Tri propozimet e GNK-së për Kosovën dhe Serbinë
Beograd, 30 gusht – Grupi Ndërkombëtar i Krizave (GNK) ka rekomanduar negociatat urgjente ndërmjet presidentit të Serbisë, Boris Tadiq, dhe kryeministrit të Kosovës, Hashim Thaçi, shkruan sot “Politika”. Ky grup njëherësh ka ofruar tri variante, gjithsesi të papranueshme për Kosovën dhe krejtësisht të favorshme për Serbinë, për zgjidhjen e statusit të veriut të Kosovës. Po e transmetojmë shkrimin për të parë deri ku shkojnë pretendimet serbe.
Në raportin mbi “Kosova dhe Serbia pas Mendimit të Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë”, në rekomandimet e GNK-së për qeverinë e Serbisë e të Kosovës, siç shkruan kjo gazetë, konsideron se në bisedimet e partnerëve të barabartë duhet të shqyrtohen tri propozime:
Njohja e Kosovës në kufijtë aktualë
Autonomia e gjerë për territorin në veri të Ibrit, në përputhje me integritetin territorial të Kosovës, që vetëkupton pushtetin rajonal, legjislativ e ekzekutiv.
Kontrolli i shumicës së të ardhurave doganore dhe i tatimeve dhe statusi autonom për objektet fetare të KOS (SPS), duke përfshirë të gjitha dispozitat e planit të Ahtisarit, të plotësuara me dispozitat mbi mbrojtjen ndërkombëtare të armatosur pas largimit të KFOR-it, që do të garantojë marrëveshjen ose rezolutën e Këshillit të Sigurimit të KB.
Për veriun e Kosovës, në rekomandimet e GNK-së janë përmendur tri opsione:
I pari është “plani i Ahtisarit, i cili, siç thuhet, serbëve u ofron autonomi të gjerë dhe lidhje me Serbinë, dhe, në sajë të decentralizimit, u lejon komunave serbe funksionimin pa ndikim të madh të Prishtinës”.
Rekomandimi i dytë i GNK-së, shkruan kjo gazetë, lidhet me çështjen e autonomisë së gjerë, meqë, “në bazë të bisedave me funksionarë në Prishtinë, GNK vë re se ata kanë filluar të pranojnë se ‘veriu’ nuk është si jugu dhe se në vend të qëllimit të mëhershëm ‘që komunat paralele serbe’ t’i zëvendësojë me ato zyrtare, tash janë gati të shqyrtojnë legalizimin e strukturave aktuale serbe brenda sistemit të vet”.
Kompensim për “normalizimin” të marrëdhënieve me Serbinë – shkëmbimin e përfaqësuesve diplomatikë dhe heqjen e vetos për anëtarësim në institucionet ndërkombëtare – Kosova në këtë variant mund t’i ofrojë ‘veriut’, pos kompetencave sipas planit të Ahtisarit, komandën e ndarë të policisë dhe mbledhjen e drejtpërdrejtë të pjesës më të madhe të taksave doganore në kufirin verior, propozon GNK.
Mirëpo, siç theksohet, Beogradi do të duhej ta pranonte kontrollin e kufijve që do ta bënte Prishtina dhe sistemi i përbashkët juridik.
“Veriu”, propozon GNK, do të mund të kishte parlamentin rajonal me kompetenca të plota në fusha përkatëse juridike dhe zbatimin në disa të tjera. Autoritetet legjislative do të ishin të autorizuara të caktojnë ditën e zgjedhjeve lokale, që do të duhej të mbaheshin në të njëjtën kohë si edhe zgjedhjet në pjesë tjera të Kosovës. Parlamenti do të zgjidhte edhe kryetarin, shkruan “Politika”.
“Veriu”, konsideron GNK, do të mund të formonte forca lokale të policisë dhe gjykata lokale me kompetenca në konteste civile dhe me juridiksion penal për vepra më pak të rënda penale. “Policia e ‘Veriut’ do të mund të bashkëpunonte drejtpërdrejt me policinë e Serbisë, me kusht që për këtë të informohet Policia e Kosovës”.
“Veriu” mund të mbledh përqindje të lartë të hyrave doganore nga qarkullimi me Serbinë dhe Malin e Zi dhe të marr përqindje sipas marrëveshjes nga tatimi dhe TVSH-ja e mbledhur në rajon, si dhe të mbajë të gjitha tatimet lokale. Do të kishte të drejtën për mjete shtesë nga Serbia, kurse “Veriu” do të bëhej pronar i gjithë pasurisë shtetërore në territorin e vet, pos asaj me rëndësi nacionale, siç është Liqeni i Gazivodës, propozon GNK.
Serbia dhe Kosova do të pranonin njëra tjetrën dhe do të vendosnin “kufij të butë”, jo vetëm në “Veri”, “në mënyrë që qytetarëve nga të dy shtetet do t’u mjaftonte vetëm letërnjoftimi për kalim, Serbia do të njihte të gjitha dokumentet e Kosovës dhe diplomat universitare”.
Propozimi i tretë sipas “Politikës”, është shkëmbimi i territoreve, meqë GNK-ja konkludon se “Beogradi më me qejf e ka ndarjen, me ç’rast ‘Veriu’ do t’i takonte (ose do t’i mbetej Serbisë), kurse pjesën tjetër të Kosovës ta konsideronte shtet të pavarur”.
Grupi i Krizës konsideron se në Beograd “janë të ndjeshëm nga imazhit të keq të fjalës ndarje, prandaj në vend të kësaj përdorin sintagmën përshtatja interne e kufirit administrativ që shpie nga kufiri i ri i jashtëm”.
“Duke theksuar se Prishtina është kundër ‘ndarjes së territorit të vet’, GNK konstaton se Beogradi ka filluar të mendoj, ndonëse nuk e thotë haptas, për shkëmbimin e pjesës më të madhe të Luginës së Preshevës për Veriun e Kosovës.
“Për Serbinë ‘vijë e kuqe’ në Luginën e Preshevës është baza ushtarake e ndërtuar “risht-jug” në Cepotinë, në jug të Bujanocit, autostradat që çon në drejtim të Selanikut që kalon nëpër Preshevë e Bujanoc dhe Komuna e Medvegjës”, thekson gazeta,
Kryeministri i Kosovës, Hashim Thaçi, siç pohon “Politika”, ka hedhur poshtë rekomandimet e GNK-së, duke theksuar se Kosova është shtet i pavarur dhe sovran dhe se problemi i Veriut të Kosovës mund të zgjidhet vetëm në përputhje me planin e Ahtisarit, përfundon shkrimi. /koha/
Krijoni Kontakt