Arkivi i Mit'hat Frashëri

[Brari]

Arkivi i Mit'hat Frashërit


Nevruz Shehu:

Zhduket arkivi i 1944-ës i Mit'hat Frashëri
» Dërguar më: 23/08/2010 - 12:45



Fatmira Nikolli

Një arkiv me vlerë të pallogaritshme është zhdukur. 1 ton e gjysmë dokumente, 24 pako hekuri me libra, fotografi dhe letërkëmbime të panjohura përbënin Arkivin e Mit'hat Frashërit. Sot, ai nuk dihet se ku është. Që prej vitit 1997, vendndodhja e tij është e papërcaktuar. Për të thuhet vetëm se gjendet në një fshat të Tiranës... Nuk dihet se kush e ruan, në fakt nuk dihet nëse ruhet e nuk dihet as se në ç'gjendje është. I njohur ndryshe si Arkivi i Diasporës Shqiptare, që përmbledh një sërë 'letrash' të rëndësishme për historinë e Shqipërisë, ai rreth vitit 1944 shkoi në Amerikë së bashku me drejtuesit e Ballit Kombëtar. Pas viteve 1990, një e treta e tij u soll në Shqipëri. Në këtë arkiv dihet që ka një sërë dokumentesh me rëndësi të madhe për zhvillimin e Luftës së Dytë Botërore në vendin tonë, dokumente të kohës, të Ballit Kombëtar e të partive të tjera të djathta. Veç këtyre, janë me qindra tituj librash të botuar në kohë e vende të ndryshme të botës për Shqipërinë. Arkivi, siç thamë më lart, erdhi në Shqipëri rreth viteve 1995-1996. Këtu punët pleksen keq! Me ardhjen e tij në vendin tonë, ai për një farë kohe kaloi dorë më dorë e më tej u zhduk. Ende sot nuk dihet se ku e agon mëngjesi, e ky e ngrys muzgu! Një gjë dihet me siguri, në atë arkiv ka një sërë materialesh me rëndësi për debate të mëdha të historisë sonë. Shqetësimin për këtë humbje e ngre studiuesi Novruz Shehu, i cili na sqaron në intervistën e mëposhtme odisenë e arkivit, përmbajtjen e tij, si edhe përpjekjet e bëra për t'i rënë në gjurmë.
Zoti Shehu, ju para disa viteve keni bërë problem zhdukjen e Arkivit të Mit'hat Frashërit. Jeni ende i angazhuar në gjetjen e tij?
Patjetër, është një nga objektivat e mia si studiues, intelektual dhe si qytetar shqiptar. Heshtja totale ndaj denoncimit të vjedhjes së arkivit të Mit'hat Frashërit m'i shton më tepër forcat dhe angazhimin. Këtë, trafikantët e Arkivit nuk mund ta kuptojnë mbasi mendojnë se gjithçka në botë vërtitet rreth parasë, por për fat të keq gabojnë. Unë i përkas lobit të idealistëve dhe pa idealist kombet zhduken e planeti shkon drejt shkatërrimit total. Unë e dua jetën për të gjithë komunitetin, natyrisht që të jetoj dhe vetë, por kurrë që të bëhem pjesë e krimit. Mund t'ju deklaroj për herë të parë, mbas pasurimit me fakte të tjera, se vjedhja e arkivit të Mit'hat Frashërit është vjedhja më e madhe e shekullit të XX-të për Shqipërinë, por që do të quhej e tillë për çdo komb të qytetëruar.
A mund të na thoni se çfarë kuptohet apo më saktë, çfarë informacioni keni për këtë arkiv?
Arkivi i Mit'hat Frashërit është një sasi e jashtëzakonshme dokumentesh të të gjithë emigrantëve të diasporës shqiptare, kryesisht të Luftës së Dytë Botërore por edhe të gjatë gjithë shekullit të XX-të. Aty ka korrespodenca të personaliteteve më të shquara të Shqipërisë, programe e aktivitete partish, shoqatash, jetëshkrime individësh dhe aktivitete të tyre, fotografi të mjaft aktiviteteve e personaliteteve, qëndrime të personaliteteve apo institucioneve apo shoqatave të huaja për Shqipërinë në kohë të ndryshme etj. Aty ka krijime të pabotuara ndonjëherë, por dhe programe të forcave politike të kohës së luftës, kryesisht të partive antikomuniste. Ka mjaft, ose plotësisht të gjitha koleksionet e gazetave e revistave të dala gjatë gjithë shekullit të XX-të, si dhe një korrespodencë mjaft e madhe dhe e rëndësishme midis Vasil Andonit e Mit'hat Frashërit. Mund t'ju them se në këtë arkiv janë dokumentet kryesore e të panjohura e për pasojë, të pabotuara ndonjëherë, por që nga ana tjetër, kanë vlerë të pakrahasueshme për historinë e Shqipërisë. Pjesa më e rëndësishme e tyre i përket Luftës së Dytë Botërore, ku një sasi fotografish, rreth 7.600 copë, të shoqëruara dhe me filmat përkatës, e bëjnë dhe më të rëndësishëm këtë arkiv. Dhe e dini se cila është pesha e tij? 15 kuintal dokumente! Të ikën mendja kur e mendon. Në botë të prangosin për një dokument, në Shqipëri, ca të ashtuquajtur vetëpronarë të arkivit mbajnë peng 15 kuintalë. Natyrisht, po të ishte flori, duhet kuptuar se nuk do të ndodhte kështu, mbasi hetuesit, gjykatësit, prokurorët, ministrat e të gjithë 'taborët' do të suleshin për ta gjetur. Dhe jo vetëm kaq, dy të tretat e tjera të dokumenteve (përveç këtyre) ndodhen në Çikago, ku intelektualët të tmerruar kanë vendosur të mos t'i dërgojnë në Shqipëri.
A keni dijeni se çfarë përmbajnë fotografitë?
Mesa kam informacion, janë fotografi të pushkatimeve që kanë kryer komunistët gjatë Luftës së Dytë Botërore dhe jo vetëm kaq. Ka aktivitete e takime me shoqata e personalitete të misioneve të huaja në Shqipëri, procesverbale e më tej. Aty ka të fiksuara në celuloid mjaft krime nga më monstruozet gjatë Luftës së Dytë e që dyshoj se janë të fiksuar në celuloid dhe autorët e krimeve, fakt që e bën këtë arkiv të rrethuar nga heshtja dhe indiferentizmi, si të vetmet armë që mund të përdoren për ta zhdukur.
Ju thoni që arkivi është zhdukur, por, a mund të na thoni se si ky arkiv u zhduk? Ku ishte, kush e kishte dhe kur u zhduk?
Për ekzistencën dhe zhdukjen e këtij arkivi e mora vesh rastësisht në një lokal dhe s'mbaj mend as personin. Kërkova ndihmën e medias dhe m'u përgjigj vetëm një gazetë para disa vitesh. Asokohe edhe investigova për këtë arkiv. Nga investigimi mësova se arkivi i Mit'hat Frashërit, pas ikjes në Shtetet e Bashkuara të Amerikës pas vitit 1944, ishte sjellë në Shqipëri mbas vitit 1995 nga një person me mbiemrin Turdiu e një tjetër. Më tej, arkivi i është dorëzuar Partisë së Ballit Kombëtar. Nuk dihet se për çfarë arsye, por mendoj se pikërisht këtu nis 'projekti' i zhdukjes. E them këtë, sepse arkivi s'kishte pse të çohej tek një forcë politike, kur mund të dorëzohej tek Arkivi Qendror i Shtetit. Nuk ma ha mendja të ketë qenë amanet i një personaliteti si Mit'hat Frashëri apo i ndonjë burri tjetër të mençur në përmasat e tij, që e dinë se çfarë vlere ka arkivi e çfarë vlere ka një forcë politike, që në fund të fundit, ka jetëgjatësi të përkohshme. Nga anëtari i kryesisë së Ballit Kombëtar, që quhej Spartak Picari, ky arkiv në vitin 1997 u çua gjoja për t'u strehuar tek Biblioteka Kombëtare, ku drejtoresha Nermin Basha e mori në dorëzim. Po si? Ajo e mbajti aty pa një farë procesverbali dhe më vonë Spartak Picari, siç më thanë në Ballin Kombëtar, e transferoi në një farë fshati me një grup bashkëpunëtorësh. Pretendimi ishte se kish filluar trazira e madhe e vitit 1997 e arkivi duhej të sigurohej. Po pse duhej të strehohej në një fshat? E pse të mos sigurohej në Arkivin e Shtetit? Ai u strehua nëpër xhepa e shtëpi personash, pa asnjë procesverbal. Këtë natyrisht e di Spartak Picari.
Çfarë argumenti ju dhanë atëherë për vendstrehimin?
Asnjë argument. Mësova se Arkivi strehohej diku, se në Partinë e Ballit Kombëtar ishin kapakët e regjistrave të arkivit, se kryesia e Ballit Kombëtar e kishte hedhur këtë çështje në gjyq, duke realizuar kështu një justifikim e grabitje të ligjshme, mbasi gjykata e nderuar e mbylli çështjen si të kishte të bënte me një kosh plehurinash, e jo me pasurinë më të madhe intelektuale të Shqipërisë. Them pasurinë më të madhe, mbasi aty janë angazhuar disa qindra intelektualë idealistë në të gjitha vendet e botës si Angli, Amerikë, Belgjikë, Austri, Australi, Itali, Greqi etj. Ai nuk është vetëm Arkivi i Ballit Kombëtar, por edhe arkivi i Diasporës Shqiptare. Kryetari Partisë së Ballit, Adriatik Alimadhi më paraqiti dokumentet e gjyqit, gjyq i cili e kishte mbyllur çështjen në formë të prerë dhe dyshoj se në këtë vendim kanë marrë pjesë personalitete të politikës qendrore në Shqipëri, kryesisht në presidencën e kohës. Mirë që gjykata e mbylli, po përse nuk u kërkua gjyq tjetër, qoftë dhe me ekspertë ndërkombëtarë? Spartak Picari e di të plotë odisenë e mbajtjes peng të këtij arkivi, arkiv të cilin nuk ka të drejtë askush ta mbajë peng, e as të rrijë indiferent; nuk ka të drejtë askush të përdhunojë mundin, djersën, vullnetin, aktivitetin e intelektualëve më të shquar të Shqipërisë që u detyruan të banonin, vepronin e të vdisnin nëpër botë. Është e tmerrshme të mendosh se ka guximtarë që rrinë indiferent ndaj mbajtjes peng të këtij arkivi, që kërkojnë ta quajnë këtë arkiv, pronë të një grupi intelektualësh që pretendojnë se janë intelektualë përfaqësues të së djathtës. Mund të pohoj se qëndrimi në komunizëm ka qenë shumë më tepër korrekt se sa qëndrimi i ballistëve të sotëm. Shkoni në Arkiv dhe do të shikoni se asnjë kundërshtari të komunizmit nuk i janë djegur dokumentet. Madje ka qenë orientim që të ruheshin me fanatizëm dhe vetëm shkarravitja e një dokumenti e çonte punonjësin në pranga. Është e tmerrshme që ballistët djegin historinë e tyre. Personat përgjegjës duhet të vendosen para drejtësisë dhe nuk ka asnjëfarë justifikimi. Duhet që në mënyrë urgjente drejtësia të sjellë në Arkivin e Shtetit këtë pronë me vlerë të jashtëzakonshme. Kam shpresë se "Gazeta Shqiptare" nuk do ta japë vetëm si një sensacion, por do ta çojë deri në fund këtë betejë intelektuale.
A mendoni se ky arkiv mund të ekzistojë diku i padëmtuar aktualisht?
Patjetër. Spartak Picari shëtit i qetë tek 'Brryli' i Unazës. Një tjetër bën politikë kombëtare, një tjetër, thonë se është me pushime, një ish-i burgosur politik përdredh mustaqet e mbajtura herët. E teksa ndodhin këto, arkivi fle në një fshat të Tiranës, i kafshuar nga britmat e shpirtrave të të vdekurve jashtë atdheut... Nuk besoj se në botë mund të krahasohet ky akt me ndonjë akt tjetër më të turpshëm. Dhe ju siguroj se s'kemi të bëjmë me një përrallë me tigra e personazhe horror, por me një grup "trafikantësh" dokumentesh. Zoti bekoftë këdo që do të shpjerë deri në fund kthimin e këtij arkivi në vendin që i takon!

fatmira.nikolli@gazetashqipatre.com

[PLAKU]

Arkivi i Mit'hat Frashërit


Nevruz Shehu:

Zhduket arkivi i 1944-ës i Mit'hat Frashëri
» Dërguar më: 23/08/2010 - 12:45



Fatmira Nikolli

Një arkiv me vlerë të pallogaritshme është zhdukur. 1 ton e gjysmë dokumente, 24 pako hekuri me libra, fotografi dhe letërkëmbime të panjohura përbënin Arkivin e Mit'hat Frashërit. Sot, ai nuk dihet se ku është. Që prej vitit 1997, vendndodhja e tij është e papërcaktuar. Për të thuhet vetëm se gjendet në një fshat të Tiranës... Nuk dihet se kush e ruan, në fakt nuk dihet nëse ruhet e nuk dihet as se në ç'gjendje është. I njohur ndryshe si Arkivi i Diasporës Shqiptare, që përmbledh një sërë 'letrash' të rëndësishme për historinë e Shqipërisë, ai rreth vitit 1944 shkoi në Amerikë së bashku me drejtuesit e Ballit Kombëtar. Pas viteve 1990, një e treta e tij u soll në Shqipëri. Në këtë arkiv dihet që ka një sërë dokumentesh me rëndësi të madhe për zhvillimin e Luftës së Dytë Botërore në vendin tonë, dokumente të kohës, të Ballit Kombëtar e të partive të tjera të djathta. Veç këtyre, janë me qindra tituj librash të botuar në kohë e vende të ndryshme të botës për Shqipërinë. Arkivi, siç thamë më lart, erdhi në Shqipëri rreth viteve 1995-1996. Këtu punët pleksen keq! Me ardhjen e tij në vendin tonë, ai për një farë kohe kaloi dorë më dorë e më tej u zhduk. Ende sot nuk dihet se ku e agon mëngjesi, e ky e ngrys muzgu! Një gjë dihet me siguri, në atë arkiv ka një sërë materialesh me rëndësi për debate të mëdha të historisë sonë. Shqetësimin për këtë humbje e ngre studiuesi Novruz Shehu, i cili na sqaron në intervistën e mëposhtme odisenë e arkivit, përmbajtjen e tij, si edhe përpjekjet e bëra për t'i rënë në gjurmë.
Zoti Shehu, ju para disa viteve keni bërë problem zhdukjen e Arkivit të Mit'hat Frashërit. Jeni ende i angazhuar në gjetjen e tij?
Patjetër, është një nga objektivat e mia si studiues, intelektual dhe si qytetar shqiptar. Heshtja totale ndaj denoncimit të vjedhjes së arkivit të Mit'hat Frashërit m'i shton më tepër forcat dhe angazhimin. Këtë, trafikantët e Arkivit nuk mund ta kuptojnë mbasi mendojnë se gjithçka në botë vërtitet rreth parasë, por për fat të keq gabojnë. Unë i përkas lobit të idealistëve dhe pa idealist kombet zhduken e planeti shkon drejt shkatërrimit total. Unë e dua jetën për të gjithë komunitetin, natyrisht që të jetoj dhe vetë, por kurrë që të bëhem pjesë e krimit. Mund t'ju deklaroj për herë të parë, mbas pasurimit me fakte të tjera, se vjedhja e arkivit të Mit'hat Frashërit është vjedhja më e madhe e shekullit të XX-të për Shqipërinë, por që do të quhej e tillë për çdo komb të qytetëruar.
A mund të na thoni se çfarë kuptohet apo më saktë, çfarë informacioni keni për këtë arkiv?
Arkivi i Mit'hat Frashërit është një sasi e jashtëzakonshme dokumentesh të të gjithë emigrantëve të diasporës shqiptare, kryesisht të Luftës së Dytë Botërore por edhe të gjatë gjithë shekullit të XX-të. Aty ka korrespodenca të personaliteteve më të shquara të Shqipërisë, programe e aktivitete partish, shoqatash, jetëshkrime individësh dhe aktivitete të tyre, fotografi të mjaft aktiviteteve e personaliteteve, qëndrime të personaliteteve apo institucioneve apo shoqatave të huaja për Shqipërinë në kohë të ndryshme etj. Aty ka krijime të pabotuara ndonjëherë, por dhe programe të forcave politike të kohës së luftës, kryesisht të partive antikomuniste. Ka mjaft, ose plotësisht të gjitha koleksionet e gazetave e revistave të dala gjatë gjithë shekullit të XX-të, si dhe një korrespodencë mjaft e madhe dhe e rëndësishme midis Vasil Andonit e Mit'hat Frashërit. Mund t'ju them se në këtë arkiv janë dokumentet kryesore e të panjohura e për pasojë, të pabotuara ndonjëherë, por që nga ana tjetër, kanë vlerë të pakrahasueshme për historinë e Shqipërisë. Pjesa më e rëndësishme e tyre i përket Luftës së Dytë Botërore, ku një sasi fotografish, rreth 7.600 copë, të shoqëruara dhe me filmat përkatës, e bëjnë dhe më të rëndësishëm këtë arkiv. Dhe e dini se cila është pesha e tij? 15 kuintal dokumente! Të ikën mendja kur e mendon. Në botë të prangosin për një dokument, në Shqipëri, ca të ashtuquajtur vetëpronarë të arkivit mbajnë peng 15 kuintalë. Natyrisht, po të ishte flori, duhet kuptuar se nuk do të ndodhte kështu, mbasi hetuesit, gjykatësit, prokurorët, ministrat e të gjithë 'taborët' do të suleshin për ta gjetur. Dhe jo vetëm kaq, dy të tretat e tjera të dokumenteve (përveç këtyre) ndodhen në Çikago, ku intelektualët të tmerruar kanë vendosur të mos t'i dërgojnë në Shqipëri.
A keni dijeni se çfarë përmbajnë fotografitë?
Mesa kam informacion, janë fotografi të pushkatimeve që kanë kryer komunistët gjatë Luftës së Dytë Botërore dhe jo vetëm kaq. Ka aktivitete e takime me shoqata e personalitete të misioneve të huaja në Shqipëri, procesverbale e më tej. Aty ka të fiksuara në celuloid mjaft krime nga më monstruozet gjatë Luftës së Dytë e që dyshoj se janë të fiksuar në celuloid dhe autorët e krimeve, fakt që e bën këtë arkiv të rrethuar nga heshtja dhe indiferentizmi, si të vetmet armë që mund të përdoren për ta zhdukur.
Ju thoni që arkivi është zhdukur, por, a mund të na thoni se si ky arkiv u zhduk? Ku ishte, kush e kishte dhe kur u zhduk?
Për ekzistencën dhe zhdukjen e këtij arkivi e mora vesh rastësisht në një lokal dhe s'mbaj mend as personin. Kërkova ndihmën e medias dhe m'u përgjigj vetëm një gazetë para disa vitesh. Asokohe edhe investigova për këtë arkiv. Nga investigimi mësova se arkivi i Mit'hat Frashërit, pas ikjes në Shtetet e Bashkuara të Amerikës pas vitit 1944, ishte sjellë në Shqipëri mbas vitit 1995 nga një person me mbiemrin Turdiu e një tjetër. Më tej, arkivi i është dorëzuar Partisë së Ballit Kombëtar. Nuk dihet se për çfarë arsye, por mendoj se pikërisht këtu nis 'projekti' i zhdukjes. E them këtë, sepse arkivi s'kishte pse të çohej tek një forcë politike, kur mund të dorëzohej tek Arkivi Qendror i Shtetit. Nuk ma ha mendja të ketë qenë amanet i një personaliteti si Mit'hat Frashëri apo i ndonjë burri tjetër të mençur në përmasat e tij, që e dinë se çfarë vlere ka arkivi e çfarë vlere ka një forcë politike, që në fund të fundit, ka jetëgjatësi të përkohshme. Nga anëtari i kryesisë së Ballit Kombëtar, që quhej Spartak Picari, ky arkiv në vitin 1997 u çua gjoja për t'u strehuar tek Biblioteka Kombëtare, ku drejtoresha Nermin Basha e mori në dorëzim. Po si? Ajo e mbajti aty pa një farë procesverbali dhe më vonë Spartak Picari, siç më thanë në Ballin Kombëtar, e transferoi në një farë fshati me një grup bashkëpunëtorësh. Pretendimi ishte se kish filluar trazira e madhe e vitit 1997 e arkivi duhej të sigurohej. Po pse duhej të strehohej në një fshat? E pse të mos sigurohej në Arkivin e Shtetit? Ai u strehua nëpër xhepa e shtëpi personash, pa asnjë procesverbal. Këtë natyrisht e di Spartak Picari.
Çfarë argumenti ju dhanë atëherë për vendstrehimin?
Asnjë argument. Mësova se Arkivi strehohej diku, se në Partinë e Ballit Kombëtar ishin kapakët e regjistrave të arkivit, se kryesia e Ballit Kombëtar e kishte hedhur këtë çështje në gjyq, duke realizuar kështu një justifikim e grabitje të ligjshme, mbasi gjykata e nderuar e mbylli çështjen si të kishte të bënte me një kosh plehurinash, e jo me pasurinë më të madhe intelektuale të Shqipërisë. Them pasurinë më të madhe, mbasi aty janë angazhuar disa qindra intelektualë idealistë në të gjitha vendet e botës si Angli, Amerikë, Belgjikë, Austri, Australi, Itali, Greqi etj. Ai nuk është vetëm Arkivi i Ballit Kombëtar, por edhe arkivi i Diasporës Shqiptare. Kryetari Partisë së Ballit, Adriatik Alimadhi më paraqiti dokumentet e gjyqit, gjyq i cili e kishte mbyllur çështjen në formë të prerë dhe dyshoj se në këtë vendim kanë marrë pjesë personalitete të politikës qendrore në Shqipëri, kryesisht në presidencën e kohës. Mirë që gjykata e mbylli, po përse nuk u kërkua gjyq tjetër, qoftë dhe me ekspertë ndërkombëtarë? Spartak Picari e di të plotë odisenë e mbajtjes peng të këtij arkivi, arkiv të cilin nuk ka të drejtë askush ta mbajë peng, e as të rrijë indiferent; nuk ka të drejtë askush të përdhunojë mundin, djersën, vullnetin, aktivitetin e intelektualëve më të shquar të Shqipërisë që u detyruan të banonin, vepronin e të vdisnin nëpër botë. Është e tmerrshme të mendosh se ka guximtarë që rrinë indiferent ndaj mbajtjes peng të këtij arkivi, që kërkojnë ta quajnë këtë arkiv, pronë të një grupi intelektualësh që pretendojnë se janë intelektualë përfaqësues të së djathtës. Mund të pohoj se qëndrimi në komunizëm ka qenë shumë më tepër korrekt se sa qëndrimi i ballistëve të sotëm. Shkoni në Arkiv dhe do të shikoni se asnjë kundërshtari të komunizmit nuk i janë djegur dokumentet. Madje ka qenë orientim që të ruheshin me fanatizëm dhe vetëm shkarravitja e një dokumenti e çonte punonjësin në pranga. Është e tmerrshme që ballistët djegin historinë e tyre. Personat përgjegjës duhet të vendosen para drejtësisë dhe nuk ka asnjëfarë justifikimi. Duhet që në mënyrë urgjente drejtësia të sjellë në Arkivin e Shtetit këtë pronë me vlerë të jashtëzakonshme. Kam shpresë se "Gazeta Shqiptare" nuk do ta japë vetëm si një sensacion, por do ta çojë deri në fund këtë betejë intelektuale.
A mendoni se ky arkiv mund të ekzistojë diku i padëmtuar aktualisht?
Patjetër. Spartak Picari shëtit i qetë tek 'Brryli' i Unazës. Një tjetër bën politikë kombëtare, një tjetër, thonë se është me pushime, një ish-i burgosur politik përdredh mustaqet e mbajtura herët. E teksa ndodhin këto, arkivi fle në një fshat të Tiranës, i kafshuar nga britmat e shpirtrave të të vdekurve jashtë atdheut... Nuk besoj se në botë mund të krahasohet ky akt me ndonjë akt tjetër më të turpshëm. Dhe ju siguroj se s'kemi të bëjmë me një përrallë me tigra e personazhe horror, por me një grup "trafikantësh" dokumentesh. Zoti bekoftë këdo që do të shpjerë deri në fund kthimin e këtij arkivi në vendin që i takon!

fatmira.nikolli@gazetashqipatre.com

A z.Brari keni naj koment per kete !

[Brari]

i nderuar Plaku..
nuk kam komene tash per tash sepse duhen ndjek shkrimet rreth ksaj teme qe un po i marr nga gsh-ja qe sic dihet eshte. .nje gazete e njohur per mafiozllyqe.

--


Adriatik Alimadhi:

Ja e vërteta e zhdukjes së arkivës së Mit'hat Frashërit
» Dërguar më: 25/08/2010 - 12:36



Fatmira Nikolli

Zhdukja e Arkivit së Mit'hat Frashërit, veçse studiuesit, duket se ka shqetësuar edhe Ballin Kombëtar. Dy ditë pas botimit të një interviste me Novruz Shehun, ku ai denonconte zhdukjen e tij, ka reaguar kreu i kësaj partie Adriatik Alimadhi. Gjatë një interviste për gazetën, ai rrëfen historinë e ardhjes së Arkivit në Shqipëri, ecejaket nëpër Tiranë, derisa një ditë dhjetori të fund 97-ës, u zhduk! Më tej Alimadhi, tregon rrugën ligjore që ai vetë ka ndjekur që arkivi t'i kthehej ose BK-së, ose Bibliotekës Kombëtare. Sipas tij, ajo është një arkiv e miradministruar ku ka materiale me rëndësi historike, fotografi dhe dokumente që pasqyrojnë jetën shqiptare që nga koha e Skënderbeut, shumë dokumente për familjen Frashërllinjve, aty pasqyrohet lidhja e Prizrenit, pra të gjitha aktivitetet dhe personalitetet me përmasa kombëtare. Aty kuptohet se kush ishin tradhtarët dhe armiqtë e popullit, Balli Kombëtar apo kriminelët komunist. Por, kush ka interes në zhdukjen e tij? Vetë Alimadhi e lidh me rrugën e hershme të Partisë së tij, andej nga vitet 1940. Me sa duket, arkivi fsheh gjëra të rënda sa që s'mund të dalin në dritë...
Arkivi i Mit'hat Frashërit ka ardhur në Shqipëri rreth vitit 1996. Kush e ka marrë në ngarkim atë, kujt i është dorëzuar?
Është e vërtetë që ka ardhur arkivi i Ballit Kombëtar mbajtur me shumë kujdes në emigracion nga profesor Vasil Andoni, Romë Itali. Arkivi ka ardhur pas ardhjes së profesor Abas Ermenjit për herë të parë në Shqipëri pas viteve 90, arkiva ka ardhur në vitin 1995 dhe jo në vitin 1996.
A ka një procesverbal të përmbajtjes së tij, ose një listë?
Po kemi një procesverbal të mbajtur dhe të firmosur më datën 07.11.1997, midis Nermin Bashës, e cila ka qenë Drejtoreshë e Bibliotekës Kombëtare në atë kohë dhe midis Z.Hysen Selfo, i cili përfaqësonte Ballin Kombëtar si Zv.kryetar i kësaj partie. Arkivi është mbajtur në Bibliotekën Kombëtare nga viti 1995 deri në kohën e mbajtjes së procesverbalit pra, datën e përmendur më lart 07.12.1997. Procesverbali është mbajtur pranë noterit dhe në tre kopje një kopje Z.Hysen Selfo, një kopje Znj. Nermin Basha dhe një kopje Z.Ramazan Turdiu dhe kopjen e këtij të fundit e kemi në të arshivuar, e cila u bë e mundur nëpërmjet vëllait të tij të ndjerit Hasan Turdiut.
A jeni në dijeni ju se çfarë ekzaktësisht përmbante ai?
Po jam. Këtë e thotë dhe procesverbali, por më duhet t'ju them se nëpërmjet të ndjerit Hasan Turdiut ishte vëllai i Ramazan Turdiut një personalitet i shquar i Ballit Kombëtar dhe i çështjes kombëtare shqiptare, i cili dispononte një kopje të procesverbalit më duhet të theksoj se me dëshirën e tij të madhe kërkoi një rëndësi të veçantë për këtë problem kaq të rëndësishëm. Në kontaktet që patëm së bashku, gjithashtu ka bërë të mundur sjelljen pranë partisë Balli Kombëtar dhe regjistrimin e faqeve të para të kësaj arkive, të cilat ndodhen të regjistruara pranë arshivës së Ballit Kombëtar, ose mund të them më mirë ndodhen në shtëpinë time dymijë e katër qind e gjashtëmbëdhjetë fletë nëse ju keni dëshirën mund të vini dhe t'i shihni, por edhe t'i botoni. Më duhet të shpjegohem se këto janë vetëm fotokopje të faqeve të para të kësaj arkive, që sipas procesverbalit ka pasur 64 (gjashtëdhjetë e katër kuti të vendosura në arka metalike ku në çdo kuti ishte vendosur gjendja faktike e materialeve.
A jeni në dijeni, përse nuk u dorëzua në Arkivin Qendror Shtetëror?
Mendoj se aty do të ishte i sigurt, përderisa kjo arkiv ka ecur në këtë mënyrë dhe mbas insistimit tim edhe kallëzimit penal edhe nuk është gjetur akoma të lë për të dyshuar, kjo mënyrë e të mos dorëzuarit në Arkivin Qendror, ose të paktën pranë zyrave të partisë Balli Kombëtar jam i sigurt, që është një skenar për fshehjen ose zhdukjen e kësaj arshive me vlerë dhe përmbajtje kombëtare.
Përse pasi u dërgua në Bibliotekën Kombëtare, u hoq prej andej?
Për këtë pyetje duhet të jepte shpjegime Hysen Selfo dhe duhet të japi sot Z.Spartak Picari, i cili e ka fshehur dhe e mban akoma të fshehur këtë arkiv shumë të rëndësishme, jo vetëm për Ballin Kombëtar, por edhe shumë të rëndësishme për historinë e Shqipërisë
Kur dhe në ç'rrethana u zhduk?
Ashtu siç e kam thënë edhe më sipër, u tërhoq me procesverbal nga Hysen Selfo dhe ky i fundit duhet po me procesverbal ta dorëzonte ose në Bibliotekën Kombëtare, ose të mbante një procesverbal dhe ta ruante brenda në arkivën e partisë, dhe jo siç bëri e zhduku duke ja dhënë këtë vlerë kombëtare një njeriu, i cili duhet të përgjigjet para drejtësisë shqiptare. Gjithsesi, personalisht jam duke e ndjekur me kujdes këtë çështje dhe një dite Spartak Picari do të japë llogari. Mendoj dhe jam shumë i sigurt se edhe Hysen Selfo duhet të ketë pasur qëllime për zhdukjen e kësaj arkiv. Nga kjo kuptohet se kush e çoi me vizë në Kanada Spartak Picarin, pra Hysen Selfo, nëpërmjet partisë si anëtar i kryesisë së Ballit Kombëtar.
Për të ka qenë hapur një proces gjyqësor, i cili më pas u mbyll. A mund të na thoni, si dhe pse ndodhi kjo? Shkoi çështja në Apel?
Është shumë e vërtetë nga momenti, që unë erdha si kryetar i partisë Balli Kombëtar kam regjistruar çdo pajisje, çdo material, çdo dokument që kam gjetur në ambientet e zyrave të partisë, dhe për këtë ka një inventar të mbajtur dhe të firmosur nga komisioni i financës brenda partisë, kështu bëra edhe për këtë rast.
Më duhet të them se mbas disa kontaktesh me të ndjerin Hasan Turdiu, i cili duhet të them se ka qenë shumë më i interesuar nga unë për këtë arkiv dhe me sjelljen e procesverbalit dhe fotokopjet e faqeve të para prej 2416 dymijë e katërqind e gjashtëmbëdhjetë faqesh, të cilat ndodhen të regjistruara dhe mbahen në ambientet e shtëpisë time. Me këto prova materiale unë bëra kallëzimin penal me Nr 829, për çudi prokuroria e pushoi këtë proces hetimi me pretekstin se nuk parashikohet nga ligji si vepër penale. Prokuroria ka përcaktuar në vendimin e pushimit së arkiva është vënë në ruajtje në shtëpinë e motrës së Spartak Picarit dhe se ky i fundit kërkon një shpërblim nga Partia Balli Kombëtar.
Kërkoi një shpërblim?
Po, por si mund t'i japësh një shpërblim një ish-anëtari të kryesisë së partisë dhe "në këtë shtëpi janë mbajtur për një kohë të gjatë" thotë prokuroria në vendimin e pushimit të çështjes, kur e di se ku janë dhe kush i ka përse nuk vepron. Për çudi prokuroria mund të na thotë fare mirë se ku ndodhet se e di dhe të paktën nëse nuk mundet të na i japë neve le t'ia kthejë arkivën Bibliotekës Kombëtare për efektin e vlerave që këto dokumente kanë, sepse prokuroria ka detyrimin ligjor dhe askush veç asaj nuk mund të hyjë në banesën e tjetrit. Mua personalisht nuk me jep ligji të drejtën edhe në qoftë se kam informacion ku ndodhen të shkoj e ta marr. Këtë e bën vetëm prokuroria. Kanë një vlerë dhe rëndësi të madhe historike, kombëtare dhe kulturore. Kjo arkiv tregon administrimin dhe mbajtjen me shumë sakrificë, nga të gjithë nacionalistët shqiptarë në shtete të ndryshme të botës, që u larguan nga Shqipëria për shkak të instalimit të diktaturës komuniste në Shqipëri. Kjo arshivë përmban pasqyrimin e të gjithë aktivitetit të Ballit Kombëtar në diasporë dhe në Shqipëri, kjo arkiv nxjerr në pah kontributin e Ballit Kombëtar në drejtimin e çështjes kombëtare. Gjithashtu, kjo ka edhe një rëndësi të madhe se mundet të gjejë adresat e shumë shqiptarëve nacionalistë që ishin në shtete të ndryshme të botës dhe kjo mund të bënte lidhjet e familjeve aktuale sot në Shqipëri që të bënin të mundur gjetjen e eshtrave të të parëve të tyre. Personalisht mendoj që fshihet dikush në këtë skenar. Mendoj që dikujt i intereson të mbahet e fshehur. Kjo çështje është mbyllur për interesa të ndryshme, ose me urdhër. Koha e gjatë e fshehjes së kësaj arkive tregon se fshihet qëllimisht, ose me urdhër të ndonjë segmenti, i cili nuk do të dalë në pah kjo e vërtetë. Ju thoni a shkoi çështja në apel. Personalisht i jam drejtuar ish-prokurorit të përgjithshëm Z. Theodhori Sollaku dhe pata një takim me të për këtë çështje. Në fillim tregoi interes, por përgjigja rezultoi ashtu si vendimi i prokurorisë se rrethit Tiranë. Ky nuk ishte apelimi.
A mendoni se ai tani gjendet diku?
Po. Po këtë e ka gjetur prokuroria, e cila shprehet shumë qartë në vendimin e pushimit të çështjes se është tek motra e Spartak Picarit, dhe mundet ose e ka vendosur diku në ndonjë vend tjetër. Por, nuk ka ku të shkojë se faktet janë dhe është e ditur që e ka marrë ky person do të përgjigjet një ditë.
Thuhet që është strehuar në një fshat të Tiranes... Ju mund të na thoni diçka mbi këtë?
Po edhe këtë e ka thënë prokuroria që është mbajtur në ruajtje në shtëpinë e motrës së Spartak Picarit. Unë mund të them me siguri, që arkiva e Ballit Kombëtar e mbajtur me shumë sakrificë dhe mund, djersë, gjak nga nacionalistët shqiptarë në emigracion ekziston dhe është e mbikëqyrur. E them kështu se personalisht me kryesinë e partisë Balli Kombëtar që unë drejtoj kemi vënë në dispozicion edhe shumën prej 10 000 dollarësh që ka kërkuar Spartak Picari për arkivën dhe ai nuk është përgjigjur akoma. Në vendimin e pushimit të prokurorisë thuhet se shtetasi Spartak Picari ka kërkuar një shumë të hollash për mbajtjen e kësaj arkive. Shtrohet pyetja përse nuk e detyroi prokuroria ta sillte arkivën dhe nga ana tjetër të na detyronte neve që t'i jepnim shumën e kërkuar Spartak Picarit, por këtu duket se kjo çështje është e mbikëqyrur dhe e kontrolluar saktësisht kujt i intereson.
Kur flitet për këtë arkiv të zhdukur, përmendet emri i Spartak Picarit. Ç'lidhje ka ai konkretisht me këtë?
Çfarë lidhje ka ai me këtë arkiv? Kuptohet që ta mbajë të fshehur dhe të mos e dorëzojë mbase kjo është detyra dhe porosia që i kane dhënë, edhe kërkon shumën e dollarëve dhe nuk e dorëzon këtë arkive shumë të pasur kombëtare. Çfarë lidhje ka? Kuptohet të kryejë misionin e tij të ngarkuar nga ai që ja dha ta fshihte.
Ju a mund të na thoni kush ka interes që të zhduket ai arkiv?
Ka shumë mendime që mund të më vijnë për mend, i kam menduar dhe i mendoj të gjitha, por nuk është vështirë për të menduar edhe ju e keni të qartë tani dhe e keni kuptuar fare mirë që Balli Kombëtar u pushkatua, u therën me thikë personalitetet e tij, u burgos, u quajtën njerëzit më të këqij, u quajtën tradhtarë, u quajtën armiq të popullit, u diskriminuan, u larguan nga Shqipëria për shkak të ideologjisë kriminale të komunizmit në Shqipëri. Të gjithë nacionalistët që ishin në emigracion e mbajtën gjallë frymën kombëtare, e bënë luftën e hapur kundër komunizmit dhe kjo është edhe një ndër shkaqet që ne po bëjmë këtë intervistë se këta kanë qenë nacionalistët shqiptarë që kanë mbajtur çdo dokument, kanë pasqyruar çdo vlerë kombëtare, që rruga e Shqipërisë të ishte drejt perëndimit. Ata kërkonin një Shqipëri demokratike, një Shqipëri pa komunizëm, pa diktaturë, një Shqipëri etnike të bashkuar dhe të vëllazëruar...., prandaj ajo arkiv do të kthehet në një moment pranë Bibliotekës Kombëtare ose pranë partisë Balli Kombëtar me çdo kusht. Sot ka shumë shqiptarë që e kanë njohur dhe kuptuar programin dhe aktivitetin e Ballit Kombëtar, që ka qenë plotësisht dhe tërësisht kombëtar dhe për të mos dalë në shesh kjo e vërtetë mendoj se kuptohet që ka interesa që të zhduket kjo arkiv.

[fegi]

Zbardhet fjalimi i Mit’hat Frashërit në BBC
Publikuar: 16.08.2011 -
Tiranë, 16 gusht -Në gusht të vitit 1949, nga studiot e radios BBC në Londër, Mit’hat Frashëri u fliste shqiptarëve për të keqen që e kishte gjetur Shqipërinë nga komunistët. I ftuar në studio për të njoftuar krijimin e komitetit "Shqipnija e Lirë", Frashëri flet për rreth pesë minuta mbi kushtet ku gjendej populli dhe përpjekjet për ta shpëtuar. Ndonëse dihej si fakt, përmbajtja e këtij fjalimi nuk ishte zbardhur më parë. Tashmë incizimi është gjetur në arkivat e BBC-së. Koleksionisti korçar, Niko Kotherja, i cili ka arritur të sigurojë materialin, thotë se regjistrimi është i gjatë pesë minuta e gjysmë, i padëmtuar dhe është qartësisht i dëgjueshëm. Siç raportojnë mediat shqiptare, ky është një nga fjalimet e fundit të tij, i mbajtur rreth një muaj para se të vdiste. I larguar bashkë me intelektualë të tjerë pas krijimit të qeverisë së Tiranës, Mit’hat Frashëri flet për krime ndaj popullit, për përzënien e aleatëve, për burgime dhe lënie pa bukë, për sjellje çnjerëzore të së ashtuquajturës “qeveri të Tiranës”. Duke lajmëruar krijimin e “Shqipnija e Lirë”, Frashëri bënte thirrje “për të ndihmuar këtë zgjimin e popullit dhe për të shpejtuar forcimin e ndërgjegjes së tij”. Referuar ngjarjeve historike, Niko Kotherja kujton se ky komitet u krijua prej nacionalistëve shqiptarë që gjendeshin jashtë vendit në kohën kur triumfuan komunistët në nëntor 1944, ose nacionalistët që u larguan nga Buna bashkë me Frashërin për në Itali, me një barkë të vogël, në direkun e së cilës Mit'hat Frashëri kujton se varën një flamur shqiptar të lyer me gjakun e një partizani shqiptar, të vrarë nga shokët e tij të luftës. Qëllimi i këtij komiteti ishte që të bashkërendonte veprimet politike dhe ushtarake për të ndërhyrë sa më shpejt në Shqipëri dhe për të përmbysur sistemin e sapovendosur prej komunistëve. Në këtë komitet, bënin pjesë Hasan Dosti, Abas Kupi e Nuçi Kota (djali i ish-kryeministrit Koço Kota).

Mediet citojnë Kotheren, sipas të cilit, pas qëndrimit në Londër, një muaj më pas, Frashëri u nis bashkë me njerëzit e tij për në New York, ku më 3 tetor 1949, në një dhomë të hotelit “Lexington”, në avenynë Lexington, gjeti vdekjen. Sipas raportit mjekoligjor thuhet se vdiq nga ataku kardiak. Por, dyshime të forta hidhen për një eliminim të tij. Dyshimet lidhen me emrin e spiunit Kim Filbi, i cili në momentin e vdekjes së Frashërit ishte duke mbërritur në New York. Shumë nacionalistë dyshojnë se njerëzit e Filbit u hodhën në veprim mbi Mit'hat Frashërin me qëllim eliminimin e tij, para mbërritjes së Filbit në Nju Jork. Edhe sot nuk dihet e vërteta e vdekjes së Frashërit. Varri i tij gjendet sot në Nju Jork me një mbishkrim të thjeshtë: "Mit'hat Avdyl Frashëri". Ndërkohë ky regjistrim do të jetë i vlefshëm për studiuesit dhe një dëshmi tjetër nga ky personalitet.

[PLAKU]

Zbardhet fjalimi i Mit’hat Frashërit në BBC

http://www.lajmishqip.com/wp-content...mo20skendo.jpg


Në gusht të vitit 1949, nga studiot e radios BBC në Londër, Mit’hat Frashëri u fliste shqiptarëve për të keqen që e kishte gjetur Shqipërinë nga komunistët. I ftuar në studio për të njoftuar krijimin e komitetit “Shqipnija e Lirë”, Frashëri flet për rreth pesë minuta mbi kushtet ku gjendej populli dhe përpjekjet për ta shpëtuar. Ndonëse dihej si fakt, përmbajtja e këtij fjalimi nuk ishte zbardhur më parë. Tashmë incizimi është gjetur në arkivat e BBC-së. Koleksionisti korçar, Niko Kotherja, i cili ka arritur të sigurojë materialin, thotë se regjistrimi është i gjatë pesë minuta e gjysmë, i padëmtuar dhe është qartësisht i dëgjueshëm. Siç raportojnë mediat shqiptare, ky është një nga fjalimet e fundit të tij, i mbajtur rreth një muaj para se të vdiste. I larguar bashkë me intelektualë të tjerë pas krijimit të qeverisë së Tiranës, Mit’hat Frashëri flet për krime ndaj popullit, për përzënien e aleatëve, për burgime dhe lënie pa bukë, për sjellje çnjerëzore të së ashtuquajturës “qeveri të Tiranës”. Duke lajmëruar krijimin e “Shqipnija e Lirë”, Frashëri bënte thirrje “për të ndihmuar këtë zgjimin e popullit dhe për të shpejtuar forcimin e ndërgjegjes së tij”. Referuar ngjarjeve historike, Niko Kotherja kujton se ky komitet u krijua prej nacionalistëve shqiptarë që gjendeshin jashtë vendit në kohën kur triumfuan komunistët në nëntor 1944, ose nacionalistët që u larguan nga Buna bashkë me Frashërin për në Itali, me një barkë të vogël, në direkun e së cilës Mit’hat Frashëri kujton se varën një flamur shqiptar të lyer me gjakun e një partizani shqiptar, të vrarë nga shokët e tij të luftës. Qëllimi i këtij komiteti ishte që të bashkërendonte veprimet politike dhe ushtarake për të ndërhyrë sa më shpejt në Shqipëri dhe për të përmbysur sistemin e sapovendosur prej komunistëve. Në këtë komitet, bënin pjesë Hasan Dosti, Abas Kupi e Nuçi Kota (djali i ish-kryeministrit Koço Kota).Mediet citojnë Kotheren, sipas të cilit, pas qëndrimit në Londër, një muaj më pas, Frashëri u nis bashkë me njerëzit e tij për në New York, ku më 3 tetor 1949, në një dhomë të hotelit “Lexington”, në avenynë Lexington, gjeti vdekjen. Sipas raportit mjekoligjor thuhet se vdiq nga ataku kardiak. Por, dyshime të forta hidhen për një eliminim të tij. Dyshimet lidhen me emrin e spiunit Kim Filbi, i cili në momentin e vdekjes së Frashërit ishte duke mbërritur në New York. Shumë nacionalistë dyshojnë se njerëzit e Filbit u hodhën në veprim mbi Mit’hat Frashërin me qëllim eliminimin e tij, para mbërritjes së Filbit në Nju Jork. Edhe sot nuk dihet e vërteta e vdekjes së Frashërit. Varri i tij gjendet sot në Nju Jork me një mbishkrim të thjeshtë: “Mit’hat Avdyl Frashëri”. Ndërkohë ky regjistrim do të jetë i vlefshëm për studiuesit dhe një dëshmi tjetër nga ky personalitet.
***

Fjalimi i plotë:

“Miqtë e mi! Po bëhet java që u lajmërua krijimi i komitetit “Shqipnija e Lirë”. Ndoshta shumë dëgjues kur muarën vesh këtë lajm pandejnë se gjendeshin përpara një realizimi të papritur. Por, ata që kanë ndjekur zhvillimin e ngjarjevet në këta katër vjetët e fundit, padyshim do të kishin marrë vesht se një farë aktiviteti ishte tue zhvilluar prej shqiptarëvet që ndodheshin në mërgim. Pushtimi i Shqipërisë prej komunistëve dhe largimi i aleatëvet nga toka jonë detyroi shumë shqiptarë që të marrin udhën e mërgimit, jo për t’u larguar nga rreziku komunist, sa për të vazhduar veprimtarinë e tyre dhe për të mos prerë marrëdhaniet me fuqitë liberale të oksidentit me të cilët kanë qenë në kontakt edhe në Shqipëri. Puna padyshim nuk ishte e lehtë. Shumë ide të gabueshme të përhapura gjatë luftës dhe sidomos nga fundi i saj kishin nevojë që të ndreqeshin. Edhe gjithë bota e di se sa gjë e vështirë është që të ndreqësh gabimet e pranuara si të vërteta.
Sjellja e atyreve që zaptuan fuqinë dhe themeluan të ashtuquajturën “qeveri të Tiranës”, sjellja e atyre fare çnjerëzore, me vrasje të paligjëshme, me komedi gjyqi, ku nuk shihesh asnjë pikë drejtësi dhe pa shkuar shumë kohë atituda e sunduesve të Tiranës përkundrejt fuqivet të mëdha demokratike të botës, kishin zgjuar në opinioni publik një urrejtje dhe një përbuzje kundrejt fajtorëvet të këtyre vepravet barbare. Edhe fatkeqësisht më tepër se gjysma e botës nuk ishte në gjendje që të bëjë dallim midis popullit shqiptar të pafajshëm dhe atyrevet që kishin zaptuar pushtetin me ndihmën e Rusisë. Duhesh pra, në çdo mënyrë që të ndahesh prej popullit shqiptar e vetthanuna qeveri e Tiranës. Ishte një detyrë që populli i pafajshëm dhe viktimë i një grupi njerëzish pandërgjegjje të mos bëhesh ujem me satelitët e Rusisë, të shpëtohesh nga urrejtja dhe nga përbuzja e botës së qytetëruar.
Përveç kësaj, duhesh theksuar që jo vetëm ky popull nuk ishte në ujërat e qeverisë kuislinge të Tiranës, por ishte viktimë e veprimtarisë gjakësore të tyre. Paralelisht me detyrën e parë ndjehesh edhe më tepër akoma nevoja të vënit në evidencë vuajtjet e parrëfyshme të këtij populli të mjerë, që jo vetëm i refuzohesh e drejta e rrojtjes me burgime, me internime, me ekzekutime dhe me mbytje të mfshefta në burgjet dhe udhët e ngushta të ferravet, por edhe gjë më e zezë akoma: i përgatitesh një vdekje e ngadalshme, e çdominutshme, duke iu refuzuar buka e gojës, duke mos i dhënë ushqimin e duhur, duke i prerë çdo ndihmë ilaçesh dhe mjekësh. Se shpirtzezët e Tiranës ndjenin një kënaqësi sa herë që shfrynin urrejtjen e tyre kundër njerëzve jo vetëm të pafajshëm e të ndershëm, por edhe fisnikë dhe të dobishmë.
Nga ana tjatër edhe të emigruarët jashtë mësonin, mund të themi shihnin me sytë e tyre se qysh çdo ditë që kalonte, sundusve të Tiranës po u zhduksh fuqia, po u pakësohshin antarët dhe po u ndahshin nga radhët e tyre ngadalë e ngadalë. Raca shqiptare, ajo racë që vuan, por që edhe ndjen, që ofshan, por që edhe shpreson dhe nuk harron, ajo racë themi zuri të shohë të vërtetën, të shohë rrezikun dhe fatkeqësinë në të cilën e hodhën matrapazët komunistë, po i çelte sytë dhe po e mprehte vullnetin e saj. Bashkë për të ndihmuar këtë zgjimin e popullit dhe për të shpejtuar forcimin e ndërgjegjjes së tij është formuar komiteti “Shqipnija e Lirë”.
Vija e jonë do të jetë kurdoherë e drejtë, programi ynë është të fitojë indipendencë dhe të sigurojë integritetin e vëndit tënë. Duam që shqiptari të ketë shpirtin dhe mëndjen gjithmonë për të mirën e Shqipërisë. Do të përpiqemi të themi kurdoherë fjalën e drejtë dhe të rrëfejmë udhën e mirë. Kjo është lutja e jonë ndaj Zotit të madh dhe lusim që gjithë shqiptarët e vërtetë të rrëfehen të denjë për të qenë shërbëtorët e Shqipërisë.
Lajmi Shqip