Arkeologjia ilire-shqiptare ne Mal te Zi

[fegi]

Nga Libri i Aleksander Stipqeviq ILIRET
Kolonizimi greke
Fondacioni i kolonizmit grek ne bregdetin e Ilirise eshte ndodhi me rendesishmja historike te fiset ilire.
si dhe historinë e përgjithshme të detit Adriatik në historinë e Adriatikut
Kjo kolonizimi shkaktoi një ndryshim në rajone, mundësia politike, dhe pasoja serioze në fushën politike te Iliret, por edhe një pasoja shume te mëdha për zhvillimin material ilire dhe të kulturës shpirtërore dhe shoqrore ilire.
Kolonizimi i pare grek ne bregdetin adriatik,ne jugun e adriatikut ne shek.627 pes. ne Korkyra(Korfuze) pastaj Epidamin dhe me vone romaket e dryshuan emrin ne Durrhachium,Durrsi i sotume etj.

[fegi]

Gjarpri shpëton marinarët në Liqe të Shkodrës



Shkruan Aleksandër Stipçeviq*

Në besimet e popujve të Ballkanit, gjarpri shpeshherë shfaqet si krijesë që ndihmon njerëzit, që i ruan prej të keqes, që u ruan shtëpitë dhe varret, që përfaqëson shpirtrat e të parëve. Ata besime për gjarprin janë shumë të moçme në Ballkan, sidomos në trevat, të cilat për arsye gjeografike ose ndonjë arsye tjetër, kanë mbetur të kursyera prej ndikimeve të mëdha të popujve të ndryshëm, të cilët gjatë kohës prunë në Ballkan besime dhe adete tjera.
Një prej atyre viseve, që kanë ruajtur shumë besime dhe adete të moçme, është treva në veri të Liqenit të Shkodrës. Saktë, në këtë zonë është ruajtur tregimi shumë interesant dhe si duket shumë i moçëm për gjarprin, i cili u ndihmon njerëzve në nevojë. Tregimi, që është shënuar edhe jashtë kësaj treve, është ruajtur në shumë versione, por ai më interesanti është:
Marinarët (peshkatarët) kanë lundruar me një anije nëpër Liqe të Shkodrës dhe kanë gjuajtur peshk. Pa pritur, erdh furtuna dhe tallazet e hodhën anijen në shkëmb nënujor, i cili çeli vrimën në barkë. Nëpër atë vrimë, uji shpejt depërton dhe rrezikon të mbys anijen bashkë me peshkatarë (marinarë). Këtë luftë për jetë e pa gjarpri prej bregu. Ai u hodh në ujë dhe me trup të vet e mbylli vrimën dhe e shpëtoi anijen bashkë me peshkatarë. Gjarpri e ka trupin e ftohtë për arsye se uji në liqe ka qenë shumë i ftohtë kur ai u fut në ujë për të shpëtuar peshkatarët.
Është edhe versioni, ku thuhet që vrimën në anije e bëri miu, e jo ndeshja e anijes me shkëmbin nënujor. Në një version tjetër, për të shpëtuar anijen, gjarpri u kërkoi disa kushte njerëzve në anije.
Lë të ndalemi te tregimi që rrjedh nga afërsia e Liqenit të Shkodrës. Çka është këtu aq interesante, që na shtyu ta zgjedhim për komentim tonë?
E vërtetë, ky tregim na çon larg në të kaluarën ilire. Dihet, në trevën e Liqenit të Shkodrës, në kohën para-romake dhe romake, kanë jetuar Labeatët, fis ilir. Në monedhat e tyre të farkëtuara në shekullin II para Krishtit shumë qartë shihet që anijet përpara (në ballë) dhe mbrapa kanë pasur simbolin e gjarprit. Zbukurimet që marinarët i vendosin në ballë të anijes simbolizojnë ndonjë kafshë ose shpeshherë krijesë mitologjike, për të cilën besojnë që do t'i mbrojë në lundrimin e gjatë dhe të rrezikshëm nëpër det. Nëse Labeatët, çka është e besueshme edhe për Ilirët tjerë, vendosnin në ballë të anijes simbolin e gjarprit, e jo vetëm në anije që lundronin nëpër Liqe të Shkodrës, por edhe nëpër det, vepronin ashtu se besonin që ai do t'i mbrojë prej fatkeqësive. Pra, gjarpri merr rolin e mbrojtësit të marina-rëve, dhe kjo kurrsesi jo rastësisht.
Dihet, Ilirët e jugut e çmonin gjarprin si mbrojtës të fisit (totem), për arsye se në mitologjinë ilire gjarpri është në lidhje me vetë emrin e Ilirit. Shkrimet antike, që sjellin këto tregime, përmendin Ilirin (Illyrios), të cilin, sa lindi, e mbështolli gjarpri dhe i dha fuqinë magjike. Edhe prindërit e Ilirit, Kadmi dhe Harmonia, mbas vdekjes u shndërruan në gjarpërinj. Disa dijetar modern mendojnë që emri Ilir do të thotë gjarpër. Këtu duhet të jetë edhe shpjegimi pse gjarpri ka qenë kaq shumë popullor te Ilirët, dhe kjo në kuptimin pozitiv; ai nuk rrezikon njeriun, por e ndihmon dhe e ruan prej të gjitha fatkeqësive. Ky besim për gjarprin në kuptimin pozitiv është i pranishëm edhe sot e kësaj dite në Ballkan, besim i përhapur për gjarprin rojë e shtëpisë; gjarpri ruan shtëpinë dhe familjen.
Tregimi që këtu paraqitem, e gati mund të përjashtohet dyshimi, është vazhdim i drejtpërdrejtë i tregimeve me të vërtetë shumë të moçme për gjarprin që ndihmon njerëzit; për arsye se në atë tregim, ai shfaqet si shpëtimtar i marinarëve, gjegjësisht peshkatarëve në Liqenin e Shko-drës, duhet të supozojmë që tregimi është i lidhur me besimin e mari-narëve labeatë dhe të gjithë ilirëve për gjarprin si mbrojtësin e tyre.
Ky tregim ka rëndësi të madhe për studimin e gjurmëve ilire në besimet e tashme të shqiptarëve rreth Liqenit të Shkodrës; ai mund të na shërbejë edhe si vërtetim jo vetëm për vazhdimësinë kulturore por edhe etnike të shqiptarëve në ato troje.


*Prof. Dr Aleksandër Stipçeviqi është anëtar i Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kroacisë në pension. Përndryshe, është prej Arbanasit të Zadrës (Kroaci), të parët e tij rrjedhin prej Shestanit (perëndimi i Kranjës, jug-perëndimi i Liqenit të Shkodrës, rrethi i Tivarit).

[kutje]

Prof. Dr Aleksandër Stipçeviqi është anëtar i Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kroacisë në pension. Përndryshe, është prej Arbanasit të Zadrës (Kroaci), të parët e tij rrjedhin prej Shestanit (perëndimi i Kranjës, jug-perëndimi i Liqenit të Shkodrës, rrethi i Tivarit).

Ilirologu jone nuke ashte me prejardhje nga Shestani ,ai erdh ne ZARA te Kroacise,(te paret e tina),nga nji vende tjeter,prejardhja ashte Shqipetare,mirepo jo nga SHESTANI.

[kutje]

Fegi,nga je,nuke po i intereson kurkujt,mirepo,shume p hyne llugave,po mer texte te cilat jane te pa verifikueme,dhe i hudheketu,kure do te kupetojshe njihere se wikipedia shume gjana i bane FALLCO,dhe nuke i pershtatin fotografise.Keto ne wikipedia qe i mer jane krejte rrena,mose harro edhe shqypetaret kane plot rrena,per arkeologji dhe gjuhe,nuke jane te verteta.Prandaj,mose plaso ketu propaganda,sepse lexuesit po i dergon ne kahje te kundert,dihet mire se edhe enciklopedia Shqipetare,duhet permiresue,edhe ate se paku 50%,ne favor tonin,prandaj edhe nji her ju lutem mose shkruej pa lidhje,disa dexte i hudhe ketu ne favor tonin te pa verifikueme,dhe te hueja,e dyta kupeto nji gja se kure ashte fjala per siujdhesen ILIRIKE,nuke ka kurgja greke,po qfare KOLONI greke ore ZOTNI FEGI,njimije kilometra large greqija,e ti ja fute GREKE,po me duket se edhe ti sikurse serbijanet po bane me CAR DUSHANI,kral i krejte ballkanit,po te kupetojshe,pakez,atehere do ta shofis se ai ka pasur edhe aeroplan,dhe kudo mbrini,ne 1 000 vende,edhe greket mbrijten ne krejte vendet,sepse edhe ata kane pasur,anije me nafta,dhe per 3 dite kane mbri ne Trieste,po kupeton diqka apo nuke je kesajde.Shkruej vetem reale.e jo te pa verteta.

[fegi]

U zbulua thesari më i madh i monedhave ilire në Evropë14-06-2010
Me rastin e fillimit të sezonit të gërmimeve arkeologjike që zhvillohen në kuadër të projektit :”Risinium-prijestonica kraljice Teute”(Risiniumi-selia e mbretëreshës Teutë) të cilin tash e 11 vjet e realizojnë bashkërisht arkeologët malazias dhe ata polak, në Risan të Bokës së Kotorit në Mal të Zi , në lokalitetin Carine u zbulua thesari i monedhave ilire i në një enë prej balte të pjekur.Në enë janë gjetur mbi 4600(katër mijë e gjashtëqind) monedha me legjenda(mbishkrime) që tregojnë që i kishte prerë mbreti ilir Balaj ose Balej(gr.Balaios).

Monedhat i përkasin periudhës ilire dhe datohen në shekujt III-II para erës sonë kur Risiniumi antik ishte seli mbretërore në kulm të zhvillimit ekonomik.

Sipas arkeologut polak Pjotër Diçek nga Universiteti i Varshavës ky është
thesari me i pasur (me numër më të madh të monedhave të zbuluara në një vend) i gjetur deri tash në Europë. Duket se monedhat janë fshehur në rast të ndonjë rreziku në të mirën, për kët flet edhe fakti që ena me monedha është zbuluar në lokalitet me 4 shtresa, njëra nga të cilat ka gjurmë të djegies (ndoshta si pasojë e veprimeve luftarake).
Zbulimi i këtij thesari dëshmon pos të tjerash që Risiniumi ishte jo ëm seli mbretërore e Teutës, por më vonë edhe seli e mbretërve të tjerë ne mesin e të cilëve ishte edhe mbreti Balaj i cili sundonte nga ishulli Faros (Hvari i sotëm në Dalmaci) por duket se për një kohë kishte selinë edhe në Risinium ku edhe sipas të gjitha gjasave kishte dhe punëtorinë monedha-prerëse në të cilën preheshin monedhat të cilat bartnin emrin të shoqëruar me titullin mbretëror të mbretit Balaio
Fotografitë e Bashkëngjitura

[fegi]

Histori: "Veshtrim i Pergjithshem Mbi Etnitetin Arberor te Himarioteve" (1)
23/1/2007

Z.Dule i PBDNJ, merr kurajon te mbaje fushaten elektorale ne gjuhen greke ne Himare. Ai habitet nga reagimi i shqiptareve, pasi thote qe - atje te gjithe flasin greqisht dhe prandaj nuk ka perse te mos mbahet fushata greqisht, madje thote se - nuk ka pse te kete gjuhe tjeter. Kesaj i thone te çahesh. Te vijne ne vendin tend dhe te bejne ligjin. Me thenien e tij do te na mbushe mendjen se Himara eshte greke. Ai harron se ka ardhur ne krye te Bashkise se Himares fale nje maskarade te turpshme te politikaneve greke, qe moren pjese ne zgjedhjet ne Himare, ku media shqiptare as nuk lejohej te filmonte, dhe te nje leshimi po kaq te turpshem te bere nga politika shqiptare. Ai harron faktorin shqiptar ne Himare, qe eshte po aq i lashte sa ky vend. Perpiqet ta klasifikoje "incident nga politika" reagimin shqiptar. Keshtu ndodh kur flet me vete. Ai dhe pasuesit e tij ia kane mbushur keq mendjen vetes, per ate qe duan te besojne, dhe nuk perfillin te verteten. Ai nuk do te arrije dot kurre ta quaje Himaren greke.
Une i besoj Konices i cili, kur flet per pakicat ne Shqiperi, thote se ka pakica greke vetem ne Dropull dhe nuk permend qe ka greke ne Himare. Por per lexuesin e kesaj gazete po sjell nje vazhdim te librit te:


FOTO BIXHILI


"JIPET E IPERIT"


Redaktor: Bardhosh Gaçe


HIMARIOTET

VËSHTRIM I PËRGJITHSHËM MBI ETNITETIN ARBËROR TË HIMARIOTËVE


"Vetëm dy popuj janë autoktonë e jo barbarë në Ballkan, grekët e shqiptarët, vetë dy gjuhë janë autoktone, greqishtja dhe shqipja. E para e ardhur nga errësira egjeane dhe e shkruar në pergamene e në letër, e dyta kalëruar mbi natën pelazgjike e gdhendur në gur, në gjak e në shpirtra", (Ferdinand Schevill, "Ballkani – Historia dhe qytetërimi", fq.5). Trualli atëror i të parëve, Greqia ose Hellada, përfshin në të vërtetë, vetëm ekstremin jugor të gadishullit, por ndikimi politik dhe qytetërimi i kësaj hapësire të vogël, depërtoi në mënyrë të përshkallëzuar, sa krijoi njëfarë varësie të brendësisë ballkanike. Ndërsa Ilirët, të quajtur më vonë shqiptarë, banonin në pjesën perëndimore të gadishullit", (po aty).

"Në kohën e pushtimit të Ballkanit nga romakët, dallohen tri zona të popullsisë ilire: zona e Jugut me kolonitë greke e me qytete ilire, qëndra e mesme në veri të Durrësit e të Lezhës dhe zona boshnjako-dalmate" (M.Shuflaj, vepër e cituar, fq.76-79).

"Ballkanasit më të vjetër janë padyshim shqiptarët dhe grekët, që kanë të njëjtën prejardhje, prej pelazgëve të lashtë" (R.d'Angely, "Enigma", fq.22). "Kushtet natyrore relativisht të favorshme, kanë bërë që gjatë historisë së njerëzimit, Gadishulli Ballkanik të jetë një pol tërheqës për njerëzit. Që nga epokat më të largëta të paleolitit, kanë vazhduar lëvizje të shumta, të dhunëshme ose paqësore, popullatash, për të cilat historia ka hartuar një listë tronditëse. Këto valë të njëpasnjëshme janë përzier me pelazgët vendas, në një alkimim integrimi ose mospranimi, e cila bëri që të lindnin popujt e sotëm të Ballkanit. Hellada është më e thellë në këtë përzierje nga këto shtresa historike, me pikënisje ishullin e Kretës, talasokracia e së cilës sundoi Cikladet dhe ishujt e Egjeut. Lënda tjetër përbërëse e saj ishte kontinentale. Në fund të mijëvjeçarit të dytë p.e.re. ardhja në jug të gadishullit i një populli indoevropian, i Akejve, përbën valën e parë të përzierjes greke. Të ardhur nga veriu, ata u vendosën në Tesali, në Greqinë Qëndrore dhe në Peloponez. Kurse Dorët, përbëjnë valën e dytë për një përzierje të re. Ata vijnë rreth 1100 vjet para Krishtit nga rajonet e sotme maqedone e bullgare, të përbërë nga trakët dhe ilirët. Dorët trako-ilirë u vendosën në Epir, në Akarnani dhe Peloponez. Lëvizja e kolonizimit, si rrjedhë e paqëndrueshmërive të brendshme politike të shoqërisë greke në shek. VII-IV para Krishtit, solli lulëzimin e një vargu qytetesh filiale jashtë hapësirës etnike greke të Ballkanit Perëndimor, si Epidamn, Apoloni, Korkyrë, Orik, Buthrot të tokave ilire", (George Kastelan, "Histori e Ballkanit", fq.21-30).

"Akejtë dhe Dorët, si dhe Eolët dhe Ionët, që përbëjnë stërgjyshërit prehistorikë të grekëve, dolën nga përzierja e elementit pelazgjik vendas me pelazgët e ardhur nga veriu e lindja, të quajtur trakë dhe ilirë, por që flitnin të njëjtën gjuhë, atë pelazgjike, që s'ishte tjetër veç shqipes" (R.d'Angely, "Enigma", fq.292) "Gjuha shqipe është pelazgjike" (Prof. Kostandin Jorgana, nga emisioni i SEVEN, TV. "Rrënjët" (Rizes), dt.3.5.2003). "Greqishtja është gjuha e finikasve, të cilën e morëm dhe e zhvilluam, që më pas ta bëjmë gjuhën tonë", – Prof. Papadhimitriu, nga emisioni i ET.3, "Horizont" (Horizontes – gr.), dt.28.2.2003.

E nisëm këtë kapitull duke cituar autorët e mësipërm, evropianë dhe grekë, për të krijuar tek lexuesi, një ide të saktë për trojet dhe prejardhjen, si të grekëve dhe të shqiptarëve.

Pra nga sa na thonë katër të parët, kolonitë greke lulëzuan në tokën ilire. Këto qytete filiale, që lulëzuan në brigjet perëndimore të Ilirisë, u zhvilluan mbi një traditë ilire. Iliria dhe ilirët kanë qenë këtu, si popull e kulturë, shumë më përpara se të shfaqet kolonizimi grek. Grekët më të hershëm janë pelazgë vendës të skajit më jugor të Ballkanit, si dhe ilirët, që janë edhe këta pelazgë vendës të Ballkanit verior dhe perëndimor. Nga këta, shkëputet një pjesë e tyre, Dorët, të cilët zbresin në jug përbëjnë valën e dytë të përzierjes greke. Dorët pelazgë, që nuk zbritën në jug dhe mbetën në Epir, Ishujt e Jonit dhe fise të tjera pelazge të Ballkanit Perëndimor, mbetën të tillë, me kulturën dhe qytetërimin e tyre. Qytetet Amantia, Bylis, Foinikë, Korkyra, Antigonea, Hymera, Aulona, Dymali, Skampa, etj, ishin qytete ilire, që vazhduan të lulëzonin e të përparonin si të tilla, edhe pas vendosjes në to të kolonëve grekë. Në se në këto qytete gjejmë sot gjurmë e shkrime greke, kjo nuk mund të përdoret si argument, se rrënjësit e tyre ishin grekë. Për këtë do të na mjaftonin shpiegimet historike dhe shkencore, që na japin studiuesit e mësipërm, si dhe gjithë studimet e tjera për këtë çështje, të mbështetura në dëshmitë e studimeve të lashtësisë.

Duke cituar përsëri G. Castelan, gjejmë pohimin se "bloku etno-linguistik i shqiptarëve, sipas hartës së Ami Bouese, shtrihej përgjatë Adriatikut, nga Tivari deri në Gjirin e Korintit dhe futej në brendësi, deri në vijën Prizren-Liqeni i Ohrit-Kostur Trikallë-Lepant" (fq.378). Ndërsa Pukëvili, duke udhëtuar në Himarë e Lunxhëri, shënon: "Të gjithë këta, të një kombësie, vendas, dhe bile stërnipër të një populli fillestar të lashtë autoktonë, që sipas historianëve grekë, rronte në këtë vend të Evropës para grekëve. Dhe këtu nxjerrim çështjen se shqiptarët ndoshta janë pelazgët e lashtësisë", ("Udhëtim në Greqi – Epiri" – Taksidhi stin Elladha – Ipiros, fq.29). Po kështu, më poshtë, në përshkrimet që bën për Finiqin, Butrintin, Kalasën, Bistricën dhe Konispolin shënon se "Mbetjet e ndërtimeve, që ekzistojnë në këto anë, janë pjesë objektesh publike me kolona tetëfaqëshe, gjë që përbën një lloj të veçantë arkitektonike, që nuk pashë në objekte analoge të Greqisë… Ekzistenca e këtyre na bind se dikur këtu kanë banuar njerëz të veriut, si dhe në brigjet e Gjirit të Ambrakisë. Këto qytete, paraqesin pamjen e shumicës së qyteteve shqiptare të Epirit", (fq.42, 51). "Historianët e lashtësisë, – vijon më poshtë Pukëvili, – i futin amfilohet në kombe barbare të Epirit… Sipas këtyre përshkrimeve, shumica e etoleve si dhe agriniotët, apodotët dhe amfilohet, nuk ishin grekë. Tukididi thotë se ishin barabarë. Mundet, se flitnin një gjuhë të tyre, e ndryshme nga greqishtja, gjë që do të thotë se i përkisnin një kombi tjetër jo grek", (po aty, fq.240).

Pukëvili e quan Shqipëri Epirin lindor dhe na thotë se "Dholopët janë stërnipër pelazgë, kur i drejtohet Raul Rochette, për veprën e tij "Historia e Krijimit të Kolonive Greke", ndërsa "Virgjili i tregon si njerëz të egër dhe antinjerëzor Ellopët, të cilët morën pjesë dhe në Luftën e Trojës përkrah Ahileas", – përfundon ai. (po aty, fq.288).

Këto përcaktime të studiuesve, që trajtuam, përputhen edhe me studimet antropologjike të antropologut zviceran, Euzhen Pittard (Eugene Pittard), i cili shqiptarët i quan "racë intersante për njohjen e etnogjenezës së Gadishullit Ballkanik dhe të trevës mesdhetare". Ndërsa Shqipërinë e quan "teren, studimi, i cili do të hedhë dritë depërtuese mbi historinë e popujve parakë të Gadishullit Ballkanik". Shqiptarët ai i quan "pasardhësit më autentikë të ilirëve të lashtë dhe racë iliriane", në klasifikimin e tipave themelorë të racave njerëzore evropiane. "Kjo popullsi, – thotë ai, -jetonte në brigjet e Adriatikut dhe të Jonit", ku bën pjesë dhe Himara. ("Aleksandër Dhima, "Figura të shquara të antropologjisë mbi shqiptarët", – E.Pitard, "Racat dhe historia", SHKENCA DHE JETA, nr.3, viti 1988, fq.52-53).

Sipas Grigorit Ars, burime të dhënash për banorët e Shqipërisë Jugore dhe të himariotëve, janë Relacionet e Misionarëve Ieroapostolike të Vatikanit, që vepruan në krahinën e Himarës në shekujt XVI dhe XVIII. Këto relacione, kanë informacion të pasur për ekonominë, gjendjen shoqërore, kulturën, zakonet dhe traditat e malësorëve shqiptarë të Himarës. (G.Ars, "Shqipëria dhe Epiri në fund të shek. 18-të dhe fillimt të shek. 19-të", Athinë 1994, fq.22).

Në faqen 27 të këtij libri, shënimi 5, që citon Arkivin e Politikës së Jashtme të Rusisë, Dosja "Description de l'Albanie", thuhet se "kjo dosje u redaktua më 1805 nga J.Bixhili, për konsullin rus në Vjenë, kontin A.K.Razumovski.". Bixhili, – shënon G.Ars, – është shqiptar nga Himara, që shërbente si shumë të tjerë pjesëtarë të kësaj familjeje, në Ambasadat Ruse të Shqipërisë dhe Greqisë". Në vitin 1785 emërohet konsull i përgjithshëm i Rusisë në Shqipëri, Pano Bixhili, shqiptar nga Himara. Në Relacionin që i dërgon nga Arta ambasadorit rus në Turqi, Bullgakov, marrim vesh se "në zonën e veprimeve të tij bënin pjesë Mesolongji, Preveza, Janina, Gjiri i Vlorës, Durrësi dhe Shkodra. Duke qenë se zona kishte shtrirje të gjerë, rekomandon që të caktohen edhe nënkonsuj në qendrat e këtyre zonave" (fq.17).

Pra nga sa na thuhet në Relacionin e P.Bixhilit, kuptojmë se hapësira, që mbulonte konsullata e tij, quhet "hapësirë shqiptare". Me një fjalë, këtu kemi të bëjmë ose nënkuptojmë, një koncept mbi hapësirat shqiptare, që njiheshin si të tilla, në kancelaritë e politikës së jashtme ruse, gjatë shek. XVIII. Dhe ndodhte kjo, pikërisht, "në atë kohë, kur nuk ekzistonte një mendim i përbashkët e i pranueshëm nga të gjithë, i një kufiri gjeografik me emrin Shqipëri". Më poshtë autori na jep konceptin historik të Shqipërisë për atë periudhë dhe thekson se "Shqipëria veriore e asaj periudhe quhej hapësira e Shqipërisë së sotme, deri në Vlorë, kurse Shqipëria Jugore përputhet përafërsisht me Epirin e sotëm" (po aty, fq.31-32).

Duke qenë se në atë periudhë nuk bëhet fjalë jo vetëm për shtet shqiptar, por as për shtet grek, do të theksojmë se ajo që G.Ars e quan "të vështirë e gati të pamundur disa herë, që të dallosh në shkrimet e kohës së cilët konsiderohen shqiptarë e cilët maqedonë e grekë", e dallonin vetë popujt e këtyre hapësirave nga gjuha, zakonet, doket e traditat kulturore e historike të tyre.

Perandoria osmane nuk pranonte në fushën e gjeografisë politike as emrat e Greqisë, as të Bullgarisë, as të Serbisë dhe as të Shqipërisë. Territoret e tyre mbanin emrat e sanxhaqeve, ku bënin pjesë administrativisht. Në periudhën osmane të shekullit XIX, askush nuk ishte në gjendje të argumentonte në mënyrë bindëse se ku fillonin e ku mbaronin, jo vetëm kufijtë dhe territoret shqiptare, por as ato greke, bullgare e serbe. Kjo, dhe për faktin se, Perandoria Osmane, nuk kishte bërë asnjë regjistrim të rregullt të qytetarëve të saj, sipas përkatësisë etnike. Këto "pasaktësi", që krijonin një koncept të mjegullt në shekullin XIX, i shfrytëzuan shtetet ballkanike, duke ndërmarrë "Luftrat Ballkanike", të cilat çuan në zgjerimin e teritoreve të tyre në dëm të hapësirave etnike shqiptare.

Porta e Lartë, edhe me pëlqimin e Patriarkanës, nuk i paraqiste shqiptarët në evidencat e saj demografike, si kombësi më vete, por sipas praktikës bizantine të besimit; turk, rom, latin (myslimanë, ortodoks, katolik). "Në praktikën e përditshme, qarqet qeveritare osmane, – thotë K.Frashëri, – e përdornin termin "arnaut", por nën këtë emërtim, ata nënkuptonin vetëm shqiptarin mysliman", ("Lidhja Shqiptare e Prizrenit", Tiranë 1989, fq.91). Kjo bëri që disa qarqe greke, të gjithë shqiptarët ortodoksë t'i quajnë grekë dhe ata të besimit mysliman "turkoallvanus".

Për t'u bërë konkret me lexuesin, le të japim më poshtë një pjesë nga "Proklamata e Lirisë" e Mihal Gramenos.

"Në Janinë pata fatin të njihem e të bisedoj me direktorin e gazetës greke "PELOPONISOS". Pa fjalë që desh të mësonte mbi Lëvizjen Shqiptare, prandaj më thotë:

- Qysh shkoni me elinët e Shqipërisë?

Iu përgjigja e i thashë, që elinë nuk ka në Shqipëri, përveç se në Vilajetin e Janinës, ose më mirë në Kaza të Janinës.

- Qysh? – thotë. – Në Korçë, Berat, Gjirokastër, Vlorë e gjetkë, nuk ka të krishterë?

- Ka shumë, – i thashë, – po këta janë shqiptarë.

- Jo, jo! – ma preu fjalën. – Këtë mos e thuaj kurrë, se ata janë elinë!

Kur e pashë që çdo bisedë e mëtej ishte e kotë, e lashë duke i thënë që, në është se të krishterët mësuan në shkollat greqisht, kjo i detyrohet moskujdesjes të gjyshërve tanë dhe ca më tepër qeverisë tiranike.

Pa u ndarë më pyeti për emrin tim dhe kur dëgjoi që quhem Mihal Grameno, kërceu nga froni e më thotë:

- Po ti qenke elin, mor vëlla! Mëkat, mëkat që të paskan gënjyer turqit e të bënë shqiptar…

Të tilla biseda patëm edhe në vapor, kur qëndruam në Patër dhe në Pire dhe nga këto kuptova se populli grek është i pafajshëm me qënë i paditur, edhe kur udhëhiqet prej njerëz politikanë, të ditur edhe gazetarë, të cilët nuk janë gjësendi, përveç tabako prej historie". ("Kryengritja Shqiptare", Tiranë 1959, fq.228-229).

Këto janë ndodhi e ngjarje të viteve të Lëvizjes Shqiptare për liri në fillim të shekullit XX, që reflekton mentalitetin grek të kultivuar e të formuar në njerëzit e thjeshtë e "të paditur", siç i quan M.Grameno, nga njerëzit politikë, të ditur dhe gazetarë", të cilët luftëtari i Mashkullorës i quan "tabako prej historie".

[fegi]

[QUOTE=kutje;2895021]]
Ti mundeshe me shkru e me dit chate ndoshta dine ma shum,se kur kom lexu une histori ti hale sje kon ne ket bot.nese ki me postu informata arkeologjike posto
nese jo.ska nevoje komente pa vlere.

http://img177.imageshack.us/img177/8097/skanna0001.jpg

[kutje]

Akejtë dhe Dorët, si dhe Eolët dhe Ionët, që përbëjnë stërgjyshërit prehistorikë të grekëve, dolën nga përzierja e elementit pelazgjik vendas me pelazgët e ardhur nga veriu e lindja, të quajtur trakë dhe ilirë, por që flitnin të njëjtën gjuhë, atë pelazgjike, që s'ishte tjetër veç shqipes--------------Ata vijnë rreth 1100 vjet para Krishtit nga rajonet e sotme maqedone e bullgare, të përbërë nga trakët dhe ilirët. Dorët trako-ilirë u vendosën në Epir, në Akarnani dhe Peloponez. Lëvizja e kolonizimit, si rrjedhë e paqëndrueshmërive të brendshme politike të shoqërisë greke në shek. VII-IV para Krishtit, solli lulëzimin e një vargu qytetesh filiale jashtë hapësirës etnike greke të Ballkanit Perëndimor, si Epidamn ---------------Dorët pelazgë, që nuk zbritën në jug dhe mbetën në Epir, Ishujt e Jonit dhe fise të tjera pelazge të Ballkanit Perëndimor, mbetën të tillë, me kulturën dhe qytetërimin e tyre. Qytetet Amantia, Bylis, Foinikë, Korkyra, Antigonea, Hymera, Aulona, Dymali, Skampa, Apoloni, Korkyrë, Orik, Buthrot të tokave ilire", (George Kastelan, "Histori e Ballkanit", fq.21-30). ----

Qfare ironie erdhen shqipetaret ne shekullin e 11 ose ne vitin 1100 para epokes se re,na jemi ardhacak sipas teje,dhe ketije shkrimi,keto qytete nuke kane egzistue ,disa prej tyne jane te vjetra vetem 2 000 vjet kurse disa jane 2 400 vjet kurse disa jane 2 800 vjet, ju thoni iliret,E ATEHERE NJI PYETJE FEGI,LUFTA E TROJES,kure ashte bamur sipas teje ne vitin te themi 1100 vjet ,po themi,kurse te kupetojshe SHKARAVINAT e tua qe plason ketu,DARDANET luftuen ,ne YLLUS,ne viti 1270 para krishtit,permenden ne EGJYPTE ne PIRAMIDA shkruen,e dyta HYLLUS djali i tije DARDANUS,tashe qka po mendone ,ta ndryshojshe historin,jane ardhe nga veriu thuhet ne ket text,kurse dardanet ,po thuhet jane te bijet e ilireve,,shume po dijshe,bre burre,po perpiqesh me tregue diqka dhe je mbetun koka ne zall.Po permende PELLAZGET krejte kultura e VINQES ashte PELLAZGJIKE,dhe e vjeter 7 000 vjet,sipas teje pellazget po vijne nga deti,oho ho,sa bukur,do te presim nji invazion nga deti shqipetare se duresi vlora saranda dhe qytetet bregdetare paskan me invazue Kosoven,te ju shkon kontre ,krejte,tue mare logjiken edhe st njerezit shkojne ne deti,dhe lidhjet detare jane ma te mira,ti i vjen kundra,pellazget vendas ,dhe pellazget e ardhur,? Si ashte e mundur ti kemi dy lloje PELLAZGE,do me brina do pa brina,ose pellazget femra,dhe pelazgjet mashkuj,ashtu bane,logjikisht,tek e fundit thuesh se????????????????????????????????????????//////--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ti mundeshe me shkru e me dit chate ndoshta dine ma shum,se kur kom lexu une histori ti hale sje kon ne ket bot.nese ki me postu informata arkeologjike posto
nese jo.ska nevoje komente pa vlere.,mbrohu me ARGUMENTE,e jo me CHAT dhe me A jame konun ne bote,ku dine sa vjet i kame.

[kutje]

Aldi-Aldo
I etur




Anëtarësuar: 03-10-2010
Postime: 134
Citim:
Postuar më parë nga the admiral
A flisnin ilirët shqip?
po shqip shqip nuk kane pasur si te flasin.
flisnin aq shqip sa romaket italisht......




Po mendoja te njejten gje

3000 vite p.k. kishte edhe gjuhe te tjera pervec egjyptianshes dhe sumerianshes. thjeshte ata nuk kishin sistem te shkruari, por vetem te foluri, por nuk mund te thuhet se nuk kishte gjuhe te tjera. e ketu jepte shembullin e gjuhes shqipe..

Sigurish qe ka pasur gjuhe te tjera.
__________________
Kush dreqin me mesoi Internetin, se spo di me cfare eshte realiteti.

Shume koment i bukur kjo vlen per juve FEGI

[fegi]

Askushe si ka dexhuar iliret qfare kan folur deri me sot,akini inqizime jo ?
Kane kaluar shume kohe gjuhet kan dryshuar gjdo her
sikur gjuha franqeze,gjermane me heret kane folur keltishten se kane qene kelte,tani folin tjeter gjuhe,nje studime kaqen me heret ne evrope ne mesjete veshtir kaqen mi kuptu me gjuhet e sodit.