Arumunet e Shqiperise
Arumunet nga Shqiperia perfaqesojne te vetmin minoritet etnik, me nje numer te madh, ne menyre te perafert, 75.000 ne vitin 1920. Te gjithe arumunet nga Shqiperia bejne pjese nga grupi i madh i arumuneve te Ballkanit. Ata jetojne ne raporte shume te mira me shqiptaret. Nga ky numer jane asimiluar shpejt, por ekzistojne edhe shume, te cilet kane nje vetedije te madhe nacionale.
Arumunet jane te vetmit nga popujt evropiane, te cilet kane lidhje me te ngushte me shqiptaret. Si dy popuj miq, traket dhe iliret, gjithashtu, ata prezantojne te vetmet nacionalitete ballkanike, qe kane luftuar bashke me shqiptaret per pavaresine dhe nuk kane pasur asnje here pretendime per shtetin e ri te krijuar, megjithese eshte folur per krijimin e nje shteti te ri arumuno-shqiptar ne Epir.
Serbet, greket dhe italianet kerkonin here pas here ta coptonin token shqiptare. Arumunet conin njerez, qe dinin te luftonin per ceshtjen shqiptare, botonin libra shqipe ne shtepite botuese te arumuneve ne Voskopoje ose fusnin gjuhen shqipe ne shume fshatra...
Arumunet asnjehere nuk nderruan besimin e tyre ortodoks, pavaresisht se humben nacionalitetin.
Grupet me te medha te arumuneve jane: myzeqaret, grabovaret, fersherotet dhe voskopojaret.
Me shume jane myzeqaret, qe jetojne ne nje situate jo te mire. Ata jetojne ne dy vende: disa jetojne ne afersi te qytetit te Fierit, por myzeqaret vendas jetojne ne Berat dhe fshatrat perreth. Jane te vetmit arumune te stabilizuar ne zonat fushore, te cilet merren me agrikulture. Qendrat e tyre me te rendesishme jane ne jug te Fierit: Skrofatina, Frakulla, Selishta e deri ne Vlore dhe ne Veri: Gradishte, Karbunara, Divjaka dhe shume te tjere qe jane te shperndare ne Kavaje, Durres, Tirane. Ne Myzeqe numerohen 38 fshatra me arumune. Nga keto tre fshatra jane me cobane arumune, te cilet zbresin me delet ne Myzeqe, te ardhur ne Tomorri, Opari ose Gramozi. Ata jane te vendosur ne Radostine, Levan etj.
Grupi i dyte i arumuneve jane Fersherotet, te quajtur keshtu nga fshati Frasher. Jetojne ne nente fshatra dhe praktikisht jane te ardhur nga Korca, por qe jane ne numer me te paket ne Micea, Selenica, Tremishta.
Grupi i trete i arumuneve jane Grabovaret, qe jetojne ne fshatra afer Pogradecit: Grabova, Nica.
Grupi i fundit, qe formojne arumunet jane Voskopojaret, te cilat jane nje numer me i madh se te tjeret. Jane te ndare ne 14 fshatra si: Shipska, pastaj Plasa e Siperme dhe e Poshtme, Dishnica, Pojani dhe Nikulica dhe kane filluar qe te shperndahen ne fshatra puro shqiptare si Boboshtica, Dardha. Ato e kane emrin nga Voskopoja, qe me perpara ka qene krenaria e Ballkanit me 25.000 banore, shume shkolla, pallate me mermer, qendra me e madhe kulturore e arumuneve. Arumunet iken ne Shipcke kryesisht nga Korca... (Marre nga Arumunet e Shqiperise 2, "Buletini i Shoqates Mbreterore rumune te Gjeografise" viti 1930)
Pėrgjigju Duke Cituar
Krijoni Kontakt