Artikuj të përzgjedhur psikologjik*
Fëmijët e baballarëve në moshë, në rrezik nga çrregullimi bipolar
Sa më i vjetër babai, aq më i madh rreziku që fëmija të jetë me çrregullim bipolar. Ky është konkluzioni i një studimi të ri nga shkencëtarët suedezë që i kanë krahasuar 13.428 njerëz me çrregullime bipolare me më shumë se 67.000 të tjerë pa këtë çrregullim. “pas kontrollimit të paritetit (numrit të fëmijëve), moshës së nënës, statusin socio-ekonomik dhe historinë e familjes, pasardhësit e burrave 55-vjeçar e tutje të vjetër ishin 1.37 herë më të shpeshtë të diagnostifikoheshin me çrregullimin bipolar sesa pasardhësit e burrave të moshave 20 deri 25-vjeçar”, shkruan Emma M. Frans, e Institutit Karolinska të Stokholmit, si dhe kolegët e saj.
Fëmijët e nënave të moshuara po ashtu kishin një rrezik të ngritur, por ky rrezik ishte më pak i theksuar se ai i baballarëve në moshë. Në rastet e sulmeve të hershme të çrregullimit bipolar (të diagnostifikuar para moshës 20-vjeçare), efekti i moshës së babës ishte shumë më i fuqishëm, derisa efekti i moshës së nënës nuk kishte fare efekt, thotë studimi në fjalë. “Personaliteti i baballarëve të vjetër është marrë parasysh për ta shpjeguar lidhjen mes çrregullimeve mentale dhe moshës së shtyrë paternale. Sidoqoftë, çrregullimet mentale të lidhura me moshën paternale janë nën ndikimin e konsiderueshëm gjenetik”, shkruajnë autorët e studimit. Kjo sugjeron një lidhje gjenetike mes moshës së shtyrë të babës dhe çrregullimit bipolar, por edhe të tjerave çrregullime mentale mes fëmijëve, thonë hulumtuesit. “Derisa njeriu plaket, ndodh riprodhimi i embrionit dhe de novo (i riu, që nuk kalon nga prindi te pasardhësi) mutacionet akumulohen monotonisht si rezultat i gabimeve në kopjimin e ADN-së” nënvizojnë hulumtuesit.
“Gratë janë të lindura me furnizimin e plotë të vezoreve që kanë shkuar nëpër 23 replikimet, numër që nuk ndryshon teksa ato plaken. Prandaj gabimet e kopjimit të ADN-së nuk do të duhej të ngriheshin me plakjen e nënës. Duke u pajtuar me këtë nocion, ne kemi gjetur efekte më të vogla që e lidhin moshën materiale me rrezikun e çrregullimeve bipolare të pasardhësve”.
Studimi është publikuar në revistën e muajit shtator “Arkivat e psikiatrisë së përgjithshme”.
Çrregullimi bipolar është diskonim i ashpër që përfshin episode të manisë dhe depresionit.
*Nga revista “ALBANICA” dhe hulumtime të tjera.
Krijoni Kontakt