Kuriozitete dhe te reja nga mjekesia

[DI_ANA]

Si t’i "detyrojmë" zorrët të punojnë mirë?


Shkencëtarët dhe mjekët pohojnë njëzëri se 90% e sëmundjeve janë pasojë e mosfunksionimit të mirë të zorrëve dhe helmimit të vazhdueshëm të organizmit nga produktet e ndryshme.

Ata thonë se të gjitha sëmundjet “hyjnë” në organizmin e njerëzve nga goja, kur përdoren ushqime të papërshtatshme ose kur merren më tepër nga ç’duhet. Në këto raste, stomaku dhe zorrët kthehen në një burim dhe rezervuar substancash toksike.

Në zorrën e trashë ka raste kur grumbullohen deri në 10 kilogram “mbetje” që po të mos nxirren, mund të qëndrojnë atje për 20 vjet me radhë, duke e helmuar organizmin e njeriut me plot kuptimin e kësaj fjale. Sidomos pas moshës 40- vjeçare, ngaqë mbushet me mbeturina ushqimesh, zorra fillon të fryhet, zgjatet e deformohet, duke penguar edhe organet e tjera që të kryejnë mirë detyrat e tyre funksionale. Të gjitha këto çdo njeri mund t’i kuptojë nga sinjalet që fillojnë të japin vetë stomaku dhe zorrë.

Nxirja e dhëmbëve, për shembull, është një nga sinjalet e para që tregon se në organizëm ka shenja “skoriesh”, se na mungojnë vitaminat B dhe A, të cilat, siç dihet, luajnë rol shumë të rëndësishëm në ruajtjen e shëndetit. Po kështu, duhet mbajtur parasysh se stomakun dhe zorrën e trashë i dëmtojnë rëndë edhe disa ushqime, sikurse dëmton nga ana tjetër edhe mungesa e fibrave. Më të rrezikshme janë akulloret, kremrat, ajka e qumështit… Po kështu, shkaktojnë kapsllëk të gjitha llojet e mishit, çokollatat, kakaoja, ëmbëlsirat, sheqeri, qumështi i lopës, vezët, buka e bardhë, pastat, tortat.

Për çrregullimet që ndodhin në zorrë dhe në stomak, meqë ra fjala, jep sinjale të forta edhe lëkura. Kështu, për shembull, nga përdorimi i tepërt i mishit, fillojnë të mbajnë erë këmbët, nga teprimet me ëmbëlsira, dalin puçrra, etj. Lind pyetja: A ka mundësi vetë njeriu të vendosë rregull e pastërti në zorrët e tij, sidomos në zorrën e trashë? Po, ka!

Së pari, zorrët mund të stimulohen në punën e tyre me anë të masazheve të jashtme. Një nga këto është “ngacmimi” i shputave të këmbëve, një mënyrë e thjeshtë kjo që stimulon të gjitha organet e rëndësishme, përfshirë edhe zorrën e trashë.

Mënyra më e mirë për të pastruar skoriet dhe helmet nga trupi është klizma, e cila, sipas mjekëve të vjetër, e shpëton njeriun nga 80% e sëmundjeve që kërcënojnë shëndetin e tij.

Për të pasur një efekt sa më të mirë, është e dobishme që në ujin e ngrohtë të klizmës të hidhen disa pika lëng limoni ose uthull molle, pak permanganat dhe kamomil. Klizma është më mirë të bëhet në mëngjes. Parregullsitë e saj, zorra e trashë mund t’i sinjalizojë edhe me anë të dhimbjeve të kryqeve, të belit, nëpërmjet ashpërsimit dhe tharjes së lëkurës, rënies së fuqisë, dobësimit.

Në këto raste, është më mirë që klizma të bëhet me qumësht. Merret 100 gram qumësht i ngrohtë dhe hidhen brenda 20 gram gjalpë. Pas klizmës është mirë të qëndrosh shtrirë deri në momentin kur zorra e trashë kërkon të lirohet natyrshëm. Zakonisht, pas dy-tri procedurash të tilla, çdo gjë shkon në rregull. Kjo lloj klizme është më mirë të bëhet në mbrëmje.

Pastrimi i zorrës së trashë mund të bëhet fare mirë edhe me ujë mineral. Ja se si: Merret një sasi uji mineral (llogarit 70-100 mililitra për çdo 10 kilogram të peshës trupore) dhe ngrohet. Gjysma e sasisë duhet pirë në mëngjes, para buke dhe gjysma tjetër, pasi e ndajmë në mënyrë të barabartë, pihet në drekë dhe në darkë, gjithmonë 15-20 minuta para ngrënies. Kjo kurë jep efekt të madh sidomos tre ditët e para, por duhet vazhduar deri në pastrimin e plotë.

Doza mund të ulet dhe të pihet vetëm gjysma e sasisë për 4 deri në 6 javë. Në ditët e para, jashtëqitja mund të ketë ngjyrë të zezë, por më vonë çdo gjë normalizohet. Me këtë mënyrë, jo vetëm që rivendoset mikroflora e dëmtuar, por pastrohen edhe mëlçia, veshkat, rrugët urinare, ulet niveli i sheqerit në gjak, si dhe ai i kolesterinës. Mund edhe të dobësohesh. Do ta ndjeni veten më mirë, do të përmirësohet gjumi dhe shëndeti në përgjithësi.

Zorra e trashë punon më mirë në qoftë se ushqimi i përditshëm do të jetë i pasur me produkte që kanë fibra. Të tilla ushqime janë perimet, frutat, bollguri, krundet, etj. Ato e “shkathtësojnë” zorrën e trashë. Nga perimet, më të vlefshme janë karota, panxhari, sallatat, lakra e bardhë. Kur vuani nga koliti, lakrën e bardhë është më mirë të mos e hash, por t’i pish lëngun. Për t’u mësuar, këtë lëng mund ta pish fillimisht së bashku me lëngun e karotës e pastaj karotën ta pakësosh gradualisht. 300 gram lëng i lakrës së bardhë, thotë dietologu i njohur amerikan doktor Wocker, i siguron organizmit tonë një sasi ushqimi organik që mund të krahasohet me 50 kilogram ushqim të zier apo të konservuar.

Mjaft të dobishëm janë në këtë rast vajrat me origjinë bimore, buka e zezë, mjalti, shalqiri, pjepri, rrushi, kumbullat. Frutat e thata e dëmtojnë zorrën e trashë.


"Telegrafi"

[DI_ANA]

Jeni shtatzënë? Ju nevojitet një kurim i dyfishtë


Gëzojuni kënaqësisë së ardhshme të amësisë! Për çdo ditë kushtojani nga një orë bukurisë suaj. Mbajeni trupin në formë të mirë, lëkurën të butë - dhe do të ndjeheni të disponuara...

Ndihmojini "këmbëve të rënda"

Gjatë shtatzënësisë enët e gjakut bartin së paku një litër gjak më tepër se rëndom. Andaj rrjedha kthyese është e ngadalshme, këmbët bëhen të rënda. Do t'ju ndihmojnë fashat e ftohta përreth nyejve të këmbëve dhe në fund xhelet freskuese për këmbë.

Le të jetë lëkura e butë

Meqenëse trupi tajit më shumë estrogjene, lëkura bëhet më e thatë dhe qërohet. Bëjani çdo ditë nga një masazh lëkurës me vaj për trup.

Mbajeni fortësinë e gjinjve

Tashti keni gjinj që i keni ëndërruar kaherë! Sigurojani fortësinë me zgjedhjen e drejtë të jelekëve. Forcojini indet lidhëse në mëngjes dhe në mbrëmje alternativisht duke u bërë dush gjinjve me ujë të ngrohtë dhe të ftohtë. Rregullisht kurojini me losion për trup i cili tendos lëkurën (p.sh. Nivea apo Oriflame).

Zbuteni tendosjen me masazh

Barku është disi i tendosur dhe ju kruhet. Nuk bën ta gërvishtni me thonj! Më mirë është t'i bëni një masazh me lëvizje rrethore me një brushë të butë të trupit ose rajonin që kruhet duhet pickuar butë.

Pengojini paraqitjen e "pëlcitjes" së lëkurës?

Pas masazhit të barkut, në lëkurë qarkullon më i mirë gjaku dhe lëkura posaçërisht mirë thith vajin apo losionin për kurim (p.sh. Oriflame).

Për djersitje të shtuar

Në këtë periudhë është krejtësisht normale që të djersiteni më tepër. Me rastin e larjes shfrytëzojeni xhelin e butë, pastaj qitni dezodorans pa alkool.

Lëkura nuk bën të jetë e thatë

Mos shfrytëzoni maskën e cila e than lëkurën. Më mirë është që dy herë në javë të qitni maskën hidrante, ndërkaq dy herë në ditë kremin hidrant (p.sh. Oriflame).
Ruajeni formën e mirë

Kini kujdes për ushqimin e rregullt. Merrni sa më tepër vitamina dhe ushqim të pasur me materie balaste. Çdo ditë merrni nga tri kokrra pemësh, 300 gramë perime të freskëta dhe një gotë jogurt. Pini, së paku, 2 litra lëngje (ujë-çaj). Mjeku mund t'ju përshkruajë edhe tableta specifike.

Ruajeni tenin e shkëlqyer

Dukeni e zbehtë dhe e lodhur? Në këtë do t'ju ndihmojë një krem i ditës, hijesime për sy ngjyrë ndryshku dhe pak buzëkuq në faqe, rreth syve dhe në mjekër.


Ushtrime të kujdesshme

Çdo ditë ushtroni muskujt më të rëndësishëm, prej të cilëve kërkohet angazhim gjatë dhe pas shtatzënësisë!

Forconi duart: Shtrëngojini karpet 10 herë njërën për tjetrën. Duart me atë rast qëndrojnë të palëvizshme në lartësinë e gjoksit.

Për gjoks të bukur: Shtrëngojini shuplakat njërën për tjetrën në lartësinë e gjoksit në atë mënyrë që edhe gjoksi të lëvizë.

Relaksoni barkun: Duart shtrijini përpara. Këmbët ngadalë lakojini dhjetë herë (merrni frymë fuqishëm) dhe sërish shtrijini (nxirrni frymën).

Ushtroni diafragmën: Mbështetuni në bërryla, me rastin e marrjes frymë ngriteni barkun. Përsëriteni këtë ushtrim 10 herë.

Forconi rajonin e perineve: Kokën mbështeteni në llërë, prapanicën ngriteni lart. Hapini gjunjtë. Përsëriteni këtë ushtrim disa herë.

"Telegrafi"

[DI_ANA]

Mposhtni lodhjen pranverore dhe vështirësitë e tjera


Ekspertët nuk e mohojnë ndikimin e ndryshimit të kohës në shumë sëmundjet, madje edhe në vetëvrasje të shpeshta dhe në fatkeqësi komunikacioni, ndërkaq që moti dihet edhe për alergjinë ndaj pluhurit të luleve. Këshillat tona do t'ju ndihmojnë që më lehtë ta kaloni pranverën.

Alergjia ndaj pluhurit të luleve

Ka njerëz të cilët reagojnë ndaj kohës. Njëra ndër reagimet drejtpërdrejt të shkaktuara nga ndryshimet e klimës gjithsesi është alergjia ndaj pluhurit të luleve... Njerëzit alergjikë ndaj pluhurit... me ardhjen e pranverës e dinë që papandehur do t'i lotojnë sytë, do t'i skuqen dhe do t'i kruhen qerpikët, tërë ditën do të teshtijnë, por as dhjetëra facoleta nuk do t'u ndihmojnë që të ndalin turfullimin.
Alergjikët me përvojë të cilat për çdo pranverë luftojnë me të njëjtin problem, me siguri do të provojnë disa mjete mjekësore, siç janë antihistaminikët, pikat për hundë, akupunktura, hemopatia apo hiposensibiliacioni (futja e alergjenit në mënyrë që në trup të krijohen antitrupat).


Si mund t'i ndihmojmë vetvetes

Gjatë ditëve me erëra të forta duhet vënë syze, nuk duhet tharë rrobat në ajër për shkak të grimcave të pluhurit të cilat do të mund të ngjiten për to, nuk duhet fjetur afër dritares së hapur dhe në orët e mëngjesit, në qoftë se është e mundshme, duhet qëndruar në lokale të mbyllura. Në qoftë se jeni të detyruar, me gjithë alergjinë që keni, të niseni për në rrugë, para udhëtimit duhet të mësoni mirë për vegjetacionin dhe për kushtet atmosferike në vendin ku shkoni.

Hipotensioni - tensioni i ulët

Ndryshimet e temperaturës, nxehtësia dhe zhegu gjithashtu ndikojnë në shëndetin. Tek personat me tension të ulët pengesat janë shumë të shprehura, por do të keqësohen edhe më shumë gjatë kohës së nxehtë dhe me lagështi.
Keqësimi te personat me tension të ulët shkaktohet për shkak të zgjerimit të enëve të gjakut në organizëm. Shkaktohen mjegullimi i syve, marramendja, rrahje e fuqishme e zemrës, zhurma dhe oshëtima e veshëve, pastaj djersitje e ftohtë.
Në qoftë se keni probleme me tensionin, më mirë është të kërkoni ndihmën e mjekut i cili do t' ju përshkruaj tabletat për ngushtimin e enëve të gjakut. Mirëpo, mos harroni që ato tableta duhet t'i merrni vetëm nën mbikëqyrjen e mjekut.

Si mund t'i ndihmoni vetvetes

Kurrë mos u ngritin shpejt nga shtrati, mos qëndroni gjatë në një vend, mos iu ekspozoni nxehtësisë së madhe dhe mos e teproni me aktivitete trupore - shëtitni, notoni ngadalë dhe vozitni biçikletën. Veç kësaj, mirë kujdesuni për ushqimin: shmanguni ushqimit të yndyrshëm, pini shumë lëngje, hani më shumë pemë, të cilat përmbajnë kalium (banane, pjeshka, agrume) dhe perime të pasura me vitaminën C (spinaqi, sallata, speci, karota...)

I thati në lugth

Në pranverë dhe në vjeshtë aktivizohet i thati në lugth. Edhe kjo dukuri mund të sqarohet me ndryshimet e shpeshta të cikloneve dhe të anticikloneve. Simptomat e kësaj sëmundjeje dhe keqësimi i saj janë shumë të pakëndshme: paraqitet ndjenja e djegies në gavrën e barkut, shkaktohet thartinë, ndërkaq dhembjet shpesh paraqiten edhe kur i sëmuri është i uritur.

Si mund t'i ndihmoni vetvetes

Shmanguni ushqimit dhe pijeve të cilat përmbajnë kofeinë dhe alkool, pushoni të pini duhan, ushqimin merreni në sasi të vogla, por në racione të shpeshta, kufizojeni marrjen e erëzave (posaçërisht biberit). Nuk ka nevojë që nga ushqimi të hiqni bukën, mirëpo është mirë të hani bukën taze por të pjekur mirë. Nga mishrat lirisht mund të hani mish pule (por pa lëkurë), mish viçi apo mështjerre (më mirë në qoftë se është i zier), ndërkaq perimet gjithashtu duhet t'i zieni dhe sipas nevojës duhet t'i kulloni në sitë.

Pengesat respiratore

Astmatikët dhe të sëmurët kronikë nga bronkitisi gjithashtu janë shumë të ndjeshëm në ndryshimin e temperaturës dhe të lagështisë, ndërkaq kur është fjala për të sëmurët kronikë, ata duhet të dinë mirë terapinë mjekësore.

Si mund t'i ndihmoni vetvetes

Pos terapisë së përshkruar, të sëmurëve të tillë u rekomandojmë që të sigurojnë ionizator, i cili krijon dhe pasuron ajrin e ngjeshur me ione gjë që vepron volitshëm në organizëm. Volitshëm do të ndikojnë edhe pijet e ngrohta, aq më parë çaji nga sherbela me mjaltë.

Migrena

Migrena është kokëdhembje periodike në lidhje të ngushtë me ndryshimin e shtypjes së ajrit. Migrenën do ta identifikoni sipas dhembjeve pulsive pas syve apo në ballë, të shoqëruar me mundime, ndjeshmëri ndaj dritës dhe zërave, e ndonjëherë edhe dështimi i fushës së të pamurit (fotografia do të duket pjesërisht e shtrembëruar).
Për të zbutur dhembjen, do t'ju ndihmojnë analgjetikët nga grupi i ergotaminave apo antireumatikëve josteroidë, ndërkaq tretmani i akupunkturës do të zbusë dhe ulë intensitetin e kokëdhembjes.

Si t'i ndihmoni vetvetes

Migrena shpesh është e lidhur edhe me ushqimin, p.sh. konsumimi i alkoolit, çokollatës dhe të disa llojeve të djathërave të yndyrshëm. Andaj, shmanguni alkoolit dhe prodhimeve të tilla ushqimore, aq më parë kur shkaktohen ndryshime të motit dhe të shtypjes së ajrit.

Lodhja pranverore

Ndryshimet klimatike nuk ndikojnë vetëm në keqësimin e disa sëmundjeve, por edhe në gjendjen e përgjithshme të organizmit. Prandaj në pranverë shpesh jemi të lodhur pa kurrfarë mundimesh të mëdha. Në qoftë se ndjeheni i lodhur menjëherë pas zgjimit? Jeni të padisponuar, keni depresion dhe jeni apatikë, ndërkaq forca e koncentrimit ju është gjithnjë e më e dobët? Atëherë mund të jeni të sigurt se "vuani nga pranvera".

Si t'i ndihmoni vetvetes

Në qoftë se i keni simptomat e sipërpërmendura, nuk keni nevojë të humbni kohë duke shkuar te mjeku. Do t'ju ndihmojë ushqimi i llojllojshëm i pasur me vitamina dhe minerale, hani sa më shumë pemë dhe perime të freskëta, pini çaj bimësh, qumësht dhe prodhime qumështore, zvogëlojeni pirjen e alkoolit dhe të duhanit, ndërkaq do t'ju ndihmojë edhe në qoftë se qëndroni në ajër të pastër duke bërë ndonjë ushtrim të lehtë trupor. Në qoftë se gjatë dimrit nuk keni marrë preparate multivitaminoze - akoma nuk është vonë për to.

Pika në tru

Te paraqitja e rrymave të ajrit të ngrohtë organizmi, i mësuar në kushte të ftohta, duhet shpejt të përshtatet në temperaturën e lartë të pranverës. Në atë periudhë është shënuar edhe numër i madh i sulmeve në tru.

Si t'i ndihmoni vetvetes

Pikën në tru mund të pengohet vetëm në atë mënyrë kur eliminojmë faktorët e rrezikut: trashësinë, tensionin e lartë të gjakut. Kujdesuni që nga ushqimi të eliminoni yndyrën dhe materiet e dëmshme. Më shumë lëvizni dhe zvogëlojeni pirjen e duhanit apo më mirë është që ta braktisni fare.

Reumatizma dhe sëmundjet e sistemit lokomotor

Te ndryshimet e befasishme të shtypjes së ajrit, posaçërisht para shtrëngatave, në atmosferë shtohet numri i ioneve pozitive. Ky shtim shkakton keqësimin te njerëzit të cilët vuajnë nga reumatizmi dhe nga sëmundjet e tjera të sistemit lokomotorik.

Si t'i ndihmoni vetvetes

Në situatën e tillë preventiva më e mirë as që ekziston, mirëpo gjendja në organizëm mund të lehtësohet me gjimnastikë të lehtë të përditshme e cila forcon muskujt, por do t'ju bëjë mirë edhe masazhi.
Në kohën e dhembjeve merrni antireumatikë josteroidë.

Fatkeqësitë e komunikacionit dhe depresionet

Në kohën e ndryshimeve të shtypjes së ajrit është vërejtur një numër i madh i fatkeqësive të komunikacionit, depresioni është më i shprehur, ndërkaq numri i vetëvrasjeve gjithashtu është në rritje.

Si t'i ndihmoni vetvetes

Në qoftë se jeni ndër ata që dinë të përcjellin organizmin e vet dhe që më parë parandjenjë se si do të reagojnë ndaj kohës, shmanguni udhëtimeve të gjata. Në qoftë se bieni në depresion, mos lejoni që ai t'ju përfshijë të tërin, por dilni nga shtëpia, shoqërohuni me njerëz, gjeni ndonjë pune apo hobi.

"Telegrafi"

[DI_ANA]

Ilaç i Ri Kundër Virusit HIV

Administrata e ushimeve dhe ilaçeve miratoi ilaçin e ri Reyrtaz. Ky ilaç është prodhim i firmës farmaceutike Bristol-Myers Squib. Ai ndihmon për vënien nën kontroll të virusit Hiv që shkakton Sidën. Ilaçi i ri i përket grupit të ilaçeve protease. Ky grup ilaçesh shpesh përdoret me ilaçin tjetër të grupit transkriptase i cili bllokon shumëzimin e virusit Hiv.



Zeri I Amerikes

[DI_ANA]

Si shkaktohen tumoret?



Studimet e kryera nga mjeket specialiste te onkologjise rendisin 12 faktore kryesore te cilët ndikojne ne shfaqjen e semundjeve te kancerit. Dy nga shkaktaret kryesore qe renditen si nxites te semundjes janë alkooli dhe duhani. Konsumimi i duhanit si tek femrat ashtu edhe tek meshkujt sjell probleme te riparueshme për mushkerine, probleme te cilat kalojne deri ne semundje kancerogjene. "Duhani dhe drogat e ndryshme permbajne lende kancerogjene qe shkaktojne mutacione ne organizem, duke shkaktuar kancer" thuhet ne studimin e kryer nga specialistet e onkologjise. Sipas tyre, edhe vera dhe birra permbajne substanca paresore qe shkaktojne kancer, edhe duke konsumuar 10 mililitra alkool.


Mjedisi dhe ajri i ndotur janë faktore te tjerë qe tregojnë rritjen e kancerit te mushkerive, sidomos ne zonat industriale ku ka edhe mbetje dhe substanca toksike. Ndërsa femrat qe jetojne pranë zonave me ndotje te tillë rrezikojne një menopauze te hershme.

Ushqimi i zgjedhur te bën qe te mbash larg kancerin. Kjo është një nga keshillat kryesore te mjekeve onkologe te cilët rekomandojne mos përdorimin e ushqimeve qe permbajne elemente toksike. Kështu konservat, peshqit e rritur ne akuarium apo edhe qumështi industrial permbajne lende qe shkaktojne kancer te zorres se trashe apo edhe te aparatit tretes. Por edhe uji i ndotur mund te jetë një nga faktoret kryesore te shfaqjes se tumoreve të ndryshme. Studimet e viteve te fundit kanë treguar se femrat janë me te rrezikuara te preken nga kanceri për shkak te kimikateve qe gjendjen ne shtepi. "Boja e mureve, mobilieve, tapetet, veshjet. Por edhe produktet kozmetike, shampot e ndryshme, produktet për pastrim shtepiak mund te jenë shkaktare te shfaqjes se kancerit" thonë studiuesit evropiane. Ndërkohë qe edhe gazi, benzina dhe nafta sidomos për ata qe punojnë për nxjerrjen e tyre janë shkaktare te tumoreve. Sipas specialisteve, rrezik kanceri tek lekura shfaqin edhe prodhimet farmaceutike dhe ato kozmetike.

Faktoret nxites:

Duhani njihet si një nga faktoret kryesore për shfaqjen e tumoreve ne mushkri

Mbetjet toksike dhe industriale shkaktojne kancer te mushkerive dhe menopauze tek gratë

Pirja e alkoolit njihet si një nga faktoret kryesore te shfaqjes se kancerit te stomakut

Elementet toksike te ushqimet perbejne rrezik për shfaqjen e kancerit te zorres se trashe

Rrezet radioaktive mbeten një nga shkaktaret kryesore te shfaqjes se kancerit ne lekure

Niveli i lartë i hormoneve sjell menopauze te shpejte tek gratë dhe tumor te qafes se mitres

Konsumimi i ujit te ndotur bëhet shkak mutacione të ndryshme dhe shfaqje te tumoreve

Kimikatet qe gjenden ne shtepi janë një nga faktoret kryesore te shfaqjes se kancerit ne mushkri

Gazi, benzina, vajguri sidomos për punonjesit ne këto sektore janë shkaktar për shumë tumore

Produktet farmaceutike nëse janë te pakontrolluara bëhen shkak i shfaqjes se tumoreve të ndryshme

Produktet kozmetike te një cilesie te dobët nxisin shfaqjen e tumoreve te lekures

Mamografia

Identifikohen 30 raste me kancer gjiri

Rreth 30 gra kanë rezultuar pozitive ne kryerjen e mamografise. Sipas mjekeve këto janë te prekura nga kanceri i gjirit. Qe nga periudha e instalimit te këtyre aparaturave e deri me tani janë kryer rreth 2 mijë ekzaminime të gjitha falas. "Kjo shifer është tepër e lartë përsa i përket numrit te ekzaminimeve. Pra janë kryer vetëm 2 mijë ekzaminime dhe kemi 30 femra te cilat kanë kancer te gjirit" është shprehur Enzo Lattanzio, drejtori i qendres se Senologjise ne Bari te Italise. Sipas tij, këto raste i perkasin moshes 35 deri ne 55 vjeç. Të dhenat tregojnë se 100 për qind te rasteve gratë janë paraqitur vullnetarisht për ekzaminim, qe do të thotë se sensibilizimi ka qenë një nga pikat me te arritura te projektit. Ndërkohë qe kryerja e një ekzaminimi te tillë ne poliklinikat e vendit është falas për të gjitha femrat mbi 35 vjeç. Por ekzaminime kryhen edhe për mosha me të reja kur shihet se ka probleme.

Burrat

Kanceri u prek mushkerite

Duket se konsumi i alkoolit apo duhanit janë edhe shkaktaret kryesore te shfaqjes se kancerit ne mushkri tek meshkujt. Të dhenat tregojnë se rreth 306 raste shfaqen çdo vit me këtë lloj semundjeje, ndërkohë përsa i përket vdekshmerise se tyre nuk ka te dhëna te sakta. Pas tumoreve ne mushkri janë ato ne lekure te cilët kanë shenojne 291, te cilët mendohet se shkaktohen nga rreze te dëmshme apo edhe semundje te lekures te cilat avancojne deri ne tumore. Prostata është një nga llojet e tumoreve qe rrit rastet nga viti ne vit. Të dhenet tregojnë se regjistrohen rreth 130 persona me këtë lloj semundje gjatë një viti. Por edhe kanceri i stomakut vazhdon te shenoje një numer të madh rastesh tek meshkujt dhe sipas mjekeve renditet i pesti duke shënuar mbi 100 raste gjatë një periudhe 12 mujore. Llojet e tjera te kancerit qe kanë më pak se 100 raste tek meshkujt janë sistemi nervor qendror, larinksi, leucemia dhe limfoma malinje. Ndërkohë numrin me te vogël te rasteve e shenojne kanceri ne melci me 37 meshkuj te prekur ne vit. Ne po këtë periudhe kohore regjistrohen 1700 meshkuj te cilët preken nga këto 10 lloje te kacereve, dhe nga këta 456 persona preken nga tumore te llojeve të ndryshme.

Femrat

Tumoret ne zonat intime

Pjesa me e madhe e femrave qe preken nga tumoret, kanë atë te gjirit i cili shkakton edhe 400 viktima ne vit, ndërkohë qe numri i te prekurve është me i madh. Por, përsëri edhe numri i femrave te prekura nga kanceri i qafes se mitres mbetet shqetesues kështu mbi 230 raste të reja shenohen çdo vit. Të dhenat e QSUT-se tregojnë se rreth 200 raste humbasin jetën. Ndërsa tumoret qe shkaktohen ne lekure mbeten ne te njëjtat shifra si tek meshkujt ashtu edhe tej gratë. Ndonëse tek meshkujt ato ishin ne vendin e dytë edhe tek gratë ka një numer të madh te këtyre rasteve. Të dhenat regojne se 147 raste të reja shenjohen ne një periudhe 12 mujore. Me pas janë kancer i i stomakut dhe i i sistemit nervor qendror qe shenojne edhe midis 48 dhe 70 rasteve. E ndërsa mushkrit tek meshkujt zinin vendin e pare tek femrat ato janë vetëm 35 raste dhe kjo për shkak te konsumimit me te paket te alkoolit dhe duhanit pjeserisht. Të dhenet tregojnë se raste te tjera te tumoreve tek femrat konstatohen edhe ne vezore, limoma malinje, rektum, pankreas. Tek seksi femër shenohen edhe mbi 315 raste te tumoreve të ndryshme, ndërkohë qe ne një vit numerohen mbi 1250 te prekura me semundje tumorale.

50.2 %

e vdekjeve ne vendin tonë shenohen nga sëmundjet kardiovaskulare. Sipas mjekeve këto semundje janë me te perhapurat dhe shkak mbetet duhani, alkooli, si dhe obeziteti. Por, përveç këtyre faktoreve ndikojne edhe ushqimi me shumë yndyre, mënyra e jetesës, qëndrimi ne pune apo edhe lenia pas dorë e vetes. Me te rrezikuar nga sëmundjet e zemrës mbeten meshkujt, ndërsa për sa u përket femrave, ato rrezikohen pas menopauzes.

16.6 %

e vdekjeve ne Shqipëri shkaktohen nga kanceri, sëmundja qe sa vjen edhe shton rastet nga dita ne ditë. Ndërsa lloji qe shkakton edhe numrin me të madh te vdekjeve është kanceri i mushkerive dhe ai i gjirit tek femrat. Por edhe kanceri i lekures është një nga shkaktaret me te medhenj te vdekjeve tek të dy sekset qe preken prej tij. Kurse me te prekurit rezultojne se janë moshat e treta mbi 65 vjeç, por nuk perjashtohen edhe moshat e reja gjatë viteve te fundit

11.3 %

e vdekjeve shkaktohen nga shkaqe të ndryshme, te cilat nuk arrihen te percaktohen nga mjeket. Megjithëse pacientet janë te prekur nga një semundje, ajo nuk arrihet te kapet ne stadet e para apo edhe te avancuara, deri ne momentin qe shkakton mortalitetin. Këto lloj vdekjesh zënë një numer te konsiderueshem, pasi renditen te tretat ne vendin tonë pas semundjeve kardiovaskulare dhe atyre te kancerit. Por, ndonjëherë shkaqet janë edhe natyrore.

6.8%

e vdekjeve shkaktohen nga aksidentet rrugore dhe ato ne pune. Sipas te dhenave te Ministrise se Shendetesise rezulton se aksidentet mbeten ne nivele te larta duke shënuar kështu 6.8 për qind te vdekjeve qe ndodhin. Vdekjet me te shumta shkaktohen nga aksidentet automobilistike, te cilat gjatë viteve te fundit rriten pothuajse çdo ditë. Ndërkohë qe edhe aksidentet ne pune mbeten shqetesuese sidomos ato ne miniera, ndertim dhe fabrika.

3500

persona preken çdo vit ne vendin tonë nga sëmundjet kanceroze. Sipas onkologeve shqiptare, pavarësisht se te dhenat tona janë te mira, vihet re një tendence rritjeje e rasteve, qe me kalimin e kohës do të jetë e krahasueshme me statistikat evropiane. Regjistri i pacienteve me prekur me kancer tregojnë se mosha me e prekur është ajo e tretë, por vitet e fundit vihet re edhe prekje te personave mbi 40 vjeç. Rastet janë pothuajse te njëjtë si tek femrat edhe tek meshkujt

600

vdekje shenohen çdo vit tek gratë nga sëmundjet kancerogjene. Të dhenat e Qendres Spitalore Universitare ne Tiranë "Nene Tereza", tregojnë se rreth 400 femra ne vit humbin jetën nga kanceri i gjirit, ndërsa rreth 200 te tjera nga kanceri i qafes se mitres. Nga te dhenat e sherbimit onkologjik disa forma te kancerit si ai i gjirit, ne tre dekadat e fundit është trefishuar. Vendin e pare e ze kanceri i mushkerise për meshkujt, ndërsa për femrat e ze kanceri i gjirit.

Nga: Armando Jaupi

"Gazeta Start"

[BlooD_VenoM]

Y YYYYYYYY po ti me dreq per mjeksi ke mbaruar apo per juridik?

[DI_ANA]

Y YYYYYYYY po ti me dreq per mjeksi ke mbaruar apo per juridik?

Juridik po me terheq shume dhe mjekesia.
NJeriu eshte mire te kete njohuri pak nga te gjitha.

[DI_ANA]

Me viruse kundër kancerit?

Duke pasur parasysh të gjitha faktet të cilat e renditin karcinomën e mëlçisë në vendin e gjashtë për nga malinjiteti dhe si shkaktar të tretë të vdekshmërisë, atëherë secili bar potencial për të është më se i mirëpritur.

Gjatë hulumtimit për barnat e reja, një grup shkencëtarësh kanë vërejtur se injektimi i disa viruseve me ndryshime gjenetike te personat me karcionmë të mëlçisë kanë efekt pozitiv.

Më të rrezikuar nga karcinoma e mëlçisë janë bartësit e virusit të hepatitit B, pastaj ata me hepatit C, cirozë të mëlçisë, hematokromatozë, marrje të steroideve etj.

Provat me viruse të ndryshuar gjenetikisht janë bërë te 14 të sëmurë me karcinomë të cilët nuk kanë pasur zgjidhje tjetër terapeutike. Atyre u është injektuar virusi në tumor, ku është shumuar dhe ka shkaktuar vdekjen e qelizave kanceroze, ndërsa ka vazhduar me anë të gjakut dhe limfës duke kërkuar qeliza tjera kanceroze.

Në gjysmën e pacientëve jetëgjatësia ka qenë dy herë më e gjatë në krahasim me prognozën primare, ndërsa katër prej pacientëve kanë jetuar tri herë më gjatë.

Këto rezultate primare kanë nxitur studime të mëtutjeshme me qëllim që ta bëjnë virusin sa më specifik që të veprojë vetëm në qelizat kanceroze dhe jo në ato normale të organizmit.

"Spekter"

[DI_ANA]

Depresioni Post-Natal

"Tërë koha më shkon duke qarë. Nuk mund të bëjë asgjë, kam shumë punë që më duhet t’i kryej. Ndjej se kam dështuar plotësisht si nënë.Më duket se nuk mund të vendosi për asnjë gjë. Mendja ime është e turbulluar me mendime të ngatërruara dhe i bërtas çdokujt çdoherë.

Me duhet të jem e lumtur, por unë ndjehem shumë keq’."


‘Foshnja qanë vazhdimisht e unë nuk mund ta rehatoj. Ndjehem që kam dështuar por edhe e zemëruar. Është faji im, nuk është faji i foshnjes.’
‘Ndjehem se kam humbur plotësisht vetëbesimin. Dukem shumë keq dhe ndjehem keq.’

Si mund të më ndihmojnë ky udhëzues?

Depresionipost-natal është një gjendje shumë e vështirë të cilen e përjeton të paktën çdo e dhjeta femër pas lindjes së foshnjes. Shembujt e lartë përmendur janë mendimet dhe ndjenjat tipike të cilat femrat me depresion post-natal i përjetojnë.
Kjofletushkë është për femrat me depresion post-natal dhe për familjet dhe shoqërin e tyre.
Kjo fletushkë ka për qëllim të:
• Ju ndihmojë të identifikoni se a vuani nga depresioni post-natal
• Sqaroj çka mund të shkaktojë depresionin post-natal
• Të ju ndihmojë të konsideroni se cila është mënyra më e mirë t’i ndihmoni vetes
• Dhe ju sygjeron disa vende të tjera që mund të gjeni ndihmë dhe përkrahje

Çka nëse jam e depresionuar sa që nuk mund të lexoj?

Nëse jeni të depresionuar me siguri se e keni vështirë të koncentroheni dhe ta lexoni këtë fletushkë. Ndoshta ju duket shumë e gjatë dhe e vështirë? Mos u brengosni ju lutem.Këtu ka mjaft informata, lexoni ngapak disa herë. Nëse e keni vështire të kuptoni, mund të bisedoni për këto me mjekun tuaj të përgjithshëm (GP) apo me infermieren për shëndet (Health Visitor), apo mund ta lexoni kur ndjeheni pak më mirë. Nëse terapisti ju ka dhënë këtë fletushkë ndoshta ata mund të ju ndihmojnë ta kuptoni.

Çka është Depresioni Post-Natal?

Depresionipost-natal është lloj depresioni I cili shfaqet pas lindjes së foshnjes. Depresioni ndonjëherë mund të fillon gjatë shtatëzanisë, por quhet depresion post-natal vetëm nëse vazhdon pasi që keni lindur.
Depresioni post-natal është shumë i zakonshëm dhe ështe e ditur se dhjetë deri pesëmbëdhjetë femra nga njëqind që lindin foshnje do ta përjetojnë. Numri i vërtet mund të jetë më i madh sepse shumë femra nuk kërkojnë ndihmë dhe nuk i tregojnë të tjerëve për ndjenjat e tyre.

Sidallon depresioni post-natal nga depresioni i zakonshëm?

Simptomete depresionit post-natal janë të njejta si të çdo depresioni. Ato përfshijnë mërzitjen dhe mos interesim në gjërat që zakonisht janë në rregull. I vetmi ndryshim është se këto ndjenja zakonisht fillojnë brenda tre muajve pasë lindjes së foshnjes. Poashtu është e mundur që depresioni post-natal të fillojë më vonë mirëpo, nëse simptomet ia fillojnë një vit më vonë apo më shumë se një vit pasë lindjes ka pak mundësi që të quhet depresion post-natal.
Pasiqë depresioni post-natal është shumë i ngjajshëm me depresionin e zakonshëm, fletushkat tona ‘Depresioni udhëzues për vetë-ndihmë’ dhe ‘Depresioni, fletushkë informative’ mund të jenë të dobishme për ju. Kërkoni këto nga mjeku apo terapisti.
Lajm i mirë është se si çdo lloji tjeter i depresionit, depresioni post-natal është shëruese me tretmane, dhe numer i madh i femrave shërohen plotësisht.

A ka probleme tjera post-natale me të cilat ballafaqohen gratë?

Janë edhe dy gjendje tjera të vështira emocionale te cilat femrat i përjetojnë pas lindjes së fëmiut.
E para është shumë e zakonshme dhe quhet ‘Baby Blues’. Kjo është lloj i lehtë i depresionit i cili paraqitet në çdo tetë nga dhjetë nëna gjatë ditëve të para të lehonisë. Kur nënat vuajnë nga ‘Baby Blues’ ato ndjehen shumë emocionale dhe qajnë pa ndonjë shkas të veqantë. Nënat pasë lindjes së foshnjes shpesh ndjejnë ankth, tendosje dhe rraskapitje dhe mund ta kenë problem me gjumë.
Mjekët mendojnë se ndyshimet e papritura në nivelin e hormoneve rreth kohës së lindjes e sjellin ‘Baby Blues’, por mund të jenë shkaqet tjera, si traumat nga vetë lindja dhe shqetësimet që foshnja sjell. Është koha kur ju duhet pushimi i mjaftueshëm për tu forcuar por është koha më e vështirë që mund të pushoni.
‘Baby Blues’ zakonisht zgjat një ose dy ditë dhe zhduket aq shpejt sa vjen. Nuk ka nevojë për brengosje përveq nëse ndjenjat vazhdojnë të keqësohen, në këtë rast mund të jetë fillimi i depresionit post-natal.

Psikozat e Lehonisë

Problemi i dytë i cili lajmërohet ndonjëherë te femrat pas lindjes së foshnjes është më pak i zakonshme. Quhet Psikoze e Lehonise. Kjo shfaqet në një nënë nga çdo njëmijë dhe është më serioze se depresioni post-natal. Problemi zakonisht fillon papritur gjatë dy javëve të para të lehonisë,me çrregullim të thellë të gjendjes shpirtërore dhe te sjelljeve. Femrat me Psikozë të Lehonisë mund të bëhen shumë të nevrikosura dhe të hutuara dhe shpesh kanë besime të pazakonshme dhe tronditëse për veten dhe foshnjen e tyre.
Kjo fletushkë nuk i synon femrat me këtë lloj problemi. Atyre ju duhet ndihmë specialiste nga psikiatri dhe duhet të kërkojnë ndihmë nga mjeku menjëherë. Tretman i zakonshëm për këtë gjendje janë ilaqet dhe qëndrim i shkurtër në repartin për nëna dhe foshnje. Është me rëndësi të mbani në mend se edhe pse Psikozat e Lehonisë mund të jetë gjendje e frikshme dhe e brengosur për nënën dhe familjen e saj, tretmani është shumë efektiv dhe gratë shërohen plotësisht.

Cilat janë simptomet e depresionit post-natal?

Femrat i përshkruajnë një numër të simptomeve, shumë prej tyre janë të përmendura më poshtë. Këto simptome mund të jenë të tejkalueshme në kohën kur foshnjës tuaj i duhet shumë kujdes dhe vëmendje.
Këto janë disa nga shenjat e simptomeve që ju mund t’i përjetoni nëse vuani nga depresioni post-natal.

Ndjenjat apo emocionet

• Pikëllim, shqetësim, dëshprim
• Qani shumë apo nuk mund të qani
• Ndjeheni të pavlefshme
• Gjendja shpirtërore ndryshon shpesh
• Ndjeheni fajtore
• Nuk ndjeheni të interesuara
• Humbje të kënaqësisë
• Ndjeheni të shqetësuara apo me panik dhe brenga
• Ndjeheni të nevrikosura dhe të zemruara
• Nuk ndjeheni ashtu si dëshironi për foshnjen tuaj

[/b]Shenjat trupore dhe fizike[/b]

• Mungesë të energjisë dhe rraskapitje
• Shqetësime gjatë gjumit
• Çdo gjë e bëni në mënyrë të ngadalësuar, apo
• Të shpejtuar, jeni të nevrikosura dhe nuk mund të relaksoheni
• Mos intersim në marrëdhënie seksuale
• Ndryshim në oreks – hani shumë apo nuk hani sa duhet
Mendimet – kur njerëzit janë në depresion, ata bëhen ‘ekspertë’ në mënyrën si mendojnë, gjithmonë në mënyrë negative dhe të zymtë.
• Kritikoni vetëveten – si ‘unë jam nënë e padobishme’, ‘dukem keq’, nuk e kuptoj këtë fletushkë unë jam budallaqe!’
• Brengosje si – ‘foshnja nuk ushqehet mirë’
• Fajsoni vetën si – ‘unë i kam fajet’
• Paramendoni më të këqijat si – ‘Çdo gjë do të bëhet keq – asgjë nuk do të ndryshojë kurrë’
• Mendime pa shpresë si – ‘Çdo gjë më shtë pa shpresë. Ndonjherë mendoj që të gjithë do të kishin kaluar më mirë pa mua’
• Mendimet për të tjerët si – ‘Çdokush kalon mirë. Askush nuk kujdeset për mua’
• Dhe bota – ‘Vend i tmershëm për të rritur fëmijët...’
Mendja – poashtu nga depresioni ndikon në mënyra të tjera.
• Koncentrim i dobët
• Mos mundësia për të marrë vendime
• mendime të koklavitura dhe të hutuara

Sjelljet

• Mos dëshira për tu takuar me njerëz tjerë dhe për të dal
• Moskënaqsi për gjërat që ju kanë pëlqyer
• Të bëni shumë gjëra gjatë ditës apo nuk bëni asgjë nga detyrat ditore
• Nuk merrni vendime të duhura me kohë
• Fjaloseni më shpesh, bërtisni, humbni kontrollin
Nëse i keni një numër të këtyre sjelljeve dhe mendimeve më lartë gjatë shumtën e kohës, gjatë dy javëve apo më gjatë, është e mundshme që ju vuani nga një form të depresionit. Nëse këto kanë filluar brenda disa javëve apo muajve qyshse keni lindur foshnjen, atëhere është e mundshme që ju keni ndonjë form të depresionit post-natal.

A duhet të kërkoj ndihmë?

Nëse vuani nga depresioni post-natal është me rëndësi që ta pranoni dhe kërkoni ndihmë.
Njerëzit shpesh nuk e njohin depresionin post-natal. Kjo ndodh në kohën kur shumë ndryshime ndodhin dhe nënat shpesh nuk e dinë çka është normal dhe çka pritet. Problemi mund të filloj ngadalë dhe shpesh nënat mendojnë se nuk mund të përballojnë në vend që ta njohin se ato janë duke vuajtur nga depresioni post-natal.
Poashtu, shumë femra me depresion post-natal ndjehen të turpruara dhe i fshehin simptomet e tyre nga të tjerët.
Sa më herët aq më mirë është ta dalloni që e keni depresionin post-natal për të marrë hapa për ti ndihmuar vetëvetes dhe për tretmane efektive.
Mbajeni në mend depresioni post-natal është shumë i zakonshëm dhe ka mundësi që ndodh në një nga çdo pesë femrave. Kështu që ju lutemi bisedoni dhe kërkoni ndihmë nga anëtarët e familjes tuaj, infermieren e shëndetit apo mjekut.

Kush është e rrezikuar nga depresioni post-natal?

Çdokush që lind fëmijë mund të zhvillon depresionin post-natal. Mirëpo, ekzistojnë disa faktor të cilët do te ndikojnë më shumë. Këto janë:
• Nëse keni përjetuar depresion më parë
• Nëse lindja e fëmijut ka qenë posaqërisht e vështirë dhe traumatike për ju
• Nëse keni probleme me marrëdhenie
• Nëse jeni duke përjetuar ngjarje të tjera të vështira në jetën tuaj
• Nëse jeni e izoluar nga shoqëria, pa familje dhe shoqëri të cilët mund të ju ndihmojnë
• Nëse nëna juaj nuk është afër të ju përkrah dhe ndihmojë
Mirëpo, kjo sdo të thotë se çdokush që i përjeton këto vështërsi do të vuaj nga depresionin post-natal.

Çka e shkakton depresionin post-natal?

Lindja e fëmijës është kohë kur bëhen ndryshime të mëdha. Nënat përjetojnë ndryshime biologjike, fizike, emocionale dhe sociale. Mund të ndodhë se depresioni post-natal shkaktohet nga përzierja a tëgjitha ndryshimeve. Edhe ndodhitë tjera të vështira në të njejtën kohë mund të kontribojnë.

Ndryshimet biologjike

Lindja e fëmijës sjell ndyshime të hormoneve në trupin tuaj. Depresioni post-natal mund të jetë i lidhur me këto ndryshime. Por edhe pse kjo mund të jetë shkaku dëshmitë sygjerojnë se hormonet nuk janë shkaktar të vetëm. Rrethanat tuaja individuale dhe sociale janë poashtu me rëndësi.
Megjithatë, ilaqet kundër depresionit dhe ilaqet e tjera mund të ju ndihmojnë. Bisedoni me mjekun për këto.

Ndryshimet fizike

Lindja e fëmiut është rraskapitëse dhe ndonjëhere mund të shkaktojë probleme fizike p.sh. nëse keni lindur fëmiun me operacion, dhëmbjet pas operacionit. Shërimi pas operacionit nuk është gjithmonë i lehtë. Kujdesi për foshnje e bënë të vështirë që ju të pushoni dhe të fleni sa duhet. Nëse keni fëmijë të tjerë ata mund të reagojnë duke kërkuar nga ju vemendje më të madhe. Kjo mund të ju bëjë më të lodhur.
Ndoshta ju nuk keni oreks të mirë dhe nuk hani sa duhet. Kur kjo ndodh është shumë lehtë të lodheni pa masë. Disa femra poashhtu ndjehen të pa sigurta dhe jo-atraktive përshkak se forma e tyre e trupit ndryshon dhe nuk kanë kohë të kujdesen për veten. Në të njejtën kohë disa femra të cilat vuajnë nga depresioni post-natal kujdesen për veten dhe foshnjen e tyre posaqrisht më shumë për të fshehur ndjenjat e dështimit që ndjejnë për shkak të depresionit. Kjo shkakton më shumë lodhje fizike.

Ndryshimet emocionale

Femrat shpesh nuk i përjetojnë ndjenjat që i kanë paramenduar kur lindin foshnjen. Kur ato marrin në duar foshnjen e tyre për të parën herë, një numër i madh i tyre nuk ndjenë atë emocione të nxituar të ‘dashurisë së nënës’. Ato vetëm ndjehen të lodhura dhe pak të shkëputura. Kjo është normale. Disa nëna e duan fëmijën në shikim të parë por disa mësohen ta duan fëmijën gradualisht.
Por kryesorja është që mos të brengoseni apo të zghënjeheni nëse lindja e fëmiut nuk është si e keni paramenduar. Dhe është e vërtet se shumë femra thonë se pas lindjes së fëmiut ndjehen më të emocionuara kështu që kur gjërat nuk shkojnë mirë atëhere duken shumë më keq se zakonisht.

Ndryshimet sociale

Lindja e fëmiut mund të shkaktojë shumë ndryshime. Nevojat e foshnjes vështërsojnë vazhdoni jetë aktive shoqërore. Poashtu mund të shkaktojë tendosje në marrëdhëniet e prindit sepse është vështirë të kalojnë kohë së bashku si çift.
Për shkak se shumë njerëz nuk jetojnë afër anëtarëve të familjeve të tyre, prindët mund të ndjehen të izoluar dhe nënat nuk kanë ndihmë nga njerëzit e tjerë. Posaqërisht ato të cilat nuk i kanë nënat e tyre afër të ju ndihmojnë gjatë kësaj kohe të vështirë. Edhe ato që kanë familjet afër mund të kenë vështërsi të kërkojnë ndihmë praktike.
Gazetat, revistat dhe programet televizive thonë se të lind fëmijë është përvojë e mrekullueshme por shpesh nuk përmendin pjesët e vështira. Për shkak se çka dëgjojmë nga mediat dhe se çka njerëzit tjerë tregojnë për lindjen e fëmiut, femrat ndonjëherë ndjehen se kjo kohë duhet të jetë e përkryer. Ato mendojnë që çdokush tjetër ia del mbanë të lind fëmiun në mënyrë natyrale dhe lehtë dhe menjëhere bëhet nënë e përkryer. Kjo ndikon të keni vështirë të kërkoni ndihmë.
Por ky mit për amësinë është larg nga e vërteta për shumë njerëz. Lindja e fëmiut mund të jetë shumë e vështirë dhe të bëheni nënë është rol i ri që mësohet në jetë.
Femrat këto ditë kanë më shumë kërkesa se nënat e të kaluarës. Ato ndoshta janë mësuar të dalin të punojnë dhe tani ndjehen të izoluara në shtëpi dhe i mungon takimi me kolegët e tyre. Por nëse vendosin të kthehen në punë ato mund të ballafaqohen me shumë mundime.

Ndodhitë e vështira jetësore

Ne gjithashtu njohim se njerëzit të cilët kanë përjetuar apo perjetojne jete me ndodhi të mundueshme mund të ju shfaqet depresionin post-natal pas lindjes. Për shembull, abortimet spontane në të kaluarën, vdekja e nënës, probleme financiare, vështërsi me banim. Përfundimisht është me rëndësi të mbani mend se njëra prej shkaqeve më të zakonshme të stresit janë ndryshimet në jetë, dhe asgjë më shumë se lindja e fëmiut nuk e ndryshon jeten.

Çka mund të ndihmon?

Mos harroni se ndihma ekziston dhe ka mënyra se si ju mund t’i ndihmoni vetës.
Hapat e parë
• Pranoni se diçka nuk është në rregull
• Bisedoni me partnerin/burrin tuaj ose me ndonjë shok/shoqe apo ndonjë nga anëtarët e familjes për ndjenjat që i përjetoni
• Mos harroni se ju do të bëheni më mirë
• Bisedoni me mjekun apo infermjeren e shëndetit (Health Visitor)
...dhe tjetër
Siq po e shohim, mund të ketë shumë shkaqe të depresionit post-natal, dhe ka disa tretmane që ju ndihmojnë.

A ndihmojnë ilaqet?

Ilaqet kundër depresionit mund të jenë shumë të dobishme, mirëpo ju ndoshta nuk mund të merrni ilaqe përderisa jeni duke ushqyer foshnjen me gji. Bisedoni me mjekun për këtë. Ilaqet mund të jenë posaqrisht të dobishme nëse jeni duke përjetuar shumë simptome fizike të depresionit, si oreks të dobët, pagjumësi, mungesë të energjisë.
Nëse mjeku juaj ju udhëzon ilaqe kundër depresionit, mos harroni se ato fillojnë të kenë efekt pas dy javësh. Besohet se këto ilaqe zakonisht nuk janë zakon-formuese (adiktive), mirëpo si me çdo ilaq nuk duhet të ndërrpreni për njëhere. Është me rëndësi ta merrni dozën e plotë që zakonisht zgjat 6 muaj. Mjeku juaj do të bisedoj hollësisht me ju për këto çështje nëse mendon se ilaqet do të ju ndihmojnë.

A do të përjetojë efekte të padëshiruara nga ilaqet?

Disa njerëz përjetojnë efekte të padëshiruara si lodhshmëri dhe tharrje të gojës por këto simptome kalojnë pas dy javësh. Ndërkohë konsumoni i madh i ujit dhe thithja e ndonjë ëmbëlsirë mund të ju ndihmojë. Edhe pse këto efekte të padëshiruara mund të jenë jo te këndëshme dobia e ilaqeve e tejkalon këtë. Posaqërisht ndhmojnë me shumë nëse i merrni ilaqe kundër depresionit paralelisht me tretmanet e tjera biseduese për përjetimet tuaja me terapistin. Prap, mjeku do të ju informojë më hollësisht.

Po tretman tjetër?

Studimet vërtetojnë se terapija konsultuese është tretman shumë efektive për depresionin post-natal. Infermjerja e juaj e shëndetit është përsoni me të cilën mund të bisedoni, ajo mund të ketë trajnim në shkathtësi të konsultimit. Mjeku mund të ju drejtojë te një konsultues në klinikën lokale apo te psikologu, infermjerja psikiatër nga komuniteti. Konsultuesi juaj mund të shqyrtojë me ju çështjet nga e kaluara, të cilat ju mendoni se kanëlidhshmëri me ndjenjat që i përjetoni tani.

Si ta ndihmojë vetën?

Mund te merrni disa hapa praktike të cilat ju bëjnë të ndjeheni më mirë.
• Të bisedoni për ndjenjat tuaja është me rëndësi. Ndoshta ju duket vështirë të bisedoni me partnerin/burrin tuaj por nëse i mbani gjërat në vete tërë kohën ai mund të ndjehet i lënë anash. Kjo posaqërisht është e vërtet nëse nuk dëshironi të keni marrëdhënie seksuale, gjë që ndodh shpesh te njerëzit me depresion.
• Mundohuni të mos kaloni kohën vetëm çdo ditë. Bëni përkjekje që të takoheni me shoqe/shokë apo të takoheni me nëna tjera. Infermjerja e juaj e shëndetit mund të ju tregojë për grupet lokale ku mund të njoftoheni me femra të tjera. Ndonjëhere mund të ketë grupe ku japin përkrahje të cilat mund të ju ndihmojnë shumë. Poashtu ka edhe anëtarë nga organizatat vullnetare të cilt mund të ju ofrojnë përkrahje praktike dhe emocionale (Shikoni adresat në fund të kësaj fletushke).
• Çdoherëpranoni ofertat për ndihmë praktike. Mos të ju vjen keq të kërkoni ndihmë apo të ndiheni keq për ta pranuar ndihmën. Gratë të cilat përjetojnë depresion të rëndë është e mundur se kanë të drejtë për ndihmë me mbikëqyrje të fëmijve dhe punë shtëpiake.
• Mos u mundoni të bëheni amvise e përsosur. Nuk është me rëndësi a e keni shtëpinë e pastër apo të papastër. Bëni sa më pak punë që është e mundur.
• Pushoni sa më shumë sepse lodhja e keqëson depresionin.
• Hani ushqim të shëndoshë.
• Gjeni kohë për vetën. Kjo mund të jetë joreale por nëse p.sh. kaloni një kohë të gjatë në vaskë, bëni shetitje të shpejtë apo vetëm nëse e lexoni një revistë për gjysmë ore ju ndihmon të qetësoheni.
• Ushtrimet fizike posaqrisht janë shumë të dobishme.

Çka mund mund të bëjë tjetër?

Ndoshta mund të jetë vështirë të bëni këto ndryshime për shkak se depresioni ndikon në mënyrën si mendojmë, ndjenjat tona dhe mënyrën se si sillemi. Mënyrat në vijim mund të ju ndihmojnë të i tejkaloni mendimet, sjelljet dhe ndjenjat depresive.

1. 1.Planifikimi ditor

Kur njerëzit janë në depresion ata zakonisht nuk dëshirojnë të bëjnë asgjë. Për ata është vështirë të vendosin çka të bëjnë dhe mund të mbeten duke bërë pak gjëra.
Nëse kjo është problem për ty, mund të filloni të krijoni një listë me gjërat që ju deshironi pastaj planifikoni listën se si te veproni. Ia filloni me diçka të lehtë dhe mos synoni të bëni shumë gjëra. Shikoni listën dhe nënvizoni gjërat që i keni kryer. Në fund të ditës ju mund ta shikoni listën se çka keni bërë. Ushtrimet fizike dhe aktivitetet ju përmirësojnë gjendjen shpirtërore. Mundohuni të shtoni diçka në plan çdo ditë. Vizitat e shoqërisë, familjen dhe fqinjëve mund të ju ndihmojë. Organizatat si Family Link (Shiqoni pjesën Ku mund të gjeni më shumë ndihmë) mund të ju ofrojë ndihmë të ia filloni të delni prapë me njerëz të tjerë.
Mbajeni në mend mos synoni shumë. Gjërat të cilat kanë qenë të lehta mund të jenë shumë të vështira tani. Filloni nga ku jeni tani dhe derisa arritni aty kur keni qenë mirë.

1. 2.Kënaqsitë dhe sukseset

Kur njerëzit vuajnë nga depresioni ata shpesh harrojnë për sukseset e tyre dhe me çka kënaqen. Shumë njerëz nuk janë të vetëdijshëm për sukseset e tyre.
Kur i shkruani të gjitha ngjarjet e ditës në planin tuaj aktiv, gjërat të cilat ju ofruan kënaqsi i shënoni me shkronjën K, dhe S për aktivitetet e suksesshme.
Mos u bëni shumë modest. Njerëzit të cilet vuajnë nga depresioni zakonisht nuk i pranojnë sukseset e tyre. Mos e krahasoni vetën me si keni qenë me parë, lavdojeni veten për çdo sukses. Kur jeni në depresion çdo gjë është vështirë kështu që kur arrini të bëni diçka ju duhet të pranoni dhe shpërbleni. Mundohuni të keni disa ngjarje të këndshme. E dhuroni vetën – kjo ju ndihmonë.

1. 3.ABC-ja e ndryshimit te ndjenjave

Është e mundshme se personi i cili vuan nga depresioni post-natal të ketë mendime të zymta te cilat shkaktojne gjendje të ultë shpirtërore. Kjo është e vërtet për çdokend me çfardo lloj depresioni.
Mundohu të mendoni për ndonjë ndodhi të tanishme që ju ka zemëruar dhe kjo ju ka mërzitur. Mendoni për ngjarje në tri faza:

A. Ndodhia
B. Mendimet tuaja për te
C. Ndjenjat tuaja për te
Zakonisht njerëzit mbajnë në mend A-në dhe C-në. Ta shikojmë një shembull.
Po supozojmë se fëmiu juaj nuk ndalet së qari edhe pse ju keni bërë çdo gjë t’i ndihmoni.
A. Ndodhia – fëmiu nuk pushon së qari
B. Mendimet tuaja – ‘Nuk mund të duroj më’. ‘Do ta dridhi fëmiun’. ‘Jam nënë e padobishme’. ‘Nuke meritoj ta kam fëmijë.’
C. Ndjenjat- mërzitur, fajtore.
Sa e mërzitshme! Nuk më vjen çudi se ndjeheni keq! Është me rëndësi të jeni të vetëdijshëm për këto tri faza. Kjo është se nëse ne mund të ndryshojmë se çka mendojmë për një ngjarje mund të ndryshojmë si ndjehemi.

1. 4.Barazpeshimi

‘Barazpeshimi është teknikë e dobishme për ta provuar. Kur keni mendime negative, mendime kritike e barazpeshoni duke i thanë vetës gjëra pozitive. Për shembull:
Mendimi: ‘Unë nuk jam nënë e mirë’, mund të barazpeshohet me: ‘infermjerja ime e shëndetit më thotë se jam duke u kujdesur mirë dhe foshnja vazhdon të përparon.’
Qartësisht, kjo është lehtë të flitet por vështirë të bëhet. Kur keni mendime negative shpesh është vështirë të i largoni këto, por nëse praktikoni atëhere bëhet më lehtë.

1. 5.Mënyra dy shtyllore

Një mënyrë tjetër që mund të ju ndihmojë është duke i shkruar mendimet negative në një rresht dhe në rreshtin tjetër mendimet më të barazpeshuara pozitive.
Si kështu:

Mendimet negative:
Nuk jam duke i përballuar gjërat – shtëpia ime është rrëmujë

[/b]Mendimet e barazpeshive:[/b]
Gjërat mirë shkojnë. Është në rregull nëse shtëpia është pak më shumë rrëmujë se si zakonisht.

Ju mund të vazhdoni dhe të mbani një ditar të ngjarjeve, ndjenjave dhe mendimeve. Mund të duket si grafiku i mëposhtëm. Përdorni mënyrat e shpjeguara që të ia filloni të mendoni në mënyrë më të barazpeshuar. Shiqoni për gabime në mendimet e shprehura më poshtë.

Ngjarja
Shembull:
Sot në klinik një nënë nuk foli me mua

Ndjenjat apo emocionet
Mërzitshëm dhe në depresion

Mendimet në mendjen tuaj
Unë nuk i pëlqej asaj, askush nuk më pëlqen mua.

Mendimet më pozitive
Ajo me siguri është e zënë me mendime të tjera – unë po konkludoj para kohe se a i pëlqej asaj.

1. 6. Mbani në mend hollësirat

2. Hetimet sqarojnë se personat që vuajnë nga depresioni nuk i mbajnë në mend hollësirat e ngjarjeve dhe mendojnë në mënyrë të përgjithshme si ‘Unë kurrë nuk kam qenë e mirë për asgjë’. Provoni ta mësoni veten për t’i mbajtur në mend hollësirat kështu që të i kujtoni kohërat dhe përvojat e mira. Ditari mund të ju ndihmojë me këtë. Bëni një listë të sukseseve dhe aspekteve për veten si ‘Unë gjithëmonë i mbaj takimet me kohë’, ‘I kam ndihmuar një shoqes të martën’, Partneri im më uroj për punën time javën e kaluar’.

3. Përmbledhja

Përdorimi i planit ditor, shënimet e kënaqësive dhe sukseseve dhe ditari me mendimet tuaja automatike dhe me mendimet më pozitive mund të ju ndihmojë të ballafaqoni depresionin dhe mendimet e zymta që keni kur jeni në depresion.

1. 7. Zgjidhja e problemeve të vështira

Ndonjëherë ne ndjehemi të zhytur plotësisht nga gjërat e komplikuara dhe të vështira që duhet ti bëjmë. Një mënyrë e cila mund të ju ndihmojë është nëse shkruani hapat të cilët duhet t’i merrni për ta kompletuar një punë dhe mandej e bëni atë punë hap mbas hapi.
Kur jeni në depresion edhe problemet më të vogla mund të jenë vështirë të zgjidhen. Nëse keni ndonjë problem që është posaqërisht problem i vështirë, i përkujtoni kohën kur keni zgjedhur problemin të njejtë me sukses dhe përdorni të njejtën mënyrë. Apo mund ta pyetni ndonjë shoqe/shok se si kishin vepruar ata në të njejtën situatë. I shkruani të gjitha mundësitë edhe ato që ju duken pa kuptim. Jeni sa më kreative që është e mundshme. Sa më shumë mundësi që mund t’i mendoni aq më shumë keni mundësi të gjeni atë që do të bëjë punë. Pasi që i konsideroni të mirat dhe të këqijat e të gjitha mundësive e zgjedhni ate të cilën ju mendoni është zgjedhja më e mirë.

8. Besimet afatgjate

Ndonjëherë njerëzit kanë mendime nga e kaluara për veten të cilat janë vetë kritikuese – për shembull. ‘Unë nuk jam person shumë i menqur’ apo ‘Unë nuk jam person shumë i dashur’. Këto besime zakonisht janë nga përvojat në të kaluarën dhe mund që nuk janë të vërteta tani. Mundohuni të e shikoni këtë më gjerësisht, mos e mundoni veten dhe kërkoni për dëshmi që i mohon këto besime.

9. Ku mund të kërkojë ndihmë tjetër?

Ne shpresojmë se ju do t’i përdorni ushtrimet dhe këshillat në këtë fletushkë. Këto mund të ju ndihmojnë t’i tejkaloni vështërsitë e depresionit post-natal dhe prap të veni nën kontroll mendimet dhe jetën tuaj.
Megjithatë, nëse ju keni nevojë më shumë ndihmë, kërkoni ndihmë nga mjeku juaj apo infermjerja e shëndetit. Siq i përmendem më lartë ekzistojnë edhe tretmane të tjera që mund të ju ndihmojnë.

"Spekter"

[DI_ANA]

"Epidemia e duhanit" do të vrasë një miliardë njerëz

Duhani ka vrarë 100 milionë persona në mbarë botën gjatë shekullit të 20-të dhe mund të vrasë edhe një miliardë gjatë shekullit 21.E gjithë kjo mund të ndodh nëse qeveria dhe shoqëria civile nuk ndërmarrin masa urgjente për kufizimin e përdorimit të tij, thekson Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) në "Raportin për epideminë botërore të duhanit - 2008.

Raporti, që bazohet në hulumtime të realizuara në 179 vende në botë, u prezantua mbrëmë në Nju-Jork nga ana e drejtoreshës së përgjithshme të OBSH-së Margaret Çan dhe nga prefekti i Nju-Jorkut Majkëll Blumberg.

Në raport theksohet se qeveritë në botë marrin 200 miliardë dollarë nga akciza për prodhimin e duhanit, por shpenzojnë më pak se një të pestën e këtyre mjeteve financiare për kontrollin e përdorimit të prodhimeve të duhanit.


OBSH-ja në raport u propozon autoriteteve që të ndërmarrin gjashtë masa për kontrollë - rritje të çmimeve dhe të shkallëve tatimore të prodhimeve të duhanit, ndalim për reklamimin e tyre, mbrojtje të joduhanpirësve nga pirja pasive, masa për ndihmë të pirësve të duhanit, studim të tendencave në përdorimin e prodhimeve të duhanit me qëllim që të realizohet pas luftës efikase kundër "epidemisë së duhanit".

Sipas OBSH-së "epidemia e duhanit" në vit vret rreth 5,4 milionë njerëz nga kanceri në mushkëri, nga sëmundjet kardiovaskulare dhe sëmundje të tjera, me ç'rast paralajmërohet se nëse nuk ndërmerren masa urgjente ky numër do të rritet në tetë milionë njerëz në vit.


"Spekter"