Përkthime nga D.D.

[Diabolis]

XVI

Oh e freskët është lugina tani
Dhe atje, e dashur, do të shkojmë
Për më shumë një korr po këndon
Atje ku Dashuria ndonjëherë shkon.
A nuk i dëgjon quksat na thërrasin,
Thërrasin ne tutje?
Oh e freskët dhe e këndshme është lugina
Dhe atje, e dashur, do të qëndrojmë ne.

[Diabolis]

SONNET 11

Lotët betimet dhe lutjet dhe zemërgurin fitojnë,
Lotët betimet dhe lutjet i harxhova më kot;
Lotët s’mund të zbusin strallin, as betimet se kthejnë,
Lutjet një përbuzje të çuditëshme nuk bindin dot.
Unë humba lotët e mi kur humba dashurinë time,
U betova me besë, kur besa nuk vlerësohet,
U luta më kot, të prekja një të pamëshirshme:
Sa rrallë besnikëria me mirësi të kthehet.
Akoma, ndonëse s’munda ta fitoj atë me lotët,
Ndonëse idhulli i shpirtit më smbrapsi me gjithë betime,
Ndonëse të gjitha lutjet ranë në vesh të shurdhët,
E asnjë dashamirësi s'tregon mizorja bukuroshe,
Akoma unë do të qaj, betohem, lutem për atë mizore;
Strall, ngricë, përbuzje, kapitje, tretje, dhe dorëzim vë re.

[shigjeta]

Faleminderit DD per keto perkthime mjaft te bukura, qe i ke ndare me ne dhe na ke dhene kenaqesine t'i lexojme.

[Diabolis]

XII

Se ti ma dhe fjalën mua
Ndëshkim i dhashë atij,
Se brenda dorës time mbajta
Dorën tënde përsëri.

S'ka asnjë fjalë a shënjë
Të sjellë ndryshim-
I huaj për mua tani është
Ai që ishte miku im.

[Dita]

D D,


Ne vargjet qe permbajne rime ne perkthim ne cfare mase i permbahesh vargjeve origjinale dhe sa del prej tyre ne pershtatjen ne shqip?


Une vete kam perkthyer disa (po vetem pak) poezi dhe i zgjodha pa rime, me vargje te lira, ngase nuk doja te eksperimentoja ne dicka qe nuk do te dija ta realizoja sic duhet.

[Diabolis]

Përpiqem të jem sa më afër origjinalit, me po ato fjalë të zgjedhura dhe po atë rimë. Besnikëria ndaj këtyre më sjell në plot raste tradhëti në gjatësinë e vargut, gjë që e pranoj. Pra cepat e pikturës donjëherë më dalin jashtë e ndonjëherë janë shumë të vogla për kornizën time të përkthimit.
Rruga tjetër që e pëlqej por nuk e ndjek është e Nolit dhe e përkthimit që bëjnë amerikanët në përgjithësi. Ndjehen të lirë të vendosin në korrnizën e gjuhës së tyre pikturën e të tjerëve, duke ju prerë daljet tej kornizës dhe mbushur vendet bosh.
Në të dy rastet gjuha është e paprekshme (tek tuk ndonjë shkurtim a dialektializëm).
Në shqip kam lexuar dhe përkthime që i kanë vënë gërshërën gjuhës shqipe, fjalës së saj, që mua as më pëlqen e që shpresoj të mbeten vetëm përpjekje.


Për shembull përkthimi më lart:

XVII

Because your voice was at my side
I gave him pain,
Becouse within my hand I held
Your hand again.

There is no word nor any sign
Can make amend-
He is a stranger to me now
Who was my friend.

[Dita]

Përpiqem të jem sa më afër origjinalit, me po ato fjalë të zgjedhura dhe po atë rimë.

Eshte kjo qe jam perpjekur te ndjek edhe une. Por eshte e veshtire se nuk te rrjedh vargu sic te tingellon ne gjuhen perkatese. Ketu ne forum kam sjelle nga Ungaretti dhe Hesse. Po psh. kur kam dashur te perkthej nga Rainer Maria Rilke, i kam lene pergjysem ato qe kam nisur, se ne gjermanisht eshte shume e lehte rima, nese i le foljet ne infinitiv dhe i ve ne fund te vargut, te gjitha mbarojne me -en.
Po ne shqip jo, dhe meqe i pelqeja shume sic i lexoja tek ai, i lashe



Tek poezia me lart qe e ke sjelle per shembull, vetem dy vargjet e para te kane bere te dalesh jashte shoh une

Because your voice was at my side
I gave him pain,

Se ti ma dhe fjalën mua
Ndëshkim i dhashë atij,

Falemnderit per pergjigjen!

[Diabolis]

SONNET 116

Mbromë nga ngasja martesën me gjithëmend
I pranoj të metat. Dashuria s’është dashuri
Që e dredh kur dredharak tjetër gjen,
Apo sillet përqark mbas strumbullari -
Oh, jo! Ajo është një shënjë e ngulitur përjetë
Që shquhet mbi stuhitë, dhe kurrë nuk zhduket;
Ajo është ylli për cilëndo rrethmagjike varkë,
Me vlerë të pamasë dhe sikur largësia t'i merret.
Dashuria s’është Kohë bosh, ndonse trëndafilon mollëza e buzë
Brenda qarkimit së saj drapër kompasi ze vend;
Dashuria nuk ndrohet ndër të shkurtrat orë e javë,
Por qëndron deri në pragun e gjyqit në fund-
Në qoftë ky gabim, dhe në ngarkimin tim provuar,
Unë kurrë s’kam shkruar, dhe jo burrë, kurrë dashuruar.

[Diabolis]

XX

Në pishën e errët
Dëshiroj të pushojmë,
Thellë hijes të freskët
Kur mesditë të jetë.

Sa ëmbël atje të shtrihesh,
Të puthesh ëmbëlsisht,
Ku një pyll i madh pishash
Është latuar në rresht.

Puthja jote e pritur
Vjen më me ëmbëlsi
Me një shkulmë të zbutur
Nga flokët që ke ti.

Oh, nën të tek pisha
Në të mesditës qark (cak)
Eja tani me mua,
E ëmbla e dashur, larg.

[Diabolis]

Ura e Bruklinit

Jepi Kulixhe (Coolidge),
një britmë gëzimi!
Unë po ashtu nuk do tjerr fjalë
rreth gjërave të mira.
Skuqu
prej lëvdatave të mia,
bëhu i kuq si flamuri ynë,
megjithatë
shtetet e bashkuara
të
amerikës do të jeni.
Si një besimtar i çmendur
që futet
në kishë,
tërhequr
brenda një qele manastiri,
të thjeshtë e rafsh;
ashtu dhe unë,
në të mbrëmjes gri
perde,
përulësisht ve këmbë
në Urën e Bruklinit.
Si një pushtues ka shkelur
në një qytet
gjithë shkatëruar,
nga gryka topash
qafëgjatë aq lart sa një xhirafë-
ashtu, i dehur nga lavdia,
i etur për jetë,
Unë ngjitem,
me krenari,
përmbi Urën e Bruklinit.
Si një piktor budalla
që kredh syrin e tij,
të mprehtë dhe të dashur,
në një madona muzeumi,
ashtu unë,
nga qiejt e afërt
spërkatur me yje,
shikoj
Nju Jorkun
përmes Urës së Bruklinit.
Nju Jorku,
i rëndë dhe mbytës
deri natën vonë,
ka harruar
mjerimin dhe kulmet e tij;
dhe vetëm
fantazmat e shtëpive,
ngjiten
në shkëlqimin e kuqeremtë të dritareve të tij.
Këtu
qejfllinjtë gumëzhijnë butë.
Dhe vetëm
gumëzhima e tyre e fisnike
na thotë ne:
këtu trenat gëlojnë dhe trokëllijnë
si pjatat
kur pastrohen brenda një bufeje.
Ndërsa
një dyqanxhi nxjerr sheqer
nga një mulli
që duket se punon
me ujë-
direkët
që kalojnë nën urë
duken
jo më të mëdha se gjilpërat.
Unë jam krenar
prej gjithë kësaj
milje çeliku;
përmbi të,
fytyrimet time vijnë në jetë, ndërtojnë-
këtu është një luftë
për ndërtimin
në vend të stilit,
një prirje e rreptë
bullonash dhe çeliku.
Në se
fundi i botës
ndodh-
dhe kaosi
thërmon planetin tonë
në copa,
dhe ç'mbetet
do të jetë
kjo urë,
ngritur përmbi pluhurin e shkatërrimit;
atëhere,
si hardhucat e stërmëdha të lashta
janë ringritur
nga eshtra
më të brishta se ç'duhet,
si ngrehina në muzeume,
ashtu,
nga kjo urë,
një gjeolog shekujsh
do t'ja dalë mbanë
në rikrijimin e botës sonë bashkëkohore.
Ai do të thotë:
-Putra e atjeshme
çeliku
njëhere lidhte
detet dhe preritë;
nga ky vend,
Europa
u turr në Perëndim,
duke shpërndarë
nëpër erë
puplat Indiane.
Kjo brinjë
na kujton ne
një makinë-
vetëm imagjinoni,
vallë ka atje krahë të mjaftë,
mbas mbjelljes
së një këmbe çeliku
në Manhattan,
të shkulë
Bruklinin tek vetja
nga buzët?
Nga kabllot
e thurrjeve elektrike,
Unë dalloj
erën që zëvendëson
vitet e avullit-
këtu
njeriu
ka folur në radio.
Këtu
njeriu
është ngritur
në aeroplanë.
Për disa,
jeta
këtu
nuk ka brenga;
për të tjerë,
ajo është ulurimë e stërgjatë urie.
Nga ky vend,
njeriu i papunë
hidhet
kokëposhtë në Hudson.
Tani
pëlhura ime
shpengohet
teksa shtrin kabllot me tela
në gjurmët e yjeve.
Unë shoh:
këtu
qëndroi Majakovski,
qëndroi,
duke thurrur vargje, rrokje mbas rrokje.
Unë shqyej sytë
si një Eskimez i çaplon për një tren,
Unë e kap atë
si një tik-tak kapur nga një vesh.
Ura e Bruklinit-
po...
Çfarë gjëje e vërtetë!

[Diabolis]

Shqiti, o shqiti ato buzë larg

Shqiti, o shqiti ato buzë larg,
që aq ëmbëlsisht kryen mashtrimin;
Dhe ato sy, të ditës muzg,
Drita që udhërrëfyen keq agimin!
Por puthjet time silli sërish,
Silli sërish;
Ngjitje dashurie, por ngjitur më kot,
Ngjitur më kot!

[Diabolis]

Kur ne u ndamë të dy

Kur ne u ndamë të dy
Në heshtje të lotuar,
Zemërthyer ashtu
Vite për t'u larguar,
Gardhe me ftohje dhe paturpësin',
Puthjen tënde si acarri;
Çiltërisht ajo orë i prin
Orës së brengës tani.

Porsi vesën e mëngjesit
Që rrjedh freskët vetullës time-
E marr shënjë të paralajmërimit
Të asaj që ndiej tashmë.
Të gjitha betimet ke shkelur,
Nami yt që s'ka rëndësi:
Ta dëgjova emrin të folur,
Dhe ndava një ndjenjë turpi.

Ata e folën para meje,
Këmbanë zie për veshin ashtu;
Erdhi e më pushtoi një rrënqethje-
Ç'pësove i dashur kështu?
Ata s'e dinë që e njoh atë,
E njoh shumë mirë dhe s'gaboj:
Gjatë, gjatë do pendohem për të,
Shumë e vajtueshme ta pranoj.

Në fshehtësi jemi takuar-
Në heshtje brengosur,
Zemra jote ka harruar,
Shpirti yt ka plagosur.
Sikur ta takoj atë,
Mbas kaq vitesh larguar,
Si duhet ta përshëndes atë?
Në heshtje të lotuar.

[Diabolis]

XXIV

Qetësisht ajo po krehën,
Krehën flokët e saj të lëshuar,
Qetësisht dhe hirshëm,
Me një melodi të malluar.

Dielli është ndër gjethet e shelgjeve
Dhe mbi barin me lara,
Ende ajo krehën flokët e lëshuar
Me pasqyrën përpara.

Të lutem ty, ndalo të krehurin,
Të krehurin e flokëve tënd lëshuar,
Se unë nxurra të magjepsurin
Nën një melodi të malluar.

Që e bën si për atë që je dashuruar
Ndenjur dhe ikur qëkur,
Aq mirë, me një melodi të malluar
Dhe aq shumë e shkujdesur.

[Diabolis]

Piktura hollandeze

Simon Danzi përsëri u kthye në shtëpi,
Nga lundrimi përreth tok me piratet e tij;
Ai përcëlloi në Spanjë mjekrën e Mbretit,
Grabiti Kryepeshkopin e Haenit
Dhe e shiti atë në Algjeri.

Në shtëpinë e tij anës Meise, me çati me tjegulla,
Ku gjelat e motit fluturojnë sipër në ajër,
Atje ka kupa argjendi në lloje të lashta
Grabitur nga manastire e kështjella, dhe stiva
Me sixhade të buta askund parë.

Në kopshtin i tij të tulipaneve anë qytetit
Duke soditur një lumë të plogështuar,
Me kësulën Moere mbuluar prej mantelit,
Kapedani i vjetër i detit, i shëndetshëm dhe zeshkan
Shëtit me sy hapur duke ëndërruar.

Buzëqesh nën mustaqet thinjoshe
Sa herë i mendon Spanjës Mbretin;
Dhe tulipanet e anuar i duken koka Turqsh,
Dhe kopshtarin e qetë që punon në kopsht
E shndërron në Kryepeshkopin e Haenit.

Mullinjtë me erë tutje vijqiellës
Varur në peisazhet prej pëlhure
Për të janë kështjella në brigjet e Spanjës
Me roje mustaqellinj pranë vendrojës
Megjithëse ky është lumi Meise.

Por kur shirat e dimrit fillojnë e bien
Ai rri ulur dhe tymoset nga pishtaret e flakëruar
Dhe plaku i farit të detit vjen
Mjekërcjap, thinjosh, më dysh mjekrën
E me unaza përmbi duar.

Ata rrinë ulur atje hijes dhe shkëlqimit
Në zjarrin vezullues të natës së dimrit
Pamje prej ngjyrave dhe trajtimit
Njëlloj si të Rembrandit të Rinit
Mes gjysëm errësirës e gjysëm ndriçimit.

Ata flasin për ndërmarrjet e humbura a të fituara
Dhe biseda e tyre është po e njëjta gjithmonë
Ndërkohë që pijnë verë të kuqe nga Tarragona
Marrë prej qilareve të plot Donëve nga Spanja
Në takëme manastiresh që flakërojnë.

I shqetësuar ndërkohë me hapa të rëndë
Ai ecën poshtë e lart dhomës së pritjes
Porsi një anije që heq spirancën zvarrë
Që batohet mes ngritjes e rrëzimit në rrymë,
Dhe shkul zinxhirin e spirancës.

Zëra të panjohur prej larg dhe prej këtu
Tinguj nga era dhe nga deti tinguj
E thërasin dhe i pëshpërijnë rrëzë veshit mu,
“Simon Danz! Përse qëndron ti këtu?
Eja jashtë dhe ec mbas meje!”

Kështu ai mendon që përsëri të dalë detit
Për një lundrim më shumë tok me piratët e tij
Ti përcëllojë në Spanjë mjekrën e Mbretit
Të zerë rob një tjetër Kryepeshkop të Haenit
Dhe ta shesë atë në Algjeri.

[Diabolis]

Anabel Li

Kjo ndodhi vite e vite më parë shkuar,
Në një mbretëri anë deti,
Ku një vashëzë jetonte në e patët njohur
Me ermin Anabel Li;
Dhe kjo vashëzë jetonte veç me një mendim
Të më dashuronte dhe unë tja ktheja me dashuri.

Unë isha fëmijë dhe ajo ishte fëmijë,
Në këtë mbretëri anë deti;
Por ne duheshim me një dashuri më të madhe se çdo dashuri-
Unë dhe imja Anabel Li;
Me një dashuri që dhe sarafët krahshkruar të parajsës
Na lakmonin atë dhe mua.
Dhe kjo ishte arsyeja që, kohë më parë,
Në këtë mbretëri anë deti,
Një erë shfryu jashtë prej një reje, duke ftohur
Bukuroshen time Anabel Li;
Kështu një i afërm i saj prej të lartit mbërriti
Dhe e groposi atë larg meje,
E mbylli atë në një varr
Në këtë mbretëri anë deti.
Ëngjëjt, aspak të gëzuar në parajsë
U zilepsën me atë dhe mua-
Po!- kjo ishte arsyeja
(burrat tok e dinë, Në këtë mbretëri anë deti)
Që era u shfaq prej resë natën,
Për të ftohur dhe vrarë timen Anabel Li.

Por dashuria jonë ishte më e fuqishme se dashuria
E atyre që ishin më të rritur se ne-
Dhe fort më të mënçur se ne-
Dhe as ëngjëjt përmbi tek parajsa,
As demonët poshtë nëndet,
Nuk munden kurrë të shkëpusin shpirtin tim prej shpirtit
Të bukuroshes Anabel Li.
Për këtë Hënë që kurrë s'ndrit pa më sjellë ëndrra
Nga bukuroshja Anabel Li;
Edhe yjet më s'ndriçojnë por unë ndiej sytë e shkëlqyera
Të bukuroshes Anabel Li;
Kështu, gjithë nata rrjedh, unë shtrihem përtokë anës
Të shtrenjtës time, të shtrenjtës time, jetës sime dhe nuses,
Në atë varr atje anë deti,
Në varrin e saj anë detit që ushtin.