Nė qoftė se eksperienca juaj ka qėnė si e imja duke dialoguar me njė mysliman se ēfarė besojnė rreth Kuranit dhe besimit te tyre, ju shpesh do tė zbuloni qė shumica prej tyre mbajnė njė besim shumė strikt rreth Kuranit, disa prej tyre venė aq larg sa thonė se asnjė letėr apo gėrmė e Kuranit nuk ėshtė ndryshuar qė prej zbulesės sė tij. Edhe ėshtė identike me atė qė na zbuloi Muhamedi.
I intriguer nga pohime tė tilla mora iniciativėn duke studiuar pak mė shumė rreth kėsaj ēėshtje. Megjithatė mė poshtė ėshtė njė pėrmbledje e shkurtėr rreth Historisė Tekstuale tė Kuranit, dhe njė pergjigje e shkurtėr rreth pohimeve se Kurani ėshtė e njėjtė qė nga koha e Muhamedit.
Nė veprat mė tė mira tė traditės islame (p.sh. Sahihu i Myslimit, Sahihu i Buhariut, Mikshat-ul-Masabihu), ka tė dhėna konkrete se qysh nga fillimi Kur'ani kishte variante pėr pjesė tė ndryshme dhe kontradita tė shumta. Ato nuk gjenden mė nė Kuran se janė hequr pa lėnė gjurmė - jo nėn drejtimin e Perėndisė, por sipas mėnēurisė njerzore.
Ka tė dhėna tė bollshme se, kur Kur'ani u mblodh nė njė tekst standart nga Kalif Osman, ekzistonin tekste tė shumta, secili me njė variant tė ndryshėm nga tjetri pėr shumė pjesė. Gjatė sundimit tė tij, i silleshin raporte qė thoshnin se nė rajone tė ndryshme tė Sirisė, Armenisė dhe Irakut, myslimanėt e recitonin Kur'anin ndryshe nga ata nė Arabi. Osmani kėrkoi menjėherė dorėshkrimin e Kuranit qė e mbante Hafsaja (njė nga gartė e Muhamedit dhe e bija e Ymerit) dhe urdhėroi Zeid-bin Thabitin e tre tė tjerė qė tė bėnin kopje tė tekstit dhe ta korrigjonin nėse ishte e nevojshme.
Kur kjo u pėrfundua, Osmani ndėrmorri veprime tė rrepta nė lidhje me dorėshkrimet e tjera tė Kur'anit qė ekzistonin :
Osmani i dėrgoi ēdo province myslimane njė kopje tė atij dorėshkrimi tė korrigjuar qė ata kishin kopjuar, dhe urdhėroi qė tė gjitha materialet e tjera kuranore qoftė nė dorshkrime tė pjeshme, qoftė nė kopje tė plota tė digjeshin. (Sahih Bukhari, Vol 6, f.479.)
Pyetja qė lind nė kėtė mes ėshtė pse ndėrmori Osmani njė akt tė tillė nė lidhje me Kuranėt e tjerė nė qarkullim? Ne vetė mund ta marrim me mend se ai besonte qė ato pėrmbanin gabime tė rėnda kaq tė shumta e kaq serioze, sa tė mos kėrkohej redaktimi, por shkatėrrimi i plotė. Me fjalė tė tjera, nėse do vlersojmė historinė tekstuale tė Kuranit nė kėtė pike, shohim se Kurani qė u caktua si i saktė ėshtė ai, tė cilin njė neri sipas mėndjes sė tij, e dekretoi si tė vėrtetėn. Nuk arrijmė tė kuptojmė se mbi ēbazė u u pėrligj kjo kopje, si e vetmja kopje e pėrkryer e vlefshme??
Ka prova tė pakundėrshtueshme se edhe ky Version Starndart i Rishikuar i Kuranit , nuk ishte i pėrkryer . Nė veprat mė autoritare tė traditės islam, lexojmė se, edhe pasi u shpėrndanė kėto kopje, I njejti Zeid kujtonte njė varg qė mungonte. Ai dėshmoi:
Njė varg nga Sure El Ahzabė mė shpėtoi kur e kopjuam Kuranin dhe dėgjoja shpesh tė dėrguarin e Allahut qė e recitonte. E kėrkuam dhe e gjetėm tek Kuazima-bin-Thabit al Ansari (Sahih Bukhar, Vol. 6 f. 478).
Vargu ishte Sure 33:23. Pėr rrjedhojė, nuk kishte asnjė Kuran tė pėrsosur prej tė cilėve Osman bėri pėrmbledhjen dhe redaktimin pėr njė Kuran standart.
Se dyti, ka prova tė tjera kundėr kėtij Kurani standart se deri mė sot nė Kuran mungojnė vargje dhe madje pjesė tė tjera. Dihet se Ymeri gjatė sundimit tė tij I Kalif, konstatoi se vargje tė caktuara qė pėrcaktonin vrasjen me gurė nė rastin e kryerjes sė tradhėtisė bashkėshortore, recitoheshin nga Muhamedi si pjesė e Kuranit gjatė jetės sė tij:
Perėndia dėrgoi Muhamedin dhe atij i dėrgoj Shkrimin e Shenjtė. Pjesė nga ajo qė i dėrgoi ishte edhe pjesa pėr vrasjem me gurė, ne e lexuam, e mėsuam dhe I kushtuam vėmėndje. I dėrguari ka vrarė duke hedhur shumė gurė edhe ne kemi vrarė me gurė pas tij. Kam frikė se me kalimin e kohės njerzit do tė thonė se nė librin e Perėndisė vrasja me shumė gurė nuk pėrmėndet, prandaj devijojnė dhe anashkalojnė urdhėrin qė ka dėrguar nė tokė Perėndia. Vėrtet, nė librin e Perėndisė njė vrasje e tillė ėshtė njė denim pėr burrat dhe grate e martuara qė kryejnė tradhėti bashkėshortore (Ibn Ishaq, Sirat Rasulullah, f. 684).
Ja ku kemi fakte tė qarta se Kurani, ashtu ėshtė sot, ende nuk ėshtė njė standart I pėrkryer. Nė hadithin e sapo pėrmėndur gjejmė fakte tė mėtejshme se ka vargje dhe pasazhe tė caktuara qė kohė mė pare pėrbėnin pjesė tė Kuranit, ndėrsa tani janė lėnė jashtė tekstit tė tij.
Ėshtė shumė e qartė qė teksti i pranuar i Kuranit nė botėn e sotme nuk ėshtė teksti original i saktė.
Artikuj me interes :
Pėr tė gjithė lexuesit e interesuar qė kanė dėshirė ti studioni kėto ēėshtje mė nė brendėsi dhe nė kohėn e tyre tė lire ju kėshilloj.
Mbi Kurani -letėr apologjetike- ose mudė tė lexojnė ēfarė shkruhet pėr
Islamin, nga nė perspekrive e
Krishtere, nga kjo url
http://pergjigje.org/islamizmi
Nė qoftė se keni ndonjė koment rreth ēėshtjes mos harroni tė na e bėni tė ditur.
Ju faleminderit pėr vėmendjen tuaj.
Euxhen
Krijoni Kontakt