Përkthime nga D.D.

[Dita]

Cfare kombinimi ka gjetur per boten e kafsheve, martesen e nje maceje me nje buf, ku unazen ia jep bufi dhe gjeldeti i marton!

D D,

cfare quhet furkluge? Piruni?

[Diabolis]

Furkluge,
le te themi nje fjale e re;
nje mashe qe ka dhe pirunin dhe lugen per biga apo krahe.

[Dita]

Gjetje e bukur.

E kam parasysh dhe formen si mund te kete. Me sy kam pare dicka te ngjashme, por jo krejt pirun dhe jo krejt luge (per krahet e mashes e kam fjalen) ne permasa te medha qe perdoret per te marre sallate.

Po gjetja e fjales vertet e bukur.


Urime per perkthimet e deritanishme D D!

[Diabolis]

Lista e fjalëve më të vështira

Unë po qëndroja akoma megjithëse
Gabriela Uells dhe Barbara Rejn ishin aty,
hijet e trupave të tyre në murin e ndritshëm
atë mbasdite Dhjetori kallaj-mërzitur,
zymtuar me fjalë që rridhnin
aq lehtësisht nga gojët e tyre,
i praruar dhe i helmuar,
laraman dhe shkumbëzues,
fjalë që kam nyjëzuar sipas ritmit
të pëshpërimës së ngjirur të babait tim
përgjatë kohëve tona të ushtrimit mbrëmjesor
nën poçin e venitur,
tepëruar, majësor,
i shkëputur dhe stërtepëruar
përzierë me frymën e birrës të tij
dhe duhmën e duhanit

ndërsa i dilja në fund
Listës së fjalëve me të vështira
me një burrë që gruaja i iku,
një djalë rritur me çmenduri,
një tjetër vdekur i shkuar,
skeleti dyzetetetë kilësh i babait tim
me lëkurë përcëlluar në atë kuzhinë birrë-përmbytur
kur ai merrte harmonikën

të shfrynte zvarritur, persiatje të pikëlluara
fshatareske në një këngë
ndërsa priste prej meje të gjeja
vetën e parë njëjës të dredhëzoj,
të pazëshmet e dëftesës,
të dy ne duke punuar fort mbi fjalët
ato net në Rrugën Olmsted ,
sigurisht do të më shpëtonin mua ndonjë ditë.

[Diabolis]

E freskët dhe e lehtë


E freskët dhe e lehtë, e freskët dhe e lehtë
Era e detit perëndimor,
Lehtë, lehtë fryn dhe gërthet,
Era e detit perëndimor!
Mbi ujrat e lëvizëshme shket,
Vjen nga Hëna e ndritur, dhe gërthet
Gërthet ajo sërish mbi mua;
Ndërsa e vogla ime, ndërsa e bukura ime fle.

Fli dhe pusho, fli dhe pusho
Babi do të vijë tek ty shpejt;
Pusho, pusho, në gjoksin e nënës-o,
Babi do të vijë tek ty shpejt
Babi do të vijë tek vogëlushja e tij në fole
Velat e argjënta të gjitha hapur në perëndim
Nën Hënën argjënd;
Fli, e vogla ime, fli, e bukura ime fli.

[Diabolis]

Eldorado


Veshur plot shkëlqim
Një kalorës trim,
Në zheg dhe në hije
Ka udhëtuar gjatë,
Duke kënduar një këngë,
Në kërkim të Eldorados.

Por ndjehej plak-
Ai që në vetull merrte gjak-
Dhe në zemer i ra një hije
Duke parë se s’gjet
Asnjë tokë që vërtet
Të ngjante me Eldoradon.

Dhe,ndersa fuqia e tij
Merrte tëposhtë me shpejtësi
Takoi një hije shtegtari-
“Hije”, tha ai “e di a jo
Ku mund të jetë ajo-
Toka e Eldorados?”

“Përmatanë maleve
Nën Hënë
Poshtë luginës së hijes
Kalëro,guximshëm kalëro,”
Hija përgjigjet-
“Në kërkon Eldoradon!”

[Diabolis]

Kush është tek tenda e portës sime aty (këngë)
Vashë, a të vij pranë teje (melodia)

"Kush është tek tenda e portës time aty?"
"E kush tjetër jam Findlej!"
"Atëhere largohuni nga porta, s'keni punë këtu:"
"Vërtet mund të kem, tha Findlej;
"Ç'jeni bërë kështu porsi kusar?"
"O eja dhe shiko," tha Findlej;
"Pa aguar mirë bëni shakara me zarar:"
"Vërtet po bëj," tha Findlej.

"Sikur të ngrihem dhe brenda t'ju le"-
"Brenda më ler"- tha Findlej;
"Ju do më mbani zgjuar me potere;"
"Vërtet do të t'mbaj,"- tha Findlej;
"Nëse doni në tendën time qëndroni"-
"Le të qëndroj",- tha Findlej;
"Kam frikë se deri në agim do duroni;"
"Vërtet do duroj,"- tha Findlej.

"Nëse këtu natën do të rrini-"
"Do të rri"- tha Findlej;
"Unë trembem se ju mbetet zakoni"
"Vërtet do t'më"- tha Findlej;
"Sikur të kalonit tendës këtej?"
"Le të kaloj"- tha Findlej;
"Ta mbani të fshehtën deri në botën përtej."
"Vërtet do ta mbaj- tha Findlej.

[Diabolis]

Nga Muzikë dhome

V

Mbështetur në dritare,
Flokëpraruar,
Të dëgjova tek këndoje,
Një melodi të gëzuar.

Libri im është mbyllur,
Nuk lexoj më tej,
Shikoj vallëzimin e përflakur
Përmbi dysheme.

Librin tim harrova,
Dhomën time lashë,
Se tek këndoje të dëgjova
Nëpër errësirë.

Këndoje e këndoje
Një melodi të gëzuar,
Mbështetur në dritare,
Flokëpraruar.

[Diabolis]

I

Telat prej tokës dhe ajrit
Muzikë të ëmbël dhurojnë;
Tel bregut të lumit
Që shelgjet takojnë.

Është muzika përgjatë lumit
Për Dashurinë endet andej,
Lule të çelta i rrinë mantelit,
Gjethe të errta në flokët e saj.

Qetësisht duke luajtur,
Kokë zhytur në muzikë,
Dhe gishtat përhumbur
Mbi një instrument.

[Diabolis]

XV

Nga ëndrrat me vesë, shpirti im, ngrihet,
Prej gjumit të thellë të dashurisë dhe të vdekurit,
Hap sytë! pemët janë plot nga rënkimet
Që gjethet e tyre i parathonë mëngjesit.

Nga lindja agimi dalngadalë sundon
Aty ku shfaqen zjarre butë të përflakur,
Duke bërë të dridhen gjithë ato vello
Gri dhe të arta fijesh endur.

Ndërsa të ëmblat, lehtat, fshehtat,
Lule këmborat e mëngjesit përkunden
Dhe korret e zgjuar me të magjepsurat
Fillojnë (panumurim!) të dëgjohen.

[Diabolis]

XVI

Oh e freskët është lugina tani
Dhe atje, e dashur, do të shkojmë
Për më shumë një korr po këndon
Atje ku Dashuria ndonjëherë shkon.
A nuk i dëgjon quksat na thërrasin,
Thërrasin ne tutje?
Oh e freskët dhe e këndshme është lugina
Dhe atje, e dashur, do të qëndrojmë ne.

[Diabolis]

SONNET 11

Lotët betimet dhe lutjet dhe zemërgurin fitojnë,
Lotët betimet dhe lutjet i harxhova më kot;
Lotët s’mund të zbusin strallin, as betimet se kthejnë,
Lutjet një përbuzje të çuditëshme nuk bindin dot.
Unë humba lotët e mi kur humba dashurinë time,
U betova me besë, kur besa nuk vlerësohet,
U luta më kot, të prekja një të pamëshirshme:
Sa rrallë besnikëria me mirësi të kthehet.
Akoma, ndonëse s’munda ta fitoj atë me lotët,
Ndonëse idhulli i shpirtit më smbrapsi me gjithë betime,
Ndonëse të gjitha lutjet ranë në vesh të shurdhët,
E asnjë dashamirësi s'tregon mizorja bukuroshe,
Akoma unë do të qaj, betohem, lutem për atë mizore;
Strall, ngricë, përbuzje, kapitje, tretje, dhe dorëzim vë re.

[shigjeta]

Faleminderit DD per keto perkthime mjaft te bukura, qe i ke ndare me ne dhe na ke dhene kenaqesine t'i lexojme.

[Diabolis]

XII

Se ti ma dhe fjalën mua
Ndëshkim i dhashë atij,
Se brenda dorës time mbajta
Dorën tënde përsëri.

S'ka asnjë fjalë a shënjë
Të sjellë ndryshim-
I huaj për mua tani është
Ai që ishte miku im.

[Dita]

D D,


Ne vargjet qe permbajne rime ne perkthim ne cfare mase i permbahesh vargjeve origjinale dhe sa del prej tyre ne pershtatjen ne shqip?


Une vete kam perkthyer disa (po vetem pak) poezi dhe i zgjodha pa rime, me vargje te lira, ngase nuk doja te eksperimentoja ne dicka qe nuk do te dija ta realizoja sic duhet.

[Diabolis]

Përpiqem të jem sa më afër origjinalit, me po ato fjalë të zgjedhura dhe po atë rimë. Besnikëria ndaj këtyre më sjell në plot raste tradhëti në gjatësinë e vargut, gjë që e pranoj. Pra cepat e pikturës donjëherë më dalin jashtë e ndonjëherë janë shumë të vogla për kornizën time të përkthimit.
Rruga tjetër që e pëlqej por nuk e ndjek është e Nolit dhe e përkthimit që bëjnë amerikanët në përgjithësi. Ndjehen të lirë të vendosin në korrnizën e gjuhës së tyre pikturën e të tjerëve, duke ju prerë daljet tej kornizës dhe mbushur vendet bosh.
Në të dy rastet gjuha është e paprekshme (tek tuk ndonjë shkurtim a dialektializëm).
Në shqip kam lexuar dhe përkthime që i kanë vënë gërshërën gjuhës shqipe, fjalës së saj, që mua as më pëlqen e që shpresoj të mbeten vetëm përpjekje.


Për shembull përkthimi më lart:

XVII

Because your voice was at my side
I gave him pain,
Becouse within my hand I held
Your hand again.

There is no word nor any sign
Can make amend-
He is a stranger to me now
Who was my friend.

[Dita]

Përpiqem të jem sa më afër origjinalit, me po ato fjalë të zgjedhura dhe po atë rimë.

Eshte kjo qe jam perpjekur te ndjek edhe une. Por eshte e veshtire se nuk te rrjedh vargu sic te tingellon ne gjuhen perkatese. Ketu ne forum kam sjelle nga Ungaretti dhe Hesse. Po psh. kur kam dashur te perkthej nga Rainer Maria Rilke, i kam lene pergjysem ato qe kam nisur, se ne gjermanisht eshte shume e lehte rima, nese i le foljet ne infinitiv dhe i ve ne fund te vargut, te gjitha mbarojne me -en.
Po ne shqip jo, dhe meqe i pelqeja shume sic i lexoja tek ai, i lashe



Tek poezia me lart qe e ke sjelle per shembull, vetem dy vargjet e para te kane bere te dalesh jashte shoh une

Because your voice was at my side
I gave him pain,

Se ti ma dhe fjalën mua
Ndëshkim i dhashë atij,

Falemnderit per pergjigjen!

[Diabolis]

SONNET 116

Mbromë nga ngasja martesën me gjithëmend
I pranoj të metat. Dashuria s’është dashuri
Që e dredh kur dredharak tjetër gjen,
Apo sillet përqark mbas strumbullari -
Oh, jo! Ajo është një shënjë e ngulitur përjetë
Që shquhet mbi stuhitë, dhe kurrë nuk zhduket;
Ajo është ylli për cilëndo rrethmagjike varkë,
Me vlerë të pamasë dhe sikur largësia t'i merret.
Dashuria s’është Kohë bosh, ndonse trëndafilon mollëza e buzë
Brenda qarkimit së saj drapër kompasi ze vend;
Dashuria nuk ndrohet ndër të shkurtrat orë e javë,
Por qëndron deri në pragun e gjyqit në fund-
Në qoftë ky gabim, dhe në ngarkimin tim provuar,
Unë kurrë s’kam shkruar, dhe jo burrë, kurrë dashuruar.

[Diabolis]

XX

Në pishën e errët
Dëshiroj të pushojmë,
Thellë hijes të freskët
Kur mesditë të jetë.

Sa ëmbël atje të shtrihesh,
Të puthesh ëmbëlsisht,
Ku një pyll i madh pishash
Është latuar në rresht.

Puthja jote e pritur
Vjen më me ëmbëlsi
Me një shkulmë të zbutur
Nga flokët që ke ti.

Oh, nën të tek pisha
Në të mesditës qark (cak)
Eja tani me mua,
E ëmbla e dashur, larg.

[Diabolis]

Ura e Bruklinit

Jepi Kulixhe (Coolidge),
një britmë gëzimi!
Unë po ashtu nuk do tjerr fjalë
rreth gjërave të mira.
Skuqu
prej lëvdatave të mia,
bëhu i kuq si flamuri ynë,
megjithatë
shtetet e bashkuara
të
amerikës do të jeni.
Si një besimtar i çmendur
që futet
në kishë,
tërhequr
brenda një qele manastiri,
të thjeshtë e rafsh;
ashtu dhe unë,
në të mbrëmjes gri
perde,
përulësisht ve këmbë
në Urën e Bruklinit.
Si një pushtues ka shkelur
në një qytet
gjithë shkatëruar,
nga gryka topash
qafëgjatë aq lart sa një xhirafë-
ashtu, i dehur nga lavdia,
i etur për jetë,
Unë ngjitem,
me krenari,
përmbi Urën e Bruklinit.
Si një piktor budalla
që kredh syrin e tij,
të mprehtë dhe të dashur,
në një madona muzeumi,
ashtu unë,
nga qiejt e afërt
spërkatur me yje,
shikoj
Nju Jorkun
përmes Urës së Bruklinit.
Nju Jorku,
i rëndë dhe mbytës
deri natën vonë,
ka harruar
mjerimin dhe kulmet e tij;
dhe vetëm
fantazmat e shtëpive,
ngjiten
në shkëlqimin e kuqeremtë të dritareve të tij.
Këtu
qejfllinjtë gumëzhijnë butë.
Dhe vetëm
gumëzhima e tyre e fisnike
na thotë ne:
këtu trenat gëlojnë dhe trokëllijnë
si pjatat
kur pastrohen brenda një bufeje.
Ndërsa
një dyqanxhi nxjerr sheqer
nga një mulli
që duket se punon
me ujë-
direkët
që kalojnë nën urë
duken
jo më të mëdha se gjilpërat.
Unë jam krenar
prej gjithë kësaj
milje çeliku;
përmbi të,
fytyrimet time vijnë në jetë, ndërtojnë-
këtu është një luftë
për ndërtimin
në vend të stilit,
një prirje e rreptë
bullonash dhe çeliku.
Në se
fundi i botës
ndodh-
dhe kaosi
thërmon planetin tonë
në copa,
dhe ç'mbetet
do të jetë
kjo urë,
ngritur përmbi pluhurin e shkatërrimit;
atëhere,
si hardhucat e stërmëdha të lashta
janë ringritur
nga eshtra
më të brishta se ç'duhet,
si ngrehina në muzeume,
ashtu,
nga kjo urë,
një gjeolog shekujsh
do t'ja dalë mbanë
në rikrijimin e botës sonë bashkëkohore.
Ai do të thotë:
-Putra e atjeshme
çeliku
njëhere lidhte
detet dhe preritë;
nga ky vend,
Europa
u turr në Perëndim,
duke shpërndarë
nëpër erë
puplat Indiane.
Kjo brinjë
na kujton ne
një makinë-
vetëm imagjinoni,
vallë ka atje krahë të mjaftë,
mbas mbjelljes
së një këmbe çeliku
në Manhattan,
të shkulë
Bruklinin tek vetja
nga buzët?
Nga kabllot
e thurrjeve elektrike,
Unë dalloj
erën që zëvendëson
vitet e avullit-
këtu
njeriu
ka folur në radio.
Këtu
njeriu
është ngritur
në aeroplanë.
Për disa,
jeta
këtu
nuk ka brenga;
për të tjerë,
ajo është ulurimë e stërgjatë urie.
Nga ky vend,
njeriu i papunë
hidhet
kokëposhtë në Hudson.
Tani
pëlhura ime
shpengohet
teksa shtrin kabllot me tela
në gjurmët e yjeve.
Unë shoh:
këtu
qëndroi Majakovski,
qëndroi,
duke thurrur vargje, rrokje mbas rrokje.
Unë shqyej sytë
si një Eskimez i çaplon për një tren,
Unë e kap atë
si një tik-tak kapur nga një vesh.
Ura e Bruklinit-
po...
Çfarë gjëje e vërtetë!