësisë. Aktualisht ka një vendim të qeverisë "Berisha" për transferimin e Teatrit Kombëtar dhe Galerisë Kombëtare të Arteve në mjediset e QNK-së. Bazuar në këtë vendim MTKRS ka kryer edhe tenderat ndërkombëtar të projekt-idesë, të tenderit të zbatimit dhe të kompanisë së mbikëqyrjes ndërsa puna ka nisur prej disa kohësh. Nga ana tjetër kemi një sallë të re Parlamenti që ka kushtur 73 milionë lekë dhe idenë për ta nxjerrë jashtë funksionit duke e spostuar Parlamentin te Piramida. Nisur nga kjo rrëmujë idesh brenda një qeverisjeje, intervistuam autorin kryesor të projektimit të ish-Muzeut të Enver Hoxhës, Klement Kolanecin, i cili na sqaron se ideja e shembjes së "Piramidës", për të është krejt absurd, duke shtuar se në asnjë vend të botës ndryshimi i sistemeve nuk prek godinat. Kolaneci shton se godina ka kapacitet të mjaftueshëm për t'u kthyer në Parlament, por kurrsesi për t'u prishur e rindërtuar nga e para.
Një grup deputetësh kanë kërkuar prishjen e "Piramidës", si simboli i fundit i diktaturës dhe ndërtimin në vend të saj të Parlamentit të ri të Shqipërisë. Ju si autor kryesor i kësaj vepre si e gjykoni kërkesën e tyre?
Nëse bëhet fjalë për prishje të godinës që mori emrin "Piramida" edhe pse nuk është ekzakt kështu, e konsideroj veprim krejt absurd. Në asnjë vend të botës edhe pse ndryshojnë sistemet, nuk ndodh që të prishen godinat që i përkasin këtij apo atij sistemi. Rregjimi i shkuar, ruajti në Pallatin e Brigadave sëpatën e Liktorit, formë të cilën mban edhe kompleksi i bulevardit të Tiranës në pjesën e Institutit të Arteve... e në këtë sens duhej të shembeshin të gjitha. Godina e "Piramidës" është ndërtuar me paratë e popullit shqiptar dhe mund t'i ndryshohet funksioni, por jo të shembet. Ajo është pjesë e histroisë së popullit. Për mua e gjitha kjo nuk ka sens llogjik, por i takon Kryetares së Kuvendit dhe Qeverisë të marrin vendime.
Sa para ka kushtuar "Piramida" dhe sa mund të nevojiten tani për një të re?
Godina, duke e konvertuar me kohën që jemi, ka kushtuar rreth 3 milionë euro. Por atë volum nuk e ndërton kurrë sot pa 60 milionë euro pasi një tullë atëherë kushtonte 0.33 lekë ndërsa sot 300. Kështu që duhen miliona euro. Shteti duhet t'i japi godinës një funksion në harmoni me kohën, t'i japi një kuptim kësaj vlere por kurrsesi ta shëmbë.
Po nëse vendoset kthimi i "Piramidës" kështu siç është në Parlament, a ka kapacitet?
Sigurisht që ka kapacitet madje shumë më të madh se ai që ofron godina e Parlamentit sot.
Po nga pikëpamja arkitektonike shkon të jetë një Parlament?
Nuk është forma ajo që përcakton funksionin. Në qendër të godinës mund të dalë një sallë e madhe e rrumbullakët për më shumë se 200 deputetë ndërsa ka hapësira të mjaftueshme për salla të mbledhjeve të komisioneve apo zyra deputetësh.
Më parë thatë që godina e riemëruar Piramida nuk është ekzakt e tillë, në fakt si është?
Nga ne si projektues të Godinës, nuk u mendua ndërtimi i një piramide. Godina mori emrin Piramida nga shumica e njërëzve kështu që mendimi i shumicës merret në konsideratë, por në fakt godina duket duket e tillë vetëm nëse je poshtë saj. Nëse e sheh piramidën në pamje ballore (tregon fotografinë që e publikojmë sot në Gazetë) ajo ngjason me krahët e shqiponjës, s'ka lidhje me emërtimin e marrë.
Në një intervistë të mëparëshme jeni shprehur se ju vjen keq që vepra juaj të ndryshohet, madje edhe më keq kur banalizohet në ekspozita sapuni, por ideja për ta kthyer në teatër apo galeri artesh ju ka pëlqyer?
I projektuar për të qenë Muzeum, godina është më në harmoni me Galerinë, megjithatë duke pasur shumë hapësira mund të marrë funksione të ndryshme. Në vitin 2006, u hodh ideja për ta shndërruar në teatër dhe mua m'u dha si detyrë duke qënë se isha një ndër autorët kryesor të projektimit të Piramidës, ripërshtatja. Punova mbi këtë projekt, por u hodh poshtë pa motiv. Ajo që unë kisha projektuar kushtonte 25 mijë euro, ndërsa ai që mbeti dhe që fitoi, kushtonte shumë herë me shumë.
Nëse shteti ndërmerr një inisiativë për ndryshimin e piramidës, është i detyruar t'ju kontaktoj juve, meqë jeni autor kryesor i kësaj vepre?
Jo shteti nuk është i detyruar ta bëjë një gjë të tillë, megjithatë duhet të marrë në konsideratë autorin. Duhet të kuptohet një gjë qartë. Ne s'jemi pronarë, sepse godina i përket shtetit, por në raste të ndërhyrjeve merren në konsideratë autorët, e drejtë kjo që lind nga e drejta e autorit.
Sa vjet keni pa shkuar te Piramida?
Rreth pesë vjet.
Pse nuk shkoni?
Ç'të shkoj, të shoh si po prishet e degradohet dita ditës...


GSH

.

[SERAFIM DILO]

Akoma qenka piramida?Se kan prishur akoma,çfar ben Edi !Nuk do ndertoje ndonje pallat...qe te zbukuroje Tiranen...(me leje ndertimi).
"Arkitekt" edhe dhenderi;dinte vetem te vishte ndertesat me mermer e xhama...."xhais"!.

[smokkie]

Cfare? Ekspozita sapuni? E cte keqe ka qe behen ekspozita atje tek piramida qe e ka projektuar ky socialisti i enverit? Apo cjane keta njerez keshtu, sa shpirt kazem mor zot.

[Anesti_55]

"Shqiptaret jane nje popull i pa penduar per te kaluaren e tyre ne diktature"Ismail Kadare.
Ajo eshte nje mauzeloum i diktatorit me te lig, njeriut qe helmoi shpirtrat e shiptareve, per ti ushqyer me ndjenjen e urrjtjes kasore mes njeri tjetrit.Shume viktima , shume dhimbje ju shkaktuan ketyre njerezve krejt pa faj.Dhe ...pas ktheses, nuk i prekem ligesite, prandaj sot i kemi neprkembe e na pengojne ne cdo hap drejt progresit, per te qene njerez te pranuar per komunitetin e emancipuar perendimor.Te shkulet , por dhe kaq nuk mjafton.Ho sa klithma dhimbjesh rrotullohen rreth saj si nje cunam, por qe te papenduarit jane kthyer ne barikade.
Kam pare dhe oponencen qe i benine ne debate televizive dhe interesante eshte se te ligjte qe e mbrojne ate kane dhe nje pamje dhe mimike prej gjarperi.

[saura]

Akoma qenka piramida?Se kan prishur akoma,çfar ben Edi !Nuk do ndertoje ndonje pallat...qe te zbukuroje Tiranen...(me leje ndertimi).
"Arkitekt" edhe dhenderi;dinte vetem te vishte ndertesat me mermer e xhama...."xhais"!.

Serafino ,kush eshte çvirgjeru ne kohen e diktatures duhet rivirgjerohet prap
so bo pune e mire ne komunizem

[SERAFIM DILO]

Serafino ,kush eshte çvirgjeru ne kohen e diktatures duhet rivirgjerohet prap
so bo pune e mire ne komunizem ;):p

Ashtu esht tamom.