Ervin Hatibi: Kontributi osman ne identitetin shqiptar

[Hyllien]

Ideja konsistonte se letërsia e parë në gjuhën arbëre u lëvrua për shkak të kundër-reformave fetare, dhe nuk dilte jashtë kornizave të këtij vizioni mesjetar. Pra nuk ekzsitonte identitet tjetër përpos atij fetar. Dhe kur nuk bënin përjashtim fqinjët që lëvronin gjuhën e shkruar 4 shekuj përpara arbërve apo perëndimorët, formësimi i një identiteti të ri dhe vetdijësimi nuk mund të lindin me zhgarravinat prehistorike të shpellave.

E kam të qartë se kush e dinte dhe kush nuk e dinte latinishten.

Nuk ekziston identiteti fetar, dhe krijimi i shteteve polis, qytet-komunave, shteteve moderne është një vërtetim që jeton ende kësaj dite. Ndjenja për pavarësi është ndjenja më e lartë e njëriut, dicka që ju me këtë mentalitet bizantin apo austroimperial dhe sidomos islamikët si Hatibi nuk mund ta kuptojn.

Nuk kam parë historian që ti quaj dëshmitë e njerëzimit "zhgarravina shpelle". Por kemi parë diktatorë komunistë, hierarkë Orthodoksë grekë e sllavë(të mallkojnë një gjuhë si ajo Shqipe), Papë manjak, Hoxhallarë e islamikë Taleban(si ato që hodhën në erë statujat e Buddhes) që do duheshin qindra mijëra faqe ti emërtonim që kanë therrur dynjanë në emër të asaj që ata donin ti impononin shpirtit të pavarur njerëzor, për të cilën kanë luftuar ndër shekuj njerëz të mëdhenj kur ndër ta një vend të padiskutueshëm në këtë olimp heronjsh zën dhe heroi yn kombëtar, Gjergj Kastriot Skënderbeu.

[kutje]

Unë me të vërtetë nuk e kuptoj arsyen pse ka kaq shumë emra sllav të qyteteve, maleve, fshatrave dhe lumenjve në Shqipëri dhe jo aq shumë osman, për shembull,mose e ke diqka Kapllan Bureviqin diqka,po ku ka emen qyteti sllav ne Shqypni,po te tregojshe,cili qytet ashte,paske dalun jashta kornize,edhe fjala komb,turke,paj nuke di si mundesh te shkruejsh ketu E H,nime te koke e.h.

[GANGO of SG]

Gjuha eshte kriteri themelor i identitetit shqiptar. Themelor sepse A gjitha kriteret e tjera qe vlejne per percaktimin e identitetit percillen nepermjet gjuhes..

Absolutisht e sakt!
Landi vlla disahere postmet tuaja me kane impresionu per precizion te nalt shkencor dhe akademik. Ti ke studju Shkencat e Komunikimit ? nese mundem me te pyt

[Korcar-L1]

Nuk ka se si te jete vetem gjuha, Po zviceranet cfare jane? italiane? gjermane apo franceze? Ish-jugosllavia u shkaterua e gjitha , megjithese flitej nje gjuhe (ne pergjithesi).

[Qyfyre]

Gjuha eshte vetem nje nga faktoret qe percaktojne identitetin. Do ishte gabim i madh qe te thuash qe esht i vetmi faktor. Se fundja dhe mund ta mesosh nje gjuhe te huaj.

[mesia4ever]

Nuk ka se si A jete vetem gjuha, Po zviceranet cfare jane? italiane? gjermane apo franceze? Ish-jugosllavia u shkaterua e gjitha , megjithese flitej nje gjuhe (ne pergjithesi).

Por kulturen e kishin te ndryshme...

gjuha nuk eshte kriter themelor i kombit se po te ishte ashtu Austriaket dhe Gjermanet do te bashkoheshin. Austriaku nuk thote se eshte gjerman dhe as Gjermani nuk thote se eshte austriak. Ne formimin e kombit shqiptar ka qene themelor qasja e Rilindasve ndaj figurave historike si p.sh. Gjergj Kastriotit. Ata e dinin se nese shqiptaret do t'i nderonin sulltanet (sic bene per 500 vjet), aty nuk ka komb, por fanatizem dhe erresire fetare. Shumica e shqiptereve e asaj kohe e dinin se atyre i kanosej shkatrrimi total per shkak se myslimanet (turqit) kishin nenshkru marreveshje per 'riatdhesimin' e myslimaneve shqiptare ne Anadoll, me keta te tjeret ata kishin force t'i shtypnin sepse shumica ishin njerez te pashkolluar dhe fetare (qe fatkeqesisht shteti osman i la te tille sepse i konvenonte). Hoxhallaret e asaj kohe do te vrisnin me gure nese ideja se nje i krishter do te behej baze themeli ku shqiptaret do te bazoheshin per trimeri, respekt, nder etj. Cak i islamit dhe islamikeve nder popuj ka qene tjetersimi i vendit qe e invadonin duke imponu ligjin e sheriatit, pra ligjin e allahut dhe muhamedit dhe me to fillon perqafimi i asaj qe kultura e sotme e quan erresire fetare dhe barbari, me shume shtete e popuj ja arriten fatkeqesisht, por me popullin shqiptar nuk paten sukses.

Jam i gatshem te debatoj me kusht qe baze te jete e verteta e jo fiksioni si ky shkrimi i temes.

[INDRITI]

Po jo fetaret( ateistet, agnostiket, dhe ata qe besojne ne fuqi te mbinatyrshme sipas menyres se tyre) ku i le? Te te bej nje pyetje? Ne cilin planet jeton ti?

Ne fakt une po flas per periudhen e pasluftes, ku koncepti ateisto-agnostik nuk kishte asnje peshe ne shqiperi.Dhe nese ka pasur ateiste te shprehur nuk ka asnje llogjike te mendojme se i perkasin (perkisnin)vetem komunitetit musliman.
Qe ti pergjigjiem edhe pyetjes suaj, jetoj ne Shqiperi,Ne elbasan per momentin, me vone se di, te shohim.adresen e punes e do? Po Ndonje fotokopje te kartes se identitetit?
Pra i gjithe problemi eshte se ngaterron kadaifin me makaronat...

http://www.forumishqiptar.com/showpo...18&postcount=3

Nder 10 shqiptare i bie qe vetem 4 te jete feja e rendesishme, keta 4 vete beji ndarjet vete, musliman,bektashi, ortodoks apo katolik(mos harro te futesh dhe qindra sektet e pas viteve 90 qe kane hyre ne shqiperi)





Europa e di shume mire qe jemi si ajo, agnostike.ateiste dhe jofetare

http://www.forumishqiptar.com/showth...04#post2850004




Ok, ok, por mos genje

Land, te te bej te qarte dicka, noti mesohet ne det e jo ne govate dhe mos u mundoni te na tregoni SHqiperine neve qe jemi c'do dite ketu, tregoja ndonje pederasti Evropian por jo ne.
Nuk po genjej eeeee...

[INDRITI]

Po te kesh patur fatin te lexosh amanetin e Joan Muzakes, lene djemve te tij ne Itali ne 1515, e kupton se kush ishin zoter te Arberise. Arberia nuk kish nje zot por zoterohej nga familjet fisnike vendase qe njiheshi si "Dhespote te Epirit", titull qe ua kish dhene perandori bizantin. Keto familje ishin zoter te territoreve te vendit dhe te popullsise qe jetonin ne to. Duke u dhene ate titull, perandori u njihte atyre autonomine: te drejten per tu veteqeverisur dhe disa privilegje te tjera ne raport me Konstandinopojen.

Pra qe nenkupton nje tip pashallaku i kohes Bizantine, te njenjten gje beri edhe Sulltani, ka aq shume pashallare sa te dhemb koka ti numerosh por kjo nuk do te thote qe kemi pasur nje shtet tonin, qe kemi qene ne perajsen Osmane apo edhe Bizantine.

[G.S.Vangjeli]

Pyetje shume e drejte. Kush jane paret tane? Perpara se ti jap pergjigje kesaj pyetjeje, dua ta vendos ate ne kontekstin e duhur te ftuar ty e kedo qe ti beni nje pyetje te ngjashme retorike vetes: Si ka mundesi, qe ne shqiptaret jemi te fiksuar me "te paret tane"?! Perse nuk degjojme ate grekun, apo ate italianin, apo ate turkun qe te beje te njejten pyetje?! Kjo ka te beje me faktin se populli shqiptar, ndryshe nga popujt e tjere fqinje, ka kaluar pergjate historise transformime te paimagjinueshme. Pushtimi i Arberise nga Osmanet nuk u perjetua thjeshte me nje pushtim te vendit. Arberia ne 5 shekujt e pushtimit osman u transformua fizikisht, demografikisht, shpirterisht. U transformua ne ate pike, sa shqiptari i shekullit te XX kur Perandori Osmane kapitulloi, jo vetem qe nuk trashegonte asgje nga identiteti i atij arberit te mesjetes, por edhe vete kujtesa historike e shqiptareve per mesjeten ishte rafshuar. Nuk kish me Arberi, kish Turqi Evropiane. Nuk kish me identitet epirot/arberor, kish identitet arnavud, identitet i dhene nga goja e Sulltanit. Nuk kish me te pare si Gjergj Kastrioti, te paret e shqiptareve ishin te paret e turqve. Sulltanit i referoheshim si Babe. Te gjithe atyre popujve fqinje qe guxonin te ngrinin krye per te fituar pavaresine nga Porta e Larte u referoheshim si armiq te Islamit e qafira.

Dhe qe te kuptosh se sa e suksesshme ishte politika e osmanllinjve ne tjetersimin e gjithe botes shqiptare, duhet te kuptosh qe viktimat nuk ishin vetem ata shqiptare qe u bene myslimane ne fe, viktimat ishin te gjithe pa perjashtim. Me ka ngelur ne mendje, nje citat i nje prej rilindasve tane me te hershem, Jani Vreto, mikut te Naim Frasherit ne Stamboll. Jani Vreto vinte nga nje familje orthodhokse nga Postenani i Permetit. Ai citohet te kete thene: "Hera e pare qe mesova per historine e Gjergj Kastriotit, ishte kur shkova te mesoj ne gjimnazin grek te Janines, Zosimea Skoli." Politika osmane ndaj shqiptareve, nuk la gjurmet e saj vetem tek popullsia myslimane shqiptare, la gjurmet e veta edhe tek popullsia orthodhokse. Gati te gjithe shqiptaret pa perjashtim humben lidhjen dhe kujtesen e te pareve te tyre.

Pergjigjen pyetjes tende, se kush jane te paret tane, ia dha Rilindja jone Kombetare. Sic te zura ne goje ne nje postim me lart, rilindasve tane iu desh "te ngrinin Gjergj Kastriotin nga varri", pasi pasardhesit e tij e kishin harruar ate. Si e bene rilindasit kete gje? Se pari, para se te rilindnin nje popull ata duhet te rilindnin vete. Rilindasit tane te pare ishin arbereshet ne Itali me Jeronim De Raden. Keta ishin "gjaku i shprishur shqiptar", gjaku qe nuk u prish nga 500 vjetet e pushtimit turk. Keta arbereshe e arvanitas, jane mbartesit e identitetit te te pareve tane. Vete qellimi i ekzistences e ruajtjes se kultures e tradites se tyre, eshte qe tu deshmojne asaj gjysmes se popullit shqiptar qe ngeli nen pushtimin osman se cili eshte identiteti i tyre i humbur i te pareve.

Dhe ne hapat e rilindasve arbereshe, ecen edhe rilindasit shqiptare si vellezerit Frasheri. Kontakti i pare i rilindasve tane me te verteten historike te te pareve tane, ishin bankat e shkolles se gjimnazit grek te Janines. Ky gjimnaz ishte emeruesi i perbashket i gati te gjithe rilindasve tane qe u shkolluan ne te. Ne kete gjimnaz, ata mesonin per historine e te pareve te tyre ne shekuj, mesonin mbi kulturen klasike greke e romake, qe u hapi atyre diapazonin qe te rremonin me tej per te mesuar te verteten historike te popullit te tyre. Gjimnazi grek ishte nje nga dritaret e vetme te dijes qe i kish shpetuar kontrollit osman. Hasja me kete shkendije te se vertetes historike te popullit te tyre, krijoi nje zjarr ne zemrat e rilindasve per te njohur te verteten e plote. Vellezerit Frasheri e prishen gjithe pasurine e tyre dhe e bene libra per te njohur historine e popullit te tyre. Duke qene se njihnin disa gjuhe te huaja, ata studionin me ore te tera jo thjeshte per te marre kulture e dije, por per te rizbuluar te verteten e mohuar per nje kohe kaq te gjate. Dhe kur zbuluan arberit e mesjetes shqiptare ne faqet e historise, Naim Frasheri do t'i perjetesonte ata ne vargje ne vepren e tij per Skenderbeut. Kjo ishte menyra e tij per ti percjelle popullit te tij te verteten. Per ti thene atij: te paret tane nuk jane osmanet, babai yne nuk eshte Sulltani. Te paret tane jane epirotet e babai yne eshte Gjergj Kastrioti qe e priti me lufte dhe mposhti nje perandori te tere osmane per nje cerek shekulli.

Tani vere veten ne fillimet e shekullit te XX, ne pozitat e rilindasve tane:

- Si mund ti drejtohesh nje populli te islamizuar ne nje shkalle te tille, qe te paret tane jane po ata "qafirat" qe sot i tregojme me gisht? Si mund tu kerkosh shqiptareve te islamizuar qe per 500 vjet u kthyen ne ushtare te bindur te Sulltanit, qe te quajne baba nje njeri qe i shpalli lufte te shenjte Sulltanit?!

Rilindasit tane hasen pak mbeshtetje tek shumica myslimane. Ata u detyruan qe te mbeshteteshin gati ekskluzivisht tek kolonite shqiptare ne bote te krijuara nga emigrante te krishtere orthodhokse, te cilat i mbeshteten e botuan keto te verteta te rilindasve. Keto koloni te ngritura ne Rumani, Bullgari, Egjipt u kthyen ne vatrat e para te Rilindjes Kombetare.

Pyetja tjeter qe lind natyrshem eshte: Perse eshte kaq e rendesishme qe shqiptaret te njohin te paret e tyre? Perse rilindasit i dhane kaq shume rendesi figures se Gjergj Kastriotit?

Pergjigjia eshte e thjeshte: Identiteti i te pareve tane provonte historikisht qe shqiptaret nuk ishin turq sic pretendonte Porta e Larte dhe popujt fqinje. Shqiptaret ishin nje popull po aq autokton ne Ballkan sa edhe greket, edhe gjithe popujt e tjere ballkanike. Transformimet fizike e shpirterore qe kishin ndodhur ne ato 5 shekuj mes shqiptareve, e kishin zbehur kete te vertete por nuk e kishin shuar ate. Ky ishte lejtmotivi politik i rilindasve tane, qe mund ta perdornin per te perligjur e gjetur mbeshtetje per kerkesat e tyre per autonomi e pavaresi te vendit nga Porta e Larte, sic bene edhe popujt e tjere fqinje para nesh.

Motivi tjeter i Rilindjes ishte nje nje motiv kulturor. Kur ata krahasonin ate tradite e ate kulture te te pareve tane, me ate traditen e kulturen e prapambetur qe mbeteronte ne vend, ata e kuptonin qe pushtimi osman i vendit mund ti kish bere klasen e bejlereve shqiptare shume te pasur e te pushtetshem, por kjo kish ardhur me nje kosto shume te larte: lenien e vendit ne injorance e analfabetizem te plote, aqsa shqiptaret nuk mund te flisnin e shkruanin dot as gjuhen e nenes se tyre. Nga ky kendveshtrim, rilindja kish per qellim iluminizmin kulturor te shqiptareve duke i nxjerre ata nga hendeku i analfabetizmit dhe prapambetjes kulturore osmane.

Te jesh nje popull autokton nuk do te thote qe te flasesh nje gjuhe tjeter nga fqinjet, apo te mbash nje fe tjeter nga fqinjet. Ky ne fakt eshte argumenti anadollak. Te jesh popull autokton do te thote qe te mbash gjalle fene, traditen, zakonet e atyre brezave qe kane ardhur para nesh. Atehere kur popujt asimilohen ne ate shkalle sa humbin cdo gjurme te kesaj trashegimie e tradite te te pareve, atehere kemi te bejme me krijimin e neo-identiteteve qe jane identitete te reja hibride. Identiti "shqiptar" eshte ne fakt nje neo-identitet, packa se e ve theksin fort tek "identiteti i te pareve". Kete ceshtje do ta trajtoj ne vazhdim ne ndonje dite tjeter.

Albo

je plotesisht ne rregull me ato c'fare shkruan..

[kutje]

Te jesh popull autokton do te thote qe te mbash gjalle fene, traditen, zakonet e atyre brezave qe kane ardhur para nesh. Atehere kur popujt asimilohen ne ate shkalle sa humbin cdo gjurme te kesaj trashegimie e tradite te te pareve, atehere kemi te bejme me krijimin e neo-identiteteve qe jane identitete te reja hibride. Identiti "shqiptar" eshte ne fakt nje neo-identitet, packa se e ve theksin fort tek "identiteti i te pareve". Kete ceshtje do ta trajtoj ne vazhdim ne ndonje dite tjeter------------------------------Gabimi ma i madhe te ky citim,si ashte e mundur?Thuhet se jemi ne NEO -IDENTITET,pa kurfare baze,pa kurfare deshmie,nuke humbe kombin neqofse ndrone fen,PSH,ILIRET besuen ne DIELL,pastaj ne fe kristiane,kombi identitetin e mbane gjithmone,neqofse gjuha vazhdon,tek shqipetaret gjuha vazhdon plote 12000 vjet,dhe jemi i vetemi shtet -kombe qe nuke ndruem gjuhen,prandej,me vjen keq kure lexoj keso citime,mendime,te pa baza.